We train soldiers for war. Let's train them to come home, too | Hector Garcia

Translator: Guranda Dzamelashvili Reviewer: Levan Lashauri

Carlos,

კარლოსი,

the Vietnam vet Marine

საზღვაო ფლოტის ვეტერანია,

who volunteered for three tours and got shot up in every one.

რომელიც ვიეტნამის ომში მოხალისედ სამჯერ წავიდა და სამჯერვე დაჭრეს.

In 1971, he was medically retired

1971 წელს, სამედიცინო ცნობით პენსიაზე გავიდა,

because he had so much shrapnel in his body

რადგან იმდენი ტყვიის ნატეხი ჰქონდა სხეულში,

that he was setting off metal detectors.

რომ მასზე მეტალის დეტექტორები რეაგირებდნენ.

For the next 42 years, he suffered from nightmares,

მომდევნო 42 წლის განმავლობაში, კარლოსს კოშმარები ტანჯავდა,

extreme anxiety in public,

საზოგადოებაში ყოფნისას შფოთვა ეწყებოდა

isolation, depression.

და იზოლაციასა და დეპრესიას განიცდიდა.

He self-medicated with alcohol.

მან სამკურნალოდ ალკოჰოლს მიმართა.

He was married and divorced three times.

სამჯერ დაქორწინდა და განქორწინდა.

Carlos had post-traumatic stress disorder.

კარლოსს პოსტ-ტრავმატული სტრესული აშლილობა(პტსა) ჰქონდა.

Now, I became a psychologist to help mitigate human suffering,

ფსიქოლოგი იმიტომ გავხდი, რომ ადამიანებისთვის ტანჯვა შემემსუბუქებინა.

and for the past 10 years, my target has been the suffering caused by PTSD,

ბოლო 10 წლის განმავლობაში, ჩემი კვლევის მიზანი

პტსა-ით გამოწვეული ტანჯვის კვლევა იყო,

as experienced by veterans like Carlos.

რომელსაც, კარლოსის მსგავსი ომის ვეტერანები განიცდიან.

Until recently, the science of PTSD just wasn't there.

უკანასნელ დრომდე ამ აშლილობის მეცნიერება არ არსებობდა.

And so, we didn't know what to do.

ჩვენ არ ვიცოდით, როგორ გვემკურნალა:

We put some veterans on heavy drugs.

ზოგიერთ ომის ვეტერანს ძლიერი წამლები დავუნიშნეთ;

Others we hospitalized and gave generic group therapy,

სხვებს - ჰოსპიტალში ჯგუფური თერაპია;

and others still we simply said to them,

დანარჩენებს უბრალოდ ვუთხარით:

"Just go home and try to forget about your experiences."

"წადით სახლში და ეცადეთ დაივიწყოთ თქვენი წარსული".

More recently, we've tried therapy dogs, wilderness retreats --

ახლახან, თერაპევტი ძაღლები და უდაბნოში განმარტოვების მეთოდი გამოვცადეთ...

many things which may temporarily relieve stress,

ბევრი რამ, რასაც დროებით შეეძლო სტრესის შემსუბუქება.

but which don't actually eliminate PTSD symptoms over the long term.

თუმცა, აშლილობის სიმპტომებს ხანგრძლივად არცერთი მათგანი არ აღმოფხვრიდა,

But things have changed.

მაგრამ რაღაცეები შეიცვალა

And I am here to tell you that we can now eliminate PTSD,

და მე აქ ვარ, რომ გითხრათ ჩვენ შეგვიძლია არამხოლოდ ვმართოთ

სტრესული აშლილობის სიმპტომები, არამედ ბევრი ომის ვეტერანის შემთხვევაში

not just manage the symptoms,

and in huge numbers of veterans.

დავამარცხოთ ის.

Because new scientific research has been able to show,

ახალმა სამეცნიერო კვლევამ

objectively, repeatedly,

ობიექტურად, განმეორებითად აჩვენა,

which treatments actually get rid of symptoms and which do not.

მკურნალობის რა მეთოდები აგვაცილებს თავიდან აშლილობის სიმპტომებს და რა არა.

Now as it turns out,

როგორც აღმოჩნდა,

the best treatments for PTSD use many of the very same training principles

საუკეთესო მკურნალობა ამ აშლილობისთვის, ბევრი იმავე პრინციპის გამოყენებაა,

that the military uses in preparing its trainees for war.

რომელსაც არმია, ჯარისკაცების ომისთვის მომზადებაში იყენებს.

Now, making war --

ომის წარმოება...

this is something that we are good at.

ეს კარგად გამოგვდის.

We humans have been making war since before we were even fully human.

ჩვენ ვომობდით იმაზე ადრე, ვიდრე სრულყოფილ ადამიანებად ჩამოყვალიბდებოდით.

And since then, we have gone from using stone and sinew

მას შემდეგ, ქვის და მშვილდის გამოყენებიდან

to developing the most sophisticated and devastating weapon systems imaginable.

მეტად დახვეწილ და დამანგრეველ იარაღებამდე მივედით.

მეომრებს ამ იარაღების გამოყენება რომ ვასწავლოთ,

And to enable our warriors to use these weapons,

we employ the most cutting-edge training methods.

უახლესი წვრთნის მეთოდებს ვიყენებთ.

We are good at making war.

ადამიანებს კარგად გამოგვდის ომის წარმოება.

And we are good at training our warriors to fight.

კარგად გამოგვდის ჩვენი მებრძოლების საბრძოლველად წრთვნაც.

Yet, when we consider the experience of the modern-day combat veteran,

თუმცა, როცა ვფიქრობთ თანამედროვე ვეტერანის გამოცდილებაზე,

we begin to see that we have not been as good

ჩვენ ვხედავთ, რომ მათი შინ დასაბრუნებლად მომზადება

at preparing them to come home.

ისე კარგად არ გამოგვდის.

Why is that?

რატომ ხდება ასე?

Well, our ancestors lived immersed in conflict,

ჩვენი წინაპრები მუდმივად კონფლიქტში ცხოვრობდნენ

and they fought right where they lived.

და იბრძოდნენ ზუსტად იქ, სადაც ცხოვრობდნენ.

So until only very recently in our evolutionary history,

ამიტომ ჩვენი ევოლუციის ისტორიაში, ბოლო დრომდე,

there was hardly a need to learn how to come home from war,

ომიდან შინ დაბრუნებისთვის მომზადება არ გვჭირდებოდა,

because we never really did.

რადგან სინამდვილეში არასდროს ვბრუნდებოდით.

დღესდღეობით კი, საბედნიეროდ

But thankfully, today,

most of humanity lives in far more peaceful societies,

ადამიანების უმეტესი ნაწილი, მშვიდობიან საზოგადოებებში ცხოვრობს

and when there is conflict, we, especially in the United States,

და როდესაც ჩნდება კონფლიქტი, განსაკუთრებით ჩვენთან, აშშ-ში,

now have the technology to put our warriors through advanced training,

გვაქვს მებრძოლებისთვის გაძლიერებული წვრთნის,

drop them in to fight anywhere on the globe

საბრძოლვალად მსოფლიოს ნებისმიერ ნაწილში გადასროლის

and when they're done,

და მისიის შესრულების შემდეგ,

jet them back to peacetime suburbia.

ისევ მშვიდობიან გარემოში დაბრუნების შესაბამისი ტექნოლოგია.

But just imagine for a moment what this must feel like.

მაგრამ ერთი წუთით წარმოიდგინეთ, ეს როგორი შეგრძნებაა.

მე ვესაუბრე ომის ვეტერანებს, რომლემბაც მითხრეს,

I've spoken with veterans who've told me

that one day they're in a brutal firefight in Afghanistan

რომ ერთ დღეს, ისინი ავღანეთში სასტიკ ბრძოლაში არიან,

where they saw carnage and death,

სადაც ხოცვა-ჟლეტასა და სიკვდილს ხედავენ

and just three days later, they found themselves

და სულ რაღაც სამი დღის შემდეგ,

toting an ice chest to their kid's soccer game.

ყინულიან მაცივარს ათრევენ შვილების ფეხბურთის მატჩისთვის.

"Mindfuck" is the most common term.

"ტვინის გადატრიალება" ყველაზე გავრცელებული ტერმინია,

(Laughter)

(სიცილი)

It's the most common term I've heard to describe that experience.

რომელიც ჯარისკაცების ამ განცდას აღწერს

And that's exactly what that is.

და ზუსტად ასეა,

Because while our warriors spend countless hours training for war,

რადგან სანამ ჩვენი მებრძოლები უამრავ დროს ომისთვის მზადებაში ხარჯავენ,

we've only recently come to understand

ჩვენ მხოლოდ ახლა ვიწყებთ იმის გააზრებას,

that many require training on how to return to civilian life.

რომ ბევრს სამოქალაქო ცხოვრებაში დასაბრუნებლად სჭირდება მომზადება.

Now, like any training, the best PTSD treatments require repetition.

სხვა ტრენინგების მსგავსად,

სტრესული აშლილობის მკურნალობის მეთოდები განმეორებითობას მოითხოვს.

In the military,

არმიაში,

we don't simply hand trainees Mark-19 automatic grenade launchers

ჯარისკაცებს ავტომატურ ყურბათმტყორცნ მარკ-19-ს ასე უბრალოდ არ ვაძლევთ

and say, "Here's the trigger, here's some ammo and good luck."

და არ ვეუბნებით: "აქ არის ჩახმახი, აქ არის ტყვიები და წარმატებას გისურვებთ"

No. We train them, on the range and in specific contexts,

არა. ჩვენ მათ ვწვრთნით დისტანციებზე და კონკრეტულ კონტექსტში

over and over and over

ისევ და ისევ,

until lifting their weapon and engaging their target

სანამ იარაღის ხელში აღება და დამიზნება

is so engrained into muscle memory

იმდენად არ ექნებათ კუნეთბში გამჯდარი,

that it can be performed without even thinking,

რომ ეს დაფიქრების გარეშე შეასრულონ,

even under the most stressful conditions you can imagine.

წარმოუდგენლად სტრესულ პირობებშიც კი.

Now, the same holds for training-based treatments.

იგივეა წვრთნაზე დაფუძნელ მკურნალობებშიც:

The first of these treatments is cognitive therapy,

პირველი მათგანი, კოგნიტური თერაპიაა.

and this is a kind of mental recalibration.

ეს ერთგვარი მენტალური გადაწყობაა.

When veterans come home from war,

როდესაც მებრძოლები ომიდან ბრუნდებიან,

their way of mentally framing the world is calibrated

მსოფლიოს მათეული აღქმა,

to an immensely more dangerous environment.

მორგებულია ბევრად უფრო სახიფათო გარემოს.

So when you try to overlay that mind frame onto a peacetime environment,

ამიტომ, როდესაც ცდილობთ ეს წყობა მშვიდობიან გარემოს შეუსაბამოთ,

you get problems.

პრობლემები გექმნებათ.

You begin drowning in worries about dangers that aren't present.

იწყებთ შფოთვასა და წუხილს საფრთხეებზე, რომლებიც არ არსებობენ.

You begin not trusting family or friends.

ნდობას კარგავთ ოჯახისა და მეგობრების მიმართ.

Which is not to say there are no dangers in civilian life; there are.

იმის თქმა, რომ სამოქალაქო ცხოვრებაში საფრთხე არ არსებობს მართალი არ იქნება.

It's just that the probability of encountering them

უბრალოდ საფრთხის ალბათობა

ომთან შედარებით

compared to combat

is astronomically lower.

ასტრონომიულად მცირეა.

So we never advise veterans to turn off caution completely.

ჩვენ არასდროს ვურჩევთ მეომრებს, მთლად დაივიწყონ სიფრთხილე.

We do train them, however, to adjust caution

ჩვენ ვწვრთნით მათ,

according to where they are.

რომ ადგილსამყოფელის მიხედვით ცვალონ სიფრთხილის დონე.

If you find yourself in a bad neighborhood,

თუ ცუდ უბანში მოხვდით,

you turn it up.

უფრო ფრთხილად ხართ.

Out to dinner with family?

ოჯახის წევრებთან ერთად გარეთ სადილობთ?

You turn it way down.

თქვენ ნაკლებად ფრთხილი ხდებით.

We train veterans to be fiercely rational,

მებრძოლებს ვწვრთნით, რათა მეტისმეტად რაციონალურები იყვნენ

to systematically gauge the actual statistical probability

და სისტემატურად შეაფასონ, მაგალითად, მშვიდობისას ამერიკაში

of encountering, say, an IED here in peacetime America.

ასაფეთქებელი მოწყობილობის ნახვის ფაქტობრივი სტატისტიკური ალბათობა.

With enough practice, those recalibrations stick.

საკმარისი პრაქტიკის პირობებში, აზროვნების გადაწყობა ნარჩუნდება.

The next of these treatments is exposure therapy,

შემდეგი მკურნალობის მეთოდი ექსპოზიციის თერაპიაა.

and this is a kind of field training,

ეს უფრო საველე სწავლებაა.

and the fastest of the proven effective treatments out there.

და დადასტურებულად ეფექტური მკურნალობებიდან ყველაზე სწრაფიც.

You remember Carlos?

გახსოვთ კარლოსი?

This was the treatment that he chose.

ეს ის მკურნალობის მეთოდია, რომელიც მან აირჩია.

And so we started off by giving him exercises,

მკურნალობა დავწყეთ მისთვის რთული სავარჯიშოების მიცემით,

for him, challenging ones:

როგორიცაა: სურსათის მაღაზიაში;

going to a grocery store,

going to a shopping mall, going to a restaurant,

სავაჭრო ცენტრში, ან რესტორანში წასვლა;

sitting with his back to the door.

კარს მიყრდნობილი ჯდომა

And, critically --

და რაც ყველაზე მთავარია...

staying in these environments.

ამ გარემოებში დარჩენა.

Now, at first he was very anxious.

თავიდან ის ძალიან შფოთავდა.

He wanted to sit where he could scan the room,

მას უნდოდა იქ დამჯდარიყო, საიდანაც მთელს ოთახს დაინახავდა,

where he could plan escape routes,

სადაც გასაქცევი გზები შეეძლო დაეგეგმა,

where he could get his hands on a makeshift weapon.

სადაც თავდასაცავ რამე იარაღს მისწვდებოდა.

And he wanted to leave, but he didn't.

წასვლა უნდოდა, მაგრამ ეს არ გააკეთა.

He remembered his training in the Marine Corps,

კარლოსს გაახსენდა წვრთნები საზღვაო ფლოტის ნაწილში

and he pushed through his discomfort.

და თავს აიძულა დისკომფორტი გადაელახა.

And every time he did this, his anxiety ratcheted down a little bit,

ყოველ ჯერზე, როცა ასე მოიქცა, მისი შფოთვა ცოტათი შემცირდა

and then a little bit more and then a little bit more,

მერე კიდევ, კიდევ უფრო...

until in the end,

სანამ საბოლოოდ,

he had effectively relearned how to sit in a public space

წარმატებით ხელახლა არ ისწავლა, როგორ დამჯდარიყო საჯარო სივრცეში

and just enjoy himself.

და სიამოვნება მიეღო ამით.

He also listened to recordings of his combat experiences,

მან ასევე მოუსმინა თავის საბრძოლო ჩანაწერებს

over and over and over.

ძალიან ბევრჯერ.

He listened until those memories no longer generated any anxiety.

იქამდე უსმინა, სანამ მოგონებებმა არ შეწყვიტეს მასში შფოთვის გამოწვევა.

He processed his memories so much

მოგონებები იმდენად დაამუშავა,

that his brain no longer needed to return to those experiences

რომ მისი გონება აღარ იხსენებდა ძილში მის წარსულ გამოცდილებას.

in his sleep.

And when I spoke with him a year after treatment had finished,

როცა მას მკურნალობის დასრულებიდან ერთი წლის შემდეგ ვესაუბრე,

he told me,

მან მითხრა:

"Doc, this is the first time in 43 years

"დოკ, პირველად 43 წლის განმავლობაში

ღამის კოშმარები აღარ მაწუხებს".

that I haven't had nightmares."

Now, this is different than erasing a memory.

ეს მეთოდი განსხვავდება მეხსიერების წაშლისგან.

Veterans will always remember their traumatic experiences,

ვეტერანებს ყოველთვის ემახსოვრებათ მათი ტრავმული გამოცდილება,

but with enough practice,

მაგრამ საკმარისი პრაქტიკით,

those memories are no longer as raw or as painful as they once were.

ეს მოგონებები ისეთი ცოცხალი და მტკივნეული აღარ იქნებიან, როგორც ადრე.

They don't feel emotionally like they just happened yesterday,

ემოციურად ისინი აღარ იგრძნობენ, რომ თითქოს ეს გუშინ მოხდა

and that is an immensely better place to be.

და იგრძნობენ, რომ გაცილებით უკეთეს ადგილას ვცხოვრობთ.

But it's often difficult.

მაგრამ ეს ყველაფერი ხშირად რთულია

And, like any training, it may not work for everybody.

და ყველა ტრენინგის მსგავსად, ყველასთვის შეიძლება არ იმუშაოს.

And there are trust issues.

არსებობს ნდობის ფაქტორიც.

Sometimes I'm asked,

ზოგჯერ მეკითხებიან:

"If you haven't been there, Doc, how can you help me?"

"იქ ხომ არ ყოფილხართ დოკ, როგორ შეძლებთ ჩემს დახმარებას?

Which is understandable.

რაც გასაგებია,

But at the point of returning to civilian life,

მაგრამ სამოქალაქო ცხოვრებაში დაბრუნებისას,

you do not require somebody who's been there.

თქვენ არ გჭირდებათ ვიღაც, ვინც ომში იყო.

You don't require training for operations on the battlefield;

თქვენ არ გჭირდებათ საბრძოლო ოპერაციების ტრენინგი.

you require training on how to come home.

თქვენ გჭირდებათ ტრენინგი, თუ როგორ დაბრუნდეთ შინ.

For the past 10 years of my work,

ჩემი მუშაობის ბოლო 10 წლის განმავლობაში,

I have been exposed to detailed accounts

მე დეტალურად ვეცნობოდი

of the worst experiences that you can imagine,

ჯარისკაცების წარმოუდგენლად საშინელ გამოცდილებებს

daily.

ყოველდღიურად.

And it hasn't always been easy.

ყოველთვის ადვილი სულაც არ იყო.

There have been times where I have just felt my heart break

იყო შემთხვევები, როცა გული გახეთქვაზე მქონდა,

or that I've absorbed too much.

ან რომ უკვე მეტისმეტი იყო ჩემთვის.

მაგრამ ეს წვრთნაზე დაფუძნებული მეთოდები ისე კარგად მუშაობს,

But these training-based treatments work so well,

that whatever this work takes out of me, it puts back even more,

რომ რასაც ეს სამუშაო მართმევს, უფრო მეტს ვიღებ სანაცვლოდ,

because I see people get better.

რადგან ვხედავ, რომ ადამიანები უკეთ ხდებიან

I see people's lives transform.

და ვხედავ ადამიანებს ცხოვრება ეცვლებათ.

Carlos can now enjoy outings with his grandchildren,

კარლოსს ახლა შეუძლია დატკბეს შვილიშვილებთან გარეთ გატარებული დროით.

which is something he couldn't even do with his own children.

ეს ისაა, რაც მას ასევე არ შეეძლო.

And what's amazing to me is that after 43 years of suffering,

და რაც მაოცებს ისაა, რომ 43 წლიანი ტანჯვის შემდეგ,

it only took him 10 weeks of intense training to get his life back.

მას მხლოდ 10-კვირიანი ინტენსიური წვრთნა დასჭირდა,

რომ ნორმალურ ცხოვრებას დაბრუნებოდა.

And when I spoke with him, he told me,

როდესაც მას ვესაუბრე, მითხრა:

"I know that I can't get those years back.

"ვიცი, განვლილ წლებს უკან ვერ დავიბრუნებ,

But at least now, whatever days that I have left on this Earth,

მაგრამ სულ მცირე, ჩემი სიცოცხლის დარჩენილი დღეები

I can live them in peace."

შემიძლია მშვიდად გავატარო".

He also said, "I hope that these younger veterans don't wait

და დაამატა: "ვიმედოვნებ, რომ ახალგაზრდა ვეტერანებს ლოდინი არ მოუწევთ

to get the help they need."

იმ დახმარების მისაღებად, რომელიც სჭირდებათ".

And that's my hope, too.

მეც ამას ვიმედოვნებ.

Because ...

რადგან....

this life is short,

ეს ცხოვრება ხანმოკლეა

and if you are fortunate enough to have survived war

და თუ საკმარისად იღბლიანი ხართ და ომს ცოცხალი გადაურჩით,

or any kind of traumatic experience,

ან რომელიმე სხვა ტრავმულ გამოცდილებას,

you owe it to yourself to live your life well.

საკუთარ თავს უნდა უმადლოდეთ და იმსახურებთ, რომ კარგი ცხოვრება გქონდეთ.

And you shouldn't wait to get the training you need

ამისთვის კი,

საჭირო წვრთნის მიღებისთვის ლოდინი არ უნდა გიწევდეთ.

to make that happen.

Now, the best way of ending human suffering caused by war

ომით გამოწვეული ადამიანების ტანჯვის დასრულების საუკეთესო საშუალება,

is to never go to war.

ომში არასდროს წასვლაა.

But we are just not there yet as a species.

უბრალოდ ჯერ მანამდე არ ვართ მისულები, როგორც სახეობა.

Until we are,

სანამ მივალთ,

the mental suffering that we create in our sons and in our daughters

ფსიქიკური ტანჯვა, რომელსაც ჩვენს შვილებს ვუქმნით,

when we send them off to fight

როდესაც მათ საბრძოლელად ვაგზავნით,

can be alleviated.

შეიძლება შემცირდეს.

But we must ensure that the science, the energy level, the value

ჩვენ უნდა უზრუნველვყოთ, რომ მათ ომში გაგზავნაში ჩართული მეცნიერება,

that we place on sending them off to war

დახარჯული ენერგია და ამ გაგზავნის ფასი,

is at the very least mirrored

მათი შინ დასაბრუნებლად მომზადების შემთხვევაშიც,

in how well we prepare them to come back home to us.

სულ მცირე იგივე უნდა იყოს.

This much, we owe them.

აი, ამდენი გვმართებს მათი.

Thank you.

მადლობა.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)