Geoffrey West: The surprising math of cities and corporations

Translator: Jhora Zakaryan Reviewer: Ani Latoyan

Cities are the crucible of civilization.

Քաղաքները քաղաքակրթության կաթսան են:

They have been expanding,

Դրանք ընդլայնվել են,

urbanization has been expanding,

ուրբանիզացիայի ծավալը ընդլայնվել է

at an exponential rate in the last 200 years

վերջին 200 տարիների ընթացքում ցուցչային արագությամբ,

so that by the second part of this century,

այսպես, այս դարի երկրորդ կեսին

the planet will be completely dominated

մոլորակը լիովին գրավված կլինի

by cities.

քաղաքներով:

Cities are the origins of global warming,

Քաղաքներից են սկիզբ առել գլոբալ տաքացումը,

impact on the environment,

ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա,

health, pollution, disease,

առողջությունը, աղտոտվածությունը, հիվանդությունները,

finance,

ֆինանսները,

economies, energy --

տնտեսությունը, էներգիան --

they're all problems

սրանք բոլորը խնդիրներ են,

that are confronted by having cities.

որոնց մենք բախվել ենք քաղաքների պատճառով:

That's where all these problems come from.

Ահա թե որտեղից են գալիս բոլոր այս խնդիրները:

And the tsunami of problems that we feel we're facing

Եվ կայունությանը վերաբերող խնդիրների տեղատարափը,

in terms of sustainability questions

որի առջև մենք հայտնվել ենք,

are actually a reflection

իրականում արտացոլումն են

of the exponential increase

համաշխարհային ուրբանիզացիայի

in urbanization across the planet.

ցուցչային աճի:

Here's some numbers.

Ահա որոշ վիճակագրական տվյալներ

Two hundred years ago, the United States

200 տարի առաջ, Միացյալ Նահանգների

was less than a few percent urbanized.

ավելի քիչ, քան մի քանի տոկոսն էր ուրբանիզացված:

It's now more than 82 percent.

Այժմ թիվն անցնում է 82 տոկոսը:

The planet has crossed the halfway mark a few years ago.

Աշխարհը գերազանցել է միջնակետը մի քանի տարի առաջ:

China's building 300 new cities

Չինաստանը առաջիկա 20 տարում

in the next 20 years.

կառուցում է 300 քաղաք:

Now listen to this:

Միայն մտածեք.

Every week for the foreseeable future,

մոտակա ապագայում,

until 2050,

մինչև 2050թ.

every week more than a million people

ամեն շաբաթ ավելի քան միլիոն մարդ

are being added to our cities.

է ավելանում քաղաքներում:

This is going to affect everything.

Սա կանդրադառնա ամեն ինչի վրա:

Everybody in this room, if you stay alive,

Այս սենյակում գտնվող յուրաքանչյուրդ, եթե ոջ մնաք,

is going to be affected

կզգաք այն ազդեցությունը,

by what's happening in cities

թե ինչ է կատարվում քաղաքներում

in this extraordinary phenomenon.

այս արտասավոր ֆենոմենի արդյունքում:

However, cities,

Այնուամենայնիվ, քաղաքները,

despite having this negative aspect to them,

եթե մի կողմ դնենք դրանց բացասական ասպեկտները,

are also the solution.

նաև լուծում են հանդիսանում:

Because cities are the vacuum cleaners and the magnets

Քանի որ քաղաքներն ասես փոշեծծիչներ կամ մագնիսներ լինեն,

that have sucked up creative people,

որ ներծծել են իրենց մեջ ստեղծարար անձանց,

creating ideas, innovation,

որոնք գաղափարներ և նորամուծություններ են ստեղծում,

wealth and so on.

հարստություն և այլն:

So we have this kind of dual nature.

Այսպիսով, ունենք նման երկակի վարք:

And so there's an urgent need

Եվ ուրեմն ունենք քաղաքների գիտական տեսության

for a scientific theory of cities.

հրատապ անհրաժեշտություն:

Now these are my comrades in arms.

Ահա սրանք իմ համախոհներն են:

This work has been done with an extraordinary group of people,

Այս աշխատությունը արվել է արտասովոր մարդկանց մի խմբի ջանքերով,

and they've done all the work,

և նրանք կատարել են ամբողջ աշխատանքը,

and I'm the great bullshitter

իսկ ես` շատախոսս

that tries to bring it all together.

փորձում եմ այդ ամենը կապել իրար:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

So here's the problem: This is what we all want.

Խնդիրն հետևյալն է. ահա թե բոլորս ինչ ենք ուզում:

The 10 billion people on the planet in 2050

2050-ին աշխարհում ապրող 10 միլիարդ մարդիկ

want to live in places like this,

կուզենան ապրել նման վայրերում,

having things like this,

ունենան նման բաներ,

doing things like this,

անեն նման բաներ,

with economies that are growing like this,

ունենալով նման ձևով աճող տնտեսություններ,

not realizing that entropy

չհասկանալով, որ էնտրոպիան

produces things like this,

կարող է բերել սրա նման հետևանքների,

this, this

սրա, սրա

and this.

և այս մեկի պես:

And the question is:

Եվ հարցը սա է.

Is that what Edinburgh and London and New York

Էդինբուրգը, Լոնդոնը և Նյու Յորքը

are going to look like in 2050,

2050-ին նման կլինեն սրան,

or is it going to be this?

թե՞ դրանք կվերածվեն սրա:

That's the question.

Դա է հարցը:

I must say, many of the indicators

Պետք է ասեմ, որ շատ ցուցանիշներ ասում են,

look like this is what it's going to look like,

որ դրանք նմանվելու են սրան,

but let's talk about it.

բայց եկեք խոսենք դրա մասին:

So my provocative statement

Այսպիսով, իմ պրովոկացիոն պնդումն այն է,

is that we desperately need a serious scientific theory of cities.

որ մենք ունենք քաղաքների գիտական տեսության հուսահատ կարիք:

And scientific theory means quantifiable --

Եվ գիտական տեսություն ասվածը նշանակում է չափելիություն`

relying on underlying generic principles

հիմնված հիմքում ընկած գենետիկ սկզբունքների վրա,

that can be made into a predictive framework.

ինչը կարելի է վերածել կանխագուշակող գործիքի:

That's the quest.

Սա է մեր խնդիրը:

Is that conceivable?

Լուծելի՞ է այն արդյոք:

Are there universal laws?

Կա՞ն արդյոք ունիվերսալ օրենքներ:

So here's two questions

Ահա, երկու հարց,

that I have in my head when I think about this problem.

որ ինձ մտահոգում են, երբ ես մտածում եմ այս խնդրի մասին:

The first is:

Առաջինն է՝

Are cities part of biology?

արդյո՞ք քաղաքները կենսաբանության մասն են:

Is London a great big whale?

Արդյո՞ք Լոնդոնը հսկա կետ է:

Is Edinburgh a horse?

Էդինբորգը ձի է՞:

Is Microsoft a great big anthill?

Մայքրոսոֆթը մեծ մրջնաբույն է՞:

What do we learn from that?

Ի՞նչ կարող ենք սովորել դրանից:

We use them metaphorically --

Մենք դա ընկալում ենք փոխաբերական իմաստով.

the DNA of a company, the metabolism of a city, and so on --

ընկերության ԴՆԹ-ն, քաղաքի նյութափոխանակությունը, և այլն`

is that just bullshit, metaphorical bullshit,

արդյոք դա զառանցանք է՞, փոխաբերական հիմարություն՞,

or is there serious substance to it?

թե՞ դրա մեջ լուրջ հիմք կա:

And if that is the case,

Եվ եթե իրոք կա,

how come that it's very hard to kill a city?

ինչու՞ է այսքան դժվար քաղաք վերացնելը:

You could drop an atom bomb on a city,

Դուք կարող եք ատոմային ռումբ նետել քաղաքի վրա,

and 30 years later it's surviving.

և 30 տարի անց այն դեռևս գոյատևում է:

Very few cities fail.

Շատ քիչ քաղաքներ են կործանվում:

All companies die, all companies.

Բոլոր կազմակերպությունները մեռնում են, անխտիր բոլոր ընկերությունները:

And if you have a serious theory, you should be able to predict

Եվ եթե ունենանք լուրջ տեսություն, կկարողանանք կանխատեսել

when Google is going to go bust.

Գուգլի վախճանը:

So is that just another version

Այսպիսով, մի՞թե դա սրա

of this?

ևս մեկ տարբերակ է:

Well we understand this very well.

Լավ, մենք սա շատ լավ հասկանում ենք:

That is, you ask any generic question about this --

Այսինքն, սրա մասին ցանկացած գենետիկ հարց տալիս եք.

how many trees of a given size,

քանի՞ հատ այս չափի ծառ կա,

how many branches of a given size does a tree have,

տրված չափսի քանի՞ ճյուղ կարող է ունենալ ծառը,

how many leaves,

քանի՞ տերև,

what is the energy flowing through each branch,

ի՞նչ էներգիա է հոսում ճյուղերից ցանկացածի մեջ,

what is the size of the canopy,

ինչքա՞ն է հովանոցի մակերեսը,

what is its growth, what is its mortality?

ինչքա՞ն կաորղ է այն աճել, ե՞րբ է այն մահանալու:

We have a mathematical framework

Մենք ունենք մաթեմատիկական հենք,

based on generic universal principles

հիմնված գենետիկայի ունիվերսալ սկզբունքների վրա,

that can answer those questions.

որի օգտնությամբ կարող ենք պատասխանել այս հարցերին:

And the idea is can we do the same for this?

Կարո՞ղ ենք արդյոք նույնը անել սրա հետ:

So the route in is recognizing

Այսպիսով, կյանքի մասին ամենաանսովոր

one of the most extraordinary things about life,

բանը հասկանալու ուղին այն է, որ

is that it is scalable,

կյանքն ընդլայնելի է,

it works over an extraordinary range.

այն աշխատում է անսովոր հեռահարությամբ:

This is just a tiny range actually:

Սա պարզապես մի չնչին հատվածն է.

It's us mammals;

մենք, կաթնասուններս,

we're one of these.

սրանցից մեկն ենք:

The same principles, the same dynamics,

Նույն սկզբունքները, նույն դինամիկան,

the same organization is at work

նույն կառուցվածքը աշխատում է

in all of these, including us,

սրանցից բոլորի համար, ներառյալ մեզ համար,

and it can scale over a range of 100 million in size.

և չափսերը կարող են տատանվել մինչև 100 միլիոն հատվածում:

And that is one of the main reasons

Եվ սա է հիմնական պատճառներից մեկը,

life is so resilient and robust --

թե ինչու է կյանքն այսքան ճկուն ու դիմացկուն --

scalability.

ընդլայնելիությունը:

We're going to discuss that in a moment more.

Մենք մի փոքր անց կանդրադառնանք սրան:

But you know, at a local level,

Բայց գիտեք, ըստ ներկա մակարդակի,

you scale; everybody in this room is scaled.

դուք մեծանում եք, ամեն ոք այս սենյակում մեծանում է:

That's called growth.

Դա կոչվում է աճ:

Here's how you grew.

Ահա թե ինչպես եք դուք աճում:

Rat, that's a rat -- could have been you.

Առնետ, սա առնետ է. դա կարող էիք լինել դուք:

We're all pretty much the same.

Մենք բոլորս շատ նման ենք միմյանց:

And you see, you're very familiar with this.

Եվ, ինչպես տեսնում եք, դուք շատ նման եք սրան:

You grow very quickly and then you stop.

Դուք շատ արագ աճում եք, և ապա կանգ առնում:

And that line there

Եվ այնտեղ գտնվեղ այդ գիծը

is a prediction from the same theory,

նույն տեսությունից վերցված կանխատեսումն է,

based on the same principles,

հիմնված նույն սկզբունքների վրա,

that describes that forest.

որոնք նկարագրում են նույն անտառը:

And here it is for the growth of a rat,

Ահա սա առնետի աճի մասին:

and those points on there are data points.

Եվ այդ կետերը տվյալների կետեր են համարվում:

This is just the weight versus the age.

Սա պարզապես քաշի կախվածությունն է տարիքից:

And you see, it stops growing.

Եվ դուք տեսնում եք, որ աճը դադարում է:

Very, very good for biology --

Սա շատ լավ է կենսաբանության համար --

also one of the reasons for its great resilience.

դրա հիանալի դիմացկունության ևս մեկ պատճառ է:

Very, very bad

Շատ, շատ վատ է

for economies and companies and cities

տնտեսությունների, ընկերությունների և քաղաքների

in our present paradigm.

մեր ներկայիս տեսանկյան համար:

This is what we believe.

Ահա թե ինչին ենք մենք հավատում:

This is what our whole economy

Ահա թե ինչ են մեր տնտեսությունները

is thrusting upon us,

բոթում մեզ,

particularly illustrated in that left-hand corner:

մասնավորապես դա երևում է ձախ անկյունում՝

hockey sticks.

հոքեյի փայտաձողեր:

This is a bunch of software companies --

Սա ծրագրային ապահովում արտադրող ընկերությունների մի խումբ է --

and what it is is their revenue versus their age --

և սա ցույց է տալիս նրանց շահույթի կախվածությունը տարիքից --

all zooming away,

ամեն ինչ խոշորանում է,

and everybody making millions and billions of dollars.

և ամեն ոք միլիոնավոր ու միլիարդավոր դոլարներ են աշխատում:

Okay, so how do we understand this?

Լավ, ինչպե՞ս դա հասկանանք:

So let's first talk about biology.

Եկեք սկզբում խոսենք կենսաբանության մասին:

This is explicitly showing you

Սա ակնհայտորեն ցույց է տալիս,

how things scale,

թե ինչպես է ամեն ինչ ընդլայնվում:

and this is a truly remarkable graph.

Եվ սա իրոք ուշագրավ գծագիր է:

What is plotted here is metabolic rate --

Այստեղ պատկերված է նյութափոխանակության չափը --

how much energy you need per day to stay alive --

ինչքան էներգիա է օրական անհրաժեշտ ողջ մնալու համար --

versus your weight, your mass,

կախվածությունը քաշից, կշիռից,

for all of us bunch of organisms.

մեզ նման բոլոր օրգանիզմների համար:

And it's plotted in this funny way by going up by factors of 10,

Եվ ամեն ինչ պատկերված է, 10 գործակցի մասշտաբով,

otherwise you couldn't get everything on the graph.

հակառակ դեպքում անհնար կլիներ ամենը տեղավորել գծագրում:

And what you see if you plot it

Եվ այն ինչ տեսնում եք, երբ պատկերում եք գծագիրը,

in this slightly curious way

նման մի փոքր համարձակ ձևով,

is that everybody lies on the same line.

դա այն է, որ բոլորը գտնվում են մի գծի վրա:

Despite the fact that this is the most complex and diverse system

Չնայած այն հանգամանքին, որ սա աշխարհի ամենաբարդ

in the universe,

և բազմազան համակարգն է,

there's an extraordinary simplicity

սրա մեջ թաքնված է անսովոր պարզություն,

being expressed by this.

որն արտահայտվում է սրանով:

It's particularly astonishing

Սա մասամբ ապշեցուցիչ է,

because each one of these organisms,

քանի որ այս օրգանիզմներից յուրաքանչյուրը,

each subsystem, each cell type, each gene,

յուրանչյուր ենթահամակարգ, բջիջի յուրանչյուր տեսակ, յուրանչյուր գեն

has evolved in its own unique environmental niche

զարգացել է իր ունիկալ միջավայրում,

with its own unique history.

ամեն մեկն իր ունիկալ պատմությամբ:

And yet, despite all of that Darwinian evolution

Եվ չնայած Դարվինյան էվոլյուցիայի հետ կապված ամեն ինչին

and natural selection,

և բնական ընտրությանը,

they've been constrained to lie on a line.

դրանք հարկադրվել են նույն գծի վրա գտնվելուն:

Something else is going on.

Մեկ այլ բան է տեղի ունենում:

Before I talk about that,

Նախքան ես կսկսեմ դրա մասին խոսել,

I've written down at the bottom there

այստեղ, ներքևում ես պատկերել եմ

the slope of this curve, this straight line.

այս կորի անկյունային գործակիցը, այս ուղիղ գիծը:

It's three-quarters, roughly,

Կոպիտ ասած, այն երեք քառորդ է,

which is less than one -- and we call that sublinear.

որը փոքր է մեկից, և մենք դրան ասում ենք ենթագծային:

And here's the point of that.

Իմաստը հետևյալն է.

It says that, if it were linear,

սա նշանակում է, որ եթե այն լիներ գծային՝

the steepest slope,

ամենաուղղաձիկ գործակիցը,

then doubling the size

ապա կրկնապատկելով չափսը,

you would require double the amount of energy.

կկրկնապատկվեր նաև էներգիայի ծավալը:

But it's sublinear, and what that translates into

Բայց այն ենթագծային է, ինչը նշանակում է,

is that, if you double the size of the organism,

որ, եթե կրկնապատկում ես օրգանիզմի չափսը,

you actually only need 75 percent more energy.

դու իրականում պետք է ավելացնես էներգիան 75 տոկոսով:

So a wonderful thing about all of biology

Այսպիսով, կենսաբանության մեջ հրաշալին այն է,

is that it expresses an extraordinary economy of scale.

որ դա ցուցադրում է ընդլայնվելու անսովոր տնտեսումը:

The bigger you are systematically,

Ինչքան պարբերաբար մեծանաս,

according to very well-defined rules,

դատելով լավ սահմանված կանոններից,

less energy per capita.

այնքան շնչին հասնող քիչ էներգիա կծախսես:

Now any physiological variable you can think of,

Ուրեմն, ինչ ֆիզիոլոգիական փոփոխականի էլ ձեր մտքով անցնի,

any life history event you can think of,

ինչ իրադարձություն էլ ձեր մտքով անցնի,

if you plot it this way, looks like this.

եթե այն գծագրեք այս ձևով, կունենաք սա:

There is an extraordinary regularity.

Անսովոր օրինաչափություն կա:

So you tell me the size of a mammal,

Այսինքն, եթե ասեք ինձ կաթնասունի չափսը,

I can tell you at the 90 percent level everything about it

ես կպատմեմ ձեզ նրա մասին գրեթե 90 տոկոսը,

in terms of its physiology, life history, etc.

նկատի ունեմ այն, ինչ վերաբերվում է ֆիզիոլոգիային, կյանքի պատմությանը, և այլն:

And the reason for this is because of networks.

Եվ սրա պատճառը ցանցերն են:

All of life is controlled by networks --

Կյանքում ամեն ինչ կառավարվում է ցանցերով --

from the intracellular through the multicellular

միջբջջային ցանցերից, մոլեկուլյար ցանցերից

through the ecosystem level.

ընդհուպ մինչև էկոհամակարգերի մակարդակը:

And you're very familiar with these networks.

Եվ դուք քաջ ծանոթ եք այս ցանցերին:

That's a little thing that lives inside an elephant.

Դա այն փոքր բանն է, որ ապրում է փղի մարմնում:

And here's the summary of what I'm saying.

Ահա այն ամենի ամփոփումը, ինչ ասում էի:

If you take those networks,

Եթե դիտարկենք ցանցերը,

this idea of networks,

ցանցերի մասին գաղափարը,

and you apply universal principles,

և կիրառենք դրա վրա համընդհանուր սզբունքները,

mathematizable, universal principles,

մաթեմատիկորեն ներկայացվող, ամբողջական սկզբունքները,

all of these scalings

բոլոր այս մեծացումները

and all of these constraints follow,

բոլոր այս սահմանափակումներից կհետևեն,

including the description of the forest,

ներառյալ անտառի նկարագրությունը,

the description of your circulatory system,

ձեր ցիրկուլյալ համակարգի նկարագրությունը,

the description within cells.

ներբջջային օրենքների նկարագրությունը:

One of the things I did not stress in that introduction

Մտահոգող հանգամանքներից մեկը, որ ես չնշեցի,

was that, systematically, the pace of life

այն է, որ որքան մեծ լինես,

decreases as you get bigger.

այնքան կյանքը դանդաղ կլինի:

Heart rates are slower; you live longer;

Սրտի աշխատանքը կդանդաղի, դու երկար կապրես,

diffusion of oxygen and resources

թթվածնի և ռեսուրսների դիֆուզիան

across membranes is slower, etc.

մեմբրաններում կդանդաղանա և այլն:

The question is: Is any of this true

Հարցը հետևյալն է. այս ամենը աշխատու՞մ է

for cities and companies?

արդյոք քաղաքների և ընկերությունների համար:

So is London a scaled up Birmingham,

Ուրեմն Լոնդոնը Բիրմինգհեմի մեծ տեսակն է՞,

which is a scaled up Brighton, etc., etc.?

որն իր հերթին Բրայթոնի՞ մեծ տեսակն է, և այլն, և այլն:

Is New York a scaled up San Francisco,

Արդյո՞ք Նյու Յորքը Սան Ֆրանսիսկոյի մեծ տեսակն է,

which is a scaled up Santa Fe?

վերջինս Սանտա Ֆեյի՞ մեծ տեսակն է:

Don't know. We will discuss that.

Չգիտեմ: Մենք կքննարկենք դա:

But they are networks,

Բայց դրանք ցանցեր են:

and the most important network of cities

Իսկ քաղաքների ամենակարևոր ցանցերը

is you.

դուք եք:

Cities are just a physical manifestation

Քաղաքները պարզապես ձեր շփումների

of your interactions,

ֆիզիկական դրսևորումներն են,

our interactions,

մեր շփումների,

and the clustering and grouping of individuals.

և անհատների խմբավորումներն ու առանձնացումները:

Here's just a symbolic picture of that.

Ահա սրա մի սիմվոլիկ նկար:

And here's scaling of cities.

Եվ ահա քաղքաների չափսերը:

This shows that in this very simple example,

Սա ցույց է տալիս, որ այս պարզ օրինակում,

which happens to be a mundane example

որը պարզապես բենզալցակայանների թվի՝

of number of petrol stations

քաղաքի չափսից կախումը

as a function of size --

պատկերող օրինակ է --

plotted in the same way as the biology --

պատկերված նույն ձևով, ինչպես կենսաբանությունում --

you see exactly the same kind of thing.

դուք ճիշտ նույն բանն եք տեսնում:

There is a scaling.

Ահա չափսի փոփոխությունը:

That is that the number of petrol stations in the city

Դա այն է, որ եթե ինձ ասեք քաղաքի մեծությունը,

is now given to you

դա ունենալով` կարող եմ ասել,

when you tell me its size.

թե որքան բենզալցակայան կա նրանում:

The slope of that is less than linear.

Սրա անկյունային գործակիցը ավելի փոքր է, քան գծայինը:

There is an economy of scale.

Մեծ չափսերը հանգեցնում են տնտեսման:

Less petrol stations per capita the bigger you are -- not surprising.

Որքան քիչ բենզալցակայան հասնի անձին, այնքան մեծ կլինես. պարզ է:

But here's what's surprising.

Բայց ահա թե ինչն է զարմանալի:

It scales in the same way everywhere.

Սա ամեն տեղ աճում է համանման ձևով:

This is just European countries,

Սա միայն եվրոպական երկրներն են,

but you do it in Japan or China or Colombia,

բայց նույնը կարելի է անել Ճապոնիայում, Չինաստանում, Կոլումբիայում

always the same

ամենուր նույնն է,

with the same kind of economy of scale

նույն կերպ մեծությունը բերում է

to the same degree.

տնտեսման:

And any infrastructure you look at --

Եվ ինչ ենթակառուցվածքի էլ որ նայեք,

whether it's the length of roads, length of electrical lines --

անկախ նրանից, դա ճանապարհների երկարությունն է, թե հոսանքի լարերի երկարությունը,

anything you look at

ինչին էլ որ նայեք,

has the same economy of scale scaling in the same way.

կտեսնեք մեծության հետ կապված համանման տնտեսումը:

It's an integrated system

Սա ինտեգրված համակարգ է,

that has evolved despite all the planning and so on.

որը զարգացել է, չնայած բոլոր տեսակի պլանավորումներին և այլնին:

But even more surprising

Բայց, որ առավել զարմանալի է,

is if you look at socio-economic quantities,

դա այն է, որ եթե նայեք սոցիալ-տնտեսական մեծություններին,

quantities that have no analog in biology,

մեծություններ, որոնք չունեն անալոգներ կենսաբանությունում,

that have evolved when we started forming communities

և որոնք զարգացել են, երբ մենք սկսել ենք ձևավորել համայնքները,

eight to 10,000 years ago.

8-ից 10 հազար տարի առաջ:

The top one is wages as a function of size

Ամենաակնառուն աշխատավարձի չափի կախումն է մեծությունից,

plotted in the same way.

որը պատկերվում է նույն կերպ:

And the bottom one is you lot --

Եվ վերջում դուք եք,

super-creatives plotted in the same way.

գեր-ստեղծագործ մարդկանց թիվում, պատկերված նույն կերպ:

And what you see

Եվ այն, ինչ դուք տեսնում եք,

is a scaling phenomenon.

աճի ֆենոմեն է:

But most important in this,

Սակայն այստեղ ամենակարևորն այն է,

the exponent, the analog to that three-quarters

որ ցուցիչը՝ նյութափոխանակության դեպքի

for the metabolic rate,

երեք քառորդի անալոգը,

is bigger than one -- it's about 1.15 to 1.2.

ավելի մեծ է մեկից -- այն մոտավորապես 1,15-1,2 է:

Here it is,

Ահա այն,

which says that the bigger you are

սա ասում է, որ որքան մեծ լինես,

the more you have per capita, unlike biology --

այնքան ավելի անձին հասանելիք շահույթ ունես,

higher wages, more super-creative people per capita as you get bigger,

ավելի մեծ աշխատավարձեր, ավելի շատ սուպեր-ստեղծագործ մարդիկ, ինչքան մեծանաս,

more patents per capita, more crime per capita.

ավելի շատ անդորագրեր, ավելի շատ հանցագործություն:

And we've looked at everything:

Եվ մենք ուսումնասիրել ենք ամեն բան՝

more AIDS cases, flu, etc.

ՁԻԱՀ-ի դեպքերը, հարբուխը, և այլն:

And here, they're all plotted together.

Եվ ահա, դրանք բոլորը գծագրել ենք մեկտեղ:

Just to show you what we plotted,

Որպեսզի պարզ դառնա, թե ինչ ենք տպել,

here is income, GDP --

ահա եկամուտը, ՀՆԱ-ն,

GDP of the city --

քաղաքի ՀՆԱ-ն --

crime and patents all on one graph.

հանցագործությունների և պատենտների թիվը, բոլորը մեկ գծագրում:

And you can see, they all follow the same line.

Եվ, ինչպես տեսնում եք, դրանք բոլորը հետևում են նույն գծին:

And here's the statement.

Եվ ահա եզրակացությունը:

If you double the size of a city from 100,000 to 200,000,

Եթե կրկնապատկեք քաղքաի չափսը 100,000-ից 200,000-ի,

from a million to two million, 10 to 20 million,

մեկ միլիոնից երկու միլիոնի, 10-ից 20-ի,

it doesn't matter,

կապ չունի,

then systematically

ապա, որպես կանոն,

you get a 15 percent increase

կունենաք 15 տոկոսի աճ

in wages, wealth, number of AIDS cases,

աշխատավարձերի, հարստության, ՁԻԱՀ-ի դեպքերի թվի,

number of police,

ոստիկանների թվի,

anything you can think of.

ամեն ինչի, ինչ կարող եք մտաբերել:

It goes up by 15 percent,

Այդ ամենը 15 տոկոսով կաճի:

and you have a 15 percent savings

Եվ կունենաք 15 տոկոս խնայողություններ

on the infrastructure.

ենթակառուցվածքում:

This, no doubt, is the reason

Սա է, անկասկած, պատճառը,

why a million people a week are gathering in cities.

թե ինչու են միլիոնավոր մարդիկ կուտակվում քաղաքներում:

Because they think that all those wonderful things --

Որովհետև նրանք մտածում են, որ բոլոր այդ հիանալի բաները՝

like creative people, wealth, income --

ինչպես օրինակ ստեղծագործ անձինք, հարստությունը, եկամուտը

is what attracts them,

ձգում են իրենց,

forgetting about the ugly and the bad.

մոռանալով վնասակարի և վատի մասին:

What is the reason for this?

Ինչ՞ն է սրա պատճառը:

Well I don't have time to tell you about all the mathematics,

Լավ, ժամանակ չունեմ ձեզ բացատրելու սրա հետ կապված մաթեմատիկան,

but underlying this is the social networks,

բայց ասեմ, որ սրա հիմքում ընկած են սոցիալական ցանցերը,

because this is a universal phenomenon.

քանի որ սրանք ունիվերսալ ֆենոմեններ են:

This 15 percent rule

Այս 15 տոկոսի կանոնը,

is true

ճիշտ է,

no matter where you are on the planet --

անկախ նրանից, թե որտեղ ես գտնվում աշխարհում`

Japan, Chile,

Ճապոնիայում, Չիլիյում,

Portugal, Scotland, doesn't matter.

Պորտուգալիայում, Շոտլանդիայում, նշանակութուն չունի:

Always, all the data shows it's the same,

Բոլոր դեպքերում, բոլոր տվյալները ցույց են տալիս նույնը,

despite the fact that these cities have evolved independently.

անկախ հանգամանքից, որ այն քաղքաները զարգացել են իրարից անկախ:

Something universal is going on.

Ինչ-որ ունիվերսալ բան է տեղի ունենում:

The universality, to repeat, is us --

Եվ ունիվերսալ բանը, կրկնեմ, մենք ենք.

that we are the city.

այսինքն` մենք ենք քաղաքները:

And it is our interactions and the clustering of those interactions.

Պատճառը մեր շփումներն են և մեր շփումների կուտակումնետը:

So there it is, I've said it again.

Այսպիսով, ահա, ես դա կրկին ասացի:

So if it is those networks and their mathematical structure,

Ուրեմն, պատճառը այդ ցանցերն են և դրանց մաթեմատիկական կառուցվածքը,

unlike biology, which had sublinear scaling,

ի հեճուկս կենսաբանության, որը ենթագծային աճով էր մեծանում,

economies of scale,

աճի հետ կապված տնտեսումը, այն է, որ

you had the slowing of the pace of life

որքան մեծ լինես, այնքան

as you get bigger.

կյանքը կդանդաղի:

If it's social networks with super-linear scaling --

Եթե խոսքը գնում է սոցիալական ցանցերի, և դրանց գերգծային աճի մասին,

more per capita --

ապա, ցանկացած դեպքում,

then the theory says

տեսությունն ասում է,

that you increase the pace of life.

որ կյանքի արագությունը մեծանում է:

The bigger you are, life gets faster.

Ինչքան մեծ լինես, այնքան կյանքը կարագանա:

On the left is the heart rate showing biology.

Ձախ կողմում կենսաբանութուն է՝ սրտի աշխատանքի արագությունը:

On the right is the speed of walking

Աջ կողմում քայլելու արագությունն է

in a bunch of European cities,

որոշ Եվրոպական երկրներիում,

showing that increase.

սա ցույց է տալիս աճը:

Lastly, I want to talk about growth.

Եվ վերջում, կուզենայի խոսել աճի մասին:

This is what we had in biology, just to repeat.

Եվս մեկ անգամ տեսնենք, թե ինչ ունեինք կենսաբանության մեջ:

Economies of scale

Մեծացման տնտեսումը

gave rise to this sigmoidal behavior.

բերում էր S-անման վարքի:

You grow fast and then stop --

Դու արագ աճում ես, ապա կանգ ես առնում,

part of our resilience.

դա թելադրում էր ճկունությունը:

That would be bad for economies and cities.

Դա վատ կլիներ տնտեսությունների և քաղաքների դեպքում:

And indeed, one of the wonderful things about the theory

Եվ, իրոք, տեսության հիանալի մասերից մեկն այն է,

is that if you have super-linear scaling

որ եթե ունես գերգծային մեծացում,

from wealth creation and innovation,

կապված հարստության կուտակման և նորարարության հետ,

then indeed you get, from the same theory,

ապա, իրոք, տեսությունը պնդում է, որ կունենաս

a beautiful rising exponential curve -- lovely.

գեղեցիկ բարձրացող ցուցչային կոր. հիանալի է:

And in fact, if you compare it to data,

Եվ, փաստորեն, եթե համեմատես դա տվյալների հետ,

it fits very well

ամեն ինչ կհամընկնի,

with the development of cities and economies.

քաղաքների և տնտեսությունների զարգացման հետ:

But it has a terrible catch,

Բայց սրանում ահավոր թերություն կա:

and the catch

Եվ դա այն է, որ

is that this system is destined to collapse.

նման համակարգը վաղ թէ ուշ կործանվելու է,

And it's destined to collapse for many reasons --

եվ դրան վիճակված է կործանվել մի շարք պատճառներով.

kind of Malthusian reasons -- that you run out of resources.

Մալթուզյան պատճառի նման դա կարող է լինել ռեսուրսների պակասը:

And how do you avoid that? Well we've done it before.

Ինչպե՞ս խուսափել դրանից: Լավ, մենք անցյալում դա արել ենք:

What we do is,

Պետք է անել հետևյալը.

as we grow and we approach the collapse,

քանի դեռ մեծանում ու մոտենում ենք կործանմանը,

a major innovation takes place

մեծ նորարարություն է հայտնվում

and we start over again,

և մենք սկսում ենք նորից:

and we start over again as we approach the next one, and so on.

Մենք սկսում ենք նորից ու նորից, երբ մոտենում ենք հաջորդ կետին, և այսպես շարունակ:

So there's this continuous cycle of innovation

Ուրեմն մենք ունենք անընդհատ նորարարությունների

that is necessary

ցիկլի կարիք,

in order to sustain growth and avoid collapse.

որպեսզի կարողանանք պահպանել աճը և խուսափել կործանումից:

The catch, however, to this

Ծուղակը, ամեն դեպքում, այն է,

is that you have to innovate

որ պետք է կարողանանք միշտ նորարարություններ անել

faster and faster and faster.

ավելի ու ավելի արագ:

So the image

Այսպիսով, պատկերը այն է,

is that we're not only on a treadmill that's going faster,

որ մենք ոչ միայն կանգնած ենք արագացող վազքուղու վրա,

but we have to change the treadmill faster and faster.

բայց նաև պետք է գնալով ավելի ու ավելի արագ փոխենք վազքուղին:

We have to accelerate on a continuous basis.

Մենք պետք է ունենանք անընդհատ արագացում:

And the question is: Can we, as socio-economic beings,

Եվ հարցը սա է. կարո՞ղ ենք արդյոք, սոցիալ-տնտեսական արարածներս,

avoid a heart attack?

խուսափել սրտի կաթվածից:

So lastly, I'm going to finish up in this last minute or two

Վերջում, մեկ-երկու րոպեից կավարտեմ`

asking about companies.

ընկերություններին մասին հարցնելով:

See companies, they scale.

Դիտարկենք ընկերությունները, դրանք ընդլայնվում են:

The top one, in fact, is Walmart on the right.

Ամենավերևում, իրականում, Ուոլ-մարթն է:

It's the same plot.

Սա նույն գծագիրն է:

This happens to be income and assets

Սա եկամուտի և ակտիվների

versus the size of the company as denoted by its number of employees.

կախումն է ընկերության չափսից, որը ներկայացված է աշխատողների թվով:

We could use sales, anything you like.

Կարող էինք օգտագործել նաև վաճառքի ծավալները, ինչ ասես:

There it is: after some little fluctuations at the beginning,

Ահա սա. Սկզբում որոշ փոքր տատանումներից հետո,

when companies are innovating,

երբ ընկեությունները նորարարութուններ են ներկայացնում,

they scale beautifully.

դրանք գեղեցկորեն ընդլայնվում են:

And we've looked at 23,000 companies

Եվ մենք ուսումնասիրել ենք 23,000 ընկերություն

in the United States, may I say.

ԱՄՆ-ում, պետք է ասեմ:

And I'm only showing you a little bit of this.

Եվ ես ձեզ ցույց եմ տալիս սրա միայն մի մասը:

What is astonishing about companies

Ընկերությունների հետ կապված զարմանալին այն է,

is that they scale sublinearly

որ դրանք աճում են ենթագծային ձևով,

like biology,

ինչպես կենսաբանության մեջ,

indicating that they're dominated,

սա նշանակում է, որ դրանք իշխվում են,

not by super-linear

ոչ թե գերգծային

innovation and ideas;

նորարաություններով ու գաղափարներով,

they become dominated

դրանք իշխվում են

by economies of scale.

մեծացման հետ կապված տնտեսմամբ:

In that interpretation,

Այս մեկնաբանությունում,

by bureaucracy and administration,

թղթաբանությամբ ու կառավարմամբ,

and they do it beautifully, may I say.

և նրանք դա հիանալի են անում, պետք է ասեմ:

So if you tell me the size of some company, some small company,

Ուրեմն, եթե ինձ ասեք ընկերության մեծությունը, ինչ-որ փոքր ընկերության,

I could have predicted the size of Walmart.

ես կկարողանայի կանխատեսել Ուոլ-մարթի մեծությունը:

If it has this sublinear scaling,

Եթե այն ունի նման ենթագծային մեծացում,

the theory says

տեսությունն ասում է, որ

we should have sigmoidal growth.

մենք կունենանք S-անման աճ:

There's Walmart. Doesn't look very sigmoidal.

Ահա Ուոլ-մարթը: Այն այնքան էլ S-անման չէ:

That's what we like, hockey sticks.

Ահա, թե ինչ ենք մենք սիրում` հոքեյի փայտաձողեր:

But you notice, I've cheated,

Բայց, նկատած կլինեք, որ ես ձեզ խաբել եմ,

because I've only gone up to '94.

որովհետև ես խոսել եմ միայն մինչև '94թ.:

Let's go up to 2008.

Եկեք գնանք մինչև 2008:

That red line is from the theory.

Կարմիր գիծը այս տեսությունից է:

So if I'd have done this in 1994,

Ուրեմն, եթե ես դա անեյի 1994-ին,

I could have predicted what Walmart would be now.

կկարողանայի կանխատեսել Ուոլ-մարթի ներկայիս վիճակը:

And then this is repeated

Եվ սա վերաբերում է

across the entire spectrum of companies.

ընկերությունների ամբողջ սպեկտրին:

There they are. That's 23,000 companies.

Ահա դրանք: Ահա 23,000 ընկերություն:

They all start looking like hockey sticks,

Նրանք բոլորը սկզբում նման են հոքեյի փայտաձողերի,

they all bend over,

բոլորը թեքվում են,

and they all die like you and me.

և բոլորը մահանում են, ինչպես դուք և ես:

Thank you.

Շնորհակալ եմ:

(Applause)

(Ծափահարություններ)