Sean Carroll: Distant time and the hint of a multiverse

شان کارول: بستر تاریخی زمان و اشاره ای به جهان چندگانه

209,226 views

2011-05-06 ・ TED


New videos

Sean Carroll: Distant time and the hint of a multiverse

شان کارول: بستر تاریخی زمان و اشاره ای به جهان چندگانه

209,226 views ・ 2011-05-06

TED


لطفا برای پخش فیلم روی زیرنویس انگلیسی زیر دوبار کلیک کنید.

Translator: Mohammadreza Negahdar Reviewer: Saeed Salehi
00:15
The universe
0
15260
2000
جهان
00:17
is really big.
1
17260
2000
واقعا بزرگه.
00:19
We live in a galaxy, the Milky Way Galaxy.
2
19260
3000
ما در یک کهکشان زندگی می کنیم، کهکشان راه شیری.
00:22
There are about a hundred billion stars in the Milky Way Galaxy.
3
22260
3000
حدود صد میلیادر ستاره در کهکشان راه شیری وجود دارد
00:25
And if you take a camera
4
25260
2000
و اگر شما یک دوربین بردارید
00:27
and you point it at a random part of the sky,
5
27260
2000
و اون را به هر سمتی از آسمان بگیرید
00:29
and you just keep the shutter open,
6
29260
2000
و تنها شاتر دوربین را باز نگه دارید،
00:31
as long as your camera is attached to the Hubble Space Telescope,
7
31260
3000
در صورتیکه دوربین شما به تلسکوپ فضایی هابل وصل باشد،
00:34
it will see something like this.
8
34260
2000
یه چیزی مثل این را خواهد دید.
00:36
Every one of these little blobs
9
36260
3000
هر کدام از این نقطه ها
00:39
is a galaxy roughly the size of our Milky Way --
10
39260
2000
یک کهکشانی هستند تقریبا هم اندازه کهکشان ما --
00:41
a hundred billion stars in each of those blobs.
11
41260
3000
صد میلیارد ستاره در هر کدوم از این نقطه ها
00:44
There are approximately a hundred billion galaxies
12
44260
3000
تقریبا صد میلیارد کهکشان
00:47
in the observable universe.
13
47260
2000
در جهانی که می توانیم ببینیم وجود دارد.
00:49
100 billion is the only number you need to know.
14
49260
2000
صد میلیارد تنها عددی است که نیاز دارید بدونید.
00:51
The age of the universe, between now and the Big Bang,
15
51260
3000
سن جهان، از انفجار بزرگ تا به الان
00:54
is a hundred billion in dog years.
16
54260
2000
صد میلیارد سال سگی است.
00:56
(Laughter)
17
56260
2000
(خنده حضار)
00:58
Which tells you something about our place in the universe.
18
58260
3000
که یه چیزایی در مورد جایگاه ما در این جهان به شما میگه.
01:01
One thing you can do with a picture like this is simply admire it.
19
61260
2000
یکی از کارهایی که با عکسی مثل این میتونید انجام بدید اینه که خیلی ساده تحسینش کنید.
01:03
It's extremely beautiful.
20
63260
2000
بی اندازه زیباست.
01:05
I've often wondered, what is the evolutionary pressure
21
65260
3000
من اغلب تعجب می کنم که فشار تکاملی چیه
01:08
that made our ancestors in the Veldt adapt and evolve
22
68260
3000
که باعث شده اجداد ما در Veldt (wide open rural spaces of South Africa or southern Africa) تطبیق و تکامل پیدا کنند
01:11
to really enjoy pictures of galaxies
23
71260
2000
تا از عکسهای کهکشانها واقعا لذت ببرند
01:13
when they didn't have any.
24
73260
2000
زمانی که اونها هیچ کدوم این عکسها را نداشتند.
01:15
But we would also like to understand it.
25
75260
2000
ولی ما همیشه دوست داریم که این را بفهمیم.
01:17
As a cosmologist, I want to ask, why is the universe like this?
26
77260
4000
به عنوان یک کیهان شناس، می خواهم بپرسم که، چرا جهان به این شکل است؟
01:21
One big clue we have is that the universe is changing with time.
27
81260
3000
یک سرنخ بزرگی که ما داریم این است که جهان با زمان تغییر می کند.
01:24
If you looked at one of these galaxies and measured its velocity,
28
84260
3000
اگر شما به یکی از این کهکشانها نگاه کنید و سرعتش را اندازه بگیرید،
01:27
it would be moving away from you.
29
87260
2000
می بینید که اون داره از شما دور میشه.
01:29
And if you look at a galaxy even farther away,
30
89260
2000
و اگر به یک کهکشان باز هم دورتر نگاه کنید،
01:31
it would be moving away faster.
31
91260
2000
می بینید که با سرعت بیشتری داره دور میشه.
01:33
So we say the universe is expanding.
32
93260
2000
بنابراین ما میگیم که جهان در حال انبساط و گسترده شدنه
01:35
What that means, of course, is that, in the past,
33
95260
2000
این به سادگی این معناست که در گذشته،
01:37
things were closer together.
34
97260
2000
چیزها به هم نزدیکتر بودند.
01:39
In the past, the universe was more dense,
35
99260
2000
در گذشته، جهان متراکم تر بود
01:41
and it was also hotter.
36
101260
2000
و همچنین داغ تر
01:43
If you squeeze things together, the temperature goes up.
37
103260
2000
اگر شما چیزها را به هم بفشارید، دما بالا می رود.
01:45
That kind of makes sense to us.
38
105260
2000
این قضیه یه جورایی برای ما منطقی و آشناست.
01:47
The thing that doesn't make sense to us as much
39
107260
2000
چیزی که خیلی به نظرمون منطقی نمیاد
01:49
is that the universe, at early times, near the Big Bang,
40
109260
3000
اینه که جهان در زمانهای اولیه، نزدیک انفجار بزرگ،
01:52
was also very, very smooth.
41
112260
2000
بسیار بسیار یک دست هم بود.
01:54
You might think that that's not a surprise.
42
114260
2000
شما ممکنه فکر کنید که این قضیه خیلی دور از ذهن نیست.
01:56
The air in this room is very smooth.
43
116260
2000
هوای داخل این اتاق بسیار ملایم و یک دست است
01:58
You might say, "Well, maybe things just smoothed themselves out."
44
118260
3000
ممکنه بگید که، "خوب، احتمالا این چیزها پخش شدند و خودشون را یک دست و ملایم کردند"
02:01
But the conditions near the Big Bang are very, very different
45
121260
3000
ولی شرایط موقع انفجار بزرگ بسیار بسیار متفاوت از
02:04
than the conditions of the air in this room.
46
124260
2000
شرایط هوای این اتاق است.
02:06
In particular, things were a lot denser.
47
126260
2000
به خصوص، همه چیز بسیار متراکم تر بود.
02:08
The gravitational pull of things
48
128260
2000
کشش گرانشی چیزها
02:10
was a lot stronger near the Big Bang.
49
130260
2000
نزدیک انفجار بزرگ بسیار قویتر بود.
02:12
What you have to think about
50
132260
2000
چیزی که شما بایستی به اون فکر کنید اینه که
02:14
is we have a universe with a hundred billion galaxies,
51
134260
2000
ما جهانی با صد میلیارد کهکشان داریم،
02:16
a hundred billion stars each.
52
136260
2000
هر کدوم با صد میلیارد ستاره
02:18
At early times, those hundred billion galaxies
53
138260
3000
در زمانهای اولیه، اون صد میلیارد کهکشان
02:21
were squeezed into a region about this big --
54
141260
3000
در فضایی به این اندازه فشرده شده بودند --
02:24
literally -- at early times.
55
144260
2000
دقیقا، در زمانهای اولیه.
02:26
And you have to imagine doing that squeezing
56
146260
2000
و شما بایستی این فشرده شدن را
02:28
without any imperfections,
57
148260
2000
بدون هیچ نقصی تصور کنید،
02:30
without any little spots
58
150260
2000
بدون هیچ لکه و ناهمواری کوچکی
02:32
where there were a few more atoms than somewhere else.
59
152260
2000
بطوریکه یک جاییش تعداد بیشتری اتم از یه جای دیگه اش داشته باشه
02:34
Because if there had been, they would have collapsed under the gravitational pull
60
154260
3000
وگرنه، تحت فشردگی گرانشی
02:37
into a huge black hole.
61
157260
2000
در یک سیاه چاله بزرگ فرو می ریزد.
02:39
Keeping the universe very, very smooth at early times
62
159260
3000
نگه داشتن جهان بصورت بسیار بسیار یک دست در زمانهای اولیه
02:42
is not easy; it's a delicate arrangement.
63
162260
2000
کار آسونی نیست، یک چیدمان ظریف است.
02:44
It's a clue
64
164260
2000
این یک سرنخه
02:46
that the early universe is not chosen randomly.
65
166260
2000
که جهان اولیه بطور تصادفی انتخاب نشده است.
02:48
There is something that made it that way.
66
168260
2000
یه چیزی هست که اون را به اون صورت در آورد.
02:50
We would like to know what.
67
170260
2000
ما میخواهیم بدونیم اون چیه.
02:52
So part of our understanding of this was given to us by Ludwig Boltzmann,
68
172260
3000
قسمتی از درک ما در این مورد مدیون "لودویگ بولتزمان" است،
02:55
an Austrian physicist in the 19th century.
69
175260
3000
فیزیکدان اتریشی قرن ۱۹.
02:58
And Boltzmann's contribution was that he helped us understand entropy.
70
178260
3000
کاری که بولتزمان کرد، کمک برای فهم آنتروپی بود.
03:01
You've heard of entropy.
71
181260
2000
شما در مورد آنتروپی شنیده اید.
03:03
It's the randomness, the disorder, the chaoticness of some systems.
72
183260
3000
اون آشفتگی، بی نظمی، تصادفی و غیرقابل پیش بینی بودن یک سیستم است.
03:06
Boltzmann gave us a formula --
73
186260
2000
بولتزمان یک فرمولی ارایه داد --
03:08
engraved on his tombstone now --
74
188260
2000
که الان روی سنگ قبرش حکاکی شده ..
03:10
that really quantifies what entropy is.
75
190260
2000
این فرمول واقعا آنتروپی را بصورت عددی می سنجه
03:12
And it's basically just saying
76
192260
2000
بطور اساسی فقط میگه که
03:14
that entropy is the number of ways
77
194260
2000
آنتروپی تعداد حالاتی است که
03:16
we can rearrange the constituents of a system so that you don't notice,
78
196260
3000
ما میتوانیم اجزا اصلی تشکیل دهنده سیستم را بچینیم که شما نتونید تفاوتش را تشخیص بدهید،
03:19
so that macroscopically it looks the same.
79
199260
2000
بنابراین در مقیاس بزرگ و کلی یکسان به نظر می رسد.
03:21
If you have the air in this room,
80
201260
2000
اگر هوای این اتاق را در نظر بگیرید،
03:23
you don't notice each individual atom.
81
203260
3000
شما متوجه هر اتم به تنهایی نمی شوید.
03:26
A low entropy configuration
82
206260
2000
یک پیکربندی با آنتروپی پایین
03:28
is one in which there's only a few arrangements that look that way.
83
208260
2000
اونییه که تنها تعداد کمی حالت در اون به این صورت دیده میشه.
03:30
A high entropy arrangement
84
210260
2000
یک پیکربندی با آنتروپی بالا
03:32
is one that there are many arrangements that look that way.
85
212260
2000
اونییه که تعداد زیادی حالت در اون به این صورت دیده میشه.
03:34
This is a crucially important insight
86
214260
2000
این یک بینش بسیار مهمی به ما میده
03:36
because it helps us explain
87
216260
2000
برای اینکه به ما کمک می کنه که
03:38
the second law of thermodynamics --
88
218260
2000
قانون دوم ترمودینامیک را توضیح بدهیم --
03:40
the law that says that entropy increases in the universe,
89
220260
3000
قانونی که میگه آنتروپی در حال افزایش در جهان است،
03:43
or in some isolated bit of the universe.
90
223260
2000
و یا در قسمت ایزوله ایی از جهان.
03:45
The reason why entropy increases
91
225260
2000
دلیلی که آنتروپی در حال افزایش است
03:47
is simply because there are many more ways
92
227260
3000
به سادگیه اینه که تعداد حالات بسیار بیشتری
03:50
to be high entropy than to be low entropy.
93
230260
2000
برای آنتروپی بالا وجود داره تا آنتروپی پایین.
03:52
That's a wonderful insight,
94
232260
2000
این یک درک شگفت انگیزه،
03:54
but it leaves something out.
95
234260
2000
ولی اون یک چیزی را در بر نمیگیره.
03:56
This insight that entropy increases, by the way,
96
236260
2000
درک این که آنتروپی در حال افزایش است، با این همه،
03:58
is what's behind what we call the arrow of time,
97
238260
3000
همون چیزیه که دلیل بردار زمان شناخته می شود،
04:01
the difference between the past and the future.
98
241260
2000
تفاوت بین گذشته و آینده.
04:03
Every difference that there is
99
243260
2000
هر تفاوتی که
04:05
between the past and the future
100
245260
2000
بین گذشته و آینده هست
04:07
is because entropy is increasing --
101
247260
2000
برای اینه که آنتروپی در حال افزایش است --
04:09
the fact that you can remember the past, but not the future.
102
249260
3000
این واقعیت که شما گذشته را به یاد می آورید، اما نه آینده را.
04:12
The fact that you are born, and then you live, and then you die,
103
252260
3000
این واقعیت که شما به دنیا اومدید، بعد زندگی می کنید، و سپس می میرید،
04:15
always in that order,
104
255260
2000
همیشه با همین توالی و ترتیب،
04:17
that's because entropy is increasing.
105
257260
2000
بخاطر اینه که آنتروپی در حال افزایش است.
04:19
Boltzmann explained that if you start with low entropy,
106
259260
2000
بولتزمان توضیح داد که اگر شما با آنتروپی پایین شروع کنید،
04:21
it's very natural for it to increase
107
261260
2000
افزایش اون خیلی طبیعیه
04:23
because there's more ways to be high entropy.
108
263260
3000
برای اینکه حالتهای بیشتری برای افزایش آنتروپی وجود دارد.
04:26
What he didn't explain
109
266260
2000
چیزی که اون توضیح نداد این بود که
04:28
was why the entropy was ever low in the first place.
110
268260
3000
اصلا چرا آنتروپی در اون مکان اول کم بود.
04:31
The fact that the entropy of the universe was low
111
271260
2000
این واقعیت که آنتروپی جهان کم بوده
04:33
was a reflection of the fact
112
273260
2000
یک انعکاسی از این واقعیت است که
04:35
that the early universe was very, very smooth.
113
275260
2000
جهان اولیه بسیار بسیار یک دست و هموار بوده.
04:37
We'd like to understand that.
114
277260
2000
ما دوست داریم این را بفهمیم.
04:39
That's our job as cosmologists.
115
279260
2000
بعنوان کیهان شناس این کار ماست.
04:41
Unfortunately, it's actually not a problem
116
281260
2000
متاسفانه، این واقعا مساله ایی نیست که
04:43
that we've been giving enough attention to.
117
283260
2000
ما به اندازه کافی بهش توجه کرده باشیم.
04:45
It's not one of the first things people would say,
118
285260
2000
این یکی از اولین چیزهایی نیست که مردم می پرسند،
04:47
if you asked a modern cosmologist,
119
287260
2000
وقتی که از یک کیهان شناس مدرن می پرسید،
04:49
"What are the problems we're trying to address?"
120
289260
2000
"مسايلی که باهاش سر و کار داریم چیه؟"
04:51
One of the people who did understand that this was a problem
121
291260
2000
یکی از افرادی که متوجه شد که مساله اینه
04:53
was Richard Feynman.
122
293260
2000
ریچارد فینمن بود.
04:55
50 years ago, he gave a series of a bunch of different lectures.
123
295260
2000
۵۰ سال پیش، او یک سری از کلی سخنرانی های متفاوت ارایه داد.
04:57
He gave the popular lectures
124
297260
2000
او سخنرانی های عمومی ایراد کرد
04:59
that became "The Character of Physical Law."
125
299260
2000
به اسم "کاراکتر قانون فیزیکی".
05:01
He gave lectures to Caltech undergrads
126
301260
2000
سخنرانی هایی برای دانشجویان دوره لیسانس دانشگاه کل تک
05:03
that became "The Feynman Lectures on Physics."
127
303260
2000
به اسم "سخنرانی های فینمن در مورد فیزیک".
05:05
He gave lectures to Caltech graduate students
128
305260
2000
سخنرانی هایی برای دانشجویان دوره دکترا دانشگاه کل تک
05:07
that became "The Feynman Lectures on Gravitation."
129
307260
2000
به اسم "سخنرانی های فینمن در مورد جاذبه".
05:09
In every one of these books, every one of these sets of lectures,
130
309260
3000
در هر کدام از این کتاب ها، هر کدام از این مجموعه سخنرانی ها،
05:12
he emphasized this puzzle:
131
312260
2000
او روی این مساله عجیب تاکید می کرد:
05:14
Why did the early universe have such a small entropy?
132
314260
3000
چرا جهان اولیه انقدر آنتروپی کوچکی داشت؟
05:17
So he says -- I'm not going to do the accent --
133
317260
2000
او می گوید که -- من روی جمله خاصی تاکید نمی کنم --
05:19
he says, "For some reason, the universe, at one time,
134
319260
3000
"بنا به دلایلی، جهان، در یک زمانی،
05:22
had a very low entropy for its energy content,
135
322260
3000
با اون محتوای انرژی اش آنتروپی خیلی پایینی داشته،
05:25
and since then the entropy has increased.
136
325260
2000
و از اون موقع تا به الان آنتروپی افزایش داشته است.
05:27
The arrow of time cannot be completely understood
137
327260
3000
بردار زمان بطور کامل قابل درک نخواهد بود
05:30
until the mystery of the beginnings of the history of the universe
138
330260
3000
تا معمای آغازهای تاریخ جهان
05:33
are reduced still further
139
333260
2000
حتی تا فراتر از حد فهم و تصور
05:35
from speculation to understanding."
140
335260
2000
کاهش پیدا کند."
05:37
So that's our job.
141
337260
2000
این کار ماست.
05:39
We want to know -- this is 50 years ago, "Surely," you're thinking,
142
339260
2000
ما می خواهیم که بدونیم -- این حرف ۵۰ سال پیش گفته شده، "بطورحتم" شما فکر می کنید که،
05:41
"we've figured it out by now."
143
341260
2000
"ما تا الان این قضیه را فهمیدیم"
05:43
It's not true that we've figured it out by now.
144
343260
2000
اینطور نیست که ما این را تا الان فهمیده باشیم.
05:45
The reason the problem has gotten worse,
145
345260
2000
دلیلٍ این که مساله بدتر شده،
05:47
rather than better,
146
347260
2000
بجای اینکه بهتر بشه،
05:49
is because in 1998
147
349260
2000
اینه که در سال ۱۹۹۸
05:51
we learned something crucial about the universe that we didn't know before.
148
351260
3000
ما یک نکته مهمی در مورد جهان فهمیدیم که تا قبل از اون نمی دونستیم.
05:54
We learned that it's accelerating.
149
354260
2000
ما فهمیدیم که اون در حال شتاب گرفتنه.
05:56
The universe is not only expanding.
150
356260
2000
جهان تنها در حال انبساط نیست.
05:58
If you look at the galaxy, it's moving away.
151
358260
2000
اگر شما به کهکشان نگاه کنید، اون در حال دور شدنه
06:00
If you come back a billion years later and look at it again,
152
360260
2000
اگر یک میلیارد سال بعد برگردید و دوباره بهش نگاه کنید،
06:02
it will be moving away faster.
153
362260
3000
می بینید که اون با سرعت بیشتری در حال دور شدن خواهد بود.
06:05
Individual galaxies are speeding away from us faster and faster
154
365260
3000
تک تک کهکشان ها سریعتر و سریعتر در حال دور شدن از ما هستند.
06:08
so we say the universe is accelerating.
155
368260
2000
بنابراین ما میگوییم که جهان داره شتاب می گیره.
06:10
Unlike the low entropy of the early universe,
156
370260
2000
برخلاف آنتروپی پایین جهان اولیه،
06:12
even though we don't know the answer for this,
157
372260
2000
گرچه ما جواب این سوال را نمی دانیم
06:14
we at least have a good theory that can explain it,
158
374260
2000
دست کم یک تئوری خوبی داریم که میتونه اون را توضیح بده،
06:16
if that theory is right,
159
376260
2000
اگر این تئوری درست باشه،
06:18
and that's the theory of dark energy.
160
378260
2000
و اون تئوری انرژی تاریک است.
06:20
It's just the idea that empty space itself has energy.
161
380260
3000
ایده اینکه فضای خالی بخودی خود دارای انرژی است.
06:23
In every little cubic centimeter of space,
162
383260
3000
در هر سانتیمتر مکعب کوچک از فضا،
06:26
whether or not there's stuff,
163
386260
2000
چیزی در اون باشه یا نه،
06:28
whether or not there's particles, matter, radiation or whatever,
164
388260
2000
‌ذرات، ماده، تشعشع یا هر چیز دیگر،
06:30
there's still energy, even in the space itself.
165
390260
3000
هنوز انرژی در اون هست، حتی در خود فضا.
06:33
And this energy, according to Einstein,
166
393260
2000
و این انرژی، طبق گفته انیشتین
06:35
exerts a push on the universe.
167
395260
3000
یک نیروی فشار به جهان اعمال می کند.
06:38
It is a perpetual impulse
168
398260
2000
این یک نیروی همیشگی و دایمی است که
06:40
that pushes galaxies apart from each other.
169
400260
2000
به کهکشان ها فشار اورده و اونه را از هم دور می کنه
06:42
Because dark energy, unlike matter or radiation,
170
402260
3000
برای اینکه انرژی تاریک، برخلاف ماده یا تشعشع،
06:45
does not dilute away as the universe expands.
171
405260
3000
با انبساط جهان رقیق نمی شود.
06:48
The amount of energy in each cubic centimeter
172
408260
2000
مقدار انرژی در هر سانتیمتر مکعب
06:50
remains the same,
173
410260
2000
ثابت باقی می ماند،
06:52
even as the universe gets bigger and bigger.
174
412260
2000
حتی وقتی که جهان بزرگتر و بزرگتر می شود.
06:54
This has crucial implications
175
414260
3000
این قضیه پیامدهای بحرانی
06:57
for what the universe is going to do in the future.
176
417260
3000
برای آنچه که جهان در آینده انجام خواهد داد داشت.
07:00
For one thing, the universe will expand forever.
177
420260
2000
یک مورد، انبساط همیشگی جهان خواهد بود.
07:02
Back when I was your age,
178
422260
2000
زمانی که من همسن و سال شما بودم،
07:04
we didn't know what the universe was going to do.
179
424260
2000
ما نمی دونستیم که جهان چه خواهد کرد.
07:06
Some people thought that the universe would recollapse in the future.
180
426260
3000
بعضی مردم فکر می کردند که جهان در آینده دوباره داخل خودش فرو خواهد ریخت.
07:09
Einstein was fond of this idea.
181
429260
2000
انیشتین به این ایده علاقه داشت.
07:11
But if there's dark energy, and the dark energy does not go away,
182
431260
3000
ولی اگر انرژی تاریک وجود داشته باشد و از بین نرود،
07:14
the universe is just going to keep expanding forever and ever and ever.
183
434260
3000
جهان برای همیشهُ همیشه به انبساط خود ادامه خواهد داد.
07:17
14 billion years in the past,
184
437260
2000
۱۴ میلیارد سال در گذشته،
07:19
100 billion dog years,
185
439260
2000
۱۰۰ میلیارد سال سگی،
07:21
but an infinite number of years into the future.
186
441260
3000
ولی بی نهایت سال در آینده.
07:24
Meanwhile, for all intents and purposes,
187
444260
3000
البته در عمل،
07:27
space looks finite to us.
188
447260
2000
به نظر ما جهان محدود است.
07:29
Space may be finite or infinite,
189
449260
2000
جهان ممکنه محدود باشه و یا نباشه،
07:31
but because the universe is accelerating,
190
451260
2000
اما چون جهان در حال شتاب گرفتن است،
07:33
there are parts of it we cannot see
191
453260
2000
قسمتهایی از اون هست که ما نمی توانیم ببینیم
07:35
and never will see.
192
455260
2000
و هیچگاه هم نخواهیم دید.
07:37
There's a finite region of space that we have access to,
193
457260
2000
ما به بخش محدودی از فضا دسترسی داریم،
07:39
surrounded by a horizon.
194
459260
2000
که با یک افق احاطه شده
07:41
So even though time goes on forever,
195
461260
2000
بنابراین با اینکه زمان برای همیشه پیش خواهد رفت،
07:43
space is limited to us.
196
463260
2000
فضا برای ما محدود است.
07:45
Finally, empty space has a temperature.
197
465260
3000
در نهایت، فضای خالی یک دمایی دارد.
07:48
In the 1970s, Stephen Hawking told us
198
468260
2000
در دهه ۱۹۷۰، استفان هاوکینگ گفت که
07:50
that a black hole, even though you think it's black,
199
470260
2000
یک سیاه چاله، گرچه که شما فکر می کنید سیاه است،
07:52
it actually emits radiation
200
472260
2000
در واقع از خود تشعشع ساطع می کند،
07:54
when you take into account quantum mechanics.
201
474260
2000
این در صورتی است که از دید مکانیک کوانتوم به قضیه نگاه کنید.
07:56
The curvature of space-time around the black hole
202
476260
3000
انحنای فضا-زمان در اطراف سیاه چاله
07:59
brings to life the quantum mechanical fluctuation,
203
479260
3000
نوسان مکانیک کوانتومی را
08:02
and the black hole radiates.
204
482260
2000
و تشعشع سیاه چاله ایی را مطرح می کند.
08:04
A precisely similar calculation by Hawking and Gary Gibbons
205
484260
3000
محاسبات مشابه دقیقی توسط هاوکینگ و گری گیبسون
08:07
showed that if you have dark energy in empty space,
206
487260
3000
نشان داد که اگر شما انرژی تاریک را در فضای خالی داشته باشید،
08:10
then the whole universe radiates.
207
490260
3000
در این صورت کل جهان تشعشع می کند.
08:13
The energy of empty space
208
493260
2000
انرژی فضای خالی
08:15
brings to life quantum fluctuations.
209
495260
2000
نوسان کوانتومی را مطرح می کند.
08:17
And so even though the universe will last forever,
210
497260
2000
و اگر چه جهان همیشگی خواهد بود،
08:19
and ordinary matter and radiation will dilute away,
211
499260
3000
و مواد معمولی و تشعشع رقیق خواهد شد،
08:22
there will always be some radiation,
212
502260
2000
با این همه همیشه مقداری تشعشع وجود خواهد داشت،
08:24
some thermal fluctuations,
213
504260
2000
مقداری نوسان حرارتی،
08:26
even in empty space.
214
506260
2000
حتی در فضای خالی.
08:28
So what this means
215
508260
2000
خوب این به این معناست که
08:30
is that the universe is like a box of gas
216
510260
2000
جهان مثل یک جعبه گاز میمونه
08:32
that lasts forever.
217
512260
2000
که همیشگیه.
08:34
Well what is the implication of that?
218
514260
2000
خوب این قضیه چه پیامدی داره؟
08:36
That implication was studied by Boltzmann back in the 19th century.
219
516260
3000
پیامد این قضیه توسط بولتزمان در قرن ۱۹ بررسی شد.
08:39
He said, well, entropy increases
220
519260
3000
اون میگه که، خوب، آنتروپی افزایش پیدا میکنه
08:42
because there are many, many more ways
221
522260
2000
برای این که حالتهای بسیار بسیار بیشتری وجود داره
08:44
for the universe to be high entropy, rather than low entropy.
222
524260
3000
که جهان در آنتروپی بالا باشد تا آنتروپی پایین.
08:47
But that's a probabilistic statement.
223
527260
3000
ولی این یک بیان احتمالاتیه.
08:50
It will probably increase,
224
530260
2000
اون احتمالا افزایش پیدا خواهد کرد،
08:52
and the probability is enormously huge.
225
532260
2000
و احتمالش هم فوق العاده بالاست.
08:54
It's not something you have to worry about --
226
534260
2000
نیازی به نگرانی نیست --
08:56
the air in this room all gathering over one part of the room and suffocating us.
227
536260
4000
وقتی همه هوای این اتاق در یک گوشه ایی جمع بشه ما خفه می شویم.
09:00
It's very, very unlikely.
228
540260
2000
این قضیه خیلی خیلی بعیده.
09:02
Except if they locked the doors
229
542260
2000
مگر اینکه در اتاق را قفل کنند
09:04
and kept us here literally forever,
230
544260
2000
و ما را به معنای کلمه تا ابد اینجا نگه دارند،
09:06
that would happen.
231
546260
2000
اونوقت این اتفاق میافته.
09:08
Everything that is allowed,
232
548260
2000
هر چیزی که محتمل باشه،
09:10
every configuration that is allowed to be obtained by the molecules in this room,
233
550260
3000
هر حالتی از چیدمان مولکولهای این اتاق که محتمل باشه،
09:13
would eventually be obtained.
234
553260
2000
در نهایت اتفاق میافته.
09:15
So Boltzmann says, look, you could start with a universe
235
555260
3000
پس بولتزمان میگه که، ببین، تو میتونی از جهان شروع کنی
09:18
that was in thermal equilibrium.
236
558260
2000
که در تعادل حرارتی بوده.
09:20
He didn't know about the Big Bang. He didn't know about the expansion of the universe.
237
560260
3000
او چیزی درباره انفجار بزرگ نمی دونست، او چیزی درباره انبساط جهان نمی دونست.
09:23
He thought that space and time were explained by Isaac Newton --
238
563260
3000
او فکر می کرد که فضا و زمان توسط ایزاک نیوتن توضیح داده شده --
09:26
they were absolute; they just stuck there forever.
239
566260
2000
اونها مطلق گرا بودند; همش به همونها چسبیده بودند.
09:28
So his idea of a natural universe
240
568260
2000
ایده او درباره سرشت جهان
09:30
was one in which the air molecules were just spread out evenly everywhere --
241
570260
3000
شامل این بود که مولکولهای هوا بطور یکسان همه جا پخش شده بودند --
09:33
the everything molecules.
242
573260
2000
مولکولهای همه چیز.
09:35
But if you're Boltzmann, you know that if you wait long enough,
243
575260
3000
ولی اگر شما جای بولتزمان باشید، میدونید که اگر برای مدت زمان به قدر کافی طولانی منتظر بمونید،
09:38
the random fluctuations of those molecules
244
578260
3000
نوسان های تصادفی اون مولکول ها
09:41
will occasionally bring them
245
581260
2000
گهگاهی اون ها را
09:43
into lower entropy configurations.
246
583260
2000
در حالت آنتروپی پایین قرار خواهد داد.
09:45
And then, of course, in the natural course of things,
247
585260
2000
و البته بعد از اون بطور طبیعی
09:47
they will expand back.
248
587260
2000
اونها دوباره پخش خواهند شد.
09:49
So it's not that entropy must always increase --
249
589260
2000
پس آنتروپی نباید همیشه افزایش پیدا بکنه --
09:51
you can get fluctuations into lower entropy,
250
591260
3000
شما میتونید نوسانهایی به سمت آنتروپی پایین داشته باشید،
09:54
more organized situations.
251
594260
2000
حالتهای منظم تر.
09:56
Well if that's true,
252
596260
2000
خوب اگر این درست باشه،
09:58
Boltzmann then goes onto invent
253
598260
2000
بولتزمان به سمت ابداع
10:00
two very modern-sounding ideas --
254
600260
2000
دو مفهوم بسیار جدید رفته - ایده هایی دقیق و درست --
10:02
the multiverse and the anthropic principle.
255
602260
3000
جهان چندگانه و اصل آنتروپی.
10:05
He says, the problem with thermal equilibrium
256
605260
2000
اون میگه که، مساله تعادل حرارتی اینه که
10:07
is that we can't live there.
257
607260
2000
ما نمی تونیم اونجا زندگی کنیم.
10:09
Remember, life itself depends on the arrow of time.
258
609260
3000
بخاطر داشته باشید که زندگی خودش به بردار زمان وابسته است.
10:12
We would not be able to process information,
259
612260
2000
ما نمی تونیم اطلاعات را پردازش کنیم،
10:14
metabolize, walk and talk,
260
614260
2000
متابولیز داشته باشیم، راه بریم و حرف بزنیم،
10:16
if we lived in thermal equilibrium.
261
616260
2000
اگر در تعادل حرارتی زندگی می کردیم.
10:18
So if you imagine a very, very big universe,
262
618260
2000
پس اگر یک جهان خیلی خیلی بزرگ را تصور می کنید،
10:20
an infinitely big universe,
263
620260
2000
یک جهان بی نهایت بزرگ،
10:22
with randomly bumping into each other particles,
264
622260
2000
با برخوردهای های تصادفی ذرات با یکدیگر،
10:24
there will occasionally be small fluctuations in the lower entropy states,
265
624260
3000
گهگاهی نوسان های کوچکی به حالتهای آنتروپی پایین وجود خواهد داشت،
10:27
and then they relax back.
266
627260
2000
و سپس به حالت استراحت قبلی برمی گردند
10:29
But there will also be large fluctuations.
267
629260
2000
اما نوسان های بزرگی هم وجود خواهند داشت.
10:31
Occasionally, you will make a planet
268
631260
2000
گاهی وقتها، سیاره ایی خواهید ساخت
10:33
or a star or a galaxy
269
633260
2000
یا یک ستاره یا کهکشان
10:35
or a hundred billion galaxies.
270
635260
2000
یا یک میلیارد کهکشان.
10:37
So Boltzmann says,
271
637260
2000
بولتزمان میگه که،
10:39
we will only live in the part of the multiverse,
272
639260
3000
ما تنها در یک قسمت از جهان چندگانه زندگی می کنیم،
10:42
in the part of this infinitely big set of fluctuating particles,
273
642260
3000
در بخشی از این مجموعه بزرگ ذرات نوسانی،
10:45
where life is possible.
274
645260
2000
جایی که زندگی ممکنه.
10:47
That's the region where entropy is low.
275
647260
2000
اینجا منطقه اییه که آنتروپی پایینه.
10:49
Maybe our universe is just one of those things
276
649260
3000
شاید جهان ما تنها یکی از اونهاست
10:52
that happens from time to time.
277
652260
2000
که هر چند وقت یکبار اتفاق میافته.
10:54
Now your homework assignment
278
654260
2000
حالا مشق شب شما اینه که
10:56
is to really think about this, to contemplate what it means.
279
656260
2000
واقعا به این قضیه فکر کنید، ببینید معنی اش چیه.
10:58
Carl Sagan once famously said
280
658260
2000
کارل ساگان جمله معروفی داره که
11:00
that "in order to make an apple pie,
281
660260
2000
" برای درست کردن یک پای سیب،
11:02
you must first invent the universe."
282
662260
3000
اول از همه بایستی جهان را به وجود بیارید."
11:05
But he was not right.
283
665260
2000
اما او اشتباه می کرد.
11:07
In Boltzmann's scenario, if you want to make an apple pie,
284
667260
3000
طبق سناریوی بولتزمان، اگر می خواهید که یک پای سیب درست کنید،
11:10
you just wait for the random motion of atoms
285
670260
3000
شما بایستی منتظر بنشینید که حرکت تصادفی اتم ها
11:13
to make you an apple pie.
286
673260
2000
یک پای سیب درست کنه.
11:15
That will happen much more frequently
287
675260
2000
این قضیه بیشتر پیش میاد
11:17
than the random motions of atoms
288
677260
2000
تا اینکه حرکت تصادفی اتم ها
11:19
making you an apple orchard
289
679260
2000
براتون یک باغ سیب بسازه
11:21
and some sugar and an oven,
290
681260
2000
و مقداری شکر و یک اجاق،
11:23
and then making you an apple pie.
291
683260
2000
و بعد براتون یک پای سیب بسازه.
11:25
So this scenario makes predictions.
292
685260
3000
بنابراین این سناریو پیش گویی هایی خواهد کرد.
11:28
And the predictions are
293
688260
2000
و اون پیش گویی ها اینه که
11:30
that the fluctuations that make us are minimal.
294
690260
3000
نوسان هایی که ما را می سازند کمینه هستند.
11:33
Even if you imagine that this room we are in now
295
693260
3000
حتی اگر شما تصور کنید که این اتاقی که الان توش هستیم
11:36
exists and is real and here we are,
296
696260
2000
وجود داره و واقعیه و ما در اون هستیم،
11:38
and we have, not only our memories,
297
698260
2000
و ما نه تنها خاطراتمون را داریم،
11:40
but our impression that outside there's something
298
700260
2000
بلکه این را هم می دونیم که بیرون از اینجا یه چیزایی هست
11:42
called Caltech and the United States and the Milky Way Galaxy,
299
702260
4000
که کل تک و آمریکا و کهکشان راه شیری نامیده می شود،
11:46
it's much easier for all those impressions to randomly fluctuate into your brain
300
706260
3000
خیلی آسونتر اینه که تمام این فکرها بطور تصادفی در مغز شما نوسان داده شده باشند
11:49
than for them actually to randomly fluctuate
301
709260
2000
تا اینکه بطور واقعی نوسان تصادفی یافته باشند
11:51
into Caltech, the United States and the galaxy.
302
711260
3000
در کل تک، آمریکا و کهکشان.
11:54
The good news is that,
303
714260
2000
خبر خوب این که
11:56
therefore, this scenario does not work; it is not right.
304
716260
3000
پس این سناریو جواب نمیده; درست نیست.
11:59
This scenario predicts that we should be a minimal fluctuation.
305
719260
3000
این سناریو پیش بینی میکنه که ما بایستی یک نوسان کمینه باشیم.
12:02
Even if you left our galaxy out,
306
722260
2000
حتی اگر کهکشانمون را کنار بگذارید،
12:04
you would not get a hundred billion other galaxies.
307
724260
2000
یک میلیارد کهکشان دیگر نخواهید داشت.
12:06
And Feynman also understood this.
308
726260
2000
و فینمن هم این را متوجه شد.
12:08
Feynman says, "From the hypothesis that the world is a fluctuation,
309
728260
4000
فینمن میگه که، "با توجه به این فرضیه که دنیا یک نوسان است،
12:12
all the predictions are that
310
732260
2000
تمام پیش گویی ها اینه که،
12:14
if we look at a part of the world we've never seen before,
311
734260
2000
ما به قسمتی از دنیا نگاه کنیم که تا به حال ندیده ایم،
12:16
we will find it mixed up, and not like the piece we've just looked at --
312
736260
2000
برامون گیج کننده خواهد بود، و مثل اون چیزی که همین الان دیدیمش نیست --
12:18
high entropy.
313
738260
2000
آنتروپی بالا.
12:20
If our order were due to a fluctuation,
314
740260
2000
اگر نظم ما بخاطر یک نوسان بود،
12:22
we would not expect order anywhere but where we have just noticed it.
315
742260
2000
ما انتظار داریم که ایم نظم فقط در اونجایی که دیدیم باشه نه جای دیگه.
12:24
We therefore conclude the universe is not a fluctuation."
316
744260
4000
بنابراین به این نتیجه می رسیم که جهان یک نوسان نیست."
12:28
So that's good. The question is then what is the right answer?
317
748260
3000
خوب این خوبه. حالا سوال اینه که پس جواب درست چیه؟
12:31
If the universe is not a fluctuation,
318
751260
2000
اگر جهان یک نوسان نیست،
12:33
why did the early universe have a low entropy?
319
753260
3000
پس چرا جهان اولیه آنتروپی پایینی داشت؟
12:36
And I would love to tell you the answer, but I'm running out of time.
320
756260
3000
من خیلی دوست دارم که جواب را بگم، اما وقت من داره تموم میشه.
12:39
(Laughter)
321
759260
2000
(خنده حضار)
12:41
Here is the universe that we tell you about,
322
761260
2000
این جهانیه که درباره اش حرف می زنیم،
12:43
versus the universe that really exists.
323
763260
2000
در مقابل جهانی که واقعا وجود داره.
12:45
I just showed you this picture.
324
765260
2000
من همین الان این تصویر را بهتون نشون داده بودم.
12:47
The universe is expanding for the last 10 billion years or so.
325
767260
2000
جهان در طی ۱۰ میلیارد سال گذشته و یا چیزی در این حدود در حال انبساط بوده.
12:49
It's cooling off.
326
769260
2000
اون سرد می شده.
12:51
But we now know enough about the future of the universe
327
771260
2000
ولی ما الان به قدر کافی درباره آینده جهان می دونیم
12:53
to say a lot more.
328
773260
2000
که بیشتر درباره اش حرف بزنیم.
12:55
If the dark energy remains around,
329
775260
2000
اگر انرژی تاریک دور و بر بمونه،
12:57
the stars around us will use up their nuclear fuel, they will stop burning.
330
777260
3000
ستارگان اطرافمون سوخت هسته شان را تمام می کنند و دست از سوختن بر می دارند.
13:00
They will fall into black holes.
331
780260
2000
اونها داخل سیاه چاله ها سقوط خواهند کرد.
13:02
We will live in a universe
332
782260
2000
ما در جهانی زندگی خواهیم کرد که
13:04
with nothing in it but black holes.
333
784260
2000
هیچ چیزی در اون وجود نداره مگر سیاه چاله ها.
13:06
That universe will last 10 to the 100 years --
334
786260
4000
این جهان ۱۰ به توان ۱۰۰ سال ادامه خواهد داشت --
13:10
a lot longer than our little universe has lived.
335
790260
2000
بسیار بیشتر از اونی که جهان کوچک ما زندگی کرده است.
13:12
The future is much longer than the past.
336
792260
2000
آینده خیلی طولانی تر از گذشته است.
13:14
But even black holes don't last forever.
337
794260
2000
اما حتی سیاه چاله ها هم همیشگی نیستند.
13:16
They will evaporate,
338
796260
2000
اونها بخار خواهند شد،
13:18
and we will be left with nothing but empty space.
339
798260
2000
و ما چیزی به جز یک فضای خالی نخواهیم داشت.
13:20
That empty space lasts essentially forever.
340
800260
4000
اون فضای خالی اساسا برای همیشه ادامه خواهد داشت.
13:24
However, you notice, since empty space gives off radiation,
341
804260
3000
اگر چه همانطور که متوجه شدید چون فضای خالی تشعشع ساطع میکنه،
13:27
there's actually thermal fluctuations,
342
807260
2000
در عمل نوسان های حرارتی وجود خواهد داشت،
13:29
and it cycles around
343
809260
2000
و بطور چرخه ای
13:31
all the different possible combinations
344
811260
2000
تمام ترکیب های ممکن مختلف
13:33
of the degrees of freedom that exist in empty space.
345
813260
3000
از درجات آزادی که در جهان خالی وجود داره را می سازد.
13:36
So even though the universe lasts forever,
346
816260
2000
بنابراین اگر چه جهان همیشگی است،
13:38
there's only a finite number of things
347
818260
2000
تنها تعداد محدودی از چیزهاست
13:40
that can possibly happen in the universe.
348
820260
2000
که امکان داره در جهان اتفاق بیافته.
13:42
They all happen over a period of time
349
822260
2000
همه اونها در یک بازه زمانی
13:44
equal to 10 to the 10 to the 120 years.
350
824260
3000
برابر ۱۰ به توان ۱۰ به توان ۱۲۰ سال اتفاق خواهد افتاد.
13:47
So here's two questions for you.
351
827260
2000
حالا ۲ تا سوال از شما
13:49
Number one: If the universe lasts for 10 to the 10 to the 120 years,
352
829260
3000
یک: اگر جهان برای ۱۰ به توان ۱۰ به توان ۱۲۰ سال خواهد بود،
13:52
why are we born
353
832260
2000
چرا ما
13:54
in the first 14 billion years of it,
354
834260
3000
در ۱۴ میلیارد سال اول اون به دنیا اومدیم،
13:57
in the warm, comfortable afterglow of the Big Bang?
355
837260
3000
در گرما و راحتی درخشش پس از انفجار بزرگ؟
14:00
Why aren't we in empty space?
356
840260
2000
چرا ما در فضای خالی نیستیم؟
14:02
You might say, "Well there's nothing there to be living,"
357
842260
2000
ممکنه بگید، "خوب اونجا چیزی برای زندگی کردن نیست،"
14:04
but that's not right.
358
844260
2000
اما این درست نیست.
14:06
You could be a random fluctuation out of the nothingness.
359
846260
2000
شما می تونید یک نوسان تصادفی از نیستی باشید.
14:08
Why aren't you?
360
848260
2000
چرا نیستید؟
14:10
More homework assignment for you.
361
850260
3000
یک مشق شب دیگه برای شما.
14:13
So like I said, I don't actually know the answer.
362
853260
2000
همانطورکه گفتم، من واقعا جواب را نمی دونم.
14:15
I'm going to give you my favorite scenario.
363
855260
2000
من بهتون سناریوی مورد علاقه خودم را میگم.
14:17
Either it's just like that. There is no explanation.
364
857260
3000
یا مثل این میمونه. هیچ توضیحی وجود نداره.
14:20
This is a brute fact about the universe
365
860260
2000
یک واقعیت خشن درباره جهان وجود داره
14:22
that you should learn to accept and stop asking questions.
366
862260
3000
که بایستی یاد بگیرید که قبول کنید و سوال پرسیدن را متوقف کنید.
14:26
Or maybe the Big Bang
367
866260
2000
یا شاید انفجار بزرگ
14:28
is not the beginning of the universe.
368
868260
2000
سراغاز جهان نیست.
14:30
An egg, an unbroken egg, is a low entropy configuration,
369
870260
3000
یک تخم مرغ، یک تخم مرغ شکسته نشده، یک پیکربندی آنتروپی پایین است،
14:33
and yet, when we open our refrigerator,
370
873260
2000
و هنوز هم، وقتی که در یخچال را باز می کنیم،
14:35
we do not go, "Hah, how surprising to find
371
875260
2000
نمیگیم که، "هه، چقدر جالبه که
14:37
this low entropy configuration in our refrigerator."
372
877260
2000
این پیکربندی آنتروپی پایین را در یخچالمون پیدا کردم."
14:39
That's because an egg is not a closed system;
373
879260
3000
این به دلیل اینه که یک تخم مرغ یک سیستم بسته نیست;
14:42
it comes out of a chicken.
374
882260
2000
اون از یک مرغ پدید میاد.
14:44
Maybe the universe comes out of a universal chicken.
375
884260
4000
شاید جهان از یک مرغ جهانی پدید اومده.
14:48
Maybe there is something that naturally,
376
888260
2000
شاید یک چیزی هست که بطور طبیعی،
14:50
through the growth of the laws of physics,
377
890260
3000
از طریق رشد قوانین فیزیکی،
14:53
gives rise to universe like ours
378
893260
2000
منجر به جهانی مثل واسه ما شده
14:55
in low entropy configurations.
379
895260
2000
در یک پیکربندی آنتروپی پایین.
14:57
If that's true, it would happen more than once;
380
897260
2000
اگر این درست باشه میتونه بیشتر از یکبار اتفاق افتاده باشه;
14:59
we would be part of a much bigger multiverse.
381
899260
3000
ما میتونیم قسمتی از یک جهان چندگانه خیلی بزرگتر باشیم.
15:02
That's my favorite scenario.
382
902260
2000
این سناریوی مورد علاقه منه.
15:04
So the organizers asked me to end with a bold speculation.
383
904260
3000
برگزارکنندگان از من خواستند که برنامه را با یک اندیشه جسورانه تمام کنم.
15:07
My bold speculation
384
907260
2000
اندیشه جسورانه من
15:09
is that I will be absolutely vindicated by history.
385
909260
3000
اینه که تاریخ کاملا من را تایید خواهد کرد.
15:12
And 50 years from now,
386
912260
2000
۵۰ سال دیگه،
15:14
all of my current wild ideas will be accepted as truths
387
914260
3000
همه ایده های طوفانی من به عنوان حقیقت پذیرفته خواهد شد
15:17
by the scientific and external communities.
388
917260
3000
از طرف دانشمندان و انجمن های بیرونی.
15:20
We will all believe that our little universe
389
920260
2000
ما همه اعتقاد پیدا می کنیم که جهان کوچک ما
15:22
is just a small part of a much larger multiverse.
390
922260
3000
تنها یک قسمت کوچکی از یک جهان چندگانه به مراتب بزرگتر است.
15:25
And even better, we will understand what happened at the Big Bang
391
925260
3000
و حتی بهتر از اون، ما خواهیم فهمید که چه اتفاقی در انفجار بزرگ افتاده
15:28
in terms of a theory
392
928260
2000
بصورت تئوریک
15:30
that we will be able to compare to observations.
393
930260
2000
که قادر خواهیم بود با مشاهده ها مقایسه کنیم.
15:32
This is a prediction. I might be wrong.
394
932260
2000
این یک پیش بینی است. ممکنه من اشتباه بکنم.
15:34
But we've been thinking as a human race
395
934260
2000
اما ما تا به حال به عنوان نسل انسان فکر می کرده ایم
15:36
about what the universe was like,
396
936260
2000
که جهان شبیه چیه،
15:38
why it came to be in the way it did for many, many years.
397
938260
3000
چرا به شکلی شده که بوده -- برای سالهای زیادی.
15:41
It's exciting to think we may finally know the answer someday.
398
941260
3000
خیلی هیجان انگیزه که فکر کنیم که یک روزی بالاخره ممکنه جواب را بدونیم.
15:44
Thank you.
399
944260
2000
متشکرم.
15:46
(Applause)
400
946260
2000
(تشویق حضار)
درباره این وب سایت

این سایت ویدیوهای یوتیوب را به شما معرفی می کند که برای یادگیری زبان انگلیسی مفید هستند. دروس انگلیسی را خواهید دید که توسط معلمان درجه یک از سراسر جهان تدریس می شود. روی زیرنویس انگلیسی نمایش داده شده در هر صفحه ویدیو دوبار کلیک کنید تا ویدیو از آنجا پخش شود. زیرنویس‌ها با پخش ویدیو همگام می‌شوند. اگر نظر یا درخواستی دارید، لطفا با استفاده از این فرم تماس با ما تماس بگیرید.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7