Isabel Behncke: Evolution's gift of play, from bonobo apes to humans

Μετάφραση: Charilaos Megas Επιμέλεια: Fotini Sotiropoulou

I just came back from a community

Μόλις επέστρεψα από μια κοινότητα

that holds the secret to human survival.

που κρατάει το μυστικό για την ανθρώπινη επιβίωση.

It's a place where women run the show,

Είναι ένα μέρος όπου κυβερνούν οι γυναίκες,

have sex to say hello,

κάνουν σεξ για να πουν ένα γεια,

and play rules the day --

και το παιχνίδι είναι βασικό στοιχείο της μέρας --

where fun is serious business.

όπου η διασκέδαση είναι σοβαρή υπόθεση.

And no, this isn't Burning Man

Και όχι, δεν είναι το Φεστιβάλ του Φλεγόμενου Ανθρώπου

or San Francisco.

ή το Σαν Φρανσίσκο.

(Laughter)

(Γέλια)

Ladies and gentlemen, meet your cousins.

Κυρίες και κύριοι, γνωρίστε τα ξαδέρφια σας.

This is the world of wild bonobos

Αυτός είναι ο κόσμος των άγριων μπονόμπο

in the jungles of Congo.

στις ζούγκλες του Κογκό.

Bonobos are, together with chimpanzees,

Οι μπονόμπο είναι, μαζί με τους χιμπατζήδες,

your living closest relative.

οι κοντινότεροι εν ζωή συγγενείς σας.

That means we all share a common ancestor,

Αυτό σημαίνει ότι έχουμε έναν κοινό πρόγονο,

an evolutionary grandmother,

μια εξελικτική γιαγιά

who lived around six million years ago.

που έζησε περίπου έξι εκατομμύρια χρόνια πριν.

Now, chimpanzees are well-known

Λοιπόν, οι χιμπατζήδες είναι γνωστοί

for their aggression.

για την επιθετικότητά τους.

(Laughter)

(Γέλια)

But unfortunately,

Αλλά δυστυχώς,

we have made too much of an emphasis

δώσαμε πολύ μεγάλη έμφαση

of this aspect

στην πλευρά αυτή

in our narratives of human evolution.

όταν μιλάμε για ανθρώπινη εξέλιξη.

But bonobos show us

Οι μπονόμπο μας δείχνουν

the other side of the coin.

την άλλη πλευρά του νομίσματος.

While chimpanzees

Ενώ οι χιμπατζήδες

are dominated by big, scary guys,

κυριαρχούνται από μεγαλόσωμους, φοβερούς αρσενικούς,

bonobo society

η κοινωνία μπονόμπο

is run by empowered females.

διοικείται από δυναμικά θηλυκά.

These guys have really worked something out,

Κάτι έχουν καταφέρει πραγματικά,

since this leads to a highly tolerant society

καθώς έχουν δημιουργήσει μια πολύ ανεκτική κοινωνία

where fatal violence

όπου βία που προκαλεί θάνατο

has not been observed yet.

δεν έχει παρατηρηθεί ακόμη.

But unfortunately,

Αλλά δυστυχώς,

bonobos are the least understood

οι μπονόμπο είναι οι λιγότερο γνωστοί

of the great apes.

από τους ανώτερους πιθήκους.

They live in the depths of the Congolese jungle,

Ζουν στα βάθη της ζούγκλας του Κογκό

and it has been very difficult to study them.

και είναι πολύ δύσκολη η μελέτη τους.

The Congo is a paradox --

Το Κογκό αποτελεί παράδοξο --

a land of extraordinary biodiversity and beauty,

μια γη εξαιρετικής βιοποικιλότητας και ομορφιάς,

but also the heart of darkness itself --

αλλά ταυτόχρονα η πηγή του σκότους --

the scene of a violent conflict

πεδίο βίαιων συγκρούσεων

that has raged for decades

που μαίνονται για δεκαετίες

and claimed nearly as many lives

και έχουν πάρει τόσες ζωές

as the First World War.

όσες ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος.

Not surprisingly,

Δεν αποτελεί έκπληξη

this destruction also endangers bonobo survival.

ότι η καταστροφή αυτή προκαλεί κίνδυνο στην επιβίωση των μπονόμπο.

Bushmeat trades and forest loss

Εμπόριο κρέατος αγρίων ζώων και αποψιλώσεις δασών

means we couldn't fill a small stadium

σημαίνουν ότι δεν μπορεί να γεμίσει ένα μικρό στάδιο

with all the bonobos that are left in the world --

με τους μπονόμπο που απέμειναν στον κόσμο --

and we're not even sure of that to be honest.

και δεν είμαστε καν σίγουροι για αυτό, ειλικρινά.

Yet, in this land of violence and chaos,

Παρ' όλα αυτά, στη γη της βίας και του χάους,

you can hear hidden laughter

ακούς κρυφά γέλια

swaying the trees.

ανάμεσα στα δέντρα.

Who are these cousins?

Ποια είναι αυτά τα ξαδέρφια;

We know them as the "make love, not war" apes

Τους ξέρουμε ως πιθήκους «κάντε έρωτα, όχι πόλεμο»,

since they have frequent, promiscuous

καθώς έχουν συχνό, ασύδοτο

and bisexual sex

και αμφισεξουαλικό σεξ

to manage conflict

για να διαχειριστούν τις συγκρούσεις

and solve social issues.

και να επιλύσουν κοινωνικά θέματα.

Now, I'm not saying this is the solution

Καλά, δε λέω ότι αυτή είναι η λύση

to all of humanity's problems --

για όλα τα προβλήματα της ανθρωπότητας --

since there's more to bonobo life

καθώς η ζωή των μπονόμπο είναι πολλά περισσότερα

than the Kama Sutra.

από το Κάμα Σούτρα.

Bonobos, like humans,

Οι μπονόμπο, όπως οι άνθρωποι,

love to play throughout their entire lives.

τρελαίνονται να παίζουν σε όλη τους τη ζωή.

Play is not just child's games.

Το παιχνίδι δεν είναι μόνο για τα παιδιά.

For us and them,

Για εμάς και εκείνους,

play is foundational for bonding relationships

το παιχνίδι είναι θεμελιώδες για τη σύναψη σχέσεων

and fostering tolerance.

και την προώθηση της ανοχής.

It's where we learn to trust

Εκεί μαθαίνουμε να εμπιστευόμαστε

and where we learn about the rules of the game.

και μαθαίνουμε τους κανόνες του παιχνιδιού.

Play increases creativity

Το παιχνίδι αυξάνει τη δημιουργικότητα

and resilience,

και την αντοχή

and it's all about the generation of diversity --

και έχει να κάνει με τη γενιά της ποικιλίας --

diversity of interactions,

ποικιλία αλληλεπιδράσεων,

diversity of behaviors,

ποικιλία συμπεριφορών,

diversity of connections.

ποικιλία δεσμών.

And when you watch bonobo play,

Και όταν βλέπεις το παιχνίδι των μπονόμπο,

you're seeing the very evolutionary roots

βλέπεις τις εξελικτικές ρίζες

of human laughter, dance

του ανθρώπινου γέλιου, του χορού

and ritual.

και του τελετουργικού.

Play is the glue

Το παιχνίδι είναι η κόλλα

that binds us together.

που μας συνδέει.

Now, I don't know how you play,

Δεν ξέρω πώς παίζετε εσείς,

but I want to show you a couple of unique clips

αλλά θέλω να σας δείξω κάποια μοναδικά βίντεο,

fresh from the wild.

φρέσκα από τη ζούγκλα.

First, it's a ball game bonobo-style --

Πρώτον, ένα παιχνίδι με μπάλα αλά μπονόμπο --

and I do not mean football.

και δεν εννοώ ποδόσφαιρο.

So here,

Να εδώ,

we have a young female and a male

έχουμε ένα νεαρό θηλυκό και ένα αρσενικό

engaged in a chase game.

σε ένα παιχνίδι κυνηγητού.

Have a look what she's doing.

Δείτε τι κάνει εκείνη.

It might be the evolutionary origin of the phrase,

Μπορεί να αποτελεί την εξελικτική προέλευση της φράσης

"she's got him by the balls."

«τον σέρνει από τα μπαλάκια».

(Laughter)

(Γέλια)

Only I think that he's rather loving it here, right?

Μόνο που νομίζω ότι του αρέσει, σωστά;

Yeah.

Ναι.

(Laughter)

(Γέλιο)

So sex play is common

Άρα το σεξουαλικό παιχνίδι είναι σύνηθες

in both bonobos and humans.

τόσο στους μπονόμπο όσο και στους ανθρώπους.

And this video is really interesting

Αυτό το βίντεο είναι ενδιαφέρον

because it shows --

γιατί δείχνει --

this video's really interesting

Αυτό το βίντεο είναι πολύ ενδιαφέρον

because it shows the inventiveness

γιατί δείχνει την εφευρετικότητα

of bringing unusual elements into play --

εισαγωγής στο παιχνίδι ασυνήθιστων στοιχείων --

such as testicles --

όπως τους όρχεις --

and also how play both requires trust

και επίσης πώς το παιχνίδι απαιτεί εμπιστοσύνη

and fosters trust --

και την ενισχύει --

while at the same time being tremendous fun.

και ταυτόχρονα είναι τρομερή διασκέδαση.

But play's a shapeshifter.

Αλλά το παιχνίδι μπορεί να αλλάξει.

(Laughter)

(Γέλια)

Play's a shapeshifter,

Το παιχνίδι μπορεί να αλλάξει

and it can take many forms,

και να πάρει πολλές μορφές,

some of which are more quiet,

κάποιες πιο ήσυχες,

imaginative, curious --

δημιουργικές, περίεργες --

maybe where wonder is discovered anew.

ίσως εκεί όπου ξαναανακαλύπτουμε το θαύμα.

And I want you to see,

Θέλω να το δείτε,

this is Fuku, a young female,

να η Φούκου, ένα νεαρό θηλυκό

and she is quietly playing with water.

που παίζει ήσυχα με το νερό.

I think, like her,

Νομίζω, όπως αυτή,

we sometimes play alone,

κάποιες φορές παίζουμε μόνοι μας

and we explore the boundaries

και εξερευνούμε τα όρια

of our inner and our outer worlds.

του εσωτερικού και εξωτερικού κόσμου μας.

And it's that playful curiosity

Είναι η παιχνιδιάρικη περιέργεια

that drives us to explore, drives us to interact,

που μας ωθεί να εξερευνήσουμε και να αλληλεπιδράσουμε.

and then the unexpected connections we form

Και μετά, οι απρόσμενοι δεσμοί που σχηματίζουμε

are the real hotbed for creativity.

είναι το αληθινό πεδίο της δημιουργικότητας.

So these are just small tasters

Έτσι, αυτά είναι όλα ορεκτικά

into the insights that bonobo give us

στις ματιές που μας δίνουν οι μπονόμπο

to our past and present.

στο παρελθόν και στο παρόν μας.

But they also hold a secret for our future,

Αλλά επίσης κρατούν ένα μυστικό για το μέλλον μας,

a future where we need to adapt

ένα μέλλον όπου πρέπει να προσαρμοστούμε

to an increasingly challenging world

σε έναν αυξανόμενα προκλητικό κόσμο

through greater creativity

μέσα από περισσότερη δημιουργικότητα

and greater cooperation.

και περισσότερη συνεργασία.

The secret is that play is the key

Το μυστικό είναι ότι το παιχνίδι είναι το κλειδί

to these capacities.

για αυτά τα δύο.

In other words,

Με άλλα λόγια,

play is our adaptive wildcard.

το παιχνίδι είναι ο προσαρμοστικός μπαλαντέρ μας.

In order to adapt successfully

Για να προσαρμοστούμε επιτυχώς

to a changing world,

σε ένα μεταβαλλόμενο κόσμο,

we need to play.

πρέπει να παίξουμε.

But will we make the most of our playfulness?

Αλλά θα πάρουμε το καλύτερο από το παιχνίδι μας;

Play is not frivolous.

Το παιχνίδι δεν είναι επιπόλαιο,

Play's essential.

είναι απαραίτητο.

For bonobos and humans alike,

Για τους μπονόμπο και τους ανθρώπους,

life is not just red in tooth and claw.

η ζωή δεν είναι μόνο κόκκινη στα δόντια και στα νύχια.

In times when it seems least appropriate to play,

Κατά καιρούς, όταν φαίνεται λιγότερο σωστό να παίζουμε,

it might be the times when it is most urgent.

μπορεί να είναι τότε που απαιτείται περισσότερο.

And so, my fellow primates,

Έτσι, φίλοι μου πρωτεύοντα,

let us embrace this gift from evolution

ας αγκαλιάσουμε αυτό το δώρο της εξέλιξης

and play together,

και ας παίξουμε μαζί

as we rediscover creativity,

ανακαλύπτοντας ξανά τη δημιουργικότητα,

fellowship and wonder.

τη συντροφικότητα και το θαύμα.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)