How to recover from activism burnout | Yana Buhrer Tavanier

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: Razaw S. Bor

لە هاوینی ٢٠١٧،

ژنێک لەلایەن ئەویندارەکەیەوە کوژرا لە سۆفیا.

ژنێک، با ناوی بنێین" V "،

بۆ ماوەی پەنجا خولەکە زیاتر لێیدرابوو

In the summer of 2017,

پێش ئەوەی گیان لەدەست بدات.

a woman was murdered by her partner in Sofia.

بەیانی دواتر.

دراوسێکانی بە ڕۆژنامەکانیان ڕاگەیاندبوو کەوا گوێیان لە هاتووهاواریان بووە،

The woman, let's call her "V,"

بەڵام گوێیان پێنەداوە.

was beaten for over 50 minutes

دەبینیت، لە بولگاریا و لە زۆر کۆمەڵگەی دیکەش،

before she died.

The morning after,

توندوتیژی خێزانی بەئاسای سەیرکراوە وەک کێشەی شەخسی.

her neighbors told the press that they heard her screams,

but they didn't intervene.

دراوسێکان، هەرچۆنێک بیت، بەپەلەن بۆ بەربەرچدانەوەی هەر دەنگە دەنگێکی دیکە.

You see, in Bulgaria and many other societies,

ویستمان هەڵوێستمان هەبێت بۆ ئەم دیاردەیە.

domestic violence is typically seen as a private matter.

بۆیە تاقیکردنەوەیکمان کرد.

Neighbors, however, are quick to react to any other kind of noise.

شوقەیەکمان بەگرێگرت " V " لەژێر شوقەکەی بۆ یەک شەو

We wanted to expose and affect the absurdity of this.

کاتژمێر ١٠شەو،

ماکسیم، هونەرمەندەکەی گروپەکەمان،

So we designed an experiment.

دەستی کرد بە تەپڵ لێدان ئێمەش لە ژووری دانیشتنەکە کۆبووینەوە

We rented the apartment just below V's for one night.

و دەستیکردن بە لێدانی تەپڵەکە.

And at 10pm,

دە چرکە،

Maksim, the artist in our group,

سی چرکە.

sat on the drum set we had assembled in the living room

پەنجا چرکە.

یەک خولەک.

and started beating it.

لە ڕێرەوەکەوە ڕووناکییەک هات.

Ten seconds.

یەک خولەک و بیست چرکە.

Thirty seconds.

پیاوێک لە بەر دەرگەکەدا وەستا دوودڵ بوو لە لێدانی زەنگەکە.

Fifty seconds.

A minute.

یەک خولەک و پنجا و دوو چرکە،

A light came on in the hallway.

زەنگی دەرگەکە لێدرا،

One minute and 20 seconds.

زەنگێک کەوا دەیتوانی ژیانێک ڕزگار بکات.

A man was standing at the door, hesitant to press the bell.

لێدان. پرۆژیەکی ئێمەیە لەو بێدەنگییانە دەکۆڵێتەوە

One minute and 52 seconds.

کە کارەسات و توندوتیژی خێزانیی لێدەکەوێتەوە.

The doorbell rang,

تاقیکردنەوەیەکامان وێنە گرت و یەکسەر بوو بە ڤایرۆس.

a ring that could have saved a life.

هێرشەکانمان گەورەتر کرد بە دەنگی ڕزگاربووکان

"Beat." is our project exploring the ominous silence

کە هەمان چیرۆکەکان لە ئینتەرنێت باس دەکرد.

ئامۆژگاری دیاریکراو درا بەدروسێکان،

surrounding domestic violence.

تا هەڵوێستەیان هەبێت.

We filmed the experiment, and it became instantly viral.

لە وڵاتێک هەموو هەفتەیەک،

Our campaign amplified the voices of survivors

زەوی، بە هێمنی جەستەی مردووی ژنێک لە باوش دەگرێت

who shared similar stories online.

لەلایەن ئەویندارەکەیەوە یان خێزانەکەیەوە کوژراوە،

It equipped neighbors with specific advice,

and many committed to taking action.

دەنگمان بەرزکردووەتەوە،

و بیستراین.

In a country where every other week,

the ground quietly embraces the body of a woman

من چالاکوانم،

شەیدای نوێخوازی مافەکانی مرۆڤم،

murdered by a partner or a relative,

ڕابەری ڕێکخراوێکی جیهانی دەکەم بۆ بنەبڕکردنی گرفتە کۆمەڵایەتییەکان.

we were loud,

and we were heard.

لەکارەکەم، بیردەکەمەوە چۆن وابکەین خەڵک ئاگاداری هەڵسوکەوتەکانی بێت.

I am an activist,

passionate about human rights innovation.

من لێرەم تا پێتان بڵێن کرداری دروستکەر دەتوانێت جیهان بپارێزێت،

I lead a global organization for socially engaged creative solutions.

کرداری داهێنەران و یاری کردن.

In my work, I think about how to make people care and act.

دەزانم باسکردنی یاری و مافەکانی مرۆڤ لە یاک ڕستەدا، نامۆ دەردەکەوێت،

I am here to tell you that creative actions can save the world,

بەڵام لەبەر ئەم هۆکارە گرنگە،

creative actions and play.

زیاتر و زیاتر، دەترسین کەوا نەتوانین یاریەکە ببەینەوە.

I know it is weird to talk about play and human rights in the same sentence,

کەمپەینەکان ناخۆشن،

پەیامەکان ناگەن،

but here is why it's important.

خەڵک دەشکێن.

لەم دواییانەدا لە زانکۆی کۆلومبیا بڵاوکرایەوە،

More and more, we fear that we can't win this.

کەوا شەکەتی و خەمۆکی لە نێوان چالاکوانەکاندا زیاتر گەشە دەکات.

Campaigns feel dull,

messages drown,

ساڵی پار، خۆم تووشی شەکەتبوون بووبووم،

people break.

ڕێگەکانی پێشەوەی جیهان کۆتایی هاتبوو هەستم دەکرد لە کۆتاییدام.

Numerous studies, including a recent one published by Columbia University,

show that burnout and depression are widespread amongst activists.

چی ئەم ترسی تاریکی و ناخۆشییەی تواندەوە؟

Years ago, I myself was burned out.

یاریکردن.

In a world of endless ways forward, I felt at my final stop.

لەم ستەیجەوە، پزیشکی دەروونی و تووێژەری یاریکردن د. ستوارت براون

گوتی، هیچ شتێک هیچ شتێک وەک یاری مێشک ڕوناک ناکاتەوە.

So what melts fear or dullness or gloom?

و پێچەوانەی یاری، کار نەکردنە،

Play.

خەمۆکییە.

From this very stage, psychiatrist and play researcher Dr. Stuart Brown

بۆیە بۆ ڕزگاربوون لە خەمۆکییەکانم

بریارمدا چالاکیەکانم بگۆڕم بۆ پلەی-تڤیسم.

said that nothing lights up the brain like play,

and that the opposite of play is not work,

(پێکەنین)

it's depression.

کاتێک یاری دەکەین، ئەوانی دیکەش دەیانەوێت بەژداری بکەن.

So to pull out of my own burnout,

I decided to turn my activism into what I call today "play-tivism."

ئەمڕۆ، یاریگاکەم پڕە لە هونەرمەندان،

مامۆستا و زانست خوازەکان.

مەشقەکانمان کەمکردووتەوە لەهاوکاری کردنی بنەرەتی.

(Laughter)

When we play, others want to join.

بەیەکەوە، بەدوای ڕێگە نوێدا دەگەڕێن بۆ بەهێزکردنی چالاکوانەکان.

Today, my playground is filled with artists,

مەبەستمان ئەوەنییە ببین بە یاریزانێکی باش

techies and scientists.

بەڵام پرۆسەکەمان.

We fuse disciplines in radical collaboration.

بۆ ئێمە، یاریکردن کارێکی بەرگریکارانەیە.

Together, we seek new ways to empower activism.

بۆ نموونە، لێدان پیشتر باسی پرۆژەکەم کرد،

Our outcomes are not meant to be playful,

چەمکی گەشەکردن لەلای تەپڵ لێدەرێک و ئەندازیارێکی سۆفت وێر

but our process is.

To us, play is an act of resistance.

کە دوو ڕۆژ پێشتر دوو یەکیان نەدەناسی، بەڵام بیرۆکەکانیان هاوبەش بوو.

For example, "Beat.," the project I talked about earlier,

لێدان "براوەی یەکەم بوو" لە زنجیرە ئەزموونەکانمان

دوو هونەرمەند و تەکنولۆجیستێکامان بۆ کارکردن لە گرەفتەکانی مافی مرۆڤ دانا.

is a concept developed by a drummer and a software engineer

who didn't know each other two days before they pitched the idea.

چەمکەکانی بردنەوەی دیکە pop-up bakery وەک

فێری هەواڵە درۆکانمان دەکات لە ڕێگەی تامکردنی کێکی جوان و ناخۆشەوە.

"Beat." is the first winner in our lab series

where we pair artists and technologists to work on human rights issues.

(پێکەنین)

یاخود یارییەکی بۆرد کە دەتخاتە شوێنی دیکتاتۆرێک

Other winning concepts include a pop-up bakery

کە بازنەی بەدەستهێنان و تاکتیکەکانت زیاد دەکات.

that teaches about fake news through beautiful but horrible-tasting cupcakes --

(Laughter)

یەکەم ئەزموونمان ئەنجامدا تەنها بۆ تاقیکردنەوەی بیرۆکەکە،

or a board game that puts you in the shoes of a dictator

بۆ ئەوەی ببین لە کوێ دەشکێت و چۆن باشتری بکەین.

so you get to really grasp the range of tools and tactics of oppression.

ئەمڕۆ، زۆر ئەو شێوازەمان خۆشدەوێت کە دەیخەینە ئینترەنێتەوە

بۆ هەرکەسیک بیەوێت.

We did our first lab just to test the idea,

ناتوانم بەهای تاقیکردنەوەکانم لە چالاکی بەرز بنرخێنم.

to see where it cracks and if we can make it better.

تەنها سەردەکەوین ئەگەر لە کەوتن نەترسێن.

Today, we are so in love with the format that we put it all online

for anyone to implement.

کاتێک یاری دەکەین، فێردەبین.

I cannot overstate the value of experimentation in activism.

لەم دوایانەدا لە زانکۆی ستانفۆرد توێژینەوەیەک بڵاوکرایەوە

دەربارەی زانستی ئەوەی چ شتێک وادەکات خەمخۆربین

We can only win if we are not afraid to lose.

بۆ ماوەی ساڵانطک گوێبیستی دووپاتکردنەرەی بووین:

When we play, we learn.

بیروباوڕەکان بە هۆی زانیارییەکانمانەوە نەگۆڕان

بەڵام لەڕێگەی هاوسۆزیی نێوان ئەزموونەکانمان.

A recent study published by Stanford University

کەواتە لە زانست و هونەرەوە فێردەبین

about the science of what makes people care

بینیمان کە دەتوانین دەربارەی کێشەی چەکەوە بدوێین، بە بەکارهێنانی گڵۆپ،

reconfirms what we have been hearing for years:

opinions are changed not from more information

but through empathy-inducing experiences.

یان نایەکسانی ڕەگەزیی لەئەمریکا

لەڕێگای کارتی پۆستەوە،

So learning from science and art,

یاخود نەبوونی یەک مونیومێنت تایبەت بە ژنانی سۆفیا

we saw that we can talk about global armed conflict through light bulbs,

بە دادانی چەندین پەیکەر لە شاردا.

or address racial inequality in the US

و لەگەڵ هەموو ئەم کارانەدا،

دەمانەوێت قسەکانمان ڕوونبن و ڕاستەوخۆ کار بکەن.

through postcards,

or tackle the lack of even one single monument of a woman in Sofia

هەندێک جار،دەربارەی مەترسیدار و هەوڵ و شکستەوە دەدوێم

by flooding the city with them,

and, with all these works,

لە دەقی مافەکانی مرۆڤدا،

to trigger dialogue, understanding and direct action.

دەبینم خەڵکی توڕەدەبن.

توڕەبوونەکان دەڵێن "چەند نابەرپرسیارییت"

Sometimes, when I talk about taking risks and trying and failing

"یان ، "چەند بێ هۆشیت.

خەڵکی یاری و فەرامۆشکردن تێکەڵدەکەن.

in the context of human rights,

I meet raised eyebrows,

وانییە.

eyebrows that say, "How irresponsible,"

یاری تەنها قۆڵەکانمان بەهێزتر ناکات و تروسکەی بیرۆکەکانمان باشتر ناکات.

or, "How insensitive."

People often mistake play for negligence.

کاتی نادادپەروەری و ئازار،

یاری جەستەیەکی سوکمان دەداتێ تا بتوانین هەناسە بدەین.

It is not.

کاتێک یاری دەکەین، دەژین.

Play doesn't just grow our armies stronger or spark better ideas.

In times of painful injustice,

لەکاتێکدا گەورەبووم

play brings the levity we need to be able to breathe.

هەموو یارییەکان قەدەغەبوون.

When we play, we live.

خێزانەکەم لە کۆمەڵگەیەکی ڕووخاوی کۆمۆنستی دیکتاتۆریدا دەژیان.

بۆ پوورم، باپیرم، باوکم.

I grew up in a time

هەمیشە دوو دارجەنازەمان هەڵدەگرت:

when all play was forbidden.

یەکیان بۆ لاشەکانیان،

My family's lives were crushed by a communist dictatorship.

بەڵام، ساڵانێک پیش ئەوە،

یەکیان بۆ خەونەکانیان.

For my aunt, my grandfather, my father,

هەندێک لە گەورەترین خەونەکانم کابووسن.

we always held two funerals:

کابوسێکم ئەوەیە ڕۆژێک هەموو ڕابردوو لەبیر دەکریت

one for their bodies,

but, years before that,

و پۆشاکە نوێتەکان خوێنی هەلەکانی ڕابردوو دەسرنەوە.

one for their dreams.

Some of my biggest dreams are nightmares.

کابووسێکم هەیە

ڕۆژێک ڕووناکی مرۆڤایەتیمان نامێنێت،

I have a nightmare that one day all the past will be forgotten

تێزابی ڕق جێی دەگرێتەوە.

and new clothes will be dripping the blood of past mistakes.

بەڵام زۆر لەوە زیاتر.

هیوام هەیە.

I have a nightmare

that one day the lighthouses of our humanity will crumble,

بە خەباتەکەمان بۆ دادپەروەری و ئازادی

هیوادەخوازم کەوا یاری بکەین،

corroded by acid waves of hate.

و کەوا شادی و جوانی یاریکردنمان بەیەکەوە ببینین.

But way more than that,

I have hope.

بەو جۆرە دەیبەینەوە.

In our fights for justice and freedom,

سوپاس.

I hope that we play,

(چەپڵەریزان)

and that we see the joy and beauty of us playing together.

That's how we win.

Thank you.

(Applause)