How to recover from activism burnout | Yana Buhrer Tavanier

Reviewer: Nguyen Hue

Mùa hè năm 2017,

có một người phụ nữ bị chồng sát hại ở Sofia.

Người phụ nữ này, hãy gọi cô ấy là "V",

In the summer of 2017,

đã bị đánh trong vòng hơn 50 phút

a woman was murdered by her partner in Sofia.

trước khi cô ấy chết.

The woman, let's call her "V,"

Buổi sáng hôm sau,

những người hàng xóm nói với báo chí rằng họ đã nghe thấy tiếng hét của cô,

was beaten for over 50 minutes

nhưng họ đã không can thiệp.

before she died.

The morning after,

Bạn thấy đấy, ở Bulgaria và nhiều cộng đồng khác,

her neighbors told the press that they heard her screams,

bạo lực gia đình được coi như là một vấn đề riêng tư.

but they didn't intervene.

You see, in Bulgaria and many other societies,

Tuy nhiên, hàng xóm dễ dàng nhận ra những tiếng ồn này hơn cả.

domestic violence is typically seen as a private matter.

Chúng ta muốn phơi bày và tác động đến sự vô lí của nó.

Neighbors, however, are quick to react to any other kind of noise.

Vì vậy, chúng tôi đã thực hiện một thí nghiệm.

Chúng tôi thuê căn hộ ngay bên dưới căn hộ của V một đêm.

We wanted to expose and affect the absurdity of this.

So we designed an experiment.

Và vào 10 giờ tối,

Maksim, người nghệ sĩ trong nhóm chúng tôi,

We rented the apartment just below V's for one night.

ngồi vào bộ trống mà chúng tôi đã bày ra ở phòng khách

And at 10pm,

và bắt đầu đánh trống.

Maksim, the artist in our group,

Mười giây.

sat on the drum set we had assembled in the living room

Ba mươi giây.

Năm mươi giây.

and started beating it.

Một phút

Ten seconds.

Một bóng đèn được bật lên ở hành lang.

Thirty seconds.

Một phút và 20 giây.

Fifty seconds.

A minute.

Có một người đàn ông đứng ở cửa, do dự muốn nhấn chuông.

A light came on in the hallway.

Một phút và 52 giây.

One minute and 20 seconds.

Chuông cửa reo,

A man was standing at the door, hesitant to press the bell.

một hồi chuông đã có thể cứu được một mạng người.

One minute and 52 seconds.

"Beat." là chiến dịch của chúng tôi nhằm thăm dò sự im lặng đáng ngại

The doorbell rang,

a ring that could have saved a life.

bao trùm lấy nạn bạo lực gia đình.

Chúng tôi quay lại những cuộc thí nghiệm, và nó đã nổi lên ngay lập tức.

"Beat." is our project exploring the ominous silence

Chiến dịch cất cao tiếng nói của người từng trải

surrounding domestic violence.

những người đã kể câu chuyện mình lên mạng.

We filmed the experiment, and it became instantly viral.

Nó cung cấp cho hàng xóm lời khuyên cụ thể

và đề nghị nhiều người phải hành động.

Our campaign amplified the voices of survivors

Ở một quốc gia nơi mà hàng tuần,

who shared similar stories online.

mặt đất lặng lẽ ôm lấy xác một người phụ nữ

It equipped neighbors with specific advice,

and many committed to taking action.

bị sát hại bởi chồng hoặc người thân,

In a country where every other week,

chúng tôi đã lên tiếng,

và chúng tôi đã được nghe thấy.

the ground quietly embraces the body of a woman

murdered by a partner or a relative,

Tôi là một nhà hoạt động xã hội,

we were loud,

rất tâm huyết trong việc đổi mới quyền con người.

and we were heard.

Tôi dẫn đầu một tổ chức toàn cầu cho việc giải quyết sáng tạo các vấn đề xã hội.

I am an activist,

Trong công việc, tôi nghĩ đến cách làm sao để mọi người quan tâm và hành động.

passionate about human rights innovation.

I lead a global organization for socially engaged creative solutions.

Tôi đứng đây để nói với các bạn rằng hành động sáng tạo sẽ cứu được thế giới,

In my work, I think about how to make people care and act.

những hành động sáng tạo và trò chơi.

I am here to tell you that creative actions can save the world,

Tôi biết nó khá kì quặc khi nói đến việc chơi và nhân quyền trong cùng một câu,

creative actions and play.

nhưng đây là lí do vì sao nó quan trọng.

I know it is weird to talk about play and human rights in the same sentence,

Chúng ta càng lúc càng sợ rằng ta sẽ không chiến thắng được việc này.

but here is why it's important.

Những chiến dịch thật buồn chán,

thông điệp bị chìm xuống,

con người đàn áp.

More and more, we fear that we can't win this.

Trong nhiều bài nghiên cứu, bao gồm bài gần đây của Đại học Columbia,

Campaigns feel dull,

messages drown,

cho thấy kiệt sức và trầm cảm thường gặp nhiều ở các nhà hoạt động xã hội,

people break.

Nhiều năm trước, chính tôi đây đã từng bị kiệt sức.

Numerous studies, including a recent one published by Columbia University,

Trên thế giới có biết bao con đường để đi, còn tôi đã tìm thấy nơi kết thúc của mình.

show that burnout and depression are widespread amongst activists.

Years ago, I myself was burned out.

Vậy thì thứ gì phá tan đi nỗi sợ hay sự buồn chán hay nỗi u buồn?

In a world of endless ways forward, I felt at my final stop.

Chơi đùa.

Tại giai đoạn này, nhà tâm thần học và nghiên cứu chơi đùa Tiến sĩ Stuart Brown

So what melts fear or dullness or gloom?

nói rằng không gì giúp cho não bộ tươi tỉnh hơn chơi đùa,

Play.

From this very stage, psychiatrist and play researcher Dr. Stuart Brown

và đối nghịch với chơi không phải là làm việc

mà là sự trầm cảm.

said that nothing lights up the brain like play,

Vì thế, để giảm bớt sự mỏi mệt của chính mình

tôi quyết định biến hoạt động cộng đồng thành "hoạt động chơi đùa cộng đồng".

and that the opposite of play is not work,

it's depression.

So to pull out of my own burnout,

(Tiếng cười)

Khi chúng tôi chơi, những người khác cũng muốn tham gia

I decided to turn my activism into what I call today "play-tivism."

Đến hôm nay, sân chơi của tôi có rất nhiều nghệ sĩ,

(Laughter)

dân kĩ thuật và nhà bác học.

When we play, others want to join.

Chúng tôi đẩy mạnh kỉ luật trong sự cộng tác.

Today, my playground is filled with artists,

Cùng nhau, chúng tôi tìm cách mới để thúc đẩy hoạt động xã hội.

techies and scientists.

Thành quả của chúng tôi thì không như chơi đùa,

We fuse disciplines in radical collaboration.

nhưng quá trình của chúng tôi thì như thế.

Together, we seek new ways to empower activism.

Đối với chúng tôi, chơi đùa là hành động kháng cự.

Our outcomes are not meant to be playful,

Ví dụ, "Beat", dự án tôi đã nói lúc nãy,

but our process is.

To us, play is an act of resistance.

được thành lập bởi một tay đánh trống và một kĩ sư phần mềm

For example, "Beat.," the project I talked about earlier,

không quen biết nhau hai ngày trước khi họ cùng đến với ý tưởng ấy.

is a concept developed by a drummer and a software engineer

"Beat" là chiến thắng đầu tiên trong các thí nghiệm ấy nơi chúng tôi kết hợp

who didn't know each other two days before they pitched the idea.

họa sĩ và kĩ thuật viên thực hiện các vấn đề nhân quyền.

Các dự án chiến thắng khác bao gồm một lò bánh mì

"Beat." is the first winner in our lab series

where we pair artists and technologists to work on human rights issues.

nó dạy chúng ta về sự giả tạo qua những chiếc bánh nướng đẹp nhưng vị tệ

Other winning concepts include a pop-up bakery

(Tiếng cười)

hoặc một trò chơi cờ bàn đặt bạn vào vị trí của một kẻ độc tài

that teaches about fake news through beautiful but horrible-tasting cupcakes --

vì thế bạn có cơ hội nắm lấy các công cụ và thủ đoạn của sự áp bức.

(Laughter)

or a board game that puts you in the shoes of a dictator

Chúng tôi thực hiện thí nghiệm đầu tiên chỉ để thử nghiệm ý tưởng,

so you get to really grasp the range of tools and tactics of oppression.

để xem nó gãy ở chỗ nào và tìm cách khắc phục nó.

Hôm nay, chúng tôi quá thỏa mãn với nó và chúng tôi đăng nó lên mạng

We did our first lab just to test the idea,

để cho mọi người cùng thực hiện

to see where it cracks and if we can make it better.

Tôi không thể nói quá lên giá trị của sự thử nghiệm trong hoạt động xã hội.

Today, we are so in love with the format that we put it all online

Chúng ta chỉ có thể chiến thắng nếu chúng ta không sợ thua.

for anyone to implement.

I cannot overstate the value of experimentation in activism.

Khi chúng ta chơi đùa, chúng ta được học.

We can only win if we are not afraid to lose.

Một bài nghiên cứu gần đây của đại học Stanford

về những yếu tố khiến con người quan tâm

When we play, we learn.

tái xác nhận lại những gì chúng ta được nghe hàng năm nay:

ý kiến được thay đổi không phải do các thông tin thêm vào

A recent study published by Stanford University

about the science of what makes people care

mà là từ các thí nghiệm tạo nên sự thấu cảm.

reconfirms what we have been hearing for years:

Vì thế việc học từ khoa học và nghệ thuật,

opinions are changed not from more information

ta thấy ta có thể nói về các cuộc xung đột toàn cầu bằng đèn điện,

but through empathy-inducing experiences.

hoặc đề cập đến sự phân biệt chủng tộc ở nước Mỹ

So learning from science and art,

we saw that we can talk about global armed conflict through light bulbs,

qua bưu thiếp,

hoặc giải quyết vấn đề không có các bia tưởng niệm của một phụ nữ ở Sofia

or address racial inequality in the US

bằng cách khiến cho thành phố có đầy các bia,

through postcards,

và, với những hành động này,

or tackle the lack of even one single monument of a woman in Sofia

để thúc đẩy tiếng nói, sự hiểu biết và hành động triệt để.

by flooding the city with them,

and, with all these works,

Đôi khi, khi ta nói về việc chấp nhận thử thách và cố gắng rồi vấp ngã

to trigger dialogue, understanding and direct action.

trong bối cảnh của quyền con người,

Tôi bắt gặp những đôi mày nhướng lên,

Sometimes, when I talk about taking risks and trying and failing

những đôi mày nói lên, "Thật vô trách nhiệm"

in the context of human rights,

hoặc, "Thật vô cảm".

I meet raised eyebrows,

Người ta thường lầm tưởng việc chơi là sự lơ đễnh.

eyebrows that say, "How irresponsible,"

Nó không phải thế.

or, "How insensitive."

Chơi đùa không chỉ giúp quân đội ta mạnh hơn hay giúp nảy lên ý kiến hay hơn.

People often mistake play for negligence.

It is not.

Trong giai đoạn của sự bất công đầy đau khổ,

chơi đùa mang đến sự nhẹ nhõm mà ta cần để được thư thả hơn.

Play doesn't just grow our armies stronger or spark better ideas.

Khi chúng ta chơi, chúng ta được sống.

In times of painful injustice,

play brings the levity we need to be able to breathe.

Tôi sống trong một giai đoạn

When we play, we live.

khi việc chơi đùa bị cấm.

Cuộc sống gia đình tôi bị dẹp tan bởi chế độ độc tài cộng sản.

I grew up in a time

Cho dì tôi, ông tôi, và ba tôi,

when all play was forbidden.

My family's lives were crushed by a communist dictatorship.

chúng tôi luôn làm hai lễ tang:

một cho thi hài của họ,

For my aunt, my grandfather, my father,

nhưng, vài năm trước đó,

một cái nữa cho giấc mơ của họ.

we always held two funerals:

Có vài giấc mơ lớn của tôi là những ác mộng

one for their bodies,

but, years before that,

tôi có một ác mộng rằng đến một ngày thì tất cả quá khứ sẽ bị lãng quên

one for their dreams.

Some of my biggest dreams are nightmares.

và quần áo mới sẽ lấm đầy máu của các tội lỗi trong quá khứ

I have a nightmare that one day all the past will be forgotten

Tôi có một ác mộng

rằng một ngày ngọn hải đăng của lòng nhân đạo sẽ đổ nát,

and new clothes will be dripping the blood of past mistakes.

bị gặm mòn bởi các cơn sóng axit của sự thù hận.

I have a nightmare

Nhưng hơn hết,

that one day the lighthouses of our humanity will crumble,

tôi có hi vọng.

Trong cuộc chiến đấu tìm đến công bằng và tự do,

corroded by acid waves of hate.

tôi hi vọng rằng chúng ta chơi đùa

But way more than that,

và chúng ta thấy được niềm vui và vẻ đẹp khi ta chơi cùng nhau.

I have hope.

In our fights for justice and freedom,

I hope that we play,

Đó là cách ta chiến thắng.

Xin cảm ơn.

and that we see the joy and beauty of us playing together.

( Vỗ tay )

That's how we win.

Thank you.

(Applause)