How to recover from activism burnout | Yana Buhrer Tavanier

Translator: mabbast chato Reviewer: halo fariq

In the summer of 2017,

لە هاوینی ٢٠١٧،

a woman was murdered by her partner in Sofia.

ژنێک لەلایەن ئەویندارەکەیەوە کوژرا لە سۆفیا.

The woman, let's call her "V,"

ژنێک، با ناوی بنێین" V "،

was beaten for over 50 minutes

بۆ ماوەی پەنجا خولەکە زیاتر لێیدرابوو

before she died.

پێش ئەوەی گیان لەدەست بدات.

The morning after,

بەیانی دواتر.

her neighbors told the press that they heard her screams,

دراوسێکانی بە ڕۆژنامەکانیان ڕاگەیاندبوو کەوا گوێیان لە هاتووهاواریان بووە،

but they didn't intervene.

بەڵام گوێیان پێنەداوە.

You see, in Bulgaria and many other societies,

دەبینیت، لە بولگاریا و لە زۆر کۆمەڵگەی دیکەش،

domestic violence is typically seen as a private matter.

توندوتیژی خێزانی بەئاسای سەیرکراوە وەک کێشەی شەخسی.

Neighbors, however, are quick to react to any other kind of noise.

دراوسێکان، هەرچۆنێک بیت، بەپەلەن بۆ بەربەرچدانەوەی هەر دەنگە دەنگێکی دیکە.

We wanted to expose and affect the absurdity of this.

ویستمان هەڵوێستمان هەبێت بۆ ئەم دیاردەیە.

So we designed an experiment.

بۆیە تاقیکردنەوەیکمان کرد.

We rented the apartment just below V's for one night.

شوقەیەکمان بەگرێگرت " V " لەژێر شوقەکەی بۆ یەک شەو

And at 10pm,

کاتژمێر ١٠شەو،

Maksim, the artist in our group,

ماکسیم، هونەرمەندەکەی گروپەکەمان،

sat on the drum set we had assembled in the living room

دەستی کرد بە تەپڵ لێدان ئێمەش لە ژووری دانیشتنەکە کۆبووینەوە

and started beating it.

و دەستیکردن بە لێدانی تەپڵەکە.

Ten seconds.

دە چرکە،

Thirty seconds.

سی چرکە.

Fifty seconds.

پەنجا چرکە.

A minute.

یەک خولەک.

A light came on in the hallway.

لە ڕێرەوەکەوە ڕووناکییەک هات.

One minute and 20 seconds.

یەک خولەک و بیست چرکە.

A man was standing at the door, hesitant to press the bell.

پیاوێک لە بەر دەرگەکەدا وەستا دوودڵ بوو لە لێدانی زەنگەکە.

One minute and 52 seconds.

یەک خولەک و پنجا و دوو چرکە،

The doorbell rang,

زەنگی دەرگەکە لێدرا،

a ring that could have saved a life.

زەنگێک کەوا دەیتوانی ژیانێک ڕزگار بکات.

"Beat." is our project exploring the ominous silence

لێدان. پرۆژیەکی ئێمەیە لەو بێدەنگییانە دەکۆڵێتەوە

surrounding domestic violence.

کە کارەسات و توندوتیژی خێزانیی لێدەکەوێتەوە.

We filmed the experiment, and it became instantly viral.

تاقیکردنەوەیەکامان وێنە گرت و یەکسەر بوو بە ڤایرۆس.

Our campaign amplified the voices of survivors

هێرشەکانمان گەورەتر کرد بە دەنگی ڕزگاربووکان

who shared similar stories online.

کە هەمان چیرۆکەکان لە ئینتەرنێت باس دەکرد.

It equipped neighbors with specific advice,

ئامۆژگاری دیاریکراو درا بەدروسێکان،

and many committed to taking action.

تا هەڵوێستەیان هەبێت.

In a country where every other week,

لە وڵاتێک هەموو هەفتەیەک،

the ground quietly embraces the body of a woman

زەوی، بە هێمنی جەستەی مردووی ژنێک لە باوش دەگرێت

murdered by a partner or a relative,

لەلایەن ئەویندارەکەیەوە یان خێزانەکەیەوە کوژراوە،

we were loud,

دەنگمان بەرزکردووەتەوە،

and we were heard.

و بیستراین.

I am an activist,

من چالاکوانم،

passionate about human rights innovation.

شەیدای نوێخوازی مافەکانی مرۆڤم،

I lead a global organization for socially engaged creative solutions.

ڕابەری ڕێکخراوێکی جیهانی دەکەم بۆ بنەبڕکردنی گرفتە کۆمەڵایەتییەکان.

In my work, I think about how to make people care and act.

لەکارەکەم، بیردەکەمەوە چۆن وابکەین خەڵک ئاگاداری هەڵسوکەوتەکانی بێت.

I am here to tell you that creative actions can save the world,

من لێرەم تا پێتان بڵێن کرداری دروستکەر دەتوانێت جیهان بپارێزێت،

creative actions and play.

کرداری داهێنەران و یاری کردن.

I know it is weird to talk about play and human rights in the same sentence,

دەزانم باسکردنی یاری و مافەکانی مرۆڤ لە یاک ڕستەدا، نامۆ دەردەکەوێت،

but here is why it's important.

بەڵام لەبەر ئەم هۆکارە گرنگە،

More and more, we fear that we can't win this.

زیاتر و زیاتر، دەترسین کەوا نەتوانین یاریەکە ببەینەوە.

Campaigns feel dull,

کەمپەینەکان ناخۆشن،

messages drown,

پەیامەکان ناگەن،

people break.

خەڵک دەشکێن.

Numerous studies, including a recent one published by Columbia University,

لەم دواییانەدا لە زانکۆی کۆلومبیا بڵاوکرایەوە،

show that burnout and depression are widespread amongst activists.

کەوا شەکەتی و خەمۆکی لە نێوان چالاکوانەکاندا زیاتر گەشە دەکات.

Years ago, I myself was burned out.

ساڵی پار، خۆم تووشی شەکەتبوون بووبووم،

In a world of endless ways forward, I felt at my final stop.

ڕێگەکانی پێشەوەی جیهان کۆتایی هاتبوو هەستم دەکرد لە کۆتاییدام.

So what melts fear or dullness or gloom?

چی ئەم ترسی تاریکی و ناخۆشییەی تواندەوە؟

Play.

یاریکردن.

From this very stage, psychiatrist and play researcher Dr. Stuart Brown

لەم ستەیجەوە، پزیشکی دەروونی و تووێژەری یاریکردن د. ستوارت براون

said that nothing lights up the brain like play,

گوتی، هیچ شتێک هیچ شتێک وەک یاری مێشک ڕوناک ناکاتەوە.

and that the opposite of play is not work,

و پێچەوانەی یاری، کار نەکردنە،

it's depression.

خەمۆکییە.

So to pull out of my own burnout,

بۆیە بۆ ڕزگاربوون لە خەمۆکییەکانم

I decided to turn my activism into what I call today "play-tivism."

بریارمدا چالاکیەکانم بگۆڕم بۆ پلەی-تڤیسم.

(Laughter)

(پێکەنین)

When we play, others want to join.

کاتێک یاری دەکەین، ئەوانی دیکەش دەیانەوێت بەژداری بکەن.

Today, my playground is filled with artists,

ئەمڕۆ، یاریگاکەم پڕە لە هونەرمەندان،

techies and scientists.

مامۆستا و زانست خوازەکان.

We fuse disciplines in radical collaboration.

مەشقەکانمان کەمکردووتەوە لەهاوکاری کردنی بنەرەتی.

Together, we seek new ways to empower activism.

بەیەکەوە، بەدوای ڕێگە نوێدا دەگەڕێن بۆ بەهێزکردنی چالاکوانەکان.

Our outcomes are not meant to be playful,

مەبەستمان ئەوەنییە ببین بە یاریزانێکی باش

but our process is.

بەڵام پرۆسەکەمان.

To us, play is an act of resistance.

بۆ ئێمە، یاریکردن کارێکی بەرگریکارانەیە.

For example, "Beat.," the project I talked about earlier,

بۆ نموونە، لێدان پیشتر باسی پرۆژەکەم کرد،

is a concept developed by a drummer and a software engineer

چەمکی گەشەکردن لەلای تەپڵ لێدەرێک و ئەندازیارێکی سۆفت وێر

who didn't know each other two days before they pitched the idea.

کە دوو ڕۆژ پێشتر دوو یەکیان نەدەناسی، بەڵام بیرۆکەکانیان هاوبەش بوو.

"Beat." is the first winner in our lab series

لێدان "براوەی یەکەم بوو" لە زنجیرە ئەزموونەکانمان

where we pair artists and technologists to work on human rights issues.

دوو هونەرمەند و تەکنولۆجیستێکامان بۆ کارکردن لە گرەفتەکانی مافی مرۆڤ دانا.

Other winning concepts include a pop-up bakery

چەمکەکانی بردنەوەی دیکە pop-up bakery وەک

that teaches about fake news through beautiful but horrible-tasting cupcakes --

فێری هەواڵە درۆکانمان دەکات لە ڕێگەی تامکردنی کێکی جوان و ناخۆشەوە.

(Laughter)

(پێکەنین)

or a board game that puts you in the shoes of a dictator

یاخود یارییەکی بۆرد کە دەتخاتە شوێنی دیکتاتۆرێک

so you get to really grasp the range of tools and tactics of oppression.

کە بازنەی بەدەستهێنان و تاکتیکەکانت زیاد دەکات.

We did our first lab just to test the idea,

یەکەم ئەزموونمان ئەنجامدا تەنها بۆ تاقیکردنەوەی بیرۆکەکە،

to see where it cracks and if we can make it better.

بۆ ئەوەی ببین لە کوێ دەشکێت و چۆن باشتری بکەین.

Today, we are so in love with the format that we put it all online

ئەمڕۆ، زۆر ئەو شێوازەمان خۆشدەوێت کە دەیخەینە ئینترەنێتەوە

for anyone to implement.

بۆ هەرکەسیک بیەوێت.

I cannot overstate the value of experimentation in activism.

ناتوانم بەهای تاقیکردنەوەکانم لە چالاکی بەرز بنرخێنم.

We can only win if we are not afraid to lose.

تەنها سەردەکەوین ئەگەر لە کەوتن نەترسێن.

When we play, we learn.

کاتێک یاری دەکەین، فێردەبین.

A recent study published by Stanford University

لەم دوایانەدا لە زانکۆی ستانفۆرد توێژینەوەیەک بڵاوکرایەوە

about the science of what makes people care

دەربارەی زانستی ئەوەی چ شتێک وادەکات خەمخۆربین

reconfirms what we have been hearing for years:

بۆ ماوەی ساڵانطک گوێبیستی دووپاتکردنەرەی بووین:

opinions are changed not from more information

بیروباوڕەکان بە هۆی زانیارییەکانمانەوە نەگۆڕان

but through empathy-inducing experiences.

بەڵام لەڕێگەی هاوسۆزیی نێوان ئەزموونەکانمان.

So learning from science and art,

کەواتە لە زانست و هونەرەوە فێردەبین

we saw that we can talk about global armed conflict through light bulbs,

بینیمان کە دەتوانین دەربارەی کێشەی چەکەوە بدوێین، بە بەکارهێنانی گڵۆپ،

or address racial inequality in the US

یان نایەکسانی ڕەگەزیی لەئەمریکا

through postcards,

لەڕێگای کارتی پۆستەوە،

or tackle the lack of even one single monument of a woman in Sofia

یاخود نەبوونی یەک مونیومێنت تایبەت بە ژنانی سۆفیا

by flooding the city with them,

بە دادانی چەندین پەیکەر لە شاردا.

and, with all these works,

و لەگەڵ هەموو ئەم کارانەدا،

to trigger dialogue, understanding and direct action.

دەمانەوێت قسەکانمان ڕوونبن و ڕاستەوخۆ کار بکەن.

Sometimes, when I talk about taking risks and trying and failing

هەندێک جار،دەربارەی مەترسیدار و هەوڵ و شکستەوە دەدوێم

in the context of human rights,

لە دەقی مافەکانی مرۆڤدا،

I meet raised eyebrows,

دەبینم خەڵکی توڕەدەبن.

eyebrows that say, "How irresponsible,"

توڕەبوونەکان دەڵێن "چەند نابەرپرسیارییت"

or, "How insensitive."

"یان ، "چەند بێ هۆشیت.

People often mistake play for negligence.

خەڵکی یاری و فەرامۆشکردن تێکەڵدەکەن.

It is not.

وانییە.

Play doesn't just grow our armies stronger or spark better ideas.

یاری تەنها قۆڵەکانمان بەهێزتر ناکات و تروسکەی بیرۆکەکانمان باشتر ناکات.

In times of painful injustice,

کاتی نادادپەروەری و ئازار،

play brings the levity we need to be able to breathe.

یاری جەستەیەکی سوکمان دەداتێ تا بتوانین هەناسە بدەین.

When we play, we live.

کاتێک یاری دەکەین، دەژین.

I grew up in a time

لەکاتێکدا گەورەبووم

when all play was forbidden.

هەموو یارییەکان قەدەغەبوون.

My family's lives were crushed by a communist dictatorship.

خێزانەکەم لە کۆمەڵگەیەکی ڕووخاوی کۆمۆنستی دیکتاتۆریدا دەژیان.

For my aunt, my grandfather, my father,

بۆ پوورم، باپیرم، باوکم.

we always held two funerals:

هەمیشە دوو دارجەنازەمان هەڵدەگرت:

one for their bodies,

یەکیان بۆ لاشەکانیان،

but, years before that,

بەڵام، ساڵانێک پیش ئەوە،

one for their dreams.

یەکیان بۆ خەونەکانیان.

Some of my biggest dreams are nightmares.

هەندێک لە گەورەترین خەونەکانم کابووسن.

I have a nightmare that one day all the past will be forgotten

کابوسێکم ئەوەیە ڕۆژێک هەموو ڕابردوو لەبیر دەکریت

and new clothes will be dripping the blood of past mistakes.

و پۆشاکە نوێتەکان خوێنی هەلەکانی ڕابردوو دەسرنەوە.

I have a nightmare

کابووسێکم هەیە

that one day the lighthouses of our humanity will crumble,

ڕۆژێک ڕووناکی مرۆڤایەتیمان نامێنێت،

corroded by acid waves of hate.

تێزابی ڕق جێی دەگرێتەوە.

But way more than that,

بەڵام زۆر لەوە زیاتر.

I have hope.

هیوام هەیە.

In our fights for justice and freedom,

بە خەباتەکەمان بۆ دادپەروەری و ئازادی

I hope that we play,

هیوادەخوازم کەوا یاری بکەین،

and that we see the joy and beauty of us playing together.

و کەوا شادی و جوانی یاریکردنمان بەیەکەوە ببینین.

That's how we win.

بەو جۆرە دەیبەینەوە.

Thank you.

سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەریزان)