My journey to thank all the people responsible for my morning coffee | A.J. Jacobs

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: Razaw S. Bor

So, I don't like to boast,

،گەرچی، حەزم لە خۆهەڵکێشان نییە

but I am very good at finding things to be annoyed about.

بەڵام زۆر باشم لەدۆزینەوەی .ئەوشتانەی کە بێزارکەرن

It is a real specialty of mine.

.ئەوە تایبەتمەندی ڕاستەقینەی منە

I can hear 100 compliments and a single insult,

دەکرێ گوێم لە ١٠٠ پێداهەڵگوتن و ،یەک بێڕێزی بێت

and what do I remember?

و کە دێتەوە یادم؟

The insult.

.بێڕێزیەکەیە

And according to the research, I'm not alone.

،و بەگوێرەی لێکۆڵینەوەیک .بەتەنها من وا نیم

Unfortunately, the human brain is wired to focus on the negative.

بەداخەوە، مێشکی مرۆڤ وابەستەی .جەخت کردن لەسەر نەرێینیەکانە

Now, this might have been helpful when we were cave people,

ئێستا، ئەوە دەکرا یارمەتیدەر بێ ،کاتێک ئێمە لە ئەشکەوتی دەژییان

trying to avoid predators,

،لەهەوڵی خۆلادان لە ئاژەڵە دڕندەکان

but now it's a terrible way to go through life.

بەڵام بۆ ئێستا شێوازێکی .خراپی بەردەوامی دانی ژیانە

It is a real major component of anxiety and depression.

.ئەوە پێکهاتەی سەرەکی دڵەڕاوکێ و خەمۆکییە

So how can we fight the brain's negative bias?

کەوایە چۆن دەتوانین شەڕ لەگەڵ مەیلی نەرێیی مێشک بکەین؟

According to a lot of research, one of the best weapons is gratitude.

،بەگوێرەی زۆرێک لە لێکۆڵینەوەکان .یەکێک لەباشترین چەکەکان سوپاسگوزاریە

So knowing this, I started a new tradition in our house a couple of years ago.

بۆیە بەزانینی ئەمە، چەند ساڵێک لەمەوبەر .دەستم کرد بەنەریتێکی نوێ لە ماڵەکەمان

Before a meal with my wife and kids,

،پێش هەر ژەمێک لەگەڵ ژن و منداڵەکانم

I would say a prayer of thanksgiving.

.نوێژە شوکرانەم دەخوێند

Prayer is not quite the right word.

.نوێژ گونجاوترین وشە نییە

I'm agnostic, so instead of thanking God,

من بێ باوەڕم، بۆیە لەجێگەی ،سوپاسکردنی خودا

I would thank some of the people who helped make my food a reality.

دەمەوێ سوپاسی هەندێک لەوخەڵکانە بکەم .کە هاوکار بوون لەبەدیهێنانی خۆراکەکەم

I'd say, "I'd like to thank the farmer who grew these tomatoes,

دەڵێم: "دەمەوێت سوپاسی ئەو جوتیارە بکەم ،کە تەماتەکانی چاندووە

and the trucker who drove these tomatoes to the store,

و ئەوبارهەڵگرەوانەی کە ،ئەوتەماتانەی بۆ دوکان گواستۆتەوە

and the cashier who rang these tomatoes up."

و ئەو ژمێریارەی کە ئەو ''.تەماتانەی نرخاندووە

And I thought it was going pretty well, this tradition.

،و پێم وابوو ئەو نەریتە .زۆر بەڕێکی بەردەوامی دەکێشا

Then one day, my 10-year-old son said,

،تاڕۆژێک کوڕە ١٠ ساڵانەکەم گوتی

"You know, Dad, those people aren't in our apartment.

،دەزانی باوکە .ئەوخەڵکانە لە ئەپارتمێنتەکەی ئێمەدا نین"

They can't hear you.

.ناتوانن گوێیان لەتۆ بێت

If you really cared, you would go and thank them in person."

،ئەگەر بەڕاستی لات گرینگ با ''.دەڕۆیشتیت و سوپاسی خودی خۆیانت دەکرد

And I thought, "Hmm. That's an interesting idea."

. بیرم لێکردەوە، ممم ''.ئەوە بیرۆکەیەکی سەرنجڕاکێشە"

(Laughter)

(پێکەنین)

Now I'm a writer, and for my books I like to go on adventures.

من کەسێکم، لە نوسینەکانمدا .بەرەو سەرکێشی دەچم

Go on quests.

.بۆ ئەرک بەجێ گەیاندن

So I decided I'm going to take my son up on his challenge.

بۆیە بڕیارمدا بکەومە .ئەم بەربەرەکانیە لەگەڵ کوڕەکەم

It seemed simple enough.

.ئاسان دەردەکەوت

And to make it even simpler,

،بۆ زیاتر ئاسانکردنیشی

I decided to focus on just one item.

.بڕیارمدا جەخت لەسەر یەک بەش بکەمەوە

An item I can't live without:

:ئەوبەشەی کەناتوانم بەبێی بژیم

my morning cup of coffee.

.کوپە قاوەکەی بەیانیانم

Well, it turned out to be not so simple at all.

.بەهەرحاڵ، دەرکەوت ئاسان نییە

(Laughter)

(پێکەنین)

This quest took me months.

ئەم بەدواداچونە چەند .مانگێکی خایاند

It took me around the world.

.بەدەوری هەموو جیهانیدا گەڕاندم

Because I discovered that my coffee would not be possible

چونکە بۆم دەرکەوت ئەو قاوەیەی من بەردەست نابێت

without hundreds of people I take for granted.

،بەبێ سەدان کەس .من ئاسان دەستم دەکەوێت

So I would thank the trucker

بۆیە سوپاسی بارهەڵگرەکان دەکەم

who drove the coffee beans to the coffee shop.

کە دەنکە قاوەکانی بۆ .دوکانی قاوەخانە دەگوازنەوە

But he couldn't have done his job without the road.

بەڵام ئەو ئەم کارەی بۆ نەدەکرا .بەبێ ڕێگایی قیرتاوکراو

So I would thank the people who paved the road.

هەربۆیە سوپاسی ئەوانەش دەکەم .کە ڕێگەکەیان قیرتاو کردوە

(Laughter)

(پێکەنین)

And then I would thank the people who made the asphalt for the pavement.

وسوپاسی ئەوانەش دەکەم کەقیڕتاوەکەیان .ئامادە کردووە بۆ پەستانەوەی ريگەکە

And I came to realize that my coffee,

،من بۆم دەرکەوت کە قاوەکەم

like so much else in the world,

،وەکو چەندین شتی تری ئەم جیهانە

requires the combined work

کاری بەهەرەوەزی دەوێت

of a shocking number of people from all walks of life.

ژمارەیەکی بێشوماری خەڵک .لەهەموو چین و توێژەکان

Architects, biologists, designers, miners, goat herds,

،تەلارسازان، زیندەوەرزانان ،دیزاینەران، کرێکاران، و شوانی ماڵات

you name it.

.هتد

I decided to call my project

بڕیارمداوە ناو لە پڕۆژەکەم بنێم

"Thanks a Thousand."

''.هەزار جار سوپاس"

Because I ended up thanking over a thousand people.

.چونکە لەکۆتایدا سوپاسی هەزار کەسم کرد

And it was overwhelming, but it was also wonderful.

،ئەوە شتێکی ماندوکەر بوو .بەڵام لەهەمان کاتدا جوانیش بوو

Because it allowed me to focus

کەوای لێکردم تێبینی

on the hundreds of things that go right every day,

سەدان شت بکەم کە هەموو ،ڕۆژێک بەباشی بەڕێوە دەچیت

as opposed to the three or four that go wrong.

.بە بەراور بە ٣ یا ٤ دانە کەهەڵەی تێدەکەوێ

And it reminded me of the astounding interconnectedness or our world.

و گەورەیی ئەو پەیوەندییەی بیرخستمەوە .کە لە جیهاندا هەیە

I learned dozens of lessons during this project,

لەم پڕۆژەیەوە ،بە دەیەها وانە فێر بووم

but let me just focus on five today.

.ڕێگەم بدەن ئەمڕۆ پێنجیان باس بکەم

The first is: look up.

.یەکەم: سەرهەڵبڕە

I started my trail of gratitude

کەوتمە ڕێچکەی سوپاسگوزاری

by thanking the barista at my local coffee shop,

بە سوپاسکردنی خاوەن .قاوەخانەکەی گەڕەکەکەمان

Joe Coffee in New York.

.قاوەخانەی جۆی لە نیویۆرک

Her name is Chung,

،ئەو ناوی چەنگە

and Chung is one of the most upbeat people you will ever meet.

چەنگ یەکێکە لە ڕوخۆشترین .کەسانە

Big smiler, enthusiastic hugger.

،باوەشێکی میهرەبان .لێو بەخەندە

But even for Chung, being a barista is hard.

.تەنانەت بۆ چەنگیش قاوەچیەتی ئەرکێکی قورسە

And that's because you are encountering people in a very dangerous state.

ئەمەش بەهۆی ئەوەی کە دەکەوێتە بارودۆخی .مەترسیدار لەگەڵ خەڵک

(Laughter)

(پێکەنین)

You know what it is -- precaffeination.

.دەزانن كە چیيە ـ ـ قاوە بەر لە ئیشکردن

(Laughter)

(پێکەنین)

So, Chung has had people yell at her until she cried,

بۆيە چەنگ دوچارى كەسى وا ھاتووە ،ھاواریان بەسەردا كردوە تا ڕادەی گریان

including a nine-year-old girl,

،بە كچێكى نۆ ساڵانيشەوە

who didn't like the whipped cream design that Chung did on her hot chocolate.

كە ئەو نيگارەى چەنگ كێشاويەتى بەسەر .سەرتۆژى چوكولاتە گەرمەكەى بەدڵى نەبووە

So I thanked Chung,

،جا سوپاسى چەنگم كرد

and she thanked me for thanking her.

و ئەويش سوپاسى ئەوەى لێم كرد .كە سوپاسيم كردووە

I cut it off there.

.ئيتر لەوێوە دەستم ھەڵگرت

I didn't want to go into an infinite thanking loop.

نەمويست بڕۆمە ناو .زنجيرەيەكى نەبڕاوەى سوپاسەوە

(Laughter)

(پێکەنین)

But Chung said that the hardest part

بەڵام چەنگ گوتى قورسترين شت ئەوەيە

is when people don't even treat her like a human being.

كە كاتێ خەڵك وەك .مرۆڤێك مامەڵەى لەگەڵ ناكەن

They treat her like a vending machine.

وەك ئامێرێكى فرۆشتن مامەڵەی لەگەڵ دەكەن

So, they'll hand her their credit card

كارتە بانكيەكانيان دەخەنە دەستى

without even looking up from their phone.

بەبێ ئەوەى سەر لەسەر .مۆبايلەكانيان بەرزيش بكەنەوە

And while she's saying this, I'm realizing I've done that.

،كاتێ كە ئەمەى وت .بۆم دەركەوت كە منيش وام كردووە

I've been that a-hole.

.منيش ئەم خراپیەم کردووە

And at that moment, I pledged:

:و لەو ساتەوە، پەيمانم دا

when dealing with people, I'm going to take those two seconds

،كاتێ كە مامەڵە لەگەڵ كەسانێك دەكەم ئەو چەند ساتە تەرخان دەكەم

and look at them, make eye contact.

.سەيريان دەكەم، و لە چاويان ڕادەمێنم

Because it reminds you, you're dealing with a human being

،چونكە ئاوا دێتەوە يادت كە تۆ مامەڵە لەگەل مرۆڤێكدا دەكەى

who has family and aspirations

كە خوليا و خێزانى ھەيە

and embarrassing high school memories.

كە يادەوەرى شەرمەزاركەرى .لە خوێندنی ئامادەی ھەيە

And that little moment of connection

ئەم ساتە كەمە لە پەيوەندى

is so important to both people's humanity and happiness.

زۆر گرنگە بۆ ھەردوو لايەنى .ئاسودەى و مرۆڤايەتى خەڵك

Alright, second lesson was:

:زۆرچاكە، وانەى دووەم

smell the roses. And the dirt. And the fertilizer.

.گوڵەكان، خۆڵ و خاشاكەكەشى بۆن بكە

After Chung, I thanked this man.

.لە دواى چەنگ، سوپاسى ئەو پياوەم كرد

This is Ed Kaufmann.

.ئەوە ئێد كاوفمانە

And Ed is the one who chooses which coffee they serve at my local coffee shop.

ئێد لەم قاوەخانەیە بەڕێوەبەری فرۆشتن و .پێشکەش کردنی جۆرەکانی قاوەیە

He goes around the world, to South America, to Africa,

،ئەو بە ھەموو جيھاندا دەگەڕێ لە باشوورى ئەمريكا و ئەفريقيا

finding the best coffee beans.

.باشترين جۆرى تۆوى قاوە دەدۆزێتەوە

So I thanked Ed.

.بۆيە سوپاسى ئێدم كرد

And in return, Ed showed me how to taste coffee like a pro.

لە بەرامبەريشدا، ئەو نيشانيدام كە چۆن .وەك شارەزايەك هەڵسەنگاندن بۆ قاوە بكەم

And it is quite a ritual.

.سروشبەخشە

You take your spoon and you dip it in the coffee

كەوچكەكەت نوقمى قاوەكە دەكەيت

and then you take a big, loud slurp.

.و قومێكى گەورەى لێدەدەى، كە فڕەى بێ

Almost cartoonishly loud.

.وەک دەنگێکی کارتۆنی بەرز

This is because you want to spray the coffee all over your mouth.

چونکە تۆ مەبەستتە .قاوەکە بپڕژێنیتە ناو دەمتەوە

You have taste buds in the side of your cheeks,

گۆپکەی تامکردن هەن ،لەدیوی ناو ڕومەتەکانتەوە

in the roof of your mouth,

،و لە بنمیچی ناوەوەی دەمتەوە

you've got to get them all.

.دەبێ هەموویانی لێ پڕ کەی

So Ed would do this

ئینجا ئید وادەکات

and he would --

و هەروەها ئەو

his face would light up and he would say,

،ڕوخساری دەگەشێتەوە و دەڵێ

"This coffee tastes of Honeycrisp apple

ئەم قاوەیە تامی کریسپی هەنگوینی سێو دەدات"

and notes of soil and maple syrup."

''.بۆنی خاک و شیلەی ئەسپیندار دەدات

And I would take a sip and I'd say,

،منیش فڕێکی لێدەدەم و دەڵێم

"I'm picking up coffee.

.من قاوەم بە دەستەوەیە"

(Laughter)

(پێکەنین)

It tastes to me like coffee."

''.بۆ من تامی قاوە دەدات

(Laughter)

(پێکەنین)

But inspired by Ed, I decided to really

،بەڵام بە ئەندێشەی ئێدەوە بڕیارمدا بەڕاستی

let the coffee sit on my tongue for five seconds --

قاوەکە بۆماوەی پێنج چرکە لەسەر زمانم بهێڵمەوە

we're all busy, but I could spare five seconds,

،ھەموومان سەرقاڵين ،بەڵام دەتوانم پێنج چركە تەرخان بكەم

and really think about the texture and the acidity and the sweetness.

،و بەڕاستى بير لە پێكھاتە .ترشى و شيرنيەكەى بكەمەوە

And I started to do it with other foods.

.لەگەڵ خۆراکەکانی دیکەشدا هەمان شتم کرد

And this idea of savoring is so important to gratitude.

بيرۆكەى ئەم تام وەرگرتنە .بۆ سوپاس گوزارى زۆر گرنگە

Psychologists talk about how gratitude

دەروونزانەن باس لەوەدەكەن چۆن سوپاسگوزارى

is about taking a moment and holding on to it as long as possible.

بريتيە لە تەرخانكردنى ساتێك و پەيوەست بوون .پێوەى تا درێژترين ماوەى لە توانات دابێ

And slowing down time.

.وابكەيت كات بە خێرايەكى كەمتر تێپەڕێ

So that life doesn't go by in one big blur, as it often does.

تاوەكو ژيان وەك پەڵە .ھەورێك تێنەپەڕێ، كە زۆربەى كاتيش وايە

Number three is:

:ژمارە سێ

find the hidden masterpieces all around you.

داھێنانە گرنگ و شاراوەكانى .دەوروبەرت بدۆزەوە

Now, one of my favorite conversations during this year

ئێستا،يەكێك لە گفتوگۆيە .ھەرە تايبەتەكانى ئەم ساڵم

was with the guy who invented my coffee cup lid.

لەگەل ئەو كوڕە بوو كە سەرپۆشى .بۆ كوپى قاوەكەم داھێنا

And until this point,

،و ھەتا ئەو قۆناغەش

I had given approximately zero thought to coffee cup lids.

.چۆن بڵێى ھەرگيز بيرم لێى نەكردبوويەوە

But I loved talking to this inventor, Doug Fleming,

بەڵام چێژم لە قسە کردن لەکەڵ ئەم .داھێنەرە بینی، دۆگ فليمينگ

because he was so passionate.

.چونكە ئەو زۆر پەرۆش بوو

And the blood and sweat and tears he put into this lid,

.خوێن و ئەرەق و فرمێسكى لە پێناودا ڕشتبوو

and that I had never even considered.

.و ئەوەى من ھەرگيز پێشبينيم نەكردبوو

He says a bad lid can ruin your coffee.

ئەو وتى كە سەرپۆشی خراپ .دەكرێ قاوەكەت لێ تێك بدات

That it can block the aroma,

،و ڕێگربێ لە تامەكەى

which is so important to the experience.

.كە ئەوەش زۆر گرنگە بۆ ئەزموون

So he -- he's very innovative.

.ئەو زۆر داھێنەرانەيە

He's like the Elon Musk of coffee lids.

.ئەو وەك ئيلۆن موسك ى سەرپۆشى قاوە وايە

(Laughter)

So he designed this lid that's got an upside-down hexagon

(پێکەنین)

جا ئەو ديزاينى بۆ ئەو كوپ پۆشە سەرتاپا شەش گۆشەييە كردووە

so you can get your nose right in there and get maximum aroma.

تا بتوانیت لوتت بخەیتە ناویەوە و .زۆرترین بۆن هەڵمژیت

And so I was delighted talking to him,

،بە قسەکردن لەگەڵ ئەو دڵخۆش بووم

and it made me realize there are hundreds of masterpieces all around us

ئەوە وای کرد بۆم دەرکەوێت کە سەدان داهێنانی ناوازە هەن لەدەورمان

.و ئێمە بەتەواوەتی نرخیانمان نەزانیوون

that we totally take for granted.

هەروەک کلیلی هەڵکردنی چرای سەرمێزەکەم کەناسەرەوەی هەستیاری پەنجەمەمی هەیە

Like the on-off switch on my desk lamp has a little indentation for my thumb

that perfectly fits my thumb.

.ڕێک بەئەندازەی پەنجەمەوەیە

And when something is done well,

،کە شتێک بەباشی ئەنجام دەدرێت

the process behind it is largely invisible.

.گەورەی ئەو پڕۆسەی کە لەدواوەیەتی نادیارە

But paying attention to it

بەڵام بەسەرەنجدان

دەکرێ بۆ ئاسودە کردنی ژیانمان .کەڵک لەو هەستە شادیە وەربگیرێ

can tap into that sense of wonder and enrich our lives.

:چوارەمیان .بنوێنە تا هەستی پێدەکەی

Number four is: fake it till you feel it.

By the end of the project, I was just in a thanking frenzy.

،لەکۆتاییەکانی پڕۆژەکەدا .بە سوپاس کردنم گرتبوو

So I was -- I would get up and spend a couple hours,

لەخەو هەڵدەستام و چەند کاتژمێرێکم بەسەر دەبرد

I'd write emails, send notes,

،بەدیار نوسینی ئیمێڵ، و ناردنی تێبینی

make phone calls, visit people

پەیوەندی تەلەفۆنی سەردانکردنی خەڵک

to thank them for their role in my coffee.

بۆ سوپاس کردنیان بۆ ئەو .ڕۆڵەی کە بەجێیان هێناوە لە قاوەکەمدا

And some of them, quite honestly --

و هەندێکیشیان، زۆر بەڕاشکاوانە

not that into it.

.بۆیان گرینگ نەبوو

دەیانوت: ئەمە چییە؟

They would be like, "What is this?

Is this a pyramid scheme, what do you want, what are you selling?"

ئەمە تاقیکردنەوەیە؟ "تۆ چیت دەوێت، تۆ چی دەفرۆشی؟

But most people were surprisingly moved.

بەڵام زۆریان .سەرسام دەبوون

I remember, I called the woman who does the pest control

لەبیرمە، کە تەلەفۆنم بۆ خانمی سەر هێڵی دژە کارەسات کرد

for the warehouse where my coffee is served --

بۆ کۆگاکە کەوا قاوەکەم تێیدا دروست دەکرێت

I'm sorry -- where my coffee is stored.

.ببورن ئەوشوێنەی قاوەکەمی لێ هەڵدەگیرێت

And I said,

،گوتم

"This may sound strange,

،لەوانەیە ئەمە سەیر بێت"

but I want to thank you for keeping the bugs out of my coffee."

بەڵام دەمەوێت سوپاست بکەم بۆ ''.پارێزگاریکردنی قاوەکەم لە مێشوولەکان

And she said, "Well, that does sound strange,

،ئەویش گوتی ڕاستە ئەمە سەیرە

''.بەڵام تۆ ڕۆژەکەمت خۆش کرد

but you just made my day."

And it was like an anti-crank phone call.

.ئەمە وەک زەنگیکی دژە نەیار بوو

،ئەمەش تەنها کاریگەری لەو نەکرد .بەڵکو کاریگەری لە منیش کرد

And it didn't just affect her, it affected me.

Because I would wake up every morning in my default mood, which is grumpiness,

چونکە دەبوو هەموو بەیانیەک لەم ،بارودۆخە ناخۆش و توڕەییە لەخەو هەستم

but I would force myself to write a thank-you note

بەڵام زۆرم لەخۆم دەکرد هەتاکو تێبینیەکی سوپاسگوزاری بنووسم

and then another and then another.

.لەپاشان یەکیکی تر و یەکێکی تریش

And what I found was that if you act as if you're grateful,

ئەوەی تێیگەیشتم کە وا ئەگەر تۆ ،نواندن بکەیت وەک ئەوەی سوپاسگوزاریت

you eventually become grateful for real.

.لەکۆتایدا دەبیتە کەسێکی سوپاسگوزار

The power of our actions to change our mind is astounding.

هێزی کردەوەکانمان بۆ گۆڕینی .هزرمان سەرسوڕهێنەرە

So, often we think that thought changes behavior,

هەربۆیە، زۆر جار وابیردەکەینەوە ،بیرکردنەوەکانمان هەڵسوکەوتمان دەگۆڕێت

but behavior very often changes our thought.

.بەڵام زۆر جار هەڵسوکەوت بۆچوونمان دەگۆڕێت

و لە کۆتایدا، کۆتا وانە کە :دەمەوێت دەربارەی بدوێم

And finally, the last lesson I want to tell you about is:

.ڕاهێنانی شەش پلەی سوپاسگوزاریە

practice six degrees of gratitude.

And every place, every stop on this gratitude trail

هەموو شوێنێک هەموو وەستانێک لەم ڕێگەیە سوپاسگوزاریە

would give birth to 100 other people that I could thank.

دەبێتە لەدایک بوونی سەد خەڵکی تر .کە بتوانم سوپاسیان بکەم

So I went down to Colombia to thank the farmers who grow my coffee beans.

بۆ سوپاسی ئەو جوتیارەی کەوا دەنکی قاوەکانی من دەچێنێت چووم بۆ کۆڵۆمبیا

And it was in a small mountain town,

،لەشارۆچکەیەکی شاخاوی بچوک بوو

and I was driven there along these curvy, cliffside roads.

ئەم ڕێگەیەی پێید ڕۆیشتم .چەماوە و لەقەدپاڵی چیا بوو

And every time we went around a hairpin turn

هەرجارێک دەڕۆیشتین بەدەوری شوێنی سوڕانەوە

the driver would do the sign of the cross.

.شوفێرەکە ئاماژەی تێپەڕینەکەی دەکرد

.و منیش دەمگووت، "سوپاس بۆ ئەمە

And I was like, "Thank you for that.

(Laughter)

(پێکەنین)

But can you do that while keeping your hands on the wheel?

بەڵام دەتوانیت ئەمە نەکەیت کاتێک دەستەکانت لەسەر سوکانەکەیە؟

Because I am terrified."

''.چونکە من زۆر دەترسێم

But we made it.

.بەڵام ئەنجاممان دا

And I met the farmers, the Guarnizo brothers.

،و چاوم بە جوتیارەکان کەوت .برایانی گوارینزۆ

It's a small farm, they make great coffee,

،کێڵگەیەکی بچوکە ،بەڵام قاوەی باش بەرهەم دێنن

they're paid above fair-trade prices for it.

ئەوان دادپەروەرانە پارەیان .لە بەرامبەرقاوەکە پێدەدرێت

And they showed me how the coffee is grown.

.و پیشانیان دام کە قاوە چۆن گەشە دەکات

The bean is actually inside this fruit called the coffee cherry.

قاوە لە ناو میوەیەکەی پێی دەوترێت چواڵەی قاوە.

.و من سوپاسم كردن

And I thanked them.

And they said, "Well, we couldn't do our job

ووتیان، ''چاكه، ئێمه نهمان دهتوانی كارهكهمان ئهنجام بدهین

without 100 other people."

''.بهبێ 100 كهسی تر

The machine that depulps the fruit is made in Brazil,

ئهو ئامێرهی كه دهنكی میوهكه .دهردههێنێت دروستكراوی ووڵاتی بهڕازیله

and the pickup truck they drive around the farm,

و ئهم ئۆتۆمبێله پیكابهی كه له ،كێڵگهكهدا هاتووچۆی پێدهكهن

that is made from parts from all over the world.

له شوێنێكی تری ئهم .جیهانهوه دروستكراوه

In fact, the US exports steel to Colombia.

له ڕاستیدا، ووڵاتی ئهمریكا ئاسن .بۆ ووڵاتی كۆڵۆمبیا دهنێرێت

So I went to Indiana, and I thanked the steel makers.

چووم بۆ ولایهتی ئیندیانا سوپاسی ئهوكهسانهم كرد كه ئاسن بهرههمدههێنن

And it just drove home

.و گهڕامهوه ماڵهوه

that it doesn't take a village to make a cup of coffee.

لهوه تگهیشتم كه تاكه گوندێك بهس .نیه بۆ ئامادهكردنی كوپێك قاوه

بهڵكو ئامادهكردنی كوپێك قاوه .پێویستی به تهواوی جیهانه

It takes the world to make a cup of coffee.

And this global economy, this globalization,

،و ئهم ئابووریه جیهانیه ،و ئهم بهجیهانی بوونهش

it does have downsides.

.لایهنی نهرێنی ههیه

But I believe the long-term upsides are far greater,

بهڵام من باوهڕم وایه ،لایهنه ئهرێنیهكانی زیاتره

that progress is real.

.و ئهم بهرهوپیش چوونهش ڕاستهقینهیه

We have made improvements in the last 50 years,

له 50 ساڵی ڕابردوو ،بهرهوپێش چوونمان بەدەست هێناوە

poverty worldwide has gone down.

.جیهانى ههژاری بهرهو كهمبونهوه چووه

And that we should resist the temptation

و پێویسته لهسهرمان ڕووبهڕوی فریودان ببینهوه

to retreat into our silos.

.بە گهڕانهوهمان بۆ سایلۆكانمان

And we should resist this upsurge

و پێویسته لهسهرمان ڕووبهڕوی ئهو ڕێژه بهرزه ببینهوه

in isolationism and jingoism.

.له جیاكاری و شۆڤێنیانه

.ئهمهش دهمگهیهنێته كۆتا خاڵ

Which brings me to my final point.

Which is my hope that we use gratitude as a spark to action.

هیواخوازم سوپاسگوزاری وەک .پڕیشکێک بێت بۆکار و جووڵە

Some people worry that gratitude has a downside.

خهڵكانێك نیگهرانی ئهوهن كه .سوپاسگوزاری لایهنی نهرێنی ههبێت

That we'll be so grateful, that we'll be complacent.

کە ئەگەر زۆر سوپاس بکرێین، ئەوا .وامان لێدێت لە خودی خۆمان ڕازی بین

We'll be so, "Oh, everything's wonderful, I'm so grateful."

تاوهكو دهگهینه ئهو ئاستهی ".ئۆه، ههموو شتێك باش و سهرسوڕهێنهره"

Well, it turns out, the opposite is true.

چاكه، وا دهركهوت، كه .پێچهوانهكهی ڕاسته

توێژینەوەکان ئەوە دەردەخەن

The research shows

that the more grateful you are, the more likely you are to help others.

كه تا زیاتر سوپاسگوزار بیت .ئهوا زیاتر یارمهتی كهسانی تر دەدەیت

،كاتێك تۆ له بارودۆخێكی خراپیت

When you're in a bad state,

you're often more focused on your own needs.

زیاتر بایهخ بهوشتانه دهدهیت .كه پێویستت پێیانه

But gratitude makes you want to pay it forward.

سوپاسگوزاری وات لێدەکات .تۆش بهكهسانی تر ببهخشی

And I experienced this personally.

.من خۆم ئهم ئهزموونهم تاقی كردۆتەوە

I mean, I'm not Mother Teresa,

،دەڵێم، من من دایکە تریسا نیم

I'm still a selfish bastard a huge amount of the time.

ئێستاش زۆربهی كات .كهسێكی خراپی خۆ پهرستم

But I'm better than I was before this project.

بهڵام ئێستا بههۆی ئهم پڕۆژهوه .زۆر لهو كات باشترم

And that's because it made me aware

چونكه ئهم كاره بهئاگای هێنامهوه

of the exploitation on the supply chain.

.له كاری زنجیرهی دابینكردن

It reminded me that what I take for granted

ئهمه ئهوهی بیرخستمهوه كه ئەوەی ڕۆژانە بۆ من برەدەستە

is not available to millions of people around the world.

ملیۆنان خهڵك لێی بێیهشن .لهسهرانسهری جیهان

Like water.

.بۆنمونه ئاو

Coffee is 98.8 percent water.

.قاوهلهسهدا ٩٨,٨ی ئاوه

So I figured I should go and thank the people at the New York reservoir,

بۆیە دەبوو سوپاسی ئەو کەسانە بکەم کە ،خهزانی ئاوی نیۆرك كاردهكهن

hundreds of them, who provide me water,

.کە ئاو بۆ من دابین دەکەم

and this miracle that I can turn a lever and get safe water.

سحری کردنەوەی بەلوعە و .دەست کەوتنی ئاوی پاک

And that millions of people around the world don't have this luxury

ملیۆنان خەڵکە لە سەرانسەری .جیهان ئەم خۆشی ژیانەیان نییە

and have to walk hours to get safe water.

دەبێت چەند کاتژمێرێک بڕۆن تاکو .ئاوی پاکیان دەستدەکەوێت

It inspired me to see what I could do to help people get more access,

ئەمە هانیدام بیربکەمەوە چۆن دەتوانم .یارمەتی خەڵک بدەم تا زیاتریان بۆ بڕەخسێت

and I did research and found a wonderful group

من توێژینەوەم کرد و گروپێکی سەرسوڕهێنەرم دۆزیەوە

called Dispensers for Safe Water.

.بۆئاوی سەلامەت (Dispensers) پێی دەگوترێت

And I got involved.

.بەشداربووم تیایدا

And I'm not expecting the Nobel Prize committee

من پێشبینی ناکەم لێژنەی خەڵاتی نۆبڵ

to knock down my door,

.بێن خەڵاتم بکەن

but it's a baby step, it's a little something.

،بەڵام ئەمە گەشەیەکی بچووکە .ئەمە شتێکی بچووکە

And it's all because of gratitude.

هەمووی بەهۆی سوپاسەوە بوو

And it's why I encourage people, friends, family,

بۆیە هانی خەڵک، هاوڕێکان، و خێزانەکان

to follow gratitude trails of their own.

دەدەم تاکو بە شوێن پێی .سوپاسگوزاریان دا بڕۆن

Because it's a life-transforming experience.

.چونکە ئەمە ئەزمونێکی وەرچەرخانی ژیانە

And it doesn't have to be coffee.

.پێویست ناکات قاوە بێت

It could be anything.

.دەکرێ شتێک بێت

It could be a pair of socks, it could be a light bulb.

،دەکرێت جووتێک گۆرەوی بێت .دەکرێت گڵۆپێک بێت

And you don't have to go around the world, you can just do a little gesture,

،و پێویست ناکات سەرانسەری جیهان بگەڕێیت ،دەتوانی تەنیا جوڵەیەکی بچووک بکەیت

like make eye contact or send a note to the designer of a logo you love.

وەکو ئەوە وایە پەیوەندی چاو .ئەنجام بدەیت یان تێبینیەک بنێریت

It's more about a mindset.

.زیاتر سەبارەت بە بیرکردنەوەیە

تێگەیشتن لەوەی هەزاران خەڵک لە دروست .کردنی هەموو شتێکی بچووکی ئێمە بەشدارن

Being aware of the thousands of people involved in every little thing we do.

Remembering that there's someone in a factory

ئەوەمان لەبیربێت کەسێک لە کارگەیەک هەیە

کە پارچە قوماش بۆ کورسی دەچنێت .تۆ هەر ئێستا لە سەری دانیشتووی

who made the fabric for the chairs you're sitting in right now.

That someone went into a mine and got the copper for this microphone

ئەو کەسە چووە ناو ئەشکەوتەوە تا .مس بۆ مایکرۆفۆنەکە دەست بخات

so that I could say my final thank you,

،تاکو کۆتا سوپاسی خۆم بگەیەنم

.کە بۆ سوپاسکردنی ئێوەیە

which is to thank you.

Thank you a thousand for listening to my story.

ھەزاران سوپاس بۆ .گوێگرتنتان لە چيرۆكەكەم

(Applause)

(چەپڵە)

(Cheering)

(دڵخۆشکەر)