Why do blood types matter? - Natalie S. Hodge

Tại sao nhóm máu lại quan trọng? - Natalie S. Hodge

Translator: Hien Ha Reviewer: Linh Tran

It's often said that despite humanity's many conflicts,

Người ta thường nói mặc dù giữa con người có nhiều xung đột,

we all bleed the same blood.

nhưng chúng ta cùng có chung dòng máu.

It's a nice thought but not quite accurate.

Đó là một ý nghĩ hay nhưng không hoàn toàn chính xác.

In fact, our blood comes in a few different varieties.

Thực ra, máu của chúng ta có nhiều loại khác nhau.

Our red blood cells contain a protein called hemoglobin

Tế bào hồng cầu của chúng ta chứa một loại protein gọi là hemoglobin

that binds to oxygen,

gắn các phân tử oxy,

cho phép tế bào vận chuyển oxy xuyên suốt cơ thể.

allowing the cells to transport it throughout the body.

But they also have another kind of complex protein

Nhưng chúng cũng có một loại protein phức hợp khác

on the outside of the cell membrane.

nằm bên ngoài màng tế bào.

These proteins, known as antigens, communicate with white blood cells,

Những protein này, gọi là kháng nguyên, tương tác với tế bào bạch cầu,

immune cells that protect against infection.

tế bào miễn dịch giúp bảo vệ cơ thế chống lại sự lây nhiễm .

Antigens serve as identifying markers,

Kháng nguyên có vai trò như những phân tử nhận diện,

allowing the immune system to recognize your body's own cells

cho phép hệ thống miễn dịch nhận ra tế bào của cơ thể

without attacking them as foreign bodies.

mà không tấn công chúng như những dị nguyên bên ngoài.

The two main kinds of antigens, A and B, determine your blood type.

Có 2 loại kháng nguyên, A và B, đóng vai trò quyết định nhóm máu.

But how do we get four blood types from only two antigens?

Nhưng làm thế nào chúng ta có được 4 loại nhóm máu chỉ từ 2 loại kháng nguyên?

Well, the antigens are coded for by three different alleles,

Vâng, các kháng nguyên này được mã hóa từ 3 loại alen khác nhau,

varieties of a particular gene.

các trạng thái khác nhau của 1 gen riêng biệt.

While the A and B alleles code for A and B antigens,

Trong khi alen A và B mã hóa cho kháng nguyên A và B,

the O allele codes for neither,

thì alen O không mã hóa cho kháng nguyên nào cả,

and because we inherit one copy of each gene from each parent,

và bởi vì chúng ta thừa hưởng 1 bản sao của mỗi gen từ cha hoặc mẹ,

every individual has two alleles determining blood type.

nên mỗi người có 2 alen quyết định nhóm máu.

When these happen to be different,

Những việc này xảy ra khác nhau,

one overrides the other depending on their relative dominance.

cái nào lấn át cái nào tùy thuộc vào mối quan hệ tính trội.

For blood types, the A and B alleles are both dominant, while O is recessive.

Đối với nhóm máu, alen A và B đồng trội, trong khi alen O lặn.

So A and A gives you type A blood, while B and B gives you type B.

Vì vậy A và A cho bạn nhóm máu A, B và B cho bạn nhóm máu B.

If you inherit one of each,

Nếu bạn thừa hưởng mỗi nhóm 1 alen,

the resulting codominance will produce both A and B antigens,

thì kết quả của tính đồng trội sẽ tạo ra cả 2 loại kháng nguyên A và B,

which is type AB.

với nhóm máu AB.

The O allele is recessive,

Alen O là alen lặn,

so either of the others will override it when they're paired,

vì vậy những alen khác sẽ lấn át nó nếu nó đứng cùng thành cặp,

resulting in either type A or type B.

kết quả là tạo ra nhóm máu A hoặc nhóm máu B.

But if you happen to inherit two Os, instructions will be expressed

Nhưng nếu bạn thừa hưởng cả 2 alen O, tính trạng sẽ biểu hiện

that make blood cells without the A or the B antigen.

làm cho tế bào máu không có kháng nguyên A và B.

Because of these interactions,

Chính vì sự tương tác này,

knowing both parents' blood types

mà khi biết nhóm máu của bố và mẹ

lets us predict the relative probability of their children's blood types.

chúng ta có thể tiên đoán được nhóm máu có thể có của con cái.

Why do blood types matter?

Tại sao các nhóm máu lại quan trọng?

For blood transfusions,

Trong việc truyền máu,

tìm ra đúng nhóm máu là vấn đề sống còn.

finding the correct one is a matter of life and death.

If someone with type A blood is given type B blood, or vice versa,

Nếu ai đó có nhóm máu A nhận được máu nhóm B, hoặc ngược lại,

their antibodies will reject the foreign antigens and attack them,

thì kháng thể của người đó sẽ loại bỏ kháng nguyên lạ và tấn công chúng,

potentially causing the transfused blood to clot.

điều này có thể dẫn đến máu được truyền bị đông thành cục.

But because people with type AB blood produce both A and B antigens,

Tuy vậy những người nhóm máu AB tạo ra cả 2 loại kháng nguyên A và B,

they don't make antibodies against them, so they will recognize either as safe,

họ không tạo ra kháng thể chống lại chúng, nên họ sẽ nhận ra cả 2 đều an toàn.

making them universal recipients.

giúp họ trở thành nhóm chuyên nhận.

On the other hand,

Trái lại,

people with blood type O do not produce either antigen,

những người nhóm máu O không thể tạo ra kháng thể nào

which makes them universal donors,

trở thành nhóm chuyên cho,

but will cause their immune system to make antibodies

nhưng sẽ khiến cho hệ thống miễn dịch tạo kháng thể

that reject any other blood type.

từ chối tất cả các nhóm máu khác.

Unfortunately, matching donors and recipients is a bit more complicated

Không may là, sự tương thích giữa người cho và người nhận còn phức tạp hơn

due to additional antigen systems,

bởi hệ thống kháng nguyên đi kèm,

particular the Rh factor,

đặc biệt là yếu tố Rh,

named after the Rhesus monkeys in which it was first isolated.

lấy theo tên loài khỉ Rhesus giúp lần đầu phân lập yếu tố này.

Rh+ or Rh- refers to the presence or absence of the D antigen

Rh+ hay Rh- tùy thuộc vào sự hiện diện hay vắng mặt của kháng nguyên D

of the Rh blood group system.

của hệ thống nhóm máu Rh.

And in addition to impeding some blood transfusions,

Và cộng với sự cản trở của việc truyền máu,

it can cause severe complications in pregnancy.

nó có thể gây nên các biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ.

If an Rh- mother is carrying an Rh+ child,

Nếu người mẹ Rh- mang con Rh+,

her body will produce Rh antibodies that may cross the placenta

thì cơ thể người mẹ sẽ sản xuất kháng thể Rh có thể truyền qua nhau thai

and attack the fetus,

và tấn công vào bào thai,

a condition known as hemolytic disease of the newborn.

đây được gọi là bệnh tan huyết ở trẻ sơ sinh.

Some cultures believe blood type to be associated with personality,

Một số nền văn hóa tin rằng nhóm máu liên quan đến tính cách con người,

though this is not supported by science.

mặc dù điều này không được khoa học thừa nhận.

And though the proportions of different blood types

Và mặc dù tỉ lệ các nhóm máu

vary between human populations,

là khác nhau giữa các cộng đồng người,

scientists aren't sure why they evolved;

các nhà khoa học không chắc tại sao chúng lại phát triển như vậy;

perhaps as protection against blood born diseases,

có thể là do sự bảo vệ chống lạị các bệnh liên quan đến máu

or due to random genetic drift.

hoặc do chiều hướng di truyền ngẫu nhiên.

Finally, different species have different sets of antigens.

Cuối cùng, các loài khác nhau có các bộ kháng nguyên khác nhau.

In fact, the four main blood types shared by us apes

Thật vậy, chúng ta chỉ có 4 nhóm máu chính

seem paltry in comparison to the thirteen types found in dogs.

dường như không đáng kể gì khi so sánh với 13 nhóm tìm thấy ở chó.