How to understand power - Eric Liu

Hiểu về quyền lực như thế nào - Eric Liu

Translator: Hong An Nguyen Reviewer: Minh Thư

Every day of your life,

Trong cuộc sống hằng ngày,

you move through systems of power that other people made.

bạn nhận tác động từ nhiều hệ thống quyền lực khác nhau.

Do you sense them?

Bạn có cảm thấy nó?

Do you understand power?

Bạn hiểu gì về quyền lực?

Do you realize why it matters?

Bạn có ý thức được sự quan trọng của nó không?

Power is something we are often uncomfortable talking about.

Chúng ta thường cảm thấy không thoải mái khi nói về quyền lực,

That's especially true in civic life, how we live together in community.

đặc biệt trong các hoạt động dân sự. Làm thế nào để chúng ta sống cùng nhau?

In a democracy, power is supposed to reside with the people, period.

Trong một chế độ dân chủ, quyền lực được coi như cư ngụ tại mỗi người.

Any further talk about power and who really has it

Bất kì cuộc nói chuyện nào về quyền lực và những ai sở hữu nó

seems a little dirty, maybe even evil.

sẽ được coi là một câu chuyện tồi tệ thậm chí là một điều xấu xa.

But power is no more inherently good or evil than fire or physics.

Nhưng quyền lực vốn không tốt hoặc xấu hơn lửa hay vật lí.

It just is.

Quyền lực chỉ là quyền lực.

It governs how any form of government works.

Nó chi phối cách vận hành của chính phủ.

It determines who gets to determine the rules of the game.

Nó quyết định ai là người có quyền quyết định luật của cuộc chơi.

So learning how power operates is key to being effective,

Vậy nên học về cách quyền lực vận hành là chìa khóa để trở nên có ảnh hưởng,

being taken seriously, and not being taken advantage of.

được coi trọng và không bị lợi dụng.

In this lesson, we'll look at where power comes from,

Bây giờ, chúng ta sẽ nói đến khởi điểm của quyền lực,

how it's exercised and what you can do to become more powerful in public life.

cách nó được sử dụng và cách để áp dụng chúng thông thạo hơn trong cuộc sống.

Let's start with a basic definition.

Hãy bắt đầu với một định nghĩa cơ bản.

Power is the ability to make others do what you would have them do.

Quyền lực là khả năng khiến người khác làm những thứ bạn muốn họ làm.

Of course, this plays out in all arenas of life,

Hiển nhiên, nó có ý nghĩa ở mọi lĩnh vực của cuộc sống,

from family to the workplace to our relationships.

từ gia đình đến nơi làm việc và cả những mối quan hệ của chúng ta.

Our focus is on the civic arena,

Chúng tôi tập trung vào lĩnh vực dân sự,

where power means getting a community to make the choices

nơi mà quyền lực là khiến một cộng đồng được lựa chọn

and to take the actions that you want.

và làm những gì bạn muốn.

There are six main sources of civic power.

Có 6 nguồn quyền lực chính.

First, there's physical force and a capacity for violence.

Đầu tiên, đó là sức mạnh vật lý và quyền sử dụng bạo lực.

Control of the means of force, whether in the police or a militia,

Nắm trong tay sức mạnh này, cho dù trong cảnh sát hay quân đội,

is power at its most primal.

là hình thức quyền lực căn bản nhất.

A second core source of power is wealth.

Nguồn quyền lực chính thứ ba là sự giàu có.

Money creates the ability to buy results and to buy almost any other kind of power.

Tiền cho ta khả năng mua được những kết quả và gần như tất cả loại quyền lực khác.

The third form of power is state action, government.

Dạng thứ ba là hoạt động của nhà nước, chính phủ.

This is the use of law and bureaucracy to compel people

Ở đây, luật và bộ máy nhà nước được dùng để bắt người dân

to do or not do certain things.

làm hoặc không được làm một việc gì đó.

In a democracy, for example, we the people, theoretically,

Trong chế độ dân chủ, người dân chúng ta, theo lý thuyết

give government its power through elections.

trao cho chính phủ quyền lực bằng những lá phiếu.

In a dictatorship, state power emerges from the threat of force,

Trong chế độ độc tài, quyền lực nhà nước xuất phát từ sự đe dọa vũ lực,

not the consent of the governed.

không phải từ sự tán thành của người cầm quyền.

The fourth type of power is social norms or what other people think is okay.

Dạng thứ tư là những quy tắc xã hội hay là những điều mọi người cho là ổn.

Norms don't have the centralized machinery of government.

Các quy tắc đó không được vận hành bởi bộ máy chính quyền.

They operate in a softer way, peer to peer.

mà theo một cách mềm mỏng hơn, giữa cá nhân và cá nhân.

They can certainly make people change behavior and even change laws.

Chúng có thể khiến người dân thay đổi cách hành xử thậm chí thay đổi cả luật pháp.

Think about how norms around marriage equality today are evolving.

Hãy nghĩ đến các quy tắc về việc bình đẳng hôn nhân đã phát triển như thế nào.

The fifth form of power is ideas.

Dạng thứ năm của quyền lực là những ý tưởng.

An idea, individual liberties, say, or racial equality,

Một ý tưởng, quyền tự do cá nhân, lời nói hoặc bình đẳng chủng tộc

can generate boundless amounts of power

có thể phát sinh vô hạn quyền lực

if it motivates enough people to change their thinking and actions.

nếu chúng tạo động lực cho đủ số người thay đổi suy nghĩ và hành vi.

And so the sixth source of power is numbers, lots of humans.

Và dạng thứ sáu là số lượng, tức rất nhiều người.

A vocal mass of people creates power by expressing

Quyền lợi từ tiếng nói chung được tạo ra qua việc

collective intensity of interest

bày tỏ những quyền lợi chung

and by asserting legitimacy.

và khẳng định nó hợp pháp.

Think of the Arab Spring or the rise of the Tea Party.

Hãy nghĩ đến Mùa xuân Ả Rập hay cuộc nổi dậy của Tea Party.

Crowds count.

Đám đông thật sự có ảnh hưởng.

These are the six main sources of power, what power is.

Đó là sáu nguồn quyền lực, quyền lực là gì.

So now, let's think about how power operates.

Bây giờ, hãy nghĩ đến cách mà quyền lực vận hành.

There are three laws of power worth examining.

Có ba quy luật về quyền lực cần được nói đến.

Law number one: power is never static.

Thứ nhất, quyền lực không bao giờ ở trạng thái tĩnh.

It's always either accumulating or decaying in a civic arena.

Nó luôn luôn vừa được tích lũy lại vừa bị suy thoái.

So if you aren't taking action, you're being acted upon.

Vậy nên, nếu bạn không hành động, bạn sẽ bị kiểm soát

Law number two: power is like water.

Quy luật thứ hai: quyền lực giống như nước.

It flows like a current through everyday life.

Nó như dòng chảy chảy xuyên suốt cuộc sống thường nhật.

Politics is the work of harnessing that flow in a direction you prefer.

Chính trị là công việc nhằm điều chỉnh dòng chảy đi theo hướng mà bạn thích.

Policymaking is an effort to freeze and perpetuate a particular flow of power.

Đặt ra điều luật là nỗ lực để đóng băng và vĩnh viễn hóa dòng chày này.

Policy is power frozen.

Chính sách là quyền lực đóng băng.

Law number three: power compounds.

Quy luật thứ ba: Quyền lực nhân đôi.

Power begets more power, and so does powerlessness.

Quyền lực có thể trở nên quyền lực hơn, cũng như khi không có quyền lực.

The only thing that keeps law number three from leading to a situation

Điều duy nhất khiến quy luật thứ ba tồn tại

where only one person has all the power

khi chỉ có một người nắm quyền

is how we apply laws one and two.

là cách mà chúng ta áp dụng quy luật một và hai.

What rules do we set up so that a few people don't accumulate too much power,

Chúng ta cần đặt ra các quy tắc để 1 số ít người không tích lũy quá nhiều quyền lực

and so that they can't enshrine their privilege in policy?

và không thể tạo cho họ những đặc quyền trong chính sách?

That's the question of democracy,

Đó là câu hỏi của nền dân chủ,

and you can see each of these laws at work in any news story.

và bạn có thể thấy mỗi một luật lệ đặt ra tại công sở trong bất cứ bản tin nào

Low wage workers organize to get higher pay.

Công nhân lương thấp biểu tình để được trả lương cao hơn.

Oil companies push to get a big pipeline approved.

Những công ty dầu mỏ muốn có được đường ống dẫn dầu lớn hơn.

Gay and lesbian couples seek the legal right to marry.

Các cặp đồng tính đấu tranh vì quyền được kết hôn.

Urban parents demand school vouchers.

Những bố mẹ nông thôn yêu cầu miễn giảm học phí cho con em.

You may support these efforts or not.

Bạn được lựa chọn có hay không ủng hộ chúng.

Whether you get what you want depends on how adept you are with power,

Việc bạn có được điều bạn muốn hay không phụ thuộc vào cách bạn sử dụng quyền lực.

which brings us finally to what you can do to become more powerful in public life.

và đây là cách khiến bạn trở nên có tiếng nói hơn trong các hoạt động cộng đồng.

Here, it's useful to think in terms of literacy.

Tích lũy kiến thức là một cách để suy nghĩ.

Your challenge is to learn how to read power and write power.

Thử thách của bạn là học cách đọc quyền lực và viết quyền lực.

To read power means to pay attention to as many texts of power as you can.

Đọc quyền lực tức là để ý đến càng nhiều bài đọc về quyền lực càng tốt.

I don't mean books only.

Không chỉ là việc đọc sách.

I mean seeing society as a set of texts.

Mà bạn phải coi xã hội là một tập hợp các bài đọc.

Don't like how things are in your campus or city or country?

Không thích sự bố trí khuôn viên trường, thành phố hay cả quốc gia?

Map out who has what kind of power, arrayed in what systems.

Hãy vạch ra ai có quyền lực gì và phân chia quyền lực bằng hệ thống nào.

Understand why it turned out this way,

Tìm hiểu lý do tại sao nó tạo ra,

who's made it so, and who wants to keep it so.

ai đã tạo ra chúng và ai muốn giữ chúng theo cách như vậy.

Study the strategies others in such situations used:

Nghiên cứu những chiến lược khác đã sử dụng trong những tình huống tương tự:

frontal attack or indirection,

tấn công trực diện hay đánh lạc hướng,

coalitions or charismatic authority.

liên minh hay tạo ra sự lôi cuốn lợi ích.

Read so you may write.

Đọc để bạn có thể viết.

To write power requires first that you believe you have the right to write,

Để viết được quyền lực yêu cầu đầu tiên là bạn tin rằng bạn có quyền được viết.

to be an author of change.

để trở thành chủ nhân của sự thay đổi.

You do.

Bạn có thể.

As with any kind of writing, you learn to express yourself,

Như các thể loại bài viết khác, bạn có thể học cách thể hiện bản thân,

speak up in a voice that's authentic.

để có tiếng nói chân thật.

Organize your ideas, then organize other people.

Sắp xếp ý tưởng của bạn, sau đó sắp xếp người khác.

Practice consensus building.

Thực hành xây dựng sự đồng thuận.

Practice conflict.

Thực hành giải quyết mâu thuẫn.

As with writing, it's all about practice.

Tất cả đều xoay quanh việc thực hành.

Every day you have a chance to practice, in your neighborhood and beyond.

Mỗi ngày, bạn điều có cơ hội để thực hành trong khu bạn ở và xa hơn.

Set objectives, then bigger ones.

Đặt ra các mục tiêu, rồi mục tiêu lớn hơn

Watch the patterns, see what works.

Theo dõi những khuôn mẫu, xem thử cái nào cho hiệu quả

Adapt, repeat.

Tiếp thu, lặp lại

This is citizenship.

Đó là quyền công dân.

In this short lesson, we've explored where civic power comes from,

Ở đây, chúng tôi đã giải thích quyền lực dân sự đến từ đâu,

how it works and what you can do to exercise it.

nó hoạt động như thế nào, và bạn có thể làm gì để áp dụng nó.

One big question remaining is the "why" of power.

Một câu hỏi lớn vẫn chưa được giải đáp đó là tại sao bạn muốn 'quyền lực'.

Do you want power to benefit everyone or only you?

Bạn muốn quyền lực có lợi cho mọi người hay chỉ cho mình bạn?

Are your purposes pro-social or anti-social?

Mục đích của bạn là vì xã hội hay phản xã hội?

This question isn't about strategy.

Câu hỏi này không phải về chiến lược.

It's about character, and that's another set of lessons.

Đó là về vấn đề nhân cách mỗi người và đó là một tập hợp các bài học khác.

But remember this:

Nhưng hãy nhớ điều này:

Power plus character equals a great citizen,

Quyền lực cộng với nhân cách tốt sẽ bằng một công dân tốt,

and you have the power to be one.

và bạn có quyền để trở thành như vậy.