How to understand power - Eric Liu

Jak zrozumieć władzę - Eric Liu

Tłumaczenie: Marcin Doszko Korekta: Rysia Wand

Every day of your life,

Każdego dnia

you move through systems of power that other people made.

funkcjonujesz w systemach władzy stworzonych przez innych.

Do you sense them?

Potrafisz je rozpoznać?

Do you understand power?

Rozumiesz władzę?

Do you realize why it matters?

Wiesz, dlaczego jest ważna?

Power is something we are often uncomfortable talking about.

Niewygodnie nam rozmawiać o władzy.

That's especially true in civic life, how we live together in community.

Zwłaszcza w życiu obywatelskim, w naszej wspólnocie.

In a democracy, power is supposed to reside with the people, period.

W demokracji władza powinna należeć do obywateli i kropka.

Any further talk about power and who really has it

Dalsze dociekania, kto ją naprawdę posiada,

seems a little dirty, maybe even evil.

wydają się nieprzyzwoite lub nawet złe.

But power is no more inherently good or evil than fire or physics.

Jednak władza nie jest ani lepsza ani gorsza od ognia lub fizyki.

It just is.

Po prostu jest.

It governs how any form of government works.

Określa sposób działania każdej formy rządu.

It determines who gets to determine the rules of the game.

Decyduje o tym, kto ustala reguły gry.

So learning how power operates is key to being effective,

Dzięki wiedzy o tym, jak władza działa,

being taken seriously, and not being taken advantage of.

będziemy skuteczni i brani na poważnie, a nie wykorzystywani.

In this lesson, we'll look at where power comes from,

W tej lekcji dowiemy się, skąd bierze się władza,

how it's exercised and what you can do to become more powerful in public life.

jak jest używana, i jak stać się silniejszym obywatelem.

Let's start with a basic definition.

Na początek podstawowa definicja.

Power is the ability to make others do what you would have them do.

Władza to umiejętność nakłaniania ludzi do robienia tego, co im powiemy.

Of course, this plays out in all arenas of life,

Wykorzystujemy ją w różnych miejscach:

from family to the workplace to our relationships.

w rodzinie, w pracy, w związkach.

Our focus is on the civic arena,

Skupimy się na arenie obywatelskiej,

where power means getting a community to make the choices

gdzie władza polega na przekonaniu społeczności

and to take the actions that you want.

do działań i decyzji korzystnych dla nas.

There are six main sources of civic power.

Jest sześć głównych źródeł władzy obywatelskiej.

First, there's physical force and a capacity for violence.

Po pierwsze, siła fizyczna i przemoc.

Control of the means of force, whether in the police or a militia,

Kontrola narzędzi siły, na przykład policji,

is power at its most primal.

to najbardziej pierwotna forma władzy.

A second core source of power is wealth.

Drugim źródłem jest bogactwo.

Money creates the ability to buy results and to buy almost any other kind of power.

Dzięki pieniądzom można kupić prawie każdy rodzaj władzy.

The third form of power is state action, government.

Trzecie źródło to działanie państwa, rządu.

This is the use of law and bureaucracy to compel people

Przez użycie prawa i biurokracji zmusza się ludzi

to do or not do certain things.

do robienia lub unikania pewnych rzeczy.

In a democracy, for example, we the people, theoretically,

W demokracji teoretycznie to my, ludzie,

give government its power through elections.

dajemy rządowi władzę w wyborach.

In a dictatorship, state power emerges from the threat of force,

W dyktaturach władza państwowa bierze się z groźby użycia siły,

not the consent of the governed.

a nie w wyniku zgody rządzonych.

The fourth type of power is social norms or what other people think is okay.

Czwarty rodzaj władzy to normy społeczne, to, co inni uważają za ok.

Norms don't have the centralized machinery of government.

Normy nie mają centralnego ośrodka jak rząd.

They operate in a softer way, peer to peer.

Działają łagodniej, przez wpływ środowiska.

They can certainly make people change behavior and even change laws.

Mogą zmusić ludzi do zmiany zachowania, a nawet prawa.

Think about how norms around marriage equality today are evolving.

Pomyśl o zmieniających się obecnie normach co do równości małżeństw.

The fifth form of power is ideas.

Piąty rodzaj władzy to idee,

An idea, individual liberties, say, or racial equality,

na przykład wolność osobista lub równość rasowa,

can generate boundless amounts of power

może być źródłem ogromnej ilości władzy,

if it motivates enough people to change their thinking and actions.

jeśli zmotywuje dość dużo osób do zmiany myślenia i zachowania.

And so the sixth source of power is numbers, lots of humans.

A szóstym źródłem władzy jest duża liczba ludzi.

A vocal mass of people creates power by expressing

Zjednoczony tłum ludzi tworzy władzę,

collective intensity of interest

bo wyraża zbiorowy interes

and by asserting legitimacy.

i gwarantuje legalność.

Think of the Arab Spring or the rise of the Tea Party.

Pomyśl o Arabskiej Wiośnie lub powstaniu Partii Herbacianej.

Crowds count.

Masy się liczą.

These are the six main sources of power, what power is.

To sześć głównych rodzajów władzy.

So now, let's think about how power operates.

A teraz zastanówmy się, jak władza działa.

There are three laws of power worth examining.

Przyjrzymy się trzem prawom władzy.

Law number one: power is never static.

Prawo numer jeden: władza nie jest statyczna.

It's always either accumulating or decaying in a civic arena.

Zawsze albo się gromadzi albo rozpada na arenie obywatelskiej.

So if you aren't taking action, you're being acted upon.

Jeśli ty nie działasz, ktoś działa za ciebie.

Law number two: power is like water.

Prawo numer dwa: władza jest jak woda.

It flows like a current through everyday life.

Płynie jak strumień przez codzienne życie.

Politics is the work of harnessing that flow in a direction you prefer.

Polityka polega na kierowaniu tego strumienia w pożądanym kierunku.

Policymaking is an effort to freeze and perpetuate a particular flow of power.

Programy polityczne są próbą utrzymania pewnego przepływu władzy

Policy is power frozen.

To władza zamrożona.

Law number three: power compounds.

Prawo numer trzy: władza się potęguje.

Power begets more power, and so does powerlessness.

Władza rodzi więcej władzy, tak samo bezsilność.

The only thing that keeps law number three from leading to a situation

Mogłoby dojść do tego, że jedna osoba posiada całą władzę,

where only one person has all the power

ale pozwala tego uniknąć

is how we apply laws one and two.

odpowiednie użycie prawa pierwszego i drugiego.

What rules do we set up so that a few people don't accumulate too much power,

Jakie reguły ustalimy, żeby garstka ludzi nie zgromadziła zbyt dużej władzy

and so that they can't enshrine their privilege in policy?

i nie mogła chronić swojej pozycji za pomocą prawa?

That's the question of democracy,

To jest pytanie demokracji.

and you can see each of these laws at work in any news story.

Przykłady tych praw widać w historiach z gazet.

Low wage workers organize to get higher pay.

Źle opłacani robotnicy żądają wyższych płac.

Oil companies push to get a big pipeline approved.

Koncerny naftowe naciskają na budowę ropociągu.

Gay and lesbian couples seek the legal right to marry.

Pary gejów i lesbijek żądają prawa do małżeństw.

Urban parents demand school vouchers.

Rodzice zabiegają o dopłaty szkolne.

You may support these efforts or not.

Możesz popierać te dążenia lub nie.

Whether you get what you want depends on how adept you are with power,

To czy osiągniesz cel, zależy od tego, jak sprawnie obchodzisz się z władzą.

which brings us finally to what you can do to become more powerful in public life.

Zobaczmy, co możesz zrobić,

Here, it's useful to think in terms of literacy.

by mieć większy wpływ w życiu publicznym.

Your challenge is to learn how to read power and write power.

Masz za zadanie nauczyć się czytać i pisać władzę.

To read power means to pay attention to as many texts of power as you can.

Czytanie to zwracanie uwagi na teksty władzy.

I don't mean books only.

Nie tylko książki,

I mean seeing society as a set of texts.

ale całe społeczeństwo jako zbiór tekstów.

Don't like how things are in your campus or city or country?

Nie podoba ci się sytuacja na kampusie, w mieście albo kraju?

Map out who has what kind of power, arrayed in what systems.

Ustal, kto ma jaki rodzaj władzy i w jakie systemy się ona wpisuje.

Understand why it turned out this way,

Spróbuj zrozumieć, dlaczego tak jest,

who's made it so, and who wants to keep it so.

kto za tym stoi i kto chce ten stan rzeczy zachować.

Study the strategies others in such situations used:

Przestudiuj strategie używane w takich sytuacjach przez innych:

frontal attack or indirection,

atak wprost albo atak okrężny,

coalitions or charismatic authority.

koalicja albo charyzmatyczna osobowość.

Read so you may write.

Czytaj, by nauczyć się pisać.

To write power requires first that you believe you have the right to write,

Pisanie wymaga wiary w to, że możesz pisać,

to be an author of change.

być autorem zmiany.

You do.

Możesz.

As with any kind of writing, you learn to express yourself,

Nauczysz się wyrażać siebie,

speak up in a voice that's authentic.

przemawiać autentycznym głosem.

Organize your ideas, then organize other people.

Zorganizuj swoje poglądy, a potem innych ludzi.

Practice consensus building.

Przećwicz osiąganie konsensusu.

Practice conflict.

Przećwicz konflikt.

As with writing, it's all about practice.

Tak jak w pisaniu, liczy się praktyka.

Every day you have a chance to practice, in your neighborhood and beyond.

Okazja do ćwiczeń zdarza się codziennie w twojej okolicy i poza nią.

Set objectives, then bigger ones.

Wyznaczaj cele, coraz większe.

Watch the patterns, see what works.

Obserwuj schematy, zauważaj, co się sprawdza.

Adapt, repeat.

Dostosowuj i powtarzaj.

This is citizenship.

Na tym polega bycie obywatelem.

In this short lesson, we've explored where civic power comes from,

W tej krótkiej lekcji zbadaliśmy źródła władzy obywatelskiej,

how it works and what you can do to exercise it.

jak działa i jak można ją stosować.

One big question remaining is the "why" of power.

Zostało tylko pytanie "dlaczego".

Do you want power to benefit everyone or only you?

Czy chcesz, by władza służyła wszystkim, czy tylko tobie?

Are your purposes pro-social or anti-social?

Czy twoje cele są pro- czy antyspołeczne?

This question isn't about strategy.

To nie jest pytanie o strategię.

It's about character, and that's another set of lessons.

To pytanie o charakter i temat na inne lekcje.

But remember this:

Zapamiętaj tylko:

Power plus character equals a great citizen,

władza plus charakter równa się wielki obywatel

and you have the power to be one.

i ty możesz nim być.