How to understand power - Eric Liu

Translator: Meri Hairapetyan Reviewer: Sona Martirossian

Every day of your life,

Ամեն օր

you move through systems of power that other people made.

դուք շարժվում եք մարդկանց կողմից ստեղծված իշխանական համակարգերի ներսում։

Do you sense them?

Դուք զգու՞մ եք դա։

Do you understand power?

Հասկանու՞մ եք, թե ինչ է իշխանությունը։

Do you realize why it matters?

Գիտակցու՞մ եք, թե ինչու է դա այդքան կարևոր։

Power is something we are often uncomfortable talking about.

Իշխանությունը մի բան է, ինչի մասին մենք հաճախ հարմար չենք գտնում խոսել, հատկապես,

That's especially true in civic life, how we live together in community.

երբ խոսում ենք քաղաքացիական կյանքի մասին, ինչպես ենք ապրում միասին նույն համայնքում:

In a democracy, power is supposed to reside with the people, period.

Ժողովրդավարության մեջ իշխանությունը պետք է պատկանի ժողովրդին և վերջ։

Որևէ այլ խոսակցություն իշխանության մասին, և յուրաքանչյուր ոք,

Any further talk about power and who really has it

seems a little dirty, maybe even evil.

ով ունի այդ իշխանությունը, թվում է որոշ չափով կեղծ, անգամ չարիք։

But power is no more inherently good or evil than fire or physics.

Բայց իշխանությունը, ըստ էության կրակի կամ ֆիզիկայի օրենքների պես

It just is.

չի կարող բարիք կամ չարիք լինել, այն պարզապես կա։

It governs how any form of government works.

Այն ղեկավարում է ինչպես ցանկացած այլ կառավարություն։

It determines who gets to determine the rules of the game.

Իշխանությունն է ընտրում այն մեկին, ով որոշելու է խաղի կանոնները։

So learning how power operates is key to being effective,

Այսպիսով, եթե գիտես, թե ինչպես է գործում իշխանությունը, ուրեմն ունես

being taken seriously, and not being taken advantage of.

շահավետ լինելու, լուրջ ընդունվելու բանալին,

թույլ չտաս շահագործել քեզ:

Այս դասին կտեսնենք, թե որտեղից է սերում իշխանությունը, ինչպես է այն դրսևորվում,

In this lesson, we'll look at where power comes from,

how it's exercised and what you can do to become more powerful in public life.

և ինչ կարող ես անել հանրային կյանքում ավելի հզոր դառնալու համար.

Սկսենք հիմնական սահմանումից։

Let's start with a basic definition.

Power is the ability to make others do what you would have them do.

Իշխանությամբ ստիպում ես ուրիշներին անել, ինչ ցանկանում ես։

Of course, this plays out in all arenas of life,

Իհարկե, սա արտացոլվում է կյանքի բոլոր ասպարեզներում․

from family to the workplace to our relationships.

ընտանիքից մինչև աշխատավայր, մինչև մեր հարաբերություններ։

Մեր ուշադրության կենտրոնում է քաղաքացիական դաշտը,

Our focus is on the civic arena,

where power means getting a community to make the choices

որտեղ իշխանությունն արտահայտվում է

and to take the actions that you want.

համայնքին քո կամքը թելադրելու կարողությամբ։

There are six main sources of civic power.

Կա քաղաքացիական իշխանության վեց հիմնական աղբյուր։

First, there's physical force and a capacity for violence.

Առաջին հերթին անհրաժեշտ է ֆիզիկական ուժ և բռնություն գործադրելու կարողություն։

Control of the means of force, whether in the police or a militia,

Ուժի վերահսկումը իշխանություն է՝ իր ամենապարզունակ դրսևորմամբ ՝

is power at its most primal.

ոստիկանության կամ զինված ուժերի միջոցով:

A second core source of power is wealth.

Իշխանության երկրորդ ամենաէական աղբյուրը հարստությունն է։

Money creates the ability to buy results and to buy almost any other kind of power.

Փողով կարելի է գնել արդյունքները և իշխանության ցանկացած այլ տեսակ։

The third form of power is state action, government.

Իշխանության երրորդ ձևը պետական գործունեությունն է՝ կառավարումը։

This is the use of law and bureaucracy to compel people

Սա օրենքի և բյուրոկրատիայի օգտագործումն է՝

to do or not do certain things.

այս կամ այն բանը անելուն կամ չանելուն մարդկանց հարկադրելու համար։

In a democracy, for example, we the people, theoretically,

Ժողովրդավարության պայմաններում, օրինակ, մենք՝ մարդիկ, տեսականորեն

give government its power through elections.

կառավարությանը իշխանություն տալիս ենք ընտրությունների միջոցով։

In a dictatorship, state power emerges from the threat of force,

Բռնապետության պայմաններում պետական իշխանությունն առաջանում է ուժի սպառնալիքից

not the consent of the governed.

այլ ոչ թե կառավարվողների համաձայնությունից։

The fourth type of power is social norms or what other people think is okay.

Իշխանության չորրորդ տեսակը սոցիալական նորմերն են,

թե ուրիշները ինչ են մտածում։

Norms don't have the centralized machinery of government.

Նորմերը չունեն կառավարման կենտրոնացված մեխանիզմ։

They operate in a softer way, peer to peer.

Դրանք գործում են ավելի մեղմ ձևով, ինչպես հավասարը՝ հավասարին։

They can certainly make people change behavior and even change laws.

Դրանք, անշուշտ, կարող են ստիպել մարդկանց՝ փոխել վարքագիծը, և նույնիսկ օրենքները։

Think about how norms around marriage equality today are evolving.

Հիշեք, թե ինչպես են այսօր զարգանում ամուսնական հավասարության նորմերը։

The fifth form of power is ideas.

Իշխանության հինգերորդ ձևը գաղափարներն են։

An idea, individual liberties, say, or racial equality,

Գաղափարը, օրինակ՝ անձնական ազատությունները կամ

ռասսայական հավասարությունը, կարող են ծնել անսահման իշխանություն

can generate boundless amounts of power

if it motivates enough people to change their thinking and actions.

եթե այն շատ մարդկանց դրդում է փոխել իրենց մտածելակերպը և գործողությունները։

And so the sixth source of power is numbers, lots of humans.

Եվ, այսպիսով, իշխանության վեցերորդ աղբյուրը մարդկանց մեծ քանակն է, ամբոխը։

A vocal mass of people creates power by expressing

Մարդկանց գոռացող ամբոխը ստեղծում է իշխանություն՝

collective intensity of interest

արտահայտելով հավաքական շահերի ամբողջականություն,

and by asserting legitimacy.

օրինականացնելով դրանք։

Think of the Arab Spring or the rise of the Tea Party.

Հիշեք <<Արաբական գարնան>> կամ <<Թեյախմության>> շարժման մասին։

Crowds count.

Ամբոխի դերը կարևոր է։

These are the six main sources of power, what power is.

Հետևյալ վեց հիմնական աղբյուրները բացատրում են, թե ինչ է իշխանությունը։

So now, let's think about how power operates.

Այսպիսով, եկեք հիշենք, թե ինչպես է իշխանությունը գործում։

There are three laws of power worth examining.

Անհրաժեշտ է իմանալ իշխանության երեք օրենքները։

Law number one: power is never static.

Օրենք առաջին․ իշխանությունը միշտ փոփոխվում է։

It's always either accumulating or decaying in a civic arena.

Այն կամ կուտակվում է, կամ քայքայվում քաղաքացիական դաշտում։

So if you aren't taking action, you're being acted upon.

Այսպիսով, ճնշիր, այլապես կճնշվես։

Law number two: power is like water.

Օրենք երկրորդ․ իշխանությունը ջրի նման է։

It flows like a current through everyday life.

Այն գետի նման հոսում է մեր կյանքով։

Politics is the work of harnessing that flow in a direction you prefer.

Քաղաքականությունը լծասարքի աշխատանքն է, որը հոսում է ձեր նախընտրած ուղղությամբ։

Քաղաքականությունը իշխանության սահունությունը սառեցնելու համար է ։

Policymaking is an effort to freeze and perpetuate a particular flow of power.

Policy is power frozen.

Քաղաքականությունը քարացած իշխանություն է։

Law number three: power compounds.

Օրենք երրորդ․ իշխանությունը միշտ էլ ձգտում է ընդարձակվել։

Power begets more power, and so does powerlessness.

Հզորները ավելի շատ իշխանություն են ստանում, իսկ թույլերը` կորցնում։

The only thing that keeps law number three from leading to a situation

Միակ պատճառը, որ այս օրենքը դեռ չի հանգեցրել որևէ իրավիճակի,

where only one person has all the power

որտեղ մի անձը ունի բացարձակ իշխանություն,

is how we apply laws one and two.

այն է, որ մենք կիրառում ենք մյուս երկու օրենքները։

Ինչպիսի՞ կանոններ ենք մենք սահմանում, որ անհատը չկուտակի անսահման իշխանություն,

What rules do we set up so that a few people don't accumulate too much power,

and so that they can't enshrine their privilege in policy?

և չկարողանա ամրագրել իր արտոնությունը քաղաքականության մեջ։

Սա ժողովրդավարության խնդիրն է, և այս օրենքներից յուրաքանչյուրը

That's the question of democracy,

and you can see each of these laws at work in any news story.

կարող եք տեսնել ցանկացած հոդվածում։

Ցածր վարձատրվող աշխատողները պահանջում են բարձ աշխատավարձ։

Low wage workers organize to get higher pay.

Oil companies push to get a big pipeline approved.

Նավթային ընկերությունները կառուցում են խոշոր խողովակաշար։

Gay and lesbian couples seek the legal right to marry.

Համասեռամոլները պայքարում են ամուսնական իրավունքի համար։

Urban parents demand school vouchers.

Ծնողները պահանջում են դպրոցներում ճաշարաններ:

You may support these efforts or not.

Դուք կարող եք աջակցել կամ չաջակցել նրանց։

Whether you get what you want depends on how adept you are with power,

Նպատակին հասնելը կախված է նրանից, թե դուք ինչպես եք ընկալում իշխանությունը, որը

which brings us finally to what you can do to become more powerful in public life.

հանգեցնում է նրան՝ ինչ կարող եք անել հանրային կյանքում հզոր լինելու համար։

Here, it's useful to think in terms of literacy.

Արժե մտածել գրագրության մասին։

Your challenge is to learn how to read power and write power.

Դուք պետք է կարողանաք կարդալ և գրել իշխանությունը։

To read power means to pay attention to as many texts of power as you can.

Իշխանությունը կարդալ՝ նշանակում է կուտակել հնարավորիս շատ տեքստեր իշխանության մասին։

I don't mean books only.

Ես նկատի չունեմ միայն գրքերը։

I mean seeing society as a set of texts.

Նայեք հասարակությանը, որը շրջապատում է ձեզ՝ համալսարան, քաղաք, երկիր։

Don't like how things are in your campus or city or country?

Ինչ-որ բան չե՞ք հավանում։

Map out who has what kind of power, arrayed in what systems.

Պլանավորեք, թե ով ինչ տեսակի իշխանություն ունի, համակարգեք այն։

Հասկացեք, թե որ ուժերն են կառավարում այս համակարգերից

Understand why it turned out this way,

who's made it so, and who wants to keep it so.

յուրաքանչյուրը, ով է ստեղծել այդ իրավիճակը և ում է ձեռնտու, որ ամեն ինչ մնա անփոփոխ։

Study the strategies others in such situations used:

Ուսումնասիրեք տվյալ ռազմավարության նախադեպը․

frontal attack or indirection,

ճակատային գրոհ սկսել կամ խաբեության գնալ,

coalitions or charismatic authority.

կազմել կոալիցիա կամ լինել առաջնորդ։

Read so you may write.

Կարդացեք, որպեսզի կարողանաք գրել։

To write power requires first that you believe you have the right to write,

Իշխանություն գրելու համար առաջին հերթին հարկավոր է հավատաք, որ գրելու և

to be an author of change.

փոփոխություն անելու իրավունք ունեք։

You do.

Դուք այն ունեք։

As with any kind of writing, you learn to express yourself,

Ինչպես ցանկացած գրավոր խոսքում, պետք է կարողանաք գեղեցիկ ձևակերպել

speak up in a voice that's authentic.

ձեր մտքերը և խոսեք վստահ ձայնով։

Organize your ideas, then organize other people.

Համակարգեք ձեր մտքերը, հետո անցեք մարդկանց։

Practice consensus building.

Կոնսենսուսի եկեք։

Practice conflict.

Հարթեք հակասությունները։

As with writing, it's all about practice.

Ինչպես գրավոր խոսքում, բանավոր խոսքում էական դեր է կատարում փորձը։

Every day you have a chance to practice, in your neighborhood and beyond.

Փորձեք ամեն օր, սկսեք քչից։

Set objectives, then bigger ones.

Դրեք նպատակներ, ձգտեք ավելիին։

Watch the patterns, see what works.

Հետևեք օրինակներին, և տեսեք, թե որն է աշխատում։

Adapt, repeat.

Հարմարվեք, կրկնեք։

This is citizenship.

Սա է քաղաքացիությունը։

Այս կարճատև դասընթացի ժամանակ մենք ուսումնասիրեցինք, թե որտեղից է

In this short lesson, we've explored where civic power comes from,

how it works and what you can do to exercise it.

սերում քաղաքացիական իշխանությունը, ինչպես է այն դրսևորվում և ինչպես այն կիրառել։

One big question remaining is the "why" of power.

Մնում է միայն մի հարց՝ <<ինչու>>։

Do you want power to benefit everyone or only you?

Ինչու՞ եք ցանկանում իշխանություն,

ո՞վ կշահի ձեր իշխանությունից՝

հասարակությունը, թե միայն դուք։

Are your purposes pro-social or anti-social?

Ձեր նպատակները համասոցիալակա՞ն են, թե՝ հակասոցիալական։

This question isn't about strategy.

Խնդիրը ոչ թե ռազմավարությունն է,

It's about character, and that's another set of lessons.

այլ անհատականությունը, և սա այլ թեմա է։

But remember this:

Ի հավելումն հիշենք, որ <<իշխանություն>>

Power plus character equals a great citizen,

գումարած <<անհատականություն>> հավասար է <<արժանապատիվ քաղաքացի>>,

and you have the power to be one.

և դուք կարող եք դառնալ հենց այդ մեկը։