Who decides what art means? - Hayley Levitt

Translator: Bito Đặng Reviewer: Hai Anh Nguyen

Imagine you and a friend are strolling through an art exhibit

Tưởng tượng bạn và một người bạn tham dự triển lãm nghệ thuật

and a striking painting catches your eye.

và bị thu hút bởi một bức vẽ nổi bật.

The vibrant red appears to you as a symbol of love,

Màu đỏ rực với bạn như biểu tượng của tình yêu,

but your friend is convinced it's a symbol of war.

nhưng bạn của bạn lại khẳng định đó là biểu tượng chiến tranh.

And where you see stars in a romantic sky,

Và những vì sao bạn thấy trên trời đầy thơ mộng,

your friend interprets global warming-inducing pollutants.

người bạn đó lại diễn giải là hiện tượng nóng lên toàn cầu - do ô nhiễm.

To settle the debate, you turn to the internet, where you read

Để chấm dứt tranh luận, bạn tra cứu trên mạng, và đọc được rằng

that the painting is a replica of the artist's first-grade art project:

bức vẽ là bản sao của một dự án đỉnh cao của một họa sĩ:

Red was her favorite color and the silver dots are fairies.

Đỏ là màu yêu thích của cô ấy và những đốm bạc là những tiên nữ.

You now know the exact intentions that led to the creation of this work.

Bạn giờ đã biết ý tưởng tạo nên tác phẩm này.

Are you wrong to have enjoyed it as something the artist didn’t intend?

Bạn có sai khi cảm nhận bức vẽ không theo cách của họa sĩ?

Do you enjoy it less now that you know the truth?

Bạn có bớt hứng thú khi biết ý nghĩa bức tranh?

Just how much should the artist's intention

Nên để cho dụng ý của họa sĩ

affect your interpretation of the painting?

ảnh hưởng việc diễn giải bức tranh như thế nào?

It's a question that's been tossed around

Đó là một vấn đề gặp nhiều tranh cãi

by philosophers and art critics for decades, with no consensus in sight.

từ những triết gia và nhà phê bình, không tìm được tiếng nói chung.

In the mid-20th century,

Giữa thế kỷ 20,

literary critic W.K. Wimsatt and philosopher Monroe Beardsley

nhà phê bình văn học W.K. Wimsat và triết gia Monroe Beardsley

argued that artistic intention was irrelevant.

tranh luận rằng dụng ý nghệ thuật là không liên quan.

They called this the Intentional Fallacy:

Họ gọi đây là “Ngụy luận về dụng ý”:

the belief that valuing an artist's intentions was misguided.

khi dụng ý nghệ thuật của họa sĩ bị hiểu sai.

Their argument was twofold:

Lập luận này có hai mặt:

First, the artists we study are no longer living,

Thứ nhất, những họa sĩ ta tìm hiểu không còn sống,

never recorded their intentions,

dụng ý của họ không được ghi chép lại,

or are simply unavailable to answer questions about their work.

hay đơn giản là không có cách giải thích cho các tác phẩm của họ.

Second, even if there were a bounty of relevant information,

Thứ hai, thậm chí, nếu có chút thông tin liên quan,

Wimsatt và Beardsley tin rằng

Wimsatt and Beardsley believed

it would distract us from the qualities of the work itself.

nó cũng sẽ làm ta sao nhãng khỏi chất lượng tác phẩm.

They compared art to a dessert:

Họ so sánh nghệ thuật với món tráng miệng:

When you taste a pudding,

Khi bạn ăn bánh pudding,

the chef's intentions don't affect whether you enjoy its flavor or texture.

dụng ý của đầu bếp không ảnh hưởng đến sự cảm nhận mùi vị và kết cấu bánh.

All that matters, they said, is that the pudding "works."

Cuối cùng, họ nói, bánh pudding "ngon."

Of course, what "works" for one person might not "work" for another.

Dĩ nhiên, người này thấy "ngon" thì không có nghĩa người khác cũng vậy.

And since different interpretations appeal to different people,

Vì mỗi người có cảm nhận khác nhau,

the silver dots in our painting could be reasonably interpreted as fairies,

những đốm bạc trong bức vẽ có thể được hiểu là tiên nữ,

stars, or pollutants.

ngôi sao, hay sự ô nhiễm.

By Wimsatt and Beardsley's logic, the artist's interpretation of her own work

Theo suy luận của Wimsatt và Beardsley, cách diễn giải tác phẩm của cô ấy

would just be one among many equally acceptable possibilities.

sẽ chỉ là một trong nhiều cách khác nhau và tất cả đều có thể được chấp nhận.

If you find this problematic,

Nếu thấy vấn đề gì,

you might be more in line with Steven Knapp and Walter Benn Michaels,

bạn có thể đồng ý kiến với Steven Knapp và Walter Benn Michaels,

two literary theorists who rejected the Intentional Fallacy.

hai nhà lý luận văn học đã chối bỏ "Ngụy luận về dụng ý".

They argued that an artist's intended meaning

Họ tranh luận trằng dụng ý của tác giả

was not just one possible interpretation,

không chỉ là một cách diễn giải

but the only possible interpretation.

mà còn là cách diễn giải hợp lý nhất.

For example, suppose you're walking along a beach

Ví dụ, tưởng tượng bạn đang dạo trên bãi biển,

and come across a series of marks in the sand that spell out a verse of poetry.

ngang qua một loạt dấu vết trên cát và nảy ra một đoạn thơ.

Knapp and Michaels believed the poem would lose all meaning

Knapp và Michaels tin rằng vần thơ sẽ mất hết ý nghĩa

if you discovered these marks were not the work of a human being,

nếu bạn khám phá ra rằng những dấu vết đó không phải do con người

but an odd coincidence produced by the waves.

mà do những đợt sóng xô.

They believed an intentional creator

Họ tin rằng một nhà sáng tạo có chủ ý

is what makes the poem subject to understanding at all.

sẽ làm cho những ý thơ đều thật dễ hiểu.

Other thinkers advocate for a middle ground,

Một số ủng hộ nhóm trung lập,

suggesting that intention is just one piece in a larger puzzle.

cho rằng dụng ý chỉ là một mảnh ghép nhỏ trong bức tranh lớn.

Contemporary philosopher Noel Carroll took this stance,

Triết gia đương thời Noel Carroll đưa ra luận điểm

arguing that an artist's intentions are relevant to their audience

rằng dụng ý của nghệ sĩ liên quan đến khán giả

the same way a speaker's intentions

cũng giống như dụng ý của người nói

are relevant to the person they’re engaging in conversation.

liên quan đến người nghe trong hội thoại.

To understand how intentions function in conversation,

Để hiểu dụng ý hoạt động như thế nào trong hội thoại,

Carroll said to imagine someone holding a cigarette and asking for a match.

Carroll bảo hãy tưởng tượng ai đó cầm điếu xì-gà và hỏi xin một que diêm.

You respond by handing them a lighter,

Bạn đáp lại bằng cách đưa cái bật lửa,

gathering that their motivation is to light their cigarette.

thể hiện việc muốn đốt điếu xì-gà.

The words they used to ask the question are important,

Ngôn từ dùng để hỏi quan trọng,

but the intentions behind the question dictate your understanding and ultimately,

nhưng dụng ý đằng sau câu hỏi mới ảnh hưởng nhận thức

your response.

và khiến bạn phản ứng.

So which end of this spectrum do you lean towards?

Vậy bạn đồng ý với luận điểm nào?

Do you, like Wimsatt and Beardsley, believe that when it comes to art,

Bạn có giống như Wimsatt and Beardsley, tin rằng khi cảm nhận nghệ thuật,

the proof should be in the pudding?

như cảm nhận bánh pudding?

Or do you think that an artist's plans and motivations for their work

Hay cho rằng dụng ý và động lực

mới ảnh hưởng đến ý nghĩa của tác phẩm?

affect its meaning?

Artistic interpretation is a complex web

Diễn giải nghệ thuật là một mạng lưới phức tạp

that will probably never offer a definitive answer.

mà có lẽ không bao giờ tìm được câu trả lời chính xác.