How do animals experience pain? - Robyn J. Crook

Translator: minh an giang Reviewer: Nguyen Pham Thanh

Humans know the surprising prick of a needle,

Con người cảm thấy bất ngờ đau nhói bởi kim tiêm

the searing pain of a stubbed toe and the throbbing of a toothache.

đau như cháy da khi vô tình va chân vào vật cứng

và sự đau nhức từng hồi khi đau răng.

ta chia ra nhiều loại

We can identify many types of pain and have multiple ways of treating it.

những loài khác thì sao?

động vật xung quanh trải nghiệm

Điều này quan trọng khám phá

But what about other species?

Thế còn những loài khác thì sao ?

How do the animals all around us experience pain?

Những động vật xung quanh chúng ta đã trải qua đau đớn như thế nào ?

It’s important that we find out.

Điều đó rất quan trọng cho chúng ta khám phá.

We keep animals as pets, they enrich our environment,

Chúng ta nuôi những thú cưng

chúng làm giàu môi trường sống,

we farm many species for food,

Chúng ta chăn nuôi để lấy thịt,

and we use them in experiments to advance science and human health.

và sử dụng chúng cho thí nghiệm tiên tiến và sức khỏe con người.

Animals are clearly important to us,

Rõ ràng những loài vật quan trọng với ta

so it’s equally important that we avoid causing them unnecessary pain.

vì thế phải công bằng trong việc tránh gây ra đau đớn không cần thiết.

For animals that are similar to us, like mammals,

với những động vật quen thuộc với ta, động vật có vú

it's often obvious when they're hurting.

là điều hiển nhiên khi chúng thường xuyên bị săn bắn.

But there's a lot that isn't obvious,

Nhưng vẫn tồn tại nhiều điểu không như thế

like whether pain relievers that work on us also help them.

ví dụ như thuốc giảm đau ta sử dụng để giúp chúng.

And the more different an animal is from us,

Càng nhiều khác biệt giữa động vật và ta

the harder it is to understand their experience.

càng khó để hiểu những cảm giác của chúng.

How do you tell whether a shrimp is in pain?

Liệu bạn có thể biết một con tôm đang bị đau?

A snake?

một con rắn?

A snail?

một con ốc?

In vertebrates— including humans— pain can be split into two distinct processes.

Những động vật có xương sống, bao gồm con người,

cơn đau được chia thành hai giai đoạn khác nhau.

In the first, nerves in the skin sense something harmful

Đầu tiên, những giây thần kinh và xúc giác cảm nhận được mối nguy hiểm

đưa thông tin đến tủy

tại đây, nơron vận động kích hoạt

and communicate that information to the spinal cord.

Làm chúng ta rụt lại khỏi mối đe dọa.

There, motor neurons activate movements that make us rapidly jerk away

đó là nhận thức vật lí về mối nguy hại gọi đau cảm thụ,

và hầu hết tất cả động vật,

from the threat.

This is the physical recognition of harm called nociception.

cả loài có hệ thống thần kinh giản đơn

And nearly all animals, even those with very simple nervous systems,

đều phải trải qua điều đó.

nếu không có khả năng này, những động vật sẽ nguy hại

experience it.

và sự tồn tại bị đe dọa

Without this ability, animals would be unable to avoid harm

Giai đoan thứ hai là ý thức về mối nguy hại.

and their survival would be threatened.

với con người, điều này xảy ra khi nơron xúc giác trên da

The second part is the conscious recognition of harm.

tạo ra sự kết nối vòng tròn lần hai thông qua tủy đến não

In humans, this occurs when the sensory neurons in our skin

Tại đây, hàng triêu nơron ở khắp nơi trên cơ thể tạo cảm giác đau

make a second round of connections via the spinal cord to the brain.

Với chúng ta, những cảm giác này rất phức tạp được kết nối với cảm giác sợ hãi,

There, millions of neurons in multiple regions create the sensations of pain.

đau đớn,

For us, this is a very complex experience associated with emotions

và căng thẳng,

like fear, panic and stress, which we can communicate to others.

điều rất dễ bộc lộ

khó biết cảm nhận của

chúng phần này của quá trình

But it’s harder to know exactly how animals experience

vì chúng không thể phơi bày cảm xúc của chúng

this part the process,

Tuy nhiên, chúng ta có thể dựa vào hành động

because most of them can’t show us what they feel.

động vật hoang dã, tự chữa lành vết thương bởi chính chúng,

However, we get clues from observing how animals behave.

gào thét để giải tỏa phiền muộn

Wild, hurt animals are known to nurse their wounds,

và sống ẩn dật

make noises to show their distress, and become reclusive.

trong phòng thí nghiệm, các nhà khoa học

thí nghiệm cho ta chắc chắn rằng

in the lab, scientists have discovered that animals like chickens and rats

động vật tránh xa nơi nguy hiểm trước đó

will self-administer pain-reducing drugs if they’re hurting.

đó là nhận thức về mối đe dọa.

Animals also avoid situations where they’ve been hurt before,

chúng ta chứng minh được qua nhưng nghiên cứu

which suggests awareness of threats.

rằng động vật có xương sống nhận thức được cơn đau

We’ve reached the point that research has made us so sure

với một số quốc gia sẽ phạm tội khi làm hại những động vật

that vertebrates recognize pain

thế còn động vật không xương sống ?

that it’s illegal in many countries to needlessly harm these animals.

những loài này không được bảo vệ hợp pháp,

But what about other types of animals, like invertebrates?

mộ phần vì những hành vi của chúng không kiểm soát được

These animals aren't legally protected,

ta có thể đoán được một vài loài trong số đó,

partly because their behaviors are harder to read.

như những con hào,

We can make good guesses about some of them, like oysters, worms and jellyfish.

những con sâu,

những con sứa.

những loài không có

hoặc có não đơn giản

These are examples of animals that either lack a brain

thế nên con hào phun ra tia nước phản ứng với chanh

or have a very simple one.

do đau cảm thụ.

So an oyster may recoil when squirted with lemon juice, for instance,

nhưng với ví dụ về hệ thống thần kinh.

because of nociception.

nó không giống với trải nghiệm về nhận thức cơn đau.

But with such a simple nervous system,

những loài không xương sống phức tạp hơn

it’s unlikely to experience the conscious part of pain.

như những con mực,

Other invertebrate animals are more complicated, though.

loài có não phức tạp và loài không

Like the octopus, which has a sophisticated brain

xương thông minh nhất.

hiện một số nơi vẫn ăn mực sống

and is thought to be one of the most intelligent invertebrate animals.

chúng ta luôc tôm hùm,tôm đất và cua

Yet in many countries, people continue the practice of eating live octopus.

dù ta không biết chúng bị ảnh hưởng thế nào

We also boil live crayfish, shrimp, and crabs,

nó gây ra vấn đề về đạo đức

even though we don't really know how they're affected either.

vì ta đang gây ra những đau đớn không nên có với những loài này,

This poses an ethical problem,

dù còn tranh cãi,thí nghiệm khoa học

because we may be causing these animals unnecessary suffering.

cho ta manh mối, thí nghiệm cua ẩn sỉ sẽ rời khỏi vỏ

Scientific experimentation, though controversial,

nếu bị chích điện

gives us some clues.

Tests on hermit crabs show that they’ll leave an undesirable shell

nhưng sẽ ở lại nếu vỏ này còn tốt

if they’re zapped with electricity.

những con mực co tay bị thương để bảo vệ

But stay if it’s a good shell.

và dùng chúng để săn mồi.

And octopi that might originally curl up an injured arm to protect it,

những động vật tạo ra đánh giá xung quanh cơ quan đầu vào

will risk using it to catch prey.

thay vì chỉ phản xạ với nguy hiểm.

That suggests that these animals make value judgments around sensory input,

trong khi, những con cua được biết bằng hành động chà xát lập lại trên cơ thể

instead of just reacting reflexively to harm.

chúng nơi chúng bị sốc điện.

Meanwhile, crabs have been known to repeatedly rub a spot on their bodies

và thậm chí những con sên biển nao nún

where they’ve received an electric shock.

khi chúng nhận kích thích độc hại

And even sea slugs flinch when they know they’re about to receive

nghĩa là chúng có kí ức cảm nhận vật lí

chúng ta còn rất nhiều điều để học về nỗi đau của động vật.

a noxious stimulus.

That means they have some memory of physical sensations.

khi chúng ta nâng cao nhận thức,

We still have a lot to learn about animal pain.

nó cho phép ta sống trong thế giới không đau đớn.

As our knowledge grows, it may one day allow us to live in a world

where we don’t cause pain needlessly.