Why should you read “Dune” by Frank Herbert? - Dan Kwartler

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

A mother and her son trek across an endless desert.

Bir anne ile oğlu sonsuz bir çöle doğru yolculuk ediyorlar.

Wearing special skin-tight suits to dissipate heat and recycle moisture,

Gezginler, ısı yaymak ve nemi geri kazanmak amacıyla

özel dar kostümler giydikleri için susuzluktan ölmekten endişelenmiyorlar.

the travelers aren’t worried about dying of thirst.

Their fears are much greater.

Onların korkusu çok daha büyük.

The pair try to walk without rhythm,

Bu çift, adımlarındaki titreşimin

letting the vibrations of their footsteps blend into the shifting sands.

yer değiştiren kumlara karışmasına izin vererek ahenksiz yürümeye çalışıyor.

But soon, the sound of the desert is drowned out by a louder hissing.

Fakat çok geçmeden, çölün sesi daha yüksek tıslama sesiyle bastırılıyor.

As a mound of sand races towards them,

Bir kum yığını onlara doğru ilerliyor.

the pair’s unnatural gait turns into a sprint.

Çiftin garip yürüyüşü koşuşturmaya dönüşüyor.

The two clamber into a nearby rock face,

400 metre uzunluğundaki kum yığını çölde patladığı için

as a sandworm 400 meters long bursts from the desert floor.

yakındaki sarp bir kayalığa güçlükle tırmanıyorlar.

This is the world of "Dune."

İşte bu "Dune" dünyası.

Written by Frank Herbert and published in 1965,

Frank Herbert'in yazdığı ve 1965'te yayımlanan "Dune"

"Dune" takes place in a far-flung future,

insanlığın yıldızlara hükmettiği

where humanity rules the stars in a giant feudal empire.

dev bir feodal imparatorluktaki uzak gelecekte geçiyor.

This medieval motif goes beyond just the government.

Bu orta çağ motifi sadece hükûmetin ötesine geçiyor.

Unlike most interstellar sci-fi,

Çoğu yıldızlararası bilim kurguların aksine

Herbert's humans conquered the stars without any computers.

Herbert'in insanları hiçbir bilgisayar olmadan yıldızları ele geçiriyorlar.

Following an ancient war with robots,

Robotlarla yapılan kadim bir savaşın akabinde,

humanity has forbidden the construction of any machine

insanlık "insan zihninin tasvirine" dayanarak makinelerin üretimini yasaklıyor

“in the likeness of a human mind.”

But rather than stifling their expansion,

ama bu bildiri gelişmelerini bastırmak yerine

this edict forced humans to evolve in startling ways—

insanları biyolojik bilgisayarlara, medyumlara ve öngörülü uzay pilotlarına

becoming biological computers, psychic witches, and prescient space pilots.

dönüştürerek korkutucu şekillerde evrim geçirmeye zorladı.

Members of these super-powered factions

Süper güçlü bu grupların üyeleri

are regularly employed by various noble houses,

asilzadeler tarafından sürekli çalıştırılır,

all competing for power and new planets to add to their kingdoms.

hepsi güç için ve krallıklarına yeni gezegenler kazandırmak için yarışır.

But almost all these superhuman skills rely on the same precious resource:

Ama bu insanüstü becerilerin neredeyse hepsi aynı kıymetli kaynağa dayanır:

the spice.

Baharata.

This mystical crop also known as “melange” is essential for all space travel,

"Melanj" olarak da bilinen bu gizemli ürün bütün uzay seyahatleri için zorunlu.

making it the cornerstone of the galactic economy.

Bu da onu galaksi ekonomisinin temel taşı yapıyor.

And it only grows on the desert planet Arrakis,

Bu ürün sadece çöl gezegeni Arrakis'te yetişiyor.

a dangerous and inhospitable world whose native inhabitants

Burası tehlikeli ve sert iklimli olan bir dünyanın

have long rebelled against the empire.

uzunca süre imparatorluğa isyan eden yerlilerinin gezegeni.

Arrakis, also called Dune, is the setting for Herbert’s novel,

Arrakis'in diğer adı olan Dune, Herbert'in romanının geçtiği yer.

which follows Paul of the noble House Atreides.

Bu roman, Atreides Asilzade Hanedanı üyesi Paul'dan sonra gelir.

The book begins with Paul’s family being assigned control of Dune

Kitap, Dune gezegenini hakimiyetine alma görevi verilen Paul'un ailesi ile başlar,

as part of an elaborate plot by their sworn enemies:

ayrıca can düşmanları olan Harkonnen hanedanının

the sadistic slave drivers of House Harkonnen.

sadist köle amirlerinin detaylı olay örgüsünün parçasıdır.

The conflict between these houses upends the delicate political balance on Arrakis.

Hanedanlar arasındaki çatışma Arrakis'teki hassas politik dengeyi altüst eder.

Soon, Paul is catapulted into the middle of a planetary revolution,

Çok geçmeden, Paul liderlik yapabildiğini ve bu saldırgan çöl dünyasında

where he must prove himself capable of leading— and surviving—

hayatta kalabildiğini kendine ispat etmesi gereken

on this hostile desert world.

bir gezegen devriminin ortasında öne çıkarılır.

But Arrakis is not simply an endless sea of sand.

Ama Arrakis basit ve sonsuz bir kum denizi değil.

Herbert was an avid environmentalist,

Herbert, Dune gezegeninin karmaşık ekosistemini

who spent over five years creating Dune’s complex ecosystem.

yaratmak için beş seneden fazla zaman harcayan gayretli bir çevreciydi.

The planet is checkered with climate belts and wind tunnels

Gezegen, kayalıklı coğrafi yapısına şekil veren

that have shaped its rocky topography.

iklim kuşakları ve rüzgar tünelleriyle kaplı.

Different temperate zones produce varying desert flora.

Farklı ılıman iklim kuşakları değişken çöl florası üretiyor.

And almost every element of Dune’s ecosystem works together

Dune'un ekosisteminin neredeyse her unsuru gezegenin temel ihracatını

to produce the planet’s essential export.

gerçekleştirmek için birlikte çalışıyor.

Herbert’s world building also includes a rich web of philosophy and religion.

Ayrıca Herbert'in inşa ettiği dünya, zengin felsefe ağı ve din ağı içeriyor.

Paul’s mother Jessica, is a member of the Bene Gesserit,

Paul'un annesi Jessica, baharat destekli kadim bir psikoloji ekolü olan

an ancient cult of spice-assisted psychics.

Bene Gesserit'in bir üyesi.

Sometimes called “witches” for their mysterious powers,

Gizemli güçlerinden dolayı bazen "büyücü" diye adlandırılan Bene Gesserit

the Bene Gesserit have operated as a shadow government for millennia

toplumu aydınlatmak amacıyla yönlendirmeye çabalayarak

in an effort to guide society towards enlightenment.

bin yıllık dönemlerde derin devlet olarak faaliyet gösterir.

Similarly ancient are the Mentats—

Aynı şekilde kadim topluluk olan Mentatlar'daki insan bilgisayarları

human computers capable of processing incredible amounts of data.

inanılmaz boyutlu verileri işleyebilirler.

While the Mentats are bastions of logic and reason,

Mentatlar mantık ve çıkarımın kalesi olsalar da

their results are not mere calculations,

onların sonuçları hesaplamalardan ziyade

but rather, streams of constantly shifting possibilities.

sürekli yer değiştiren bir dizi ihtimallerle ilgili.

However, no group is more central to "Dune" than the Fremen.

Yine de hiçbir grup "Dune"u Fremen'den daha fazla merkeze almıyor.

Natives of Arrakis, they are the keepers of the planet’s many secrets.

Arrakis'in yerlileri, gezegenin birçok sırrının koruyucusu.

Paul’s journey takes him deep into the Fremen’s exclusive brotherhood,

Paul'un yolculuğu onu birçok ölümcül zorlukta sağlam kaldığını,

where he must prove himself trustworthy

kendine kanıtlaması gereken yerin,

in a series of increasingly deadly challenges.

yani Fremen'in özel kardeşliğinin derinliklerine götürüyor.

All these factions have deep histories that pervade the text,

Tüm bu grupların, kitabın metnine yayılan derin tarihi var.

and Herbert also incorporates that sense of scale into the book’s structure.

Herbert ayrıca kitaba ölçek duygusunu da dahil ediyor.

Each chapter begins with a quote from a future history book,

Her bölüm, çözülmek üzere olan olayların faktörlerini anımsayarak

recalling elements of the events that are about to unfold.

gelecekteki bir tarih kitabından alıntıyla başlıyor.

The book also contains in-universe appendices

Kitap ayrıca imparatorluğun tarihini

that further explore the Empire’s history;

daha fazla keşfeden kainattan ilaveler içeriyor,

alongside a glossary of words like “Gom jabbar” and “Shai-Hulud."

kitapta "Gom-Jabbar" ve "Shai-Hulud" gibi sözcükleri içeren bir sözlük de var.

Dune’s epic story continues to unfold over a six-book saga that spans millennia.

Dune'un epik hikâyesi, altı cildi aşan bin yıllık destanı anlatmayı sürdürüyor.

But every story of Arrakis’ future begins here:

Ama Arrakis'in geleceğinin her bir hikâyesi burada başlıyor:

as Paul pursues a path that is dangerous, demanding,

Paul, tehlikeli ve zorlu bir yolun ardına düşüyor

and always on the verge of being consumed by the oncoming storm.

ve yaklaşmakta olan fırtına yüzünden sürekli yok olmanın eşiğinde kalıyor.