Why should you read “Dune” by Frank Herbert? - Dan Kwartler

Translator: Hoa Nguyen Reviewer: Nhị Khánh Trần

A mother and her son trek across an endless desert.

Một người mẹ cùng con trai du hành trong sa mạc bất tận.

Wearing special skin-tight suits to dissipate heat and recycle moisture,

Mặc đồ bảo hộ bó sát nhằm tản nhiệt và giữ ẩm,

the travelers aren’t worried about dying of thirst.

hai người lữ hành không lo chết vì khát nữa.

Their fears are much greater.

Họ có những nỗi sợ khác lớn hơn nhiều.

The pair try to walk without rhythm,

Hai mẹ con cố bước đi nhẹ nhàng,

letting the vibrations of their footsteps blend into the shifting sands.

giữ từng nhịp bước chân mình hoà vào dòng cát đang chuyển động.

But soon, the sound of the desert is drowned out by a louder hissing.

Nhưng sớm thôi, toàn bộ âm thanh của sa mạc

sẽ bị lấn át bởi một tiếng rít lớn.

As a mound of sand races towards them,

Khi một cồn cát đuổi theo họ,

the pair’s unnatural gait turns into a sprint.

những bước chân gượng ép ban đầu bỗng trở nên vội vã.

The two clamber into a nearby rock face,

Cả hai leo lên được vách đá gần đó,

as a sandworm 400 meters long bursts from the desert floor.

khi một con sâu cát dài 400 mét đang vùng dậy từ thềm sa mạc.

This is the world of "Dune."

Chào mừng đến với thế giới của "Xứ Cát."

Written by Frank Herbert and published in 1965,

Được viết bởi Frank Herbert và xuất bản năm 1965,

"Dune" takes place in a far-flung future,

"Xứ Cát" diễn ra ở một bối cảnh tương lai xa xôi,

where humanity rules the stars in a giant feudal empire.

nơi nhân loại thống trị những vì sao

dưới một đế chế phong kiến hùng mạnh.

This medieval motif goes beyond just the government.

Mô-típ trung cổ này không chỉ dừng lại ở chính quyền.

Unlike most interstellar sci-fi,

Khác với nhiều tiểu thuyết khoa học giả tưởng,

Herbert's humans conquered the stars without any computers.

nhân vật của Herbert đã chinh phục những vì sao

không qua máy tính.

Following an ancient war with robots,

Từ những cuộc chiến cổ đại với người máy,

humanity has forbidden the construction of any machine

nhân loại đã ngăn cấm việc tạo ra bất kì loại máy móc nào

“in the likeness of a human mind.”

"có suy nghĩ giống con người."

But rather than stifling their expansion,

Nhưng thay vì ngăn cản sự tiến bộ của họ,

this edict forced humans to evolve in startling ways—

sắc lệnh này đã thúc đẩy loài người phát triển

một cách đáng kinh ngạc

becoming biological computers, psychic witches, and prescient space pilots.

trở thành nhà lập trình sinh học, phù thủy tâm linh,

và nhà du hành thời gian tâm linh.

Members of these super-powered factions

Thành viên của những bè phái siêu nhiên này

are regularly employed by various noble houses,

thường được tuyển chọn bởi nhiều gia đình quý tộc khác nhau,

all competing for power and new planets to add to their kingdoms.

đấu tranh để giành quyền lực và hành tinh mới

cho vương quốc của mình.

But almost all these superhuman skills rely on the same precious resource:

Nhưng hầu hết các năng lực siêu nhiên này đều phụ thuộc vào

một thứ tài nguyên quý:

the spice.

hương dược.

This mystical crop also known as “melange” is essential for all space travel,

Loại cây huyền bí còn gọi là"melange" này cần thiết cho

mọi chuyến du hành vũ trụ,

making it the cornerstone of the galactic economy.

khiến nó trở thành viên đá tảng của nền kinh tế ngân hà.

And it only grows on the desert planet Arrakis,

Hương dược chỉ mọc trên hành tinh khô cằn Arrakis,

a dangerous and inhospitable world whose native inhabitants

một vùng đất nguy hiểm, không hề hiếu khách, nơi mà cư dân bản địa

have long rebelled against the empire.

đã chống lại đế quốc từ rất lâu.

Arrakis, also called Dune, is the setting for Herbert’s novel,

Tiểu thuyết của Herbert lấy bối cảnh hành tinh Arrakis,

hay còn gọi là Xứ Cát,

which follows Paul of the noble House Atreides.

với nhân vật chính là Paul của Nhà quý tộc Atreides.

The book begins with Paul’s family being assigned control of Dune

Cuốn sách mở đầu khi gia tộc Paul được trao quyền thống trị Xứ Cát

as part of an elaborate plot by their sworn enemies:

điều này là âm mưu tinh vi của kẻ thù truyền kiếp của họ:

the sadistic slave drivers of House Harkonnen.

những chủ nô tàn bạo Nhà Harkonnen.

The conflict between these houses upends the delicate political balance on Arrakis.

Cuộc xung đột giữa hai nhà đã củng cố sự cân bằng

về mặt chính trị đang suy yếu tại Arrakis.

Soon, Paul is catapulted into the middle of a planetary revolution,

Paul sớm được đẩy vào cuộc chiến tranh giữa các hành tinh,

where he must prove himself capable of leading— and surviving—

nơi anh phải chứng tỏ năng lực lãnh đạo và khả năng sống sót

on this hostile desert world.

giữa sa mạc khắc nghiệt này.

But Arrakis is not simply an endless sea of sand.

Nhưng Arrakis không đơn giản chỉ là một biển cát vô hạn.

Herbert was an avid environmentalist,

Nhà môi trường học tâm huyết Herbert

who spent over five years creating Dune’s complex ecosystem.

đã dành đến hơn năm năm tạo ra hệ sinh thái phức tạp nơi Xứ Cát.

The planet is checkered with climate belts and wind tunnels

Hành tinh này là sự xen kẽ của các đai khí hậu và hầm gió,

that have shaped its rocky topography.

những thứ đã tạo nên địa hình hiểm trở của nó.

Different temperate zones produce varying desert flora.

Vùng nhiệt độ khác nhau tạo ra thảm thực vật đa dạng.

And almost every element of Dune’s ecosystem works together

Và hầu như mọi yếu tố trong hệ sinh thái

của Xứ Cát hoà quyện với nhau

to produce the planet’s essential export.

để tạo nên hương dược tinh túy nhất của hành tinh.

Herbert’s world building also includes a rich web of philosophy and religion.

Thế giới Herbert xây dựng còn bao gồm một mạng lưới

giàu triết lý và tín ngưỡng.

Paul’s mother Jessica, is a member of the Bene Gesserit,

Jessica, mẹ của Paul, là một thành viên của Bene Gesserit,

an ancient cult of spice-assisted psychics.

một giáo phái tâm linh cổ xưa sống nhờ vào hương dược.

Sometimes called “witches” for their mysterious powers,

Được cho là những vị phù thủy sở hữu sức mạnh tiềm ẩn,

the Bene Gesserit have operated as a shadow government for millennia

giáo phái Bene Gesserit đã tồn tại như một thế lực bóng tối

hơn một nghìn năm

in an effort to guide society towards enlightenment.

với nỗ lực khai sáng cho loài người.

Similarly ancient are the Mentats—

Người cổ đại Mentats cũng vậy —

human computers capable of processing incredible amounts of data.

họ là những cổ máy người có khả năng xử lý

lượng dữ liệu khổng lồ.

While the Mentats are bastions of logic and reason,

Trong khi đó, phái Mentats tin vào lý luận và lý trí,

their results are not mere calculations,

kết quả của họ không đơn thuần là phép tính

but rather, streams of constantly shifting possibilities.

mà còn là những dòng khả năng không ngừng thay đổi.

However, no group is more central to "Dune" than the Fremen.

Tuy vậy, giáo phái chính của "Xứ Cát" vẫn là người Fremen.

Natives of Arrakis, they are the keepers of the planet’s many secrets.

Là dân bản địa vùng Arrakis, họ nắm giữ những bí mật sâu thẳm

nơi hành tinh này.

Paul’s journey takes him deep into the Fremen’s exclusive brotherhood,

Paul buộc phải liên kết mật thiết với những chiến binh Fremen,

where he must prove himself trustworthy

và chứng tỏ rằng mình đáng tin cậy

in a series of increasingly deadly challenges.

trong một chuỗi thử thách nguy hiểm tăng dần.

All these factions have deep histories that pervade the text,

Những bè phái này đều có lịch sử lâu đời ngập tràn trang sách,

and Herbert also incorporates that sense of scale into the book’s structure.

và Herbert đã hợp nhất sự cân bằng ấy

vào kết cấu của câu chuyện.

Each chapter begins with a quote from a future history book,

Mở đầu mỗi chương sách là lời trích dẫn

từ sách lịch sử tương lai,

recalling elements of the events that are about to unfold.

gợi lại những tình tiết trong câu chuyện sắp được mở ra.

The book also contains in-universe appendices

Quyển sách còn chứa những chương phụ lục hư cấu

that further explore the Empire’s history;

khám phá sâu hơn về lịch sử của đế quốc;

alongside a glossary of words like “Gom jabbar” and “Shai-Hulud."

cùng với bảng thuật ngữ những từ như "Gom jabbar"

và "Shai-Hulud."

Dune’s epic story continues to unfold over a six-book saga that spans millennia.

Sử thi "Xứ Cát" đã mở đầu cho một chuỗi sáu tập truyện

xuyên suốt hơn một nghìn năm.

But every story of Arrakis’ future begins here:

Nhưng mọi câu chuyện của Arrakis về sau đều bắt đầu ở đây:

as Paul pursues a path that is dangerous, demanding,

vì Paul đã theo một con đường đầy thử thách, khó khăn,

and always on the verge of being consumed by the oncoming storm.

và sóng gió ngoài kia vẫn luôn chực chờ để tiêu diệt anh.