The survival of the sea turtle

2,013,924 views ・ 2012-07-23

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ceyda B Dağ Gözden geçirme: Can Boysan
00:14
Sea turtles are miraculous.
0
14500
1865
00:17
First, they've been around since the late Jurassic,
1
17158
2502
00:19
roughly 150 million years ago.
2
19684
2093
00:22
Cohorts of the dinosaurs,
3
22364
1601
00:23
sea turtles have survived through the challenges of eons,
4
23989
3221
Deniz kaplumbağaları mucizevi hayvanlardır.
00:27
existing still today,
5
27234
1524
00:28
where many others have ended their evolutionary run.
6
28782
2738
İlk olarak, deniz kaplumbağaları,
Jura Çağı'nın sonlarından beri, yani neredeyse 150 milyon yıldır,
00:31
Second, throughout the centuries and up till today,
7
31847
2957
varlıklarını sürdürmekteler.
00:34
every living adult sea turtle has overcome the odds,
8
34828
3388
Dinozorlara kıyasla, zorlu çağlar boyunca hayatta kaldılar
00:38
existing as a consequence of chance,
9
38240
2444
ve birçok canlı evrimsel süreçlerini bitirip yok olurken onlar hâlâ hayattalar.
00:40
skill, and capability.
10
40708
1990
00:42
The gauntlet each sea turtle faces in the course of its lifetime goes thus:
11
42722
4139
İkincisi, yüzyıllar boyunca
ve bugüne kadar,
00:47
First, deposited as a clutch of leathery, ping-pong ball-sized eggs
12
47640
4392
her yaşayan yetişkin deniz kaplumbağası
şans, beceri ve yeteneğin
00:52
into a nesting pit dug by its mother high on the beach,
13
52056
3078
bir sonucu olarak olasılıkları yendi ve hayatta kaldı.
00:55
of the 50 to 200 eggs laid,
14
55158
2180
Deniz kaplumbağalarının yaşam macerası bazı aşamalardan oluşur:
00:57
roughly 20 percent will never hatch.
15
57362
2266
İlk olarak, pinpon topu büyüklüğündeki yumurtalar
01:00
Roughly a month and a half after having been laid,
16
60390
2446
01:02
the surviving eggs hatch,
17
62860
1465
01:04
and the young turtles, each small enough to fit in the palm of your hand,
18
64349
3608
anne kaplumbağa tarafından sahilde kazılan yuvalarda çatlamayı bekler.
01:07
squirm to the surface, emerging from the sand en masse,
19
67981
3347
50-200 adet bırakılmış yumurtanın yaklaşık %20'si asla çatlamaz.
01:11
and making their desperate dash for the sea.
20
71352
2155
Ortalama bir buçuk ayın sonunda hayatta kalan yumurtalar çatlamaya başlar
01:13
Along the way, debris, pitfalls, crabs,
21
73914
3154
ve bir avuç büyüklüğündeki yavru kaplumbağalar,
01:17
gulls, raccoons, and other threats
22
77092
2178
01:19
will claim roughly 50 percent of those who rose from the sand.
23
79294
3377
kıpırdanarak kum yüzeyine çıkar
ve suya olan ümitsiz yolculuklarına hızla ilerler.
01:23
For those that actually reach the surf,
24
83437
1995
01:25
they trade one set of threats for another,
25
85456
2197
Yolculukları boyunca çöp yığınları, yengeçler, martılar, rakunlar gibi
01:27
as they first face the repelling force of the waves,
26
87677
2744
01:30
and then find a whole new host of predators awaiting them:
27
90445
3026
tehlikelerle karşılaşırlar ve yavru deniz kaplumbağalarının
01:33
Various fish, dolphins, sharks, and sea birds,
28
93923
3255
%50'si bu tehlikeleri aşamaz.
Suya ulaşanlar için de durum pek değişmez.
01:37
as the young turtles come to the surface for air.
29
97202
2703
Aşılması gereken yeni tehlikeler vardır.
01:39
For their first few days of life,
30
99929
1842
Önce kuvvetli dalgalarla yüzleşirler.
01:41
should they count themselves amongst the living,
31
101795
2291
Sonra suda onları bekleyen yunuslar, köpek balıkları
01:44
the vulnerable turtles swim frantically forward.
32
104110
2636
ve hava almak için yüzeye çıkmalarını bekleyen deniz kuşları gibi
01:46
Ultimately, they will often look to settle in a patch of flotsam,
33
106770
3547
yeni avcılarıyla karşılaşırlar.
01:50
preferably a patch of floating seaweed.
34
110341
2268
Savunmasız kaplumbağalar, daha hayatlarının ilk günlerinde
01:52
Now for the next several months,
35
112919
1611
01:54
they will seek to avoid those that would eat them,
36
114554
2389
yaşama tutunmak için
korku ve endişeyle ilerleyerek yerleşebilecekleri bir yer ararlar.
01:56
find that which they might eat themselves,
37
116967
2046
Sonunda, yığınların arasını
01:59
and not fall to the pressures of challenging weather
38
119037
2452
02:01
or unfortunate currents.
39
121513
1381
ve özellikle yüzen deniz yosunlarını seçerler.
02:03
In this phase, roughly 50 percent of those who reach the surf
40
123285
3657
Sonraki birkaç ay,
02:06
will perish.
41
126966
1198
onları yiyecek hayvanlardan kaçarken yiyebilecekleri hayvanları bulacak,
02:08
Ultimately, with the passage of years,
42
128639
2251
talihsiz akıntıların ve zorlu havanın basıncına kapılmamaya çalışacaklar.
02:10
the survivors will increase in size,
43
130914
2020
02:12
from that of a dinner plate at year one
44
132958
1871
02:14
to that of a dinner table,
45
134853
1287
Bu aşamada,
02:16
in the case of one species at least, the leatherback,
46
136164
2662
denize ulaşanların neredeyse %50'si
02:18
a decade or so later.
47
138850
1361
başarısız olacak.
02:20
With size comes some measure of protection.
48
140830
2565
Son olarak, hayatta kalanlar
yıllar geçtikçe büyüyecek ve on yıl sonra,
02:23
The only truly worrisome predators now are some of the larger shark species--
49
143419
4199
en azından bir tür, deri sırtlı deniz kaplumbağası,
02:27
bulls, tigers, and whites --
50
147642
2165
bir yemek tabağı boyutundan
02:29
and the occasional killer whale.
51
149831
1770
bir yemek masası büyüklüğüne ulaşacak.
02:32
At approximately two decades of age,
52
152220
2026
Fiziksel gelişimleri,
onlara bir tür koruma sağlayacak.
02:34
the survivors will be old enough themselves to breed,
53
154270
2706
Artık endişelenmeleri gereken tek yırtıcılar
02:37
and continue the cycle which their very existence heralds.
54
157000
3267
bazı büyük köpek balığı türleri -boğa, kaplan, ve beyaz köpek balığı -
02:40
Of those that began as eggs on a distant beach,
55
160291
2843
ve bazen de katil balinalar.
02:43
now less than 10 percent remain,
56
163158
2696
20 yaşında hâlâ hayatta olanlar,
02:45
at least, those were the odds prior to significant human interference.
57
165878
3711
üreme yaşına gelmiş olacaklar
ve soylarının devamını müjdeleyen
02:50
Over the past century, and in particular in the last several decades,
58
170289
4327
yaşam döngülerini sürdürecekler.
Uzak bir sahilde yumurtalarda başlayan hayatlardan
02:54
human endeavors, from beach development
59
174640
2237
şimdi %10'undan azı hâlâ hayatta.
02:56
to plastic refuse to poaching, long lines, nets,
60
176901
4025
En azından insan etkisi ile tahmin edilen olasılıklar bu şekilde.
03:00
and even noxious chemicals, including oil,
61
180950
2595
Geçen yüzyıl ve özellikle son yarım yüzyılda,
03:03
have upped the ante for sea turtles,
62
183569
2077
03:05
causing their survival rate to drop to around one percent or less,
63
185670
4306
plaj inşasından plastik atık boşaltımına,
03:10
from each nesting cycle.
64
190000
1831
yasak avcılığa, ağlara
03:11
It is this added human pressure which has pushed
65
191855
2678
hatta yağları da içeren zehirli kimyasallara kadar insan etkisi,
03:14
each of the eight sea turtle species
66
194557
1755
deniz kaplumbağalarının ölüm risklerini arttırdı.
03:16
into either a threatened or endangered state.
67
196336
2459
Öyle ki bu, hayatta kalma olasılıklarının her yuvalama döneminde
03:19
For while they have evolved to overcome a host of obstacles,
68
199591
3205
yaklaşık %1 oranında düşmesine neden oldu.
03:22
the most recent has arisen so quickly
69
202820
2472
İnsan etkisinin var olan risklere eklenmesi,
03:25
and at such scale that the species find themselves overwhelmed.
70
205316
3878
her 8 deniz kaplumbağası türünden 1'inin
nesli tükenmiş veya nesli tükenmekte olan hayvanlar listesine girme sebebi.
03:29
So let's quickly recap this cycle of odds.
71
209874
2363
Deniz kaplumbağaları, birtakım tehditleri aşarak evrimleşseler de
03:32
Using a hypothetical nesting season,
72
212261
1782
03:34
for females may nest multiple times in a single year,
73
214067
2909
sonuncu tehdit o kadar hızlı ve etkili gelişti ki
03:37
of 1,000 eggs, for sake of ease.
74
217000
2109
kendilerinden geçtiler.
03:39
1000 eggs laid.
75
219730
1439
03:41
800 hatch.
76
221898
1247
Bu olasılıklar döngüsünü hızlıca tekrar edelim.
03:43
400 make it to the water.
77
223784
1877
Bir yuvalama dönemi hayal edelim
ve yılda birkaç kez yumurtlayan dişi kaplumbağaların,
03:46
200 progress toward adulthood.
78
226430
2350
hesaplama kolaylığı açısından, 1000 yumurta bıraktığını farz edelim.
03:49
20 survive to breeding age --
79
229540
2271
03:51
that is, without human interference.
80
231835
2110
1000 deniz kaplumbağası yumurtlamış.
03:54
Two survive to breeding age with human interference.
81
234840
3709
800'ü yumurtadan çıkıyor.
400'ü suya kadar ilerliyor.
200'ü yetişkinliğe erişiyor.
03:59
So a breeding adult sea turtle is the very embodiment of a long shot.
82
239299
4816
20'si üreme yaşına ulaşıyor
04:04
It is the exception, not the rule.
83
244139
2049
ve bu, insan müdahalesi olmadan meydana geliyor.
04:06
A jackpot.
84
246660
1203
İnsan müdahalesi ile yalnızca 2 tanesi üreme yaşına gelebiliyor.
04:07
It is, in a very real sense,
85
247887
2588
04:10
a miracle.
86
250499
1150
Yani üreyen yetişkin bir deniz kaplumbağası, uzun bir sürecin ta kendisi.
Bu bir kural değil, istisna.
Büyük bir şans.
Bu, tam anlamıyla,
bir mucize.

Original video on YouTube.com
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7