What "Orwellian" really means - Noah Tavlin

"Orwellci" kelimesi esasen ne anlama geliyor - Noah Tavlin

Çeviri: firdevs altuntov Gözden geçirme: Neslihan Kara

If you've watched the news or followed politics

Eğer haberleri izliyorsan ya da politikayı takip ediyorsan

chances are you've heard the term Orwellian

herhangi bir içerikte kullanılmış olan

thrown around in one context or another.

"Orwellci" terimini duymuşsundur

But have you ever stopped to think about what it really means,

ama gerçekten ne demek olduğunu ya da

or why it's used so often?

neden bu kadar çok kullanıldığını durup düşündün mü hiç?

The term was named after British author Eric Blair

Bu terim takma adıyla George Orwell olarak bilinen

known by his pen name George Orwell.

Britanyalı Eric Blair'den sonra türetilmişti.

Because his most famous work, the novel "1984,"

Onun en ünlü çalışması olan "1984" adlı romanında

depicts an oppressive society under a totalitarian government,

totaliter hükümetin baskısı altında olan bir toplumu anlattığı için

"Orwellian" is often used simply to mean authoritarian.

genellikle "Orwellci" terimi sadece otoriter demek için kullanılıyor;

But using the term in this way

ama bu terimi bu şekilde kullanmak

not only fails to fully convey Orwell's message,

sadece Orwell'in mesajını tam olarak iletmekte başarısız olmaya neden olmuyor,

it actually risks doing precisely what he tried to warn against.

aslında onun tam olarak uyarmaya çalıştığı şeyi yapma riskine girmeye neden oluyor.

Orwell was indeed opposed to all forms of tyranny,

Orwell aslında her türlü zorba yönetim biçimine karşıydı.

spending much of his life fighting against anti-democratic forces

Hayatının çoğunu hem sağdan hem de soldan olan antidemokratik güçlere karşı

of both the left-wing and the right.

savaşmaya vermişti;

But he was also deeply concerned with how such ideologies proliferate.

ama böyle ideolojilerin nasıl çoğaldığıyla da son derece ilgiliydi ve

And one of his most profound insights

onun en derin sezilerinden bir tanesi

was the importance that language plays in shaping our thoughts and opinions.

dilin düşünmemizi ve fikirlerimizi şekillendirmede oynadığı rolün önemiydi.

The government of "1984"'s Oceania controls its people's actions and speech

"1984" adlı romandaki Okyanusya hükümeti, halkın eylemlerini ve konuşmalarını

in some ways that are obvious.

bazı apaçık yollarla kontrol eder.

Their every move and word is watched and heard,

İnsanların her hareketleri ve sözleri izlenir ve duyulur.

and the threat of what happens to those who step out of line

Yoldan çıkanlara edilen tehdit,

is always looming overhead.

her zaman asılmaktır.

Other forms of control are not so obvious.

Diğer kontrol türleri o kadar da apaçık değildir.

The population is inundated with a constant barrage of propaganda

Halk, Gerçek Bakanlığı'da uydurulmuş tarihi gerçeklerden ve

made up of historical facts and statistics manufactured in the Ministry of Truth.

istatistiklerden oluşan aralıksız propaganda bombardımanına maruz bırakılır.

The Ministry of Peace is the military.

Barış Bakanlığı ordudur.

Labor camps are called "Joycamps."

Çalışma kamplarına "Eğlence Kampları" denir.

Political prisoners are detained and tortured in the Ministry of Love.

Politik tutsaklar Sevgi Bakanlığı'nda gözaltına alınır ve işkence görür.

This deliberate irony is an example of doublespeak,

Bu kasti ironi çiftsöylem örneğidir.

when words are used not to convey meaning but to undermine it,

Çiftsöylemde kelimeler alakalı oldukları fikirleri çürüterek,

corrupting the very ideas they refer to.

anlamlarını yansıtmak için değil de yavaş yavaş yok etmek için kullanılır.

The regime's control of language goes even further,

Rejimin dil kontrolü,

İngilizce dilinden kelimeler çıkararak daha da ileri gider.

eliminating words from the English language

Bunu, yenisöylemin resmi diyalektini yaratmak için yapar.

to create the official dialect of Newspeak,

a crudely limited collection of acronyms and simple concrete nouns

Yenisöylem, kısaltmaların ve basit somut isimlerin kabaca sınırlı derlemesi olup

lacking any words complex enough to encourage nuanced or critical thought.

ince ayrıntılı ya da eleştirel düşünmeye neden olan karmaşık kelimeleri içermez.

This has an effect on the psyche Orwell calls, "Doublethink,"

Orwell bunun zihne etkisine

hipnotik bilişsel uyumsuzluk durumu olan "Çiftdüşünme" adını verir.

a hypnotic state of cognitive dissonance

in which one is compelled to disregard their own perception

Bu düşünme biçiminde birisi kendi algısını görmezden gelmeye zorlanarak

in place of the officially dictated version of events,

yerine resmi olarak dikte edilen olayları kabul eder.

leaving the individual completely dependent

Bu, bireyi, devletin kendi gerçeklik tanımına

on the State's definition of reality itself.

tamamen bağlı bırakır.

The result is a world

Sonuç, kişinin kendi özeli olan

in which even the privacy of one's own thought process is violated,

düşünme sürecinin bile ihlal edildiği,

where one may be found guilty of thoughtcrime by talking in their sleep,

uyku sırasında konuşmaktan dolayı düşünce suçu işlemekle suçlandığı ve

and keeping a diary or having a love affair

günlük tutmanın ya da aşk ilişkisi yaşamanın

equals a subversive act of rebellion.

yıkıcı isyan hareketine eş tutulduğu bir dünyadır.

This might sound like something that can only happen in totalitarian regimes,

Bu sadece totaliter rejimlerde olabilen bir şeymiş gibi görünebilir;

but Orwell was warning us about the potential for this occurring

ama Orwell demokratik toplumlarda bile bunun olabilmesi

even in democratic societies.

potansiyeline karşı bizi uyarıyordu. Bundan dolayı,

And this is why "authoritarian" alone does not "Orwellian" make.

tek başına otoriter kelimesi "Orwellci" kelimesinin anlamına karşılık gelmiyor.

In his essay, "Politics and the English Language,"

"Politika ve İngilizce dili" adlı denemesinde,

he described techniques like using pretentious words to project authority,

otoriteyi yansıtmak için gösterişli kelimeler kullanma ya da

or making atrocities sound acceptable by burying them in euphemisms

vahşetleri edebi kelam içinde saklayıp ve anlaşılması güç cümle yapılarına sokarak

kabul edilebilir görünmelerini sağlama gibi teknikleri anlatmıştı ama

and convoluted sentence structures.

But even more mundane abuses of language can affect the way we think about things.

daha sıradan olan dil istismarları bile düşünme biçimimizi etkileyebilir.

The words you see and hear in everyday advertising

Sana hoş görünmesi ve senin davranışlarını etkilemek için

have been crafted to appeal to you and affect your behavior,

her gün gördüğün ve duyduğun reklamlardaki kelimeler ustalıkla işleniyor.

as have the soundbites and talking points of political campaigns

Bazı konularda en ince ayrıntılı bakış açılarını sıkça sunmayan

which rarely present the most nuanced perspective on the issues.

siyasi kampanyaların kısa konuşmaları ve konuşma konularını da ustalıkla işleniyor.

And the way that we use ready-made phrases and responses gleaned from media reports

İnternetten kopyalanan ya da medya haberlerinden öğrenilen

or copied from the Internet

hazır cümleleri ve cevapları kullanmamız

makes it easy to get away with not thinking too deeply

derin düşünmekten ya da varsayımlarımızı

or questioning your assumptions.

sorgulamaktan kaçınmamızı kolaylaştırıyor.

So the next time you hear someone use the word Orwellian,

Dolayısıyla bir daha ki sefere Orwellci kelimesini duyduğunda,

pay close attention.

dikkatini ver.

If they're talking about the deceptive and manipulative use of language,

Eğer dilin aldatıcı ve manipüle edici kullanımından bahsediyorlarsa,

they're on the right track.

doğru yoldalar.

Eğer toplumun gözetlenmesinden ya da zorba devletten bahsediyorlarsa

If they're talking about mass surveillance and intrusive government,

they're describing something authoritarian but not necessarily Orwellian.

otoriter bir şeyi tanımlıyorlardır ama bunun Orwellci olduğu kesin değildir.

And if they use it as an all-purpose word for any ideas they dislike,

Eğer her hoşlanmadıkları fikir için bu kelimeyi çok yönlü olarak kullanıyorlarsa,

it's possible their statements are more Orwellian

ifadelerinin, eleştirdikleri şeyden

than whatever it is they're criticizing.

daha Orwellci olması mümkündür.

Words have the power to shape thought.

Kelimelerin düşünceyi biçimlendirme gücü vardır.

Language is the currency of politics,

Dil siyasetin parasıdır.

forming the basis of society from the most common, everyday interactions

En sıradan günlük etkileşimlerden

to the highest ideals.

en yüksekteki hedeflere kadar toplumun temelini oluşturur.

Orwell urged us to protect our language

Orwell bizi dilimizi korumak için teşvik etti

because ultimately our ability to think and communicate clearly

çünkü esasen açık bir biçimde düşünebilme ve iletişim kurabilme yeteneğimiz

is what stands between us and a world where war is peace

savaşın barış, özgürlüğün kölelik olduğu bir dünyayla

and freedom is slavery.

bizim aramızda duran şeydir.