Did ancient Troy really exist? - Einav Zamir Dembin

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

When Homer’s Iliad was first written down in the 8th century BCE,

Homer'ın İlyada Destanı M.Ö. 8. yüzyılda ilk yazıldığında

the story of the Trojan war was already an old one.

Truva Savaşı hikâyesi eskide kalmıştı bile.

From existing oral tradition,

Sözle günümüze taşınarak

audiences knew the tales of the long siege,

dinleyiciler uzun kuşatma hikâyeleri,

the epic duels outside the city walls,

kentin duvarları dışındaki tarihi düellolar

and the cunning trick that finally won the war.

ve sonunda savaşı kazandıran hileyi öğrenmişlerdi.

In the end, the magnificent city was burned to the ground,

En sonunda o büyüleyici kent

never to rise again.

yeniden doğmamak üzere ateşe verildi.

But had it ever existed?

Peki gerçekten var mıydı?

By the time the field of archaeology began to take shape in the 19th century,

19. yüzyılda arkeoloji disiplini ilk ortaya çıktığında

many were skeptical, considering the epic to be pure fiction,

pek çok kişi bu tarihi olayın tamamen kurgu olduğunu,

a founding myth imagining a bygone heroic era.

bir kahramanlık dönemini anlatan bir destan olduğunu düşünüyordu.

But some scholars believed

Ancak bazı araştırmacılar,

that behind the superhuman feats and divine miracles

insanüstü yiğitlik ve akıl almaz mucizelerin arkasında

there must have been a grain of historical truth -

bir parça da olsa gerçeklik payı olduğu kanısındaydı;

a war that was really fought,

gerçekten olmuş bir savaş

and a place where it happened.

ve savaşın gerçekleştiği bir yer.

Frank Calvert was one such believer.

Frank Calvert buna inananlardan biriydi.

He had spent his youth traveling and learning about ancient civilizations

Gençliği boyunca eski medeniyetleri öğrenmek uğruna seyahat etmişti

before accompanying his brother Frederick

ve sonra da kardeşi Frederick'le birlikte

on a diplomatic mission to the northwest Anatolian region of Çanakkale.

Kuzeybatı Anadolu bölgesi kenti Çanakkale'ye diplomatik bir geziye çıktı.

It was here that Homer described the Greek encampment

Homer'ın Karamenderes nehrinin kıyısı diye tanımladığı

at the mouth of the Scamander river.

Yunan kamp alanı işte burasaydı.

And it was here that fate brought Frank into contact

Yine burada kader Frank'i

with a journalist and geologist named Charles Maclaren.

gazeteci ve jeolog Charles Maclaren'la bir araya getirdi.

Locals and travelers had long speculated

Yerliler ve ziyaretçiler uzun zaman boyunca

that Troy might’ve stood on one of the surrounding hilltops.

Truva'nın çevredeki tepeliklerden birinde olabileceğine inanmıştı.

But Maclaren had been one of the first

Ama bu alanla ilgili topografik çalışma yayınlayan

to publish a detailed topographical study of the area.

ilk kişilerden biriydi.

He believed he had found the site –

Truva'yı bulduğunu düşünüyordu:

a 32-meter mound known by the name Hisarlık,

Hisarlık adında 32 metre bir tepe,

derived from the Turkish word for “fortress.”

adını, Türkçedeki hisar kelimesinden alıyor.

Soon after meeting with him in 1847,

1847 yılında onunla tanıştıktan hemen sonra

the Calverts bought 2,000 acres of farmland

Calvert'ler 8.000 dönümlük arazi satın aldı,

that included part of the hill.

arazi, tepeliğin bir kısmını da alıyordu.

Before they could explore any further,

Onlar daha araştırma yapamadan

the Crimean War broke out

Kırım savaşı patlak verdi

and forestalled their archaeological ambitions for several years.

ve bu durum arkeolojik araştırmaların birkaç yıl beklemesine neden oldu.

After the war’s end,

Savaş bittikten sonra,

Frank Calvert began to survey the site,

Frank Calvert alanı araştırmaya başladı,

but lacked the funds for a full excavation.

ama tam bir kazı için gerekli finansmana sahip değildi.

This was where the wealthy German businessman

İşte bu noktada varlıklı Alman iş insanı ve amatör arkeolog

and amateur archaeologist Heinrich Schliemann came in.

Heinrich Schliemann devreye girdi.

At Calvert’s invitation,

Calvert'in daveti üzerine

Schliemann visited the grounds in 1868, and decided to excavate.

Schliemann 1869'de mekanı ziyaret etti ve kazı yapmaya karar verdi.

Eager to find the ancient city,

Antik kenti bulma amacıyla

Schliemann tore massive trenches all the way to the base of the hill.

Schliemann tepeliğin tabanına kadar çok büyük bir kazı gerçekleştirdi.

There, he uncovered a hoard of precious artifacts,

Burada çok değerli insan eserlerinden oluşan bir yığın buldu:

jewelry,

mücevherler

and metalwork,

metal işlemeler

including two diadems and a copper shield.

ve iki taç ile bakır bir kalkan.

Schliemann took full credit for the discovery,

Schliemann bu keşfi tamamen kendine atfetti,

announcing that he had found Troy

Truva'yı bulduğunu

and the treasure of its king Priam.

ve hazinenin Truva kralı Priam'a ait olduğunu ilan etti.

But the real treasure was elsewhere.

Ama asıl hazine başka bir yerdeydi.

When later archaeologists studied the site,

Daha sonra alanı araştıran arkeologlar,

they realized that the mound consisted of no less than nine cities,

bu tepelikte en az dokuz kent olduğunu fark etti,

each built atop the ruins of the last.

her biri öncekinin üstüne kurulmuştu.

The layer Schliemann had uncovered dated back to the Mycenaean Age,

Schliemann'ın ortaya çıkardığı katman Miken Çağ ile ilişkilendirilmişti,

more than 1,000 years too early for Homer.

yani Homer'dan en az 1000 sene daha önce.

But inside the mound was indeed evidence

Ancak tepelikte gerçekten de

for a city that had thrived during the Bronze Age,

Tunç Devri'nde gelişmiş bir kentin kanıtları vardı,

with charred stone,

yakılmış taşlar,

broken arrowheads,

kırılmış ok uçları

and damaged human skeletons suggesting a violent end.

ve kötü bir sona işaret eden zarar görmüş insan iskeletleri.

It was Troy VII, contained in the middle layers

Bu Truva VII kentiydi, orta tabakalarda kalmıştı

and now ravaged for a second time by Schliemann’s careless excavation.

ve ikinci kez Schliemann'ın dikkatsiz kazısı yüzünden yağmalanıyordu.

The settlement, spanning some 200,000 square meters

200 bin metre kareyi kaplayan kent

and home to as many as 10,000 people,

10 bin kadar insana ev sahipliği yapıyordu,

thrived until around 1180 BCE.

M.Ö. yaklaşık 1180 yılına kadar var olmuşlardı.

Its position at the southern entrance of the Dardanelles strait

Çanakkale Boğazı'nın güney girişindeki konumu

would’ve made a formidable strategic location for both defense and trade.

onu hem savunma hem de ticaret için güçlü bir stratejik nokta kılardı.

Most importantly, there are the remains of a massive fortification wall –

Ama en önemlisi, devasa bir sur duvarı kalıntıları vardı,

perhaps the very same one

muhtemelen Priam ve Hector'un

from which Priam and Hector once watched the Greeks approach.

Yunanların yaklaşmasını izlediği duvardı.

Of course, it’s difficult to be certain

Tabii ki bu kalıntıların

that these ruins are the true remains of ancient Troy,

Truva Antik Kenti kalıntıları olduğundan emin olmak zor

and scholars still dispute

ve araştırmacılar Truva Savaşı'nın

whether the Trojan War as described by Homer ever happened.

hâlâ Homer'ın anlattığı gibi olup olmadığı konusunda anlaşmaya varmadı.

Yet the evidence is strong enough

Ancak kanıt öyle güçlü ki

that UNESCO has labelled Hisarlık the archeological site of Troy.

UNESCO Hisarlık'ı Truva arkeolojik sit alanı olarak kabul etti.

Regardless of its identity,

Kimliğine bakılmaksızın,

thanks to persistence,

irade ve biraz inanç ve çok araştırmayla

a bit of faith,

and a lot of research,

archaeologists are bringing the long-buried secrets

arkeologlar uzun zaman gömülü kalmış sırları

of an ancient, lost city to light.

antik, kayıp bir şehri gün yüzüne çıkarıyorlar.