Why do we sweat? - John Murnan

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

The finish line's in sight and you put on an extra burst of speed.

Bitiş çizgisi görünür oluyor ve siz hızınızı birden artırıyorsunuz.

As your legs pick up the pace, your breathing gets deeper,

Bacaklarınız yarışa ayak uydururken nefesiniz derinleşiyor,

your heart pounds faster,

kalp atışınız hızlanıyor

and sweat pours over your skin.

ve cildiniz terle kaplanıyor.

How does this substance suddenly materialize

Bu madde nasıl birdenbire yoktan var oluyor?

and what exactly is its purpose?

Tam olarak amacı ne?

There are a number of scenarios that can make us sweat:

Bizi terleten bir dizi senaryo var:

eating spicy foods,

Acı besinler yemek,

nervousness,

gerginlik

and when we're sick.

ve hastalık.

But exercise is probably the most familiar and common.

Ancak spor muhtemelen en aşina ve yaygın olanı.

In that case, sweating happens as a response to movement

Bu durumda terleme hücrelerinizin derinliklerinde

triggered deep inside your cells.

hareketlenmeye yanıt olarak başlıyor.

As you increase your pace, your muscles work harder,

Siz hızınızı artırdıkça kaslarınız daha çok çalışır,

increasing their demand for energy.

enerjiye olan gereksinimleri artar.

A process called cellular respiration

Hücresel respirasyon denilen bir süreç

consumes glucose and oxygen to form ATP,

hücrenin enerji birimi olan ATP oluşturmak için

the energy currency of the cell.

glukoz ve oksijen tüketir.

Much of this process takes place in structures called mitochondria.

Bu sürecin çoğu kısmı mitokondri denilen yapılarda gerçekleşir.

The more you move,

Siz hareket ettikçe

the harder mitochondria work to supply your body with energy.

vücudunuza enerji sağlamak için mitokondri daha fazla çalışır.

All this work comes at a cost, though.

Bu çok çalışmanın da bir bedeli var.

As the cells break down the ATP, they release heat.

Hücreler ATP'yi ayrıştırırken ısı salınımı yaparlar.

The heat stimulates temperature sensors throughout your body.

Bu ısı tüm vücudunuzdaki sıcaklık sensörlerini uyarır.

Those receptors detect the excess heat being produced by your muscle cells

Bu reseptörler kas hücrelerinizden gelen fazla ısıyı algılarlar

and communicate that information to the hypothalamus,

ve bu bilgiyi hipotalamusa bildirir,

which regulates body temperature.

bu organ da vüct ısısını düzenler.

The hypothalamus responds

Bunun üzerine hipotalamus,

by sending signals out through the sympathetic nervous system

sempatik sinir sistemi aracılığıyla cildinizdeki ter bezlerine

to the sweat glands in your skin.

sinyal göndererek çalışır.

These are distributed all over the body

Bu sinyaller tüm vücuda dağılır,

with especially high concentrations on the palms of your hands,

özellikle avuç içlerinizde

the soles of your feet,

ayak yastıkçıklarında

and on your head.

ve başınızda yoğunlaşır.

When a sweat gland first receives the signal,

Bir ter bezi bu sinyali ilk aldığında

the fluid surrounding the cells in its coiled base

sarılı zar içinde hücreleri çevreleyen sıvı

contains high amounts of sodium and chloride.

yüksek oranda sodyum ve klorür içerir.

The cells pump these ions into a hollow tube

Hücreler bu iyonları ter bezi içinden geçen

that runs through the sweat gland.

dar bir kanala yollar.

Then, because it's saltier inside the tube than outside,

Kanalın içi, dışarısından daha tuzlu olduğu için

water moves into the tube by osmosis.

ozmoz yoluyla su, kanalın içine girer.

As what's called the primary secretion builds up in the bottom of the tube,

İlk salınım denilen sıvı kanalın aşağısında birikir,

water pressure pushes it up into the long straight part of the duct.

su basıncı bunu kanalın uzun düz kısmına iter.

Before it seeps onto the skin,

Cilt üzerine çıkmadan önce,

cells lining the tube will reclaim as much salt as possible

kanalı çevreleyen hücreler sürecin devam edebilmesi için

so the process can continue.

mümkün olduğu kadar tuz tutarlar.

The water in sweat absorbs your body's heat energy

Terdeki su vücudun ısı enerjisini emer

and then evaporates off of you when it reaches the surface,

ve yüzeye ulaştığında buharlaşarak yok olur,

which in turn lowers your temperature.

bu da vücut ısınızı düşürür.

This process, known as evaporative cooling,

Buharlaşmalı soğutma denilen bu süreç

was an important adaptation for our ancestors.

atalarımızdan kalan önemli bir adaptasyondu.

This cooling effect isn't only helpful during exercise.

Soğutma etkisinin faydası sporla sınırlı değil.

We sweat in many other scenarios, too.

Terlediğimiz pek çok başka senaryo var.

Eating particularly spicy food makes some people sweat profusely from their faces.

Acı şeyler yemek bazı insanların yüzlerinin aşırı terlemesine neden olur.

That happens because spices trigger the same neural response in the brain

Bunun sebebi, acının beyinde ısı reseptörlerini harekete geçiren

that activates temperature receptors, which usually respond to increased heat.

aynı sinirsel tepkimeyi başlatması ve bu da fazla ısıya karşı tepkimedir.

Sweating is also part of the fight or flight response

Terlemek ayrıca stresle durumlarda karşılaştığımız

stimulated by stressful scenarios, like asking someone on a date

kaç ya da savaş tepkisinin bir parçası.

or interviewing for a job.

Birine çıkma daveti etmek veya iş görüşmesi gibi.

This happens because adrenaline stimulates muscle activity

Bunun da sebebi adrenalinin kas aktivitesini uyarması

and causes blood vessels to widen,

ve kan damarlarının genişlemesini sağlaması,

two responses that increase heat and trigger the sweating response.

bu iki tepkime de ısıyı artırır ve terlemeyi başlatır.

And sweating also occurs when we get sick.

Hastalandığımızda da terleriz.

When we're feverish, we sweat because infections

Ateşimiz çıktığında terlememizin sebebi

stimulate the hypothalamus to increase muscle activity,

enfeksiyonun hipotalamusta kas aktivitesini artırması,

which in turn releases more energy as heat.

bunun sonucunda daha çok enerji ısı olarak salınır.

That increases your overall temperature,

Tüm vücut ısınızı artıran bu durum,

a protective mechanism that makes your body less habitable for infectious agents.

enfekte maddelerin vücutta kalamaması için koruyucu bir mekanizmadır.

Like with running, sweating helps your body vent that heat.

Koşarken olduğu gibi terlemek ısının dışa atılmasını sağlar.

When the fever's over or you've won your race,

Ateşiniz düştüğünde veya yarışı kazandığınızda

your temperature receptors sense the decrease in heat

vücut ısısı reseptörleri ısıdaki bu düşüşü algılar

and the hypothalamus brings your sweating response to an end.

ve hipotalamus terleme tepkimesini sonlandırır.

In some cases, like after a run,

Bazı durumlarda, koşu sonrasında

the hypothalamus also signals to your body

kaybettiğiniz suyun yenilenmesi için

that you need to replenish the water that you've oozed out.

hipotalamus vücudunuza sinyal gönderir.

So, when you're pushing yourself to reach that next goal,

Amacınıza ulaşmak için kendinizi zorladığınızda

you can think of sweat as your body's very own calibrator,

terinizi, sizi başarıya ulaştıran

enabling you to go that extra mile.

kendi vücut kalibratörünüz olarak düşünebilirsiniz.