The myth of the moon goddess - Cynthia Fay Davis

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Ozay Ozaydin

The moon goddess, Ix Chel, patiently watched a spider at work.

Ay tanrıçası Ix Chel, sabırla iş başındaki bir örümceği izliyordu.

She could make use of it skills, she thought.

Onun becerilerinden yararlanabilirim diye düşündü.

Through careful observation and imitation, she soon became a skilled weaver.

Dikkatli gözlem ve taklitle kısa bir süre içinde yetenekli bir dokumacı oldu.

The sun god, Kinich Ahau, was impressed with her work,

Güneş tanrısı Kinich Ahau onun işlerinden etkilenmişti

and admired her from afar.

ve uzaktan ona hayranlık duyuyordu.

But the goddess’ grandfather was very possessive

Fakat tanrıçanın büyükbabası çok sahipleniciydi

and would not let the sun god anywhere near his beloved granddaughter.

ve güneş tanrısının sevgili torununa yaklaşmasına izin vermezdi.

To get past the grandfather, the sun god disguised himself

Büyükbabayı atlatmak için

güneş tanrısı sinek kuşu kılığına büründü.

as a hummingbird.

As he took a drink of tobacco flower honey,

Tütün çiçeğinin özünden içerken

the moon goddess spotted him and asked her grandfather

ay tanrıçası onu fark etti

ve büyükbabasından kuşu onun için yakalamasını istedi.

to capture the bird for her.

The grandfather shot the disguised sun god with a blow dart, stunning him.

Büyükbaba gizlenmiş güneş tanrısını bir ağız tüfeğiyle vurup onu sersemletti.

Ix Chel nursed the wounded bird back to health,

Ix Chel, yaralı kuşa sağlığına kavuşana kadar baktı

and soon, he was able to spread his wings and fly again.

ve çok geçmeden kanatlarını açıp tekrar uçabiliyordu.

He transformed back into the sun god and invited the moon goddess

Tekrar güneş tanrısına dönüşüp

ay tanrıçasının onunla kaçmasını istedi.

to escape with him.

The two rowed away in a canoe,

İkisi bir kanoda kürek çekerken

but the grandfather called upon the powerful storm god

büyükbaba onları durdurmasına yardım etmek için

kudretli fırtına tanrısını çağırdı.

to help him stop them.

Sensing danger, the moon goddess jumped from the canoe into the water below

Tehlikeyi hisseden ay tanrıçası kanodan suya atlayıp

and transformed into a crab.

bir yengece dönüştü.

But the storm god had already thrown a lightning bolt,

Fakat fırtına tanrısı çoktan bir şimşek çakmıştı

which hit the crab and pierced her through her heart, killing her.

ama şimşek yengece isabet etti, kalbinden delip geçti ve onu öldürdü.

Hundreds and hundreds of dragonflies gathered,

Yüzlerce yusufçuk toplandı,

buzzing songs and fluttering their transparent wings.

şarkılar vızıldadılar ve saydam kanatlarını çırptılar.

They formed a thick, magical cloud over the moon goddess’ body.

Ay tanrıçasının vücudu etrafında kalın, büyülü bir bulut oluşturdular.

For thirteen days the dragonflies cut, cleaned, and hollowed thirteen logs.

On üç gün boyunca yusufçuklar on üç kütüğü kesti, temizledi ve oydu.

On the thirteenth night, the logs burst open,

On üçüncü gecede kütükler aniden patladı

and the moon goddess emerged— alive and more brilliant than ever.

ve ay tanrıçası belirdi— hiç olmadığı kadar canlı ve muhteşemdi.

The sun god wasted no time in proposing marriage.

Güneş tanrısı zaman kaybetmeden evlenme teklifi etti.

The moon goddess happily agreed.

Ay tanrıçası mutlulukla kabul etti.

Side-by-side, they were ready to light up the sky with their powerful rays.

Yan yana, güçlü ışınlarıyla gökyüzünü aydınlatmaya hazırlardı.

Unfortunately, the story doesn’t end there.

Ne yazık ki hikaye burada sona ermiyor.

The sun god’s brother visited often.

Güneş tanrısının erkek kardeşi sık sık ziyaret ederdi.

Sensing he was also in love with Ix Chel, the sun god grew jealous,

Onun da Ix Chel’e aşık olduğunu hisseden güneş tanrısı kıskançlık gösterip

and began to mistreat her.

ona kötü davranmaya başladı.

One day, Ix Chel was sitting on the riverbank,

Ix Chel bir gün nehir kenarında oturuyordu,

furious at her husband.

kocasına çok öfkeliydi.

A huge bird came gliding down

Kocaman bir kuş süzüle süzüle inip

and offered to take her to the high mountain peaks.

onu yüksek dağların zirvelerine çıkarmayı teklif etti.

To get away from the cruel sun god, she agreed.

Acımasız güneş tanrısından uzaklaşmak için teklifi kabul etti.

There, she met the king of the vultures.

Orada akbabaların kralıyla tanıştı.

The vulture king was kind and fun-loving—

Akbaba kralı nazik ve eğlenmeyi seven biriydi—

a much better partner than the violent sun god.

sert güneş tanrısından çok daha iyi bir eşti.

The moon goddess made a new home with him in the mountains.

Ay tanrıçası onunla dağlarda yeni bir ev kurdu.

When the sun god heard, he was distraught.

Güneş tanrısı bunu duyduğunda ise çılgına dönmüştü.

He hid inside a deer carcass until a hungry vulture came swooping down,

Aç bir akbaba gelene kadar bir geyik leşinin içine saklandı,

then hopped onto its back and rode to the mountain kingdom

sonra arkasına atladı

ve ay tanrıçasının artık akbaba kralı ile yaşadığı dağ krallığına doğru yola koyuldu

where the moon goddess now lived with the vulture king.

He begged her to come home with him, apologizing for how he had treated her.

ve onunla eve dönmesi için ona yalvardı, ona davranış şekli için özür diledi.

The kind and forgiving goddess took pity on him and agreed to go back.

Kibar ve bağışlayıcı tanrıça ona acıdı ve geri dönmeyi kabul etti.

But Kinich Ahau soon began to show his true nature again.

Fakat Kinich Ahau çok geçmeden yine gerçek yüzü göstermeye başladı.

He struck her, scarring her face and dimming her bright rays.

Ona vurdu, yüzünde bir yara izi bıraktı ve parlak ışınlarını söndürdü.

Ix Chel flew off into the dark.

Ix Chel karanlığa doğru uçup gitti.

From then on, she vowed to appear only at night.

O andan itibaren sadece geceleri belirmeye ant içti.

She befriended the stars, and combined her pale blue rays with their light

Yıldızlarla arkadaş oldu

ve gece yolcularını emniyete götürmek için

to guide night travelers to safety.

soluk mavi ışınlarını onların ışıklarıyla birleştirdi.

She used her healing gift,

İyileştirme yeteneğini,

which she had once used on the wounded sun god,

sadece bir kez yaralı güneş tanrısı üstünde kullandığı yeteneğini

to cure people who were ill.

hasta insanları iyileştirmek için kullandı.

Today, Ix Chel is so widely known

Günümüzde Ix Chel o kadar tanındı ki

that she’s become a symbol of Maya culture.

Maya kültürünün bir sembolü haline geldi.

But archeological evidence suggests that for the ancient Maya

Fakat arkeolojik kanıtlar gösteriyor ki antik Maya’ya göre

Ix Chel and the moon goddess were separate deities.

Ix Chel ve ay tanrıçası ayrı tanrılardı.

In the retellings of Maya people and the records of anthropologists,

Mayalıların anlatımlarında ve antropologların kayıtlarında,

the two have merged so that Ix Chel’s story extends

Ix Chel’in hikayesi tarihi kayıtların sınırının ötesine uzansın diye

beyond the limits of the historical record.

ikisi birleştirilmiş.

Her story, like all myths, isn’t just one story:

Onun hikayesi, tüm efsaneler gibi, tek bir hikaye değil:

the variations, ancient and modern, speak to what people value,

antik ve modern varyasyonlar, insanların neye değer verdiklerini,

and how they see themselves in their mythological heroes.

mitolojik kahramanlarında kendilerini nasıl gördüklerini anlatıyor.