Da Vinci's Vitruvian Man of math - James Earle

Çeviri: Selda Yener Gözden geçirme: Mehmet Şeker

This image of the Vitruvian Man, taken from Leonardo's sketches,

Leonardo'nun eskizlerinden alınan bu Vitruvius Adamı

has become one of the most recognizable symbols of the Renaissance.

Rönesans'ın en meşhur sembollerinden biri olmuştur.

But why?

Ama neden?

It's a simple pen and ink drawing, right?

Basit bir dolmakem çizimi değil mi?

Wrong!

Değil!

Let's start to answer this question with a math problem.

Bunu bir matematik problemiyle cevaplamaya başlayalım.

I know how to calculate the area of a circle.

Çemberin alanını hesaplamayı biliyorum.

I take the value for pi and multiply it by the radius squared.

Pi sayısını alır, yarıçapın karesiyle çarparım.

I also know how to take the area of a square.

Karenin alanını hesaplamayı da biliyorum.

I multiply the base by itself.

Kenar uzunluğunu kendisiyle çarparım.

But how can I take the area of a circle and create a square with an equal area?

Peki, çemberin alanını alıp aynı alana sahip bir kare nasıl oluştururum?

This is a problem often called "squaring a circle"

Bu, ilk kez antik dünyada ortaya atılan,

that was first proposed in the ancient world.

genelde "çemberin karelenmesi" denilen bir problem.

And like many ideas of the ancient world,

Antik dünyanın diğer birçok fikirleri gibi

it was given new life during the Renaissance.

Rönesans döneminde yeniden hayat bulmuş.

As it turns out, this problem is impossible to solve

Anlaşılan o ki, pi sayısının doğası gereği

because of the nature of pi,

çözülmesi imkânsız bir problem,

but that's another story.

fakat o ayrı bir konu.

Leonardo's sketch,

Leonardo'nun

which is influenced by the writings of the Roman architect, Vitruvius,

Romalı mimar Vitruvius'ın eserlerinin etkisindeki bu eskizi,

places a man firmly at the center of a circle and a square.

insanı bir çember ve karenin tam ortasına yerleştirir.

Vitruvius claimed the navel is the center of the human body

Vitruvius göbeğin insan vücudunun tam ortası olduğunu

and that if one takes a compass and places the fixed point on the navel,

ve pergel göbeğin sabit noktasına yerleştirilirse

a circle can be drawn perfectly around the body.

vücudu eksiksiz çevreleyen bir daire çizileceğini iddia eder.

Additionally, Vitruvius recognized that arm span and height

Vitruvius ayrıca, insan vücudunda kol genişliğinin ve boyun

have a nearly perfect correspondence in the human body,

mükemmele yakın bir uyumu olduğunu,

thus placing the body perfectly inside a square as well.

dolayısıyla vücudun karenin içerisine de eksiksiz yerleştiğini fark eder.

Leonardo used the ideas of Vitruvius

Leonardo, Vtruvius'un fikirlerini

to solve the problem of squaring a circle metaphorically

çemberin karelenmesi bilinmezini çözmek için insanı

using mankind as the area for both shapes.

mecazen her iki şeklin alanı olarak kullandı.

Leonardo wasn't just thinking about Vitruvius, though.

Fakat Leonardo yalnız Vitruvius'la yetinmedi.

There was an intellectual movement in Italy at the time called Neoplatonism.

O dönemlerde, İtalya'da Yeni Platonculuk denilen bir fikri akım vardı.

This movement took an old concept from the 4th century

Bu akım, Platon ve Aristo'nun geliştirdiği

developed by Plato and Aristotle,

"Varlık Zinciri" denilen

called "The Great Chain of Being."

IV. yüzyılın eski bir görüşünü ele aldı.

This belief holds that the universe has a hierarchy resembling a chain,

Bu düşünce, evrende zincire benzeyen bir hiyerarşi olduğuna inanır;

and that chain starts at the top with God,

zincir en üstte Tanrı'yla başlar,

then travels down through the angels, planets, stars, and all lifeforms

sonra şeytan ve cinlerden önce

aşağı doğru melekler, gezegenler, yıldızlar ve tüm canlılar gelir.

before ending with demons and devils.

Early in this philosophic movement,

Bu felsefi düşüncenin öncesinde,

it was thought that mankind's place in this chain was exactly in the center.

insanın bu zincirdeki yerinin tam ortada olduğuna inanılırdı.

Because humans have a mortal body accompanied by an immortal soul,

İnsan ölümsüz bir ruhun eşlik ettiği ölümlü bir bedene sahip olduğundan,

we divide the universe nicely in half.

biz insanlar evreni güzelce ikiye ayırıyoruz.

Around the time Leonardo sketched the Vitruvian Man, however,

Ancak, Leonardo'nun Vitruvius Adamı'nı çizdiği sıralarda

a Neoplatonist named Pico Della Mirandola had a different idea.

Pico Dela Mirandola adlı bir Yeni Platoncu

farklı bir görüşe sahipti.

He pried mankind off the chain

İnsanlığı zincirden çıkardı

and claimed that humans have a unique ability

ve insanın istediği mertebeye ulaşmak gibi

to take any position they want.

eşsiz bir yetisi olduğunu iddia etti.

Pico claimed that God desired a being capable of comprehending

Pico, Tanrı'nın yaratmış olduğu güzel ve sırlı kâinatı

the beautiful and complicated universe he had created.

idrak edebilecek bir varlık arzuladığını ileri sürdü.

This led to the creation of mankind,

Bu arzu, tanrının kainatın merkezine yerleştirdiği

which he placed at the center of the universe

istediği gibi davranma yetisine sahip olan insanın

with the ability to take whatever form he pleases.

yaratılışına sebep oldu.

Mankind, according to Pico,

Pico'ya göre insan

could crawl down the chain and behave like an animal

zincirde aşağı doğru inip canavarlaşabilirdi

or crawl up the chain and behave like a god,

veya zincirde yükselebilir ve tanrılaşabilirdi,

it's our choice.

bu bizim tercihimizdi.

Looking back at the sketch,

Çizime dönersek,

we can see that by changing the position of the man,

insanın yerini değiştirdiğimizde

he can fill the irreconcilable areas of a circle and a square.

dairenin ve karenin bağdaşmayan alanlarını kaplayabildiğini görürüz.

If geometry is the language the universe is written in,

Eğer, geometri kâinatın yazıldığı dilse

then this sketch seems to say we can exist within all its elements.

bu eskiz, bütün unsurlarının içerisinde var olabileceğimizi söylüyor gibi.

Mankind can fill whatever shape he pleases geometrically

İnsan, geometrik ve felsefi açıdan da

and philosophically as well.

istediği her şekli alabilir.

In this one sketch, Leonardo was able to combine

Bu eskizinde Leonardo,

the mathematics, religion, philosophy, architecture,

matematik, din, felsefe, mimari

and artistic skill of his age.

ve döneminin sanatını bir araya getirebildi.

No wonder it has become such an icon for the entire time period.

Bütün bir dönemin simgesi olmasına şaşmamalı.