Da Vinci's Vitruvian Man of math - James Earle

Translator: Kim Phung Nguyen Reviewer: Uy Le

This image of the Vitruvian Man, taken from Leonardo's sketches,

Bức họa "Người Vitruvius,"

phác thảo của Leonardo,

has become one of the most recognizable symbols of the Renaissance.

đã trở thành một biểu tượng

tiêu biểu cho thời Phục Hưng.

But why?

Nhưng tại sao?

Chỉ là bản phác thảo đơn giản thôi mà?

It's a simple pen and ink drawing, right?

Không đúng!

Wrong!

Let's start to answer this question with a math problem.

Hãy trả lời câu hỏi này

từ khía cạnh toán học.

Ta đều biết cách tính diện tích hình tròn.

I know how to calculate the area of a circle.

Lấy số pi

I take the value for pi and multiply it by the radius squared.

nhân với bình phương bán kính.

I also know how to take the area of a square.

Ta cũng biết tìm diện tích hình vuông:

I multiply the base by itself.

Bằng cách nhân hai cạnh với nhau.

But how can I take the area of a circle and create a square with an equal area?

Nhưng làm sao để lấy diện tích hình tròn

và tạo ra hình vuông có diện tích tương ứng?

This is a problem often called "squaring a circle"

Đây là bài toán "Biến tròn thành vuông"

được đặt ra lần đầu tiên từ thời cổ đại.

that was first proposed in the ancient world.

And like many ideas of the ancient world,

Và như nhiều ý tưởng cổ đại khác

nó đã được hồi sinh trong thời Phục Hưng.

it was given new life during the Renaissance.

Hóa ra,

As it turns out, this problem is impossible to solve

vấn đề này không có đáp án

vì bản chất của số pi,

because of the nature of pi,

but that's another story.

nhưng đó lại là một câu chuyện khác.

Leonardo's sketch,

Bức vẽ này,

ảnh hưởng bởi ghi chép của

which is influenced by the writings of the Roman architect, Vitruvius,

kiến trúc sư người La Mã, Vitruvius,

đặt một người đàn ông ở trung tâm

places a man firmly at the center of a circle and a square.

của một hình tròn và một hình vuông.

Vitruvius claimed the navel is the center of the human body

Vitruvius cho rằng rốn

là trung tâm cơ thể người

and that if one takes a compass and places the fixed point on the navel,

và nếu ta dùng một cái com-pa

và đặt đầu kim ở phần rốn,

a circle can be drawn perfectly around the body.

thì sẽ vẽ được một vòng tròn hoàn hảo quanh thân người.

Additionally, Vitruvius recognized that arm span and height

Ngoài ra, Vitruvius còn nhận ra rằng

sải tay và chiều cao

have a nearly perfect correspondence in the human body,

của một người có độ lớn gần bằng nhau,

thus placing the body perfectly inside a square as well.

cho nên một người cũng có thể nằm vừa vặn trong một hình vuông.

Leonardo used the ideas of Vitruvius

Leonardo đã dùng ý tưởng đó

to solve the problem of squaring a circle metaphorically

để giải quyết một cách ẩn dụ việc "Biến tròn thành vuông",

using mankind as the area for both shapes.

sử dụng con người như đơn vị đo cho cả hai hình.

Tuy nhiên, Leonardo không chỉ nghĩ về Vitruvius.

Leonardo wasn't just thinking about Vitruvius, though.

There was an intellectual movement in Italy at the time called Neoplatonism.

Có 1 hệ tư tưởng mới

tại Ý lúc bấy giờ

gọi là Chủ nghĩa Tân Platon.

This movement took an old concept from the 4th century

Phong trào dùng khái niệm cũ

mà Platon và Aristotle đã phát triển từ thế kỷ IV,

developed by Plato and Aristotle,

called "The Great Chain of Being."

gọi là Sợi xích của Sự tồn tại.

This belief holds that the universe has a hierarchy resembling a chain,

Với niềm tin rằng vũ trụ có cấp bậc

giống như một sợi xích,

and that chain starts at the top with God,

sợi xích đó bắt đầu ở vị trí cao nhất là Chúa,

sau đó đi xuống là các thiên thần,

then travels down through the angels, planets, stars, and all lifeforms

các hành tinh,

các vì sao,

và mọi sinh vật sống

cuối cùng kết thúc với bọn quỷ dữ.

before ending with demons and devils.

Early in this philosophic movement,

Ban đầu, phong trào này cho rằng

vị trí của con người trong sợi xích

it was thought that mankind's place in this chain was exactly in the center.

nằm chính xác ở trung tâm.

Because humans have a mortal body accompanied by an immortal soul,

Vì thân xác con người sẽ chết đi

nhưng linh hồn thì bất tử,

we divide the universe nicely in half.

nên loài người chia vũ trụ làm đôi.

Around the time Leonardo sketched the Vitruvian Man, however,

Tuy nhiên, trong khoảng thời gian

Leonardo vẽ "Người Vitruvius",

a Neoplatonist named Pico Della Mirandola had a different idea.

Pico della Mirandola, người theo Tân Platon,

lại có ý tưởng khác.

He pried mankind off the chain

Ông tách loài người khỏi sợi xích

tuyên bố con người có khả năng đặc biệt

and claimed that humans have a unique ability

để lựa chọn bất kỳ vị trí nào họ muốn.

to take any position they want.

Pico claimed that God desired a being capable of comprehending

Pico khẳng định Chúa muốn có

1 giống loài có thể hiểu được

the beautiful and complicated universe he had created.

vẻ đẹp và sự phức tạp của vũ trụ mà Ngài tạo ra.

This led to the creation of mankind,

Đó là nguyên nhân loài người ra đời,

which he placed at the center of the universe

và Ngài đặt họ ở trung tâm vũ trụ,

with the ability to take whatever form he pleases.

với khả năng trở thành bất kỳ ai họ muốn.

Mankind, according to Pico,

Theo Pico, dọc theo sợi xích,

could crawl down the chain and behave like an animal

loài người có thể đi xuống và cư xử như một con thú,

or crawl up the chain and behave like a god,

hoặc đi lên và cư xử như một vị thần,

tùy chúng ta lựa chọn.

it's our choice.

Looking back at the sketch,

Khi xem xét bức phác họa,

we can see that by changing the position of the man,

dù có thay đổi vị trí của người đàn ông,

anh ta vẫn nằm trong diện tích

he can fill the irreconcilable areas of a circle and a square.

cùa một hình tròn và một hình vuông.

If geometry is the language the universe is written in,

Nếu mô tả vũ trụ bằng hình học,

then this sketch seems to say we can exist within all its elements.

có lẽ, bản phác họa muốn nói

chúng ta có thể tồn tại ở bất cứ đâu.

Con người có thể tồn tại mọi nơi

Mankind can fill whatever shape he pleases geometrically

cả mặt hình học

and philosophically as well.

lẫn mặt triết lý.

In this one sketch, Leonardo was able to combine

Chỉ một bản phác họa,

Leonardo đã kết hợp

the mathematics, religion, philosophy, architecture,

toán học,

tôn giáo,

triết học,

kiến trúc,

and artistic skill of his age.

và nghệ thuật đương thời.

No wonder it has become such an icon for the entire time period.

Chính vì vậy nó trở thành

biểu tượng của cả một thời đại.