How your digestive system works - Emma Bryce

Çeviri: Figen Ergürbüz Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

Across the whole planet,

Dünyanın dört bir yanında

humans eat on average between one and 2.7 kilograms of food a day.

insanlar günde ortalama 1 ve 2,7 kg arası yiyecek tüketiyorlar.

That's over 365 kilograms a year per person,

Bu bir insan için yılda 365 kilogram

and more than 28,800 kilograms over the course of a lifetime.

ve hayat boyu toplam 28.800 kilogram anlamına geliyor.

And every last scrap makes its way through the digestive system.

Her bir lokma sindirim sistemine doğru bir yolculuğa çıkar.

Comprised of ten organs covering nine meters,

9 metreyi kaplayan 10 organ

and containing over 20 specialized cell types,

ve 20'den fazla özel amaçlı hücre çeşidini kapsayan bu sistem

this is one of the most diverse and complicated systems in the human body.

insan vücudunun en çeşitli ve karmaşık sistemlerinden biri.

Its parts continuously work in unison to fulfill a singular task:

Her parçası sadece bir görevi yerine getirmek için çalışıyor:

transforming the raw materials of your food

Yiyeceklerdeki ham maddeleri yararlı besinlere çevirmek

into the nutrients and energy that keep you alive.

ve sizi hayatta tutan enerjiye dönüştürmek.

Spanning the entire length of your torso,

Gövdeniz boyunca uzanmakla birlikte

the digestive system has four main components.

sindirim sistemi dört temel bölümden oluşur.

First, there's the gastrointestinal tract,

İlki sindirim kanalıdır,

a twisting channel that transports your food

besinleri taşıyan kıvrımlı bir kanaldır

and has an internal surface area of between 30 and 40 square meters,

ve 30-40 metre kare iç yüzeyi vardır,

enough to cover half a badminton court.

bu badminton kortunun yarısını kaplayacak genişliktedir.

Second, there's the pancreas,

İkinci olarak pankreas,

gallbladder,

safra kesesi

and liver,

ve karaciğer,

a trio of organs that break down food using an array of special juices.

özel sular kullanarak besinlerin yıkımını gerçekleştiren bu üçlü.

Third, the body's enzymes,

Üçüncü vücudun enzimleri,

hormones,

hormonlar,

nerves,

and blood

sinirler

ve kan

all work together to break down food,

hepsi bir arada çalışarak besinlerin ayrıştırılması

modulate the digestive process,

sindirim sürecinin düzenlenmesi

and deliver its final products.

ve son ürünlerinin vücuttan atılmasını sağlarlar.

Finally, there's the mesentery,

Son olarak mezenter,

a large stretch of tissue that supports

yani bütün sindirim organlarınızı destekleyen,

and positions all your digestive organs in the abdomen,

karnınızda durmalarını ve görevlerini yapmalarını sağlayan

enabling them to do their jobs.

geniş doku uzantısı olan bağırsak askısı bulunur.

The digestive process begins before food even hits your tongue.

Sindirim süreci yiyecek dilinize bile değmeden başlar.

Anticipating a tasty morsel,

Lezzetli bir lokma beklentisiyle

glands in your mouth start to pump out saliva.

ağzınızdaki salgı bezleri tükürük salgılamaya başlar.

We produce about 1.5 liters of this liquid each day.

Her gün 1,5 litre tükürük üretiriz.

Once inside your mouth,

Yiyecek ağzımıza girdiğinde

chewing combines with the sloshing saliva

tükürüğe bulanmış yiyeceğin çiğnenmesi,

to turn food into a moist lump called the bolus.

yiyecekleri bolus denilen nemli topaklara çevirir.

Enzymes present in the saliva break down any starch.

Tükürükte bulunan enzimler karbonhidratların ayrışmasını sağlar.

Then, your food finds itself

Yiyecek daha sonra kendini

at the rim of a 25-centimeter-long tube called the esophagus,

25 cm bir tüp olan özofagus adlı yemek borusunda bulur,

down which it must plunge to reach the stomach.

bu boru aracılığıyla mideye göderilir.

Nerves in the surrounding esophageal tissue

Yemek borusunu çevreleyen sinirler

sense the bolus's presence and trigger peristalsis,

lokmayı algıladığında peristatlsisi tetikler,

a series of defined muscular contractions.

bu belirli bir dizi kas kasılmasıdır.

That propels the food into the stomach,

Bu hareket yiyecekleri mideye doğru gönderir,

where it's left at the mercy of the muscular stomach walls,

midede ise kaslı mide duvarları bu çiğnenmiş yiyecek toplarını

which bound the bolus, breaking it into chunks.

duvardan duvara çarparak küçük parçalara ayırırlar.

Hormones, secreted by cells in the lining, trigger the release of acids

Buradaki hücreler tarafından salgılanan hormonlar mide duvarından

and enzyme-rich juices from the stomach wall

asit ve zengin enzimli suların salınımını tetikler,

that start to dissolve the food and break down its proteins.

böylece yiyeceklerin çözülmesi ve proteinlerin ayrıştırılması başlatılır.

These hormones also alert the pancreas,

Bu hormonlar ayrıca pankreası,

liver,

karaciğeri,

and gallbladder

ve safra kesesini de

to produce digestive juices

uyararak sindirim sıvıları üretmelerini

and transfer bile, a yellowish-green liquid that digests fat,

ve yağları sindiren sarımsı yeşil bir sıvı olan safranın gönderilmesini sağlayarak

in preparation for the next stage.

bir sonraki aşamaya hazırlık yapar.

After three hours inside the stomach,

Midenin içerisinde 3 saatten sonra

the once shapely bolus is now a frothy liquid called chyme,

topak şeklindeki çiğnenmiş besinler artık kimüs adlı köpüklü bir sıvıdır

and it's ready to move into the small intestine.

ve ince bağırsağa gitmeye hazırdır.

The liver sends bile to the gallbladder,

Karaciğer safra kesesine safra gönderir,

which secretes it into the first portion of the small intestine called the duodenum.

o da ince bağırsağın onikiparmak bağırsağı kısmının ilk bölümüne doğru salgılar.

Here, it dissolves the fats floating in the slurry of chyme

Burada safra kimüs bulamaçı içinde yüzen yağları çözer,

so they can be easily digested by the pancreatic and intestinal juices

böylece pankreas ve bağırsak sıvıları tarafından

that have leached onto the scene.

kolaylıkla sindirilebilirler.

These enzyme-rich juices break the fat molecules down into fatty acids

Bu enzim bakımından zengin sıvılar yağ moleküllerini parçalayarak

and glycerol for easier absorption into the body.

vücuda emilimi kolay olsun diye yağ asitleri ve gliserole dönüştürürler.

The enzymes also carry out the final deconstruction

Bu enzimler ayrıca besinlerin en küçük yapıları olan moleküllere;

of proteins into amino acids

proteinlerin aminoasitlere,

and carbohydrates into glucose.

karbonhidratların glukoza dönüştürülmesini sağlar.

This happens in the small intestine's lower regions,

Bunlar ince bağırsağın alt bölgelerinde gerçekleşir,

the jejunum and ileum,

jejunum ve ileum,

which are coated in millions of tiny projections called villi.

bunlar villi denilen milyonlarca çok ince, kılsı çıkıntıyla kaplıdır.

These create a huge surface area to maximize molecule absorption

Villiler molekül emilimi ve kana karışımı en üst düzeye çıkarmak için

and transference into the blood stream.

çok geniş bir yüzey alanı oluştururlar.

The blood takes them on the final leg of their journey

Yolculuğun son aşamasında kan bu molekülleri alarak

to feed the body's organs and tissues.

vücudun organ ve dokularını beslemek üzere taşır.

But it's not over quite yet.

Ancak yolculuk burada sona ermiyor.

Leftover fiber,

Sindirimden arta kalan lif,

water,

su

and dead cells sloughed off during digestion

ve sindirim sırasında atılan ölü hücreler

make it into the large intestine, also known as the colon.

kolon olarak da bilinen kalın bağırsağa doğru yol alırlar.

The body drains out most of the remaining fluid through the intestinal wall.

Vücut bu kalan sıvının çoğunu bağırsak duvarından süzer.

What's left is a soft mass called stool.

Geriye kalan gaita denilen yumuşak kütledir.

The colon squeezes this byproduct into a pouch called the rectum,

Kolon bu yan ürünü sıkarak rektum denilen keseye yollar,

where nerves sense it expanding

burada sinirler genişlemeyi hissederek

and tell the body when it's time to expel the waste.

vücuda atığı dışarı atma vaktinin geldiğini söyler.

The byproducts of digestion exit through the anus

Sindirimin yan ürünleri anüsten dışarı atıldığında

and the food's long journey,

genellikle 30-40 saat süren

typically lasting between 30 and 40 hours,

yiyeceklerin buuzun yolculuğu

is finally complete.

sonunda tamamlanır.