How your digestive system works - Emma Bryce

Tłumaczenie: Karolina Deryło Korekta: Ola Królikowska

Across the whole planet,

Ludzie na całym świecie

humans eat on average between one and 2.7 kilograms of food a day.

spożywają średnio od jednego do 2,7 kilogramów pokarmu dziennie.

That's over 365 kilograms a year per person,

To ponad 365 kilogramów na osobę rocznie

and more than 28,800 kilograms over the course of a lifetime.

i ponad 28 800 kilogramów w ciągu całego życia.

And every last scrap makes its way through the digestive system.

Każdy kawałek przechodzi przez układ pokarmowy,

który składa się z dziesięciu narządów, mających łącznie dziewięć metrów,

Comprised of ten organs covering nine meters,

and containing over 20 specialized cell types,

i zawiera ponad 20 typów wyspecjalizowanych komórek.

this is one of the most diverse and complicated systems in the human body.

Jest jednym z najbardziej zróżnicowanych i złożonych układów w ludzkim ciele.

Its parts continuously work in unison to fulfill a singular task:

Jego części nieustannie pracują, żeby wykonać jedno zadanie,

transforming the raw materials of your food

przekształcić surowy pokarm

into the nutrients and energy that keep you alive.

w składniki odżywcze i energię potrzebne do życia.

Spanning the entire length of your torso,

Układ pokarmowy pokrywa powierzchnię tułowia

the digestive system has four main components.

i składa się z czterech głównych elementów.

First, there's the gastrointestinal tract,

Pierwszy z nich to przewód pokarmowy,

a twisting channel that transports your food

kręty kanał, który przesuwa pokarm,

and has an internal surface area of between 30 and 40 square meters,

a jego wewnętrzna powierzchnia wynosi od 30 do 40 metrów kwadratowych.

enough to cover half a badminton court.

To wystarczająco dużo, żeby pokryć połowę boiska do badmintona.

Second, there's the pancreas,

Dalej jest trzustka,

gallbladder,

pęcherzyk żółciowy

and liver,

i wątroba.

a trio of organs that break down food using an array of special juices.

Trzy narządy, które rozkładają pokarm za pomocą soków trawiennych.

Third, the body's enzymes,

Następnie enzymy trawienne,

hormones,

hormony,

nerves,

and blood

nerwy

i krew

all work together to break down food,

razem rozkładają pokarm,

modulate the digestive process,

regulują proces trawienia

and deliver its final products.

i transportują jego produkty końcowe.

Finally, there's the mesentery,

Ostatni element to krezka,

a large stretch of tissue that supports

duży kawałek tkanki, który utrzymuje

and positions all your digestive organs in the abdomen,

i stabilizuje narządy trawienne w jamie brzusznej,

enabling them to do their jobs.

umożliwiając im funkcjonowanie.

The digestive process begins before food even hits your tongue.

Proces trawienia rozpoczyna się, zanim pokarm dotknie języka.

Anticipating a tasty morsel,

Spodziewając się pysznego kąska,

glands in your mouth start to pump out saliva.

gruczoły w ustach zaczynają wydzielać ślinę.

We produce about 1.5 liters of this liquid each day.

Codziennie produkujemy około 1,5 litra śliny.

Once inside your mouth,

Kiedy pokarm trafia do ust,

chewing combines with the sloshing saliva

poprzez żucie i mieszanie się ze śliną

to turn food into a moist lump called the bolus.

zmienia się w wilgotną papkę, którą nazywamy kęsem.

Enzymes present in the saliva break down any starch.

Enzymy obecne w ślinie rozkładają skrobię.

Then, your food finds itself

Następnie pokarm trafia

at the rim of a 25-centimeter-long tube called the esophagus,

do 25-centymetrowej tuby zwanej przełykiem,

down which it must plunge to reach the stomach.

skąd dalej przenika do żołądka.

Nerves in the surrounding esophageal tissue

Nerwy w otaczającej tkance przełyku

sense the bolus's presence and trigger peristalsis,

wyczuwają obecność pokarmu i pobudzają perystaltykę,

a series of defined muscular contractions.

czyli serię skurczów mięśni.

That propels the food into the stomach,

Dzięki temu przeżuty pokarm przesuwa się do żołądka,

where it's left at the mercy of the muscular stomach walls,

gdzie skazany jest na łaskę muskularnych ścian żołądka,

which bound the bolus, breaking it into chunks.

które, odbijając pokarm, rozbijają go na kawałki.

Hormones, secreted by cells in the lining, trigger the release of acids

Hormony wydzielane przez komórki nabłonka pobudzają uwalnianie ze ściany żołądka

and enzyme-rich juices from the stomach wall

kwasów i soków zawierających enzymy.

that start to dissolve the food and break down its proteins.

Zaczynają one rozpuszczać pokarm i rozkładać zawarte w nim białka.

These hormones also alert the pancreas,

Te hormony pobudzają również trzustkę,

liver,

wątrobę

and gallbladder

i pęcherzyk żółciowy,

to produce digestive juices

które wydzielają soki trawienne,

and transfer bile, a yellowish-green liquid that digests fat,

i przenoszą żółć, zielono-żółtą wydzielinę rozkładającą tłuszcze,

in preparation for the next stage.

w przygotowaniu do następnego etapu.

After three hours inside the stomach,

Po trzech godzinach w żołądku

the once shapely bolus is now a frothy liquid called chyme,

przeżuty pokarm zmienia się w pienisty płyn zwany chymusem

and it's ready to move into the small intestine.

i przechodzi do jelita cienkiego.

The liver sends bile to the gallbladder,

Wątroba wydziela żółć do pęcherzyka żółciowego,

which secretes it into the first portion of the small intestine called the duodenum.

który uwalnia ją do początkowego odcinka jelita cienkiego, czyli dwunastnicy.

Here, it dissolves the fats floating in the slurry of chyme

Tutaj żółć rozkłada tłuszcze unoszące się w chymusie,

so they can be easily digested by the pancreatic and intestinal juices

ułatwiając ich trawienie sokom trzustkowym i jelitowym,

that have leached onto the scene.

które wkraczają do akcji.

These enzyme-rich juices break the fat molecules down into fatty acids

Enzymy w sokach rozkładają cząsteczki tłuszczu na kwasy tłuszczowe

and glycerol for easier absorption into the body.

i glicerol, żeby łatwiej je wchłonąć.

The enzymes also carry out the final deconstruction

Enzymy rozbijają też

of proteins into amino acids

białka na aminokwasy

and carbohydrates into glucose.

i węglowodany na glukozę.

This happens in the small intestine's lower regions,

Ten proces zachodzi w dolnych odcinkach jelita cienkiego,

the jejunum and ileum,

jelicie czczym i jelicie krętym,

which are coated in millions of tiny projections called villi.

które pokryte są milionami małych wypustek zwanych kosmkami.

These create a huge surface area to maximize molecule absorption

Tworzą one ogromną powierzchnię zwiększającą wchłanianie cząsteczek

and transference into the blood stream.

i przenikanie do krwiobiegu.

The blood takes them on the final leg of their journey

Krew zabiera cząsteczki w ostatni etap podróży,

to feed the body's organs and tissues.

dostarczając je do narządów i tkanek w całym ciele.

But it's not over quite yet.

Ale to jeszcze nie koniec.

Leftover fiber,

Resztki błonnika,

water,

woda

and dead cells sloughed off during digestion

i martwe komórki złuszczone w trakcie trawienia

make it into the large intestine, also known as the colon.

trafiają do jelita grubego.

The body drains out most of the remaining fluid through the intestinal wall.

Większość płynów zostaje wchłonięta przez ścianę jelita.

What's left is a soft mass called stool.

Miękka masa, która pozostaje, to stolec.

The colon squeezes this byproduct into a pouch called the rectum,

Jelito grube przesuwa go do odbytnicy,

where nerves sense it expanding

gdzie nerwy, wyczuwając jej powiększanie,

and tell the body when it's time to expel the waste.

informują ciało, że pora na wydalenie resztek.

The byproducts of digestion exit through the anus

Kiedy produkt uboczny trawienia wydalany jest przez odbyt,

and the food's long journey,

długa droga pokarmu,

typically lasting between 30 and 40 hours,

trwająca zwykle od 30 do 40 godzin,

is finally complete.

dobiega końca.