What really caused the Irish Potato Famine - Stephanie Honchell Smith

Çeviri: Başak Gökdaş Gözden geçirme: esra kurul

1845 yılının sonbaharında, İrlanda kırsalında patates bitkilerinin

In the fall of 1845, the bright green leaves of potato plants

dotted the Irish countryside.

parlak yeşil yaprakları serpilmişti.

For over 200 years, the South American vegetable had thrived

200 yıldan fazla bir süredir, Güney Amerika sebzeleri,

in Ireland’s rough terrain and unpredictable weather.

İrlanda’nın engebeli arazisinde belirsiz hava koşullarında yetişiyordu.

Packed with carbohydrates, vitamins, and minerals,

Karbonhidrat, vitamin ve mineral deposu olan patates,

the potato was a remarkably nutrient-rich crop

son derece besin değeri yüksek bir mahsul olup

that made it easy for less wealthy families to maintain a balanced diet.

daha az varlıklı ailelerin dengeli beslenmelerini kolaylaştırıyordu.

By the mid-19th century, potatoes had supplanted other staple foods.

19. yüzyılın ortalarında patatesler diğer temel gıdaların yerini almıştı.

And since British mandates ensured Ireland’s more valuable

İngiliz yönetimi, İrlanda’nın daha değerli tarım ürünlerinin

agricultural products were exported,

ihraç edilmesini sağladığından beri,

roughly half the country’s 8.5 million residents

yaklaşık 8.5 milyon nüfusun neredeyse yarısı

lived almost entirely on potatoes.

tamamen patatesle geçiniyordu.

Ancak 1845′te hasat başladığında,

But when harvesting began in 1845,

farmers found their potatoes blackened and shriveled.

çiftçiler patateslerinin kararmış ve pörsümüş halde olduğunu gördüler.

Those who ate them suffered severe stomach cramps and even death.

O patatesleri yiyenler, şiddetli mide krampları ve hatta ölüm tehlikesi yaşadı.

Today, we know the culprit was Phytophthora infestans—

Bugün suçlunun ″Phytophthora infestans″ adı verilen,

a fungus that flourished in the season’s unusually damp weather.

mevsimin olağandışı nemli hava koşulunda gelişen bir mantar olduğunu biliyoruz.

But at the time it was simply called “the blight.”

Ancak o dönemde buna “zararlı etmen” deniliyordu.

The fungus likely originated in the Americas,

Bu mantar muhtemelen Amerika’da ortaya çıktı

traveling across the Atlantic on ships.

ve gemilerle Atlantik’i geçerek yayıldı.

And while it destroyed potato harvests across Europe,

Avrupa genelinde patates hasatlarını tahrip ettiği sırada,

wealthier countries— then as today— generally fared better,

zengin ülkeler -o zamanlar da bugün olduğu gibi-

genellikle daha iyi durumdaydı

as they had more resources to draw on.

çünkü daha fazla kaynağa sahiptiler.

Meanwhile, the southern and western regions of Ireland

Bu arada, İrlanda’nın güney ve batı bölgeleri

were already impoverished and entirely dependent on the single crop,

zaten fakirleşmişti ve tek ürüne tamamen bağımlıydı,

making them disproportionately vulnerable.

bu da onları orantısız bir şekilde savunmasız kılıyordu.

The impacts of food insecurity are often most severe at the poverty line.

Gıda güvensizliğinin etkileri, genellikle yoksulluk sınırında şiddetli hissedilir.

But while the failed harvest created a class crisis,

Başarısız hasat, kast sistemi içinde bir krize yol açarken,

the government's response turned it into a national catastrophe.

hükümetin tepkisi bunu ulusal bir felakete dönüştürdü.

For centuries, Ireland had been under varying degrees of English control,

Yüzyıllar boyunca İrlanda, farklı şiddetlerde İngiliz kontrolü altındaydı

and by 1845, it was part of the United Kingdom

ve 1845 yılı itibariyle Birleşik Krallık’ın bir parçasıydı.

with its government based in London.

Hükümeti Londra’da bulunuyordu.

During the famine’s first year,

Kıtlığın ilk yılında,

this distant ruling body imported corn from North America

bu merkezi hükümet Kuzey Amerika’dan mısır ithal etti

and offered the Irish employment on public works projects.

ve İrlandalılara kamu projelerinde istihdam sağladı.

But this relief only caused more problems.

Ancak bu yardım sadece daha fazla soruna yol açtı.

Imported food was poorly distributed and offered insufficient nutrition,

İthal edilen yiyecekler kötü bir şekilde dağıtılıp,yetersiz beslenmeyi teşvik etti.

making the previously healthy population more vulnerable to disease,

Önceden sağlıklı olan nüfusu hastalıklara karşı daha savunmasız hale getirerek,

and increasing maternal and child mortality.

anne ve çocuk ölümlerini artırdı.

Worse still, the British continued to export Ireland’s grain and livestock.

Daha da kötüsü, İngilizler İrlanda’nın

tahıl ve canlı hayvanlarını ihraç etmeye devam ettiler.

Meanwhile, the public works projects required lengthy shifts

Bu arada, ağır fiziksel emek ve uzun vardiyalar gerektiren kamusal işler,

of grueling manual labour and were far from where most workers lived.

çoğu işçinin yaşadığı yerlerden oldukça uzaktaydı.

For example, just one of countless tragic incidences is the story of Thomas Malone,

Örneğin, sayısız trajik olaylardan biri, Thomas Malone’un hikayesidir.

who walked 18 kilometers roundtrip to work every day.

Her gün işe gitmek için gidiş-dönüş olarak 18 kilometre yürüyordu.

One night, exhausted and starving,

Bir gece, bitkin düşmüş ve açlıkla boğuşurken,

he collapsed and died just before reaching home,

eve varmadan önce güçsüz düşerek yere düştü ve öldü,

leaving behind his wife and six children.

ardında karısını ve altı çocuğunu bıraktı.

Despite the year’s countless tragedies, many families managed to scrape by.

Yılın sayısız trajedisine rağmen birçok aile zorlukla idare etmeyi başardı.

But in 1846, the damp weather returned and the blight worsened,

Ancak 1846′da nemli hava geri döndü ve zarar daha da kötüleşti,

impacting 75% of Ireland's potato yield.

İrlanda’nın patates verimini %75 etkiledi.

British relief efforts diminished substantially in the famine’s second year.

Kıtlığın ikinci yılında İngilizlerin yardım çabaları

büyük ölçüde azaldı.

And while international aid helped save lives,

Uluslararası yardım, hayatları kurtarmada yardımcı olsa da

the overall need was enormous.

genel ihtiyaç çok büyüktü.

As the crisis wore on, the government limited who was eligible for relief

Kriz ilerledikçe, hükümet kimin yardım almaya uygun olduğunu sınırladı

and tasked Ireland with funding the relief efforts themselves

ve İrlanda’nın yardım çabalarını kendileri finanse etmeleri için,

by increasing local taxes.

yerel vergileri artırma görevi verdi.

Most modern historians view these disastrous policies

Çoğu modern tarihçi, bu felaket getiren politikaların,

as stemming from a mix of toxic religious ideology,

toksik dini ideoloji,

serbest piyasa ekonomi politikaları

laissez-faire economic policies, and political infighting.

ve siyasi çekişmelerin karışımından kaynaklandığını düşünüyor.

British news sources callously depicted the Irish

İngiliz haber kaynakları, İrlandalıları duyarsızca,

as lazy, simple-minded alcoholics,

tembel, cahil alkolikler olarak tasvir ettiler.

and some London decision-makers believed the famine was God’s punishment

Ve Londra’daki bazı karar vericiler, kıtlığın bu günahkar davranışların

for these sinful behaviors.

Tanrı’nın cezası olduğuna inanıyorlardı.

Diğer hükümet yetkilileri iç siyasi rekabetler nedeniyle,

Other government officials purposefully blocked efforts

to provide meaningful relief due to internal political rivalries.

manidar yardım sağlama çabalarını bilinçli bir şekilde engellediler.

As with famines and food insecurity today,

Bugün ki gibi açlık ve gıda güvensizliği durumlarında da

it wasn't a lack of resources preventing the British from aiding Ireland,

İrlanda’ya yardım etmeyi engelleyen şey, İngilizlerin kaynak eksikliği değil,

but rather a lack of political will.

siyasi irade eksikliği oldu.

Seven years after the blight began,

Felaketin başlamasından yedi yıl sonra

Ireland’s weather patterns returned to normal

İrlanda’nın hava koşulları normale döndü

and the potato crop finally stabilised.

ve patates ürünü nihayet istikrar kazandı.

But over 1 million people had perished from starvation,

Ancak 1 milyondan fazla insan açlık,

malnutrition, and disease.

kötü beslenme ve hastalıktan ölmüştü.

Between 1 and 2 million more fled the country,

1 ve 2 milyon arasında kişi ülkeyi terk etti ve

beginning a trend that dropped Ireland’s population to half its pre-famine levels

1920′ler itibariyle İrlanda’nın nüfusunu açlık öncesi seviyenin yarısına düşüren

by the 1920s.

bir akımı başlattı.

Bugün, iklim değişikliği aşırı hava koşullarını

Today, climate change is making extreme weather more common and sustained,

daha yaygın ve sürdürülebilir hale getiriyor,

leading countless agricultural communities to face similar struggles.

bu da birçok tarım topluluğunun benzer zorluklarla karşılaşmasına neden oluyor.

Just as in Ireland, farmers living on the margins

İrlanda’da olduğu gibi, sınırda yaşayan çiftçiler,

are increasingly facing starvation, malnutrition, and disease

gittikçe artan açlık, kötü beslenme ve hastalıkla karşı karşıya geliyorlar.

due to global weather patterns for which they bear little responsibility.

Bu, sorumluluğu çok az üstlenen küresel hava koşullarından kaynaklanmaktadır.

But history doesn’t have to repeat itself if governments and institutions

Ancak tarih kendini tekrar etmek zorunda değilse, hükümetler ve kurumlar

can provide the kind of aid these regions need:

bu bölgelerin ihtiyaç duyduğu türden yardımı sağlayabilirlerse:

relief efforts that are coordinated and ongoing,

Koordineli ve sürekli yardım çabaları,

provide sufficient nutrition to prevent disease,

hastalıkları önlemek için yeterli beslenmeyi sağlar

and are offered with compassion rather than judgment.

ve yardımlar insanları yargılamadan anlayışla sunulur.