Why is pneumonia so dangerous? - Eve Gaus and Vanessa Ruiz

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Can Boysan

Every time you breathe in, air travels down the trachea,

Her nefes alışınızda hava, soluk borusundan aşağı doğru ilerler,

through a series of channels called bronchi,

bronş denilen bir dizi kanallardan geçerek

and finally reaches little clusters of air sacs called alveoli.

sonunda alveol denilen küçük hava kesesi kümelerine ulaşır.

There are some 600 million alveoli in the lungs,

Akciğerlerde 600 milyon civarında alveol vardır,

adding up to a surface area of roughly 75 square meters—

bu 75 metrekarelik bir tenis kortunun yüzey alanına denk geliyor.

the size of a tennis court.

These tiny sacs, only one cell thick, facilitate a crucial exchange:

Sadece bir hücre kalınlığındaki bu küçük keseler

çok önemli bir değişime olanak sağlıyor:

allowing oxygen from the air we breathe into the bloodstream

Havadan soluduğumuz oksijeni kan dolaşımımıza alıyor

and clearing out carbon dioxide.

ve karbondioksiti temizliyor.

Pneumonia wreaks havoc on this exchange.

Zatürre bu değiş tokuşu mahvediyor.

Pneumonia is an infection of the alveoli that causes them to fill with fluid.

Zatürre, alveolün sıvıyla dolmasına neden olan bir enfeksiyondur.

There are many different kinds of pathogens that can cause pneumonia.

Zatürreye neden olabilecek birçok farklı türde patojenler vardır.

The most common ones are viruses or bacteria.

En yaygın olanları ise virüs ya da bakterilerdir.

These microscopic invaders enter the body via droplets either in the air we breathe,

Bu mikroskobik istilacılar, ya soluduğumuz havadaki damlacıklardan

or when we touch our eyes, noses,

ya da kirli bir yüzeye dokunduktan sonra

or mouths after touching a contaminated surface.

gözlerimize, burnumuza ya da ağzımıza dokunduktan sonra vücudumuza girerler.

Then, they face the respiratory tract’s first line defense:

Sonra solunum sisteminin savunma hattının ön cephesiyle yüzleşirler:

the mucociliary escalator.

Mukosiliyer klirens.

The mucociliary escalator consists of mucus that traps invaders and tiny hairs

Mukosiliyer klirens, istilacıları hapseden mukustan

called cilia that carry the mucus toward the mouth, where it can be coughed out.

ve öksürerek çıkarılan, mukusu ağza doğru taşıyan

ve silia denilen küçük kıllardan oluşur.

But some of these invaders may get past the mucociliary escalator

Ancak bu istilacılardan bazıları mukosiliyer klirensten geçip

into the lungs, where they meet the alveoli.

alveolla buluştuğu akciğerlere gidebilir.

Because alveoli serve as critical exchange points

Alevol, kan ve dış dünyadaki hava arasında

between the blood and air from the outside world,

önemli bir değişim noktası olarak görev yapıyor;

they have their own specialized types of white blood cells, or macrophages,

kendine özel türde beyaz kan hücreleri, diğer bir ismiyle makrofajları var;

which defend against foreign organisms by enveloping and eating them.

onları kuşatarak ve yiyerek yabancı organizmalara karşı savunuyor.

When pathogens enter the lungs, the macrophages work to destroy them.

Patojenler, akciğerlere girdiğinde makrofajlar onları yok etmeye çalışıyor.

The immune system releases additional white blood cells in the alveoli to help.

Bağışıklık sistemi, yardımcı olması için

daha fazla beyaz kan hücresini alveolden salıveriyor.

As these immune cells fight the pathogens, they generate inflammation—

Bu immun hücreler patojenlerle savaşıyor,

iltihap ve iltihapın bir yan ürünü olarak sıvı meydana getiriyor.

and fluid as a by-product of the inflammation.

When this fluid builds up,

Bu sıvılar biriktikçe

it makes gas exchange inside the alveoli much more difficult.

alveoldaki gaz değiş tokuşunu çok daha zorlaştırıyor.

As the level of carbon dioxide in the bloodstream begins to rise,

Kan dolaşımındaki karbondioksit seviyesi yükselmeye başladıkça

the body breathes more quickly to try to clear it out and get more oxygen in.

vücut onu temizlemek ve daha fazla oksijen almak için daha hızlı nefes alıyor.

This rapid breathing is one of the most common symptoms of pneumonia.

Bu hızlı soluma, zatürrenin en yaygın belirtilerinden biridir.

The body also tries to force the fluid out of the alveoli through coughing.

Vücut ayrıca öksürerek alveoldaki sıvıyı dışarı atmaya çalışıyor.

Determining the cause of pneumonia can be difficult,

Zatürrenin sebebini belirlemek zor olabilir

but once it is established, doctors can prescribe antibiotics,

ancak bir kez belirlendiğinde doktorlar antibiyotik yazabilir,

which may include either antibacterial or antiviral treatments.

antibakteriyel ya da antiviral tedaviler de uygulanabilir.

Treatment with antibiotics helps the body get the infection under control.

Antibiyotikli tedavi, enfeksiyonu kontrol altına almaya yardımcı oluyor.

As the pathogen is cleared out,

Patojen temizlendikçe

the body gradually expels or absorbs fluid and dead cells.

vücut sıvıyı ve ölü hücreleri atıyor ya da emiyor.

The worst symptoms typically fade out in about a week,

En kötü belirtiler, yaklaşık bir hafta içinde kayboluyor

though full recovery may take as long as a month.

ancak tamamen iyileşmek bir ay kadar sürebilir.

Otherwise healthy adults can often manage pneumonia at home.

Bunun dışında sağlıklı bireyler, zatürreyi genelde evde atlatabiliyorlar.

But for some groups, pneumonia can be a lot more severe,

Ancak bazıları için zatürre daha şiddetli geçebilir,

requiring hospitalization and oxygen, artificial ventilation,

vücut enfeksiyonla savaşırken hastanede tedaviye, oksijene, solunum cihazına

or other supportive measures while the body fights the infection.

ya da diğer destekleyici önlemlere gereksinim duyulabilir.

Smoking damages the cilia,

Sigara içmek siliaya zarar verir,

making them less able to clear even the normal amount of mucus and secretions,

bu durumda zatürreyle birlikte artan miktar bir yana,

let alone the increased volume associated with pneumonia.

silia, normal miktardaki mukus ve salgıları bile

daha az temizleyebiliyor.

Genetic and autoimmune disorders

Genetik ve otoimmun hastalıklar,

can make someone more susceptible to pathogens that can cause pneumonia.

zatürreye neden olabilecek patojenleri daha hassas kılabilir.

Young children and the elderly also have impaired clearance

Ayrıca, küçük çocuklar ve yaşlılarda

bozulmuş klerens ve daha zayıf bağışıklık sistemi bulunuyor.

and weaker immune systems.

And if someone has viral pneumonia,

Eğer birisinde viral zatürre varsa

their risk of bacterial respiratory infection is higher.

bakteriyel solunum enfeksiyon riski daha yüksek.

Many of the deaths from pneumonia are due to lack of access to healthcare.

Zatürre kaynaklı ölümlerin birçoğu

sağlık hizmetlerine ulaşım yokluğundan meydana geliyor.

But sometimes, even with appropriate care,

Ancak bazen uygun bakımla bile

the body enters a sustained fight against the infection it can’t maintain,

vücut, sürdüremeyeceği bir enfeksiyona karşı savaşa giriyor;

activating inflammatory pathways throughout the body,

sadece akciğerlerdeki değil,

not just in the lungs.

tüm vücuttaki iltihaplı yolları harekete geçiriyor.

This is actually a protective mechanism,

Bu aslında koruyucu bir mekanizma

but after too long in this state organs start shutting down,

ancak bu durum çok uzun süre devam ederse organlar durmaya başlıyor,

causing shock and sometimes death.

şoka ve bazense ölüme neden oluyor.

So how can we prevent pneumonia?

Peki zatürreyi nasıl önleyebiliriz?

Eating well and getting enough sleep and exercise

İyi beslenmek, yeterince uyumak ve egzersiz yapmak

helps your body fight off infections.

vücudunuzun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı oluyor.

Vaccines can protect against common pneumonia-causing pathogens,

Aşılar, zatürreye yol açan yaygın patojenlere karşı bizi koruyabilirken

while washing your hands regularly helps prevent the spread of these pathogens—

ellerinizi düzenli olarak yıkamak bu patojenlerin yayılımını önlemede

and protect those most vulnerable to severe pneumonia.

ve şiddetli zatürreye karşı

bu en savunmasız varlıkları korumada size yardımcı oluyor.