Why is pneumonia so dangerous? - Eve Gaus and Vanessa Ruiz

Tłumaczenie: Natalia Pedras Korekta: Paulina Kaniewska

Every time you breathe in, air travels down the trachea,

Za każdym razem gdy robimy wdech, powietrze przepływa w dół tchawicy,

through a series of channels called bronchi,

przez sieć kanalików zwanych oskrzelami,

and finally reaches little clusters of air sacs called alveoli.

aż dociera do skupisk woreczków powietrznych

zwanych pęcherzykami płucnymi.

W płucach znajduje się około 600 milionów pęcherzyków

There are some 600 million alveoli in the lungs,

adding up to a surface area of roughly 75 square meters—

o łącznej powierzchni mniej więcej 75 metrów kwadratowych,

the size of a tennis court.

co równa się powierzchni kortu tenisowego.

These tiny sacs, only one cell thick, facilitate a crucial exchange:

Te cienkie woreczki, grubości pojedynczej komórki, umożliwiają kluczową wymianę,

allowing oxygen from the air we breathe into the bloodstream

czyli transport tlenu z wdychanego powietrza do krwioobiegu

and clearing out carbon dioxide.

i usuwanie dwutlenku węgla z organizmu.

Pneumonia wreaks havoc on this exchange.

Zapalenie płuc zakłóca ten proces.

Pneumonia is an infection of the alveoli that causes them to fill with fluid.

To infekcja atakująca pęcherzyki płucne, w wyniku której wypełniają się one płynem.

There are many different kinds of pathogens that can cause pneumonia.

Jest wiele rodzajów patogenów, które mogą powodować zapalenie płuc.

The most common ones are viruses or bacteria.

Najbardziej popularne z nich to bakterie i wirusy.

Ci mikroskopijni najeźdźcy dostają się do organizmu,

These microscopic invaders enter the body via droplets either in the air we breathe,

gdy wdychamy z powietrzem zainfekowany aerozol

or when we touch our eyes, noses,

lub gdy dotykamy oczu, nosa lub ust po kontakcie ze skażoną powierzchnią.

or mouths after touching a contaminated surface.

Then, they face the respiratory tract’s first line defense:

Następnie intruzi napotykają pierwszą linię obrony dróg oddechowych,

the mucociliary escalator.

aparat śluzowo-rzęskowy.

Składa się on ze śluzu, który wyłapuje patogeny,

The mucociliary escalator consists of mucus that traps invaders and tiny hairs

called cilia that carry the mucus toward the mouth, where it can be coughed out.

oraz włosków zwanych rzęskami, które przemieszczają śluz w kierunku ust,

gdzie może zostać wykrztuszony.

But some of these invaders may get past the mucociliary escalator

Jednak część patogenów może się przedrzeć przez tę linię obrony,

into the lungs, where they meet the alveoli.

dostać do płuc i napotkać na swej drodze pęcherzyki płucne.

Because alveoli serve as critical exchange points

Ponieważ pęcherzyki płucne stanowią istotny punkt wymiany gazowej,

between the blood and air from the outside world,

they have their own specialized types of white blood cells, or macrophages,

mają własne, wyspecjalizowane typy krwinek białych, makrofagi,

which defend against foreign organisms by enveloping and eating them.

które bronią płuca przed patogenami, wchłaniając je i pożerając.

When pathogens enter the lungs, the macrophages work to destroy them.

Kiedy wróg trafia do płuc, makrofagi próbują go zniszczyć.

The immune system releases additional white blood cells in the alveoli to help.

Układ odpornościowy uwalnia dodatkowe białe krwinki

do pęcherzyków płucnych do pomocy.

As these immune cells fight the pathogens, they generate inflammation—

Walka komórek układu odpornościowego z patogenami wywołuje stan zapalny,

and fluid as a by-product of the inflammation.

którego produktem ubocznym jest płyn.

When this fluid builds up,

Nagromadzenie się płynu

it makes gas exchange inside the alveoli much more difficult.

bardzo utrudnia wymianę gazową w pęcherzykach płucnych.

As the level of carbon dioxide in the bloodstream begins to rise,

Wraz ze wzrostem w krwiobiegu poziomu dwutlenku węgla

the body breathes more quickly to try to clear it out and get more oxygen in.

oddychamy szybciej, żeby organizm mógł go usunąć i pobrać więcej tlenu.

This rapid breathing is one of the most common symptoms of pneumonia.

Przyspieszony oddech jest jednym z najczęstszych objawów zapalenia płuc.

The body also tries to force the fluid out of the alveoli through coughing.

Organizm próbuje też pozbyć się płynu z pęcherzyków poprzez kaszel.

Determining the cause of pneumonia can be difficult,

Ustalenie przyczyny zapalenia płuc może być trudne,

but once it is established, doctors can prescribe antibiotics,

ale kiedy zostanie ona stwierdzona, doktor może przepisać antybiotyk

which may include either antibacterial or antiviral treatments.

przeciw infekcji bakteryjnej lub wirusowej.

Treatment with antibiotics helps the body get the infection under control.

Terapia antybiotykowa pomaga ciału przejąć kontrole nad infekcją.

As the pathogen is cleared out,

Kiedy patogen zostanie usunięty,

the body gradually expels or absorbs fluid and dead cells.

ciało stopniowo wydala lub wchłania płyn i martwe komórki.

The worst symptoms typically fade out in about a week,

Najcięższe objawy znikają zwykle w ciągu około tygodnia,

though full recovery may take as long as a month.

ale całkowity powrót do zdrowia może trwać do miesiąca.

Otherwise healthy adults can often manage pneumonia at home.

Dorośli bez chorób współistniejących często przechodzą zapalenie płuc w domu.

But for some groups, pneumonia can be a lot more severe,

Ale dla niektórych grup choroba ta może być dużo poważniejsza

requiring hospitalization and oxygen, artificial ventilation,

i wymagać hospitalizacji oraz użycia respiratora

or other supportive measures while the body fights the infection.

lub innych środków wspomagających organizm w walce z infekcją.

Smoking damages the cilia,

Palenie uszkadza rzęski,

making them less able to clear even the normal amount of mucus and secretions,

powodując, że nie radzą sobie one z normalną ilością śluzu i wydzielin,

let alone the increased volume associated with pneumonia.

a co dopiero z nadprodukcją związaną z zapaleniem płuc.

Genetic and autoimmune disorders

Choroby genetyczne i autoimmunologiczne

can make someone more susceptible to pathogens that can cause pneumonia.

mogą zwiększać podatność na patogeny wywołujące zapalenie płuc.

Young children and the elderly also have impaired clearance

Małe dzieci i osoby starsze też mają zaburzone oczyszczanie oskrzeli

and weaker immune systems.

i słabszy system odpornościowy.

And if someone has viral pneumonia,

A przy wirusowym zapaleniu płuc

their risk of bacterial respiratory infection is higher.

ryzyko bakteryjnej infekcji układu oddechowego jest wyższe.

Many of the deaths from pneumonia are due to lack of access to healthcare.

Wiele zgonów z powodu zapalenia płuc wynika z braku dostępu do ochrony zdrowia.

But sometimes, even with appropriate care,

Ale czasem też przy odpowiedniej opiece medycznej

the body enters a sustained fight against the infection it can’t maintain,

organizm rozpoczyna uporczywą walkę, której nie ma siły kontynuować,

activating inflammatory pathways throughout the body,

aktywując szlaki zapalne w całym ciele,

not just in the lungs.

nie tylko w płucach.

This is actually a protective mechanism,

Jest to mechanizm obronny,

but after too long in this state organs start shutting down,

ale jeśli organizm zbyt długo jest w tym stanie, przestają działać narządy,

causing shock and sometimes death.

co grozi wstrząsem septycznym, a nawet śmiercią.

So how can we prevent pneumonia?

Jak więc możemy zapobiec zapaleniu płuc?

Eating well and getting enough sleep and exercise

Zdrowe odżywianie, odpowiednia ilość snu i ćwiczenia

helps your body fight off infections.

pomagają organizmowi zwalczyć infekcje.

Szczepionki chronią przed najczęstszymi patogenami wywołującymi zapalenie płuc,

Vaccines can protect against common pneumonia-causing pathogens,

while washing your hands regularly helps prevent the spread of these pathogens—

a regularne mycie rąk pomaga zapobiec rozprzestrzenianiu się patogenów

and protect those most vulnerable to severe pneumonia.

i chroni najbardziej narażonych na ciężki przebieg choroby.