History vs. Christopher Columbus - Alex Gendler

Çeviri: Saliha Karatepeli Gözden geçirme: Nihal Aksakal

Many people in the United States and Latin America

Birleşik Devletler'de ve Latin Amerika'da birçok insan

have grown up celebrating the anniversary of Christopher Columbus's voyage,

Chiristopher Columbus'un yolculuğunun yıl dönümünü kutlayarak büyümüştür,

but was he an intrepid explorer who brought two worlds together

fakat o iki dünyayı bir araya getiren gözükara bir kaşif miydi

or a ruthless exploiter who brought colonialism and slavery?

yoksa sömürgeciliği ve köleliği getiren acımasız bir sömürgeci miydi?

And did he even discover America at all?

Amerka'yı gerçekten de keşfetti mi?

It's time to put Columbus on the stand in History vs. Christopher Columbus.

Tarihle karşı karşıya gelen Christopher Columbus'u kürsüye çıkarma vakti geldi.

"Order, order in the court.

"Sessizlik, sessizlik.

Wait, am I even supposed to be at work today?"

Bir dakika, bugün işte olmam gerekiyor muydu ki?"

Cough

(Öksürük)

"Yes, your Honor.

"Evet, Sayın Hakim.

From 1792, Columbus Day was celebrated in many parts of the United States

1792'den beri Columbus Günü, gerçek yıl dönümü olan 12 Ekim'de

on October 12th, the actual anniversary date.

Birleşik Devletler'in birçok yerinde kutlanıldı.

But although it was declared an official holiday in 1934,

1934'de resmi bayram ilan edildiyse de

individual states aren't required to observe it.

ayrı devletler buna riayet etmek zorunda değiller.

Only 23 states close public services,

Sadece 23 devlet kamu hizmetlerini kapatıyor

and more states are moving away from it completely."

ve çoğu devlet bunu tamamen geride bırakıyor."

Cough

(Öksürük)

"What a pity.

"Ne yazık.

In the 70s, we even moved it to the second Monday in October

70'lerde insanların üç gün güzelce hafta sonları olsun diye

so people could get a nice three-day weekend,

Ekim'in ikinci pazartesisine bile taşıdık,

but I guess you folks just hate celebrations."

ama sanırım siz millet kutlamalardan nefret ediyorsunuz."

"Uh, what are we celebrating again?"

"Ah, yine neyi kutluyoruz?"

"Come on, Your Honor, we all learned it in school.

"Hadi ama, Sayın Hakim, bunu hepimiz okulda öğrendik.

Christopher Columbus convinced the King of Spain to send him on a mission

Christopher Columbus, Hindistan'a giden daha iyi bir ticaret rotası bulmak adına,

to find a better trade route to India,

karadan Doğu'ya doğru değil Batı'dan gemiyle dünyanın etrafından dolanarak

not by going East over land but sailing West around the globe.

onu göreve göndermesi için İspanya Kralını ikna etti.

Everyone said it was crazy because they still thought the world was flat,

Herkes bunun çılgınca olduğunu söyledi çünkü hala dünyayı düz zannediyorlardı

but he knew better.

ama o doğrusunu biliyordu.

And when in 1492 he sailed the ocean blue,

1492'de okyanusun maviliklerine açıldı,

he found something better than India:

Hindistan'dan daha iyi bir şey buldu:

a whole new continent."

Tamamen yeni bir kıta."

"What rubbish.

"Zırvalık.

First of all, educated people knew the world was round since Aristotle.

Öncelikle eğitimli insanlar Aristo'dan beri dünyanın yuvarlak olduğunu biliyor.

Secondly, Columbus didn't discover anything.

İkincisi, Columbus hiçbir şey keşfetmedi.

There were already people living here for millennia.

İnsanlar orada bin yıllardır yaşıyordu.

And he wasn't even the first European to visit.

Ziyaret eden ilk Avrupalı bile değil.

The Norse had settled Newfoundland almost 500 years before."

İskandinavlar Newfoundland'e neredeyse 500 yıl önce yerleşti."

"You don't say, so how come we're not all wearing those cow helmets?"

"Hadi canım, peki neden hepimiz o inek miğferlerini takmıyoruz?"

"Actually, they didn't really wear those either."

"Aslında, onlar da giymiyorlardı."

Cough

(Öksürük)

"Who cares what some Vikings did way back when?

"Birkaç Viking'in bir zamanlar ne yaptığı kimin umurunda?

Those settlements didn't last, but Columbus's did.

O yerleşkeler yerinde kalmadı ama Columbus'unki kaldı.

And the news he brought back to Europe spread far and wide,

Avrupa'ya getirdiği haberler çok uzaklara yayıldı,

inspiring all the explorers and settlers who came after.

ardından gelen kaşiflere ve göçmenlere ilham oldu.

Without him, none of us would be here today."

O olmasaydı, bugün hiçbirimiz burada olmazdık."

"And because of him, millions of Native Americans aren't here today.

"Ve onun yüzünden milyonlarca Amerikan Yerlisi bugün burada değil.

Do you know what Columbus did in the colonies he founded?

Columbus bulduğu kolonilerle ne yaptı, biliyor musun?

He took the very first natives he met prisoner

İlk karşılaştığı yerlileri tutsak aldı ve günlüğüne

and wrote in his journal about how easily he could conquer and enslave all of them."

onlara hükmedip köleleştirmenin ne kadar kolay olabileceğini yazdı."

"Oh, come on. Everyone was fighting each other back then.

"Ah, hadi ama. O zamanlar herkes birbiriyle savaşıyordu.

Didn't the natives even tell Columbus

Yerliler, Columbus'a diğer kabilelerin

about other tribes raiding and taking captives?"

baskın yapıp esirler aldıklarını söylemedi mi?"

"Yes, but tribal warfare was sporadic and limited.

"Evet, ama kabilesel savaş tek tük ve kısıtlıydı.

It certainly didn't wipe out 90% of the population."

Kesinlikle nüfusun %90'ını silip süpürmedi."

"Hmm. Why is celebrating this Columbus so important to you, anyway?"

"Hmm. Columbus'u kutlamak senin için neden bu kadar önemli ki?

"Your Honor, Columbus's voyage was an inspiration

"Sayın Hakim, Columbus'un yolculuğu Avrupa'da mücadele eden insanların

to struggling people all across Europe, symbolizing freedom and new beginnings.

ilham kaynağıydı, özgürlüğü ve yeni başlangıçları simgeliyor.

And his discovery gave our grandparents and great-grandparents

Onun keşfi büyüklerimize ve atalarımıza buraya gelme

the chance to come here and build better lives for their children.

ve çocukları için daha iyi bir yaşam kurma şansı tanıdı.

Don't we deserve a hero to remind everyone that our country

Ülkemizin göçmenlerin mücadeleleri üzerine kurulu olduğunu hatırlatmak için

was build on the struggles of immigrants?"

bir kahramanı hak etmiyor muyuz?"

"And what about the struggles of Native Americans

"Peki ya neredeyse tamamen yok edilmiş, tecrite zorlanmış,

who were nearly wiped out and forced into reservations

soydaşları hala yoksulluk ve ayrımcılıktan muzdarip

and whose descendants still suffer from poverty and discrimination?

Amerika Yerlilerinin çabaları ne olacak?

How can you make a hero out of a man who caused so much suffering?"

Bu kadar acıya sebep olmuş bir adamı nasıl kahraman ilan edeceksin?"

"That's history. You can't judge a guy in the 15th century by modern standards.

"Tarih bu. 15. yy'daki bir adımı modern standartlara göre yargılayamazsın.

People back then even thought spreading

O zamanlar insanlar Hristiyanlığı ve uygarlığı tüm dünyaya yaymayı

Christianity and civilization across the world was a moral duty."

ahlaki bir görev olarak görüyormuş."

"Actually, he was pretty bad, even by old standards.

"Aslında, eski standartlara göre de oldukça kötüydü.

While governing Hispaniola, he tortured and mutilated

Hispanyola'yı yönetirken yeterince altın getirmeyen yerlilere

natives who didn't bring him enough gold

işkence edip sakat bıraktı

and sold girls as young as nine into sexual slavery,

ve 9 yaşındaki kız çocuklarını seks köleliğine sattı.

and he was brutal even to the other colonists he ruled,

Yönettiği diğer sömürgelere karşı da

to the point that he was removed from power and thrown in jail.

öyle zalimdi ki yetkileri alınıp hapse atıldı.

When the missionary, Bartolomé de las Casas,

Misyoner Bartolomé de las Casas adayı ziyarete geldiğinde:

visited the island, he wrote,

'From 1494 to 1508, over 3,000,000 people had perished

'1494'ten 1508'e kadar 3.000.000'dan fazla insan

from war, slavery and the mines. Who in future generations will believe this?'"

savaş, kölelik ve mayından mahvoldu.

Gelecek nesillerden kim buna inanacak?" diye yazdı.

"Well, I'm not sure I believe those numbers."

"Bu sayılara pek inanamadım."

"Say, aren't there other ways the holiday is celebrated?"

"Söylesene, bayramın kutlanması için başka yollar yok mu?"

"In some Latin American countries,

"Bazı Latin Amerika ülkelerinde

they celebrate the same date under different names, such as Día de la Raza.

aynı tarihi Día de la Raza gibi farklı isimlerle kutluyorlar.

In these places, it's more a celebration of the native and mixed cultures

Bu yerlerde daha çok sömürge döneminden sağ çıkmış

that survived through the colonial period.

yerli ve karma kültürler kutlanıyor.

Some places in the U.S. have also renamed the holiday,

ABD'de bazı yerler de bayramı, Amerika Yerlileri Günü

as Native American Day or Indigenous People's Day

ya da Yerli Halklar Günü olarak yeniden adlandırdı

and changed the celebrations accordingly."

ve kutlamaları da ona göre değiştirdi."

"So, why not just change the name if it's such a problem?"

"Peki, eğer sorun varsa neden sadece ismi değiştirmediler?"

"Because it's tradition.

"Çünkü bu bir gelenek.

Ordinary people need their heroes and their founding myths.

Sıradan insanlar kahramanlara ve kuruluş mitlerine ihtiyaç duyar.

Can't we just keep celebrating the way we've been doing for a century,

Böyle ciddi araştırmalara dalmadan,

yüzyıl boyunca yaptığımız gibi kutlamaya devam edemez miyiz?

without having to delve into all this serious research?

It's not like anyone is actually celebrating genocide."

Kimsenin gerçekten soykırımı kutladığı yok."

"Traditions change, and the way we choose to keep them alive

"Gelenekler değişir ve onları yaşatma biçimimiz,

says a lot about our values."

değerlerimiz hakkında çok şey ifade eder."

"Well, it looks like giving tired judges a day off isn't one of those values, anyway."

"Peki, görünüşe göre yorgun hakimlere izin günü vermek bu değerlerden değil."

Traditions and holidays are important to all cultures,

Gelenekler ve bayramlar tüm kültürler için önemlidir

but a hero in one era may become a villain in the next

ama bir dönemdeki kahraman, tarihi bilgimiz genişledikçe

as our historical knowledge expands and our values evolve.

ve değerlerimiz geliştikçe gelecek dönemin haini olabilir.

And deciding what these traditions should mean today

Bu geleneklerin bugün ne ifade etmesi gerektiğine karar vermek

is a major part of putting history on trial.

tarihi yargılamanın büyük bir kısmıdır.