The surprising origins of the word “lesbian” - Diane J. Rayor

Çeviri: Ceren Calici Gözden geçirme: esra kurul

More than 2,500 years ago,

2500 yıldan daha uzun bir süre önce,

one of ancient Greece’s most celebrated popstars and erotic poets

Antik Yunanistan’ın en ünlü yıldızlarından ve erotik şairlerinden biri

enraptured listeners.

dinleyicilerini mest etmişti.

In one legend, a prominent Athenian heard his nephew singing one of their songs

Bir efsanede, önde gelen Atinalılardan biri, yeğenini bir şarkı söylerken duyar,

and enjoyed it so much that he asked the boy to teach it to him—

şarkı çok hoşuna gider ve yeğeninden ona da öğretmesini ister—

“So that I may learn it and die,” he said.

“Böylece bunu öğrenip ölebilirim,” der.

So, who was this revered figure?

Peki, bu saygı duyulan figür kimdi?

Adı Sappho’ydu.

Her name was Sappho.

M.Ö. 600 civarında bir Yunan Adası olan Lesbos’ta (Midilli) yaşadı.

She lived on the Greek island of Lesbos around 600 BCE.

Zamanın diğer şarkıcı-söz yazarları gibi,

Like other singer-songwriters of the time,

“lirik” teriminin de türediği "lir" adlı

she sang while playing the lyre,

a stringed instrument from which the term “lyrics” is derived.

bir telli bir çalgıyı çalarken şarkı söylerdi.

Ama Sappho’nun sözleri; aşka, tutkuya ve hasrete ilişkin

But Sappho lyrics offered a uniquely intimate perspective

eşsiz bir iç görü sunuyordu.

on love, passion, and longing.

Aşkın heyecanlarını ve yıkımlarını aynı anda tanımlamak için

She’s the first on record to combine the words “bitter” and “sweet,” for instance,

"acı" ve "tatlı" kelimelerini bir araya getiren ilk kişidir.

to describe at once the thrills and devastations of romance.

Sappho was an aristocrat thought to have married a man,

Sappho, bir aristokrat olarak bilinir ve birerkekle evlendiği düşünülmekle birlikte

though none of her surviving work mentions him.

günümüze ulaşan eserlerinde ondan bahsedilmemektedir.

It does reference other family as well as festivals,

Ancak eserlerinde diğer aile üyelerine, festivallere,

colorful clothing, and growing old.

renkli kıyafetlere ve yaşlanmaya dair referanslar bulunmaktadır.

But Sappho is best known for her lyrics about homoerotic desire for women.

Ama Sappho, kadınlara yönelik homoerotik arzularını konu alan dizeleriyle bilinir.

In one song, as her female companion departs tearfully, Sappho says,

Bir şarkısında, kadın arkadaşı gözyaşları içinde ayrılırken Sappho şöyle der:

“let me remind you / ... the lovely times we shared.”

"Hatırlatayım sana / ... paylaştığımız güzel anları."

She describes flower garlands, perfumes, “and,” she says,

Çiçek tacı, parfümler gibi şeyleri tasvir eder ve "ve," diyor,

“on soft beds / ... you quenched your desire.”

"yumuşak yataklarda / ... arzunu söndürdün."

In another, she describes a friend in a distant city,

Başka bir şarkısında, uzak bir şehirdeki bir arkadaşını tasvir eder,

“Pacing far away, her gentle heart devoured by powerful desire,

"Uzaklarda yürüyerek, güçlü bir arzu tarafından tüketilen nazik kalbi,

she remembers slender Atthis.”

ince Atthis'i hatırlar."

The word “Lesbian” means someone from Lesbos,

"Lezbiyen" kelimesi Lesbos'tan (Midilli'den) gelen birini ifade eder,

but, because of Sappho, it now also describes a woman who’s gay.

ancak Sappho'nun etkisiyle şu anda aynı zamanda eşcinsel bir kadını tanımlar.

In ancient Greece, the norm was for everyone to marry and have children.

Antik Yunan'da genel norm, herkesin evlenip çocuk sahibi olmasıydı.

While men were usually permitted to have homosexual relationships

Erkekler genellikle statülerine bağlı olarak eşcinsel ilişkiler kurmaya

based on their status, women weren’t.

izin bulurken, kadınlara bu konuda izin verilmezdi.

Ancak görünüşe göre, bu dönemde Midilli'de

But it appears that, on Lesbos at this time,

aristocratic women generally had more freedom.

aristokrat kadınlar genellikle daha fazla özgürlüğe sahipti.

Ancak, Sappho'nun hayatına dair detaylar hâlâ gizemini korumaktadır,

Yet the details of Sappho’s life remain mysterious,

partially because only fragments of her poetry survive.

çünkü onun şiirlerinin sadece parçaları günümüze ulaşmıştır.

In ancient times, however, so much of it persisted

Ancak, antik zamanlarda, o kadar çok parçası varlığını sürdürdü ki

that it seemed it would last forever.

Sappho'nun ünü sanki sonsuza kadar sürecekmiş gibi görünüyordu.

Admirers performed Sappho cover songs and committed her poetry

Hayranlar, Sappho'nun şarkılarını seslendirdi

to papyrus, parchment, and pottery.

ve onun şiirlerini papirüs, pergament ve seramiklere kaydetti.

Three centuries after Sappho’s death,

Sappho'nun ölümünden üç yüzyıl sonra

a Greek author declared that her words would endure

bir Yunan yazarı, onun sözlerinin

“as long as ships sail from the Nile.”

"Nil Nehri'nden gemiler yola çıktıkça" süreceğini ilan etti.

Another century later,

Bir yüzyıl sonra

the Library of Alexandria housed nine scrolls of her work,

İskenderiye Kütüphanesi, onun eserlerinden dokuz makarayı,

numbering over 10,000 lines.

toplamda 10.000'den fazla satırı içeriyordu.

But natural forces eroded the collection.

Ancak doğal güçler koleksiyonu erozyona uğrattı.

And monks, tasked with preserving ancient writing,

Ve antik yazıları koruma göreviyle görevlendirilen rahipler,

likely neglected or destroyed her work.

muhtemelen onun eserini ihmal etti veya yok etti.

One 2nd century Christian leader called Sappho

2. yüzyılda bir Hristiyan lideri, Sappho'yu

"kendisinin şehveti hakkında şarkı söyleyen bir fahişe" olarak nitelendirdi.

“a whore who sang about her own licentiousness.”

Later, a Pope and Archbishop ordered her poetry burned.

Daha sonra, bir Papa ve Başpiskopos, onun şiirlerinin yakılmasını emretti.

Almost all of it had vanished by the Middle Ages.

Yazdıklarının çoğu, Orta Çağ'a kadar neredeyse tamamen kaybolmuştu.

Then, about a century ago,

Sonra, yaklaşık bir asır önce

people began rediscovering Sappho’s poetry—

insanlar Sappho'nun şiirlerini yeniden keşfetmeye başladılar -

in locations like an ancient Egyptian garbage dump.

hem de antik Mısır çöplüğü gibi yerlerde.

Now, we have around 700 lines,

Şu anda, Sappho'nun toplam bilinen eserinin

representing less than 10% of Sappho’s total known work.

yüzde 10'unun altında bir kısmı olan yaklaşık 700 satırımız var.

We only have one complete poem of hers.

Sadece bir tane tam şiiri elimizde bulunmaktadır.

About a dozen others are substantial, but most are mere fragments.

Yaklaşık on tanesi önemli olsa da çoğu sadece parçalardan oluşmaktadır.

New pieces of Sappho’s songs probably will be found.

Büyük olasılıkla Sappho'nun şarkılarının yeni parçaları bulunacak.

Some may already be sitting in museum archives,

Bazıları muhtemelen zaten müze arşivlerinde bulunmaktadır

to be revealed when technology allows scholars

ve teknoloji, okumak için çok kırılgan olan makaraları

to read through scrolls too fragile to unroll.

açmaya izin verdiğinde ortaya çıkabilir.

What we are currently left with is an incomplete record—

Şu anda elimizde kalan,

and many historical rumors.

eksik bir kayıt ve birçok tarihi dedikodu.

Ovid insisted that Sappho fell in love with a ferryman

Ovid, Sappho'nun bir feribot kaptanına aşık olduğunu

and, upon being rejected, leapt from a cliff to her death.

ve reddedilince bir uçurumdan atlayarak intihar ettiğini ısrarla iddia etmiştir.

Another tale asserts that she ran a girls’ school

Başka bir hikâye, Sappho'nun bir kız okulu işlettiğini

and those mentioned in her poems were merely students

ve şiirlerinde adı geçenlerin sadece

for whom she felt platonic affection.

platonik duygular beslediği öğrenciler olduğunu iddia eder.

Current consensus is that these stories,

Şu anda genel kanı, Sappho'yu alaya alan veya eserinin

which ridicule Sappho or deny her work’s homoeroticism,

homoerotizmini inkâr eden bu hikâyelerin,

are probably all untrue artifacts of misogyny and homophobia.

muhtemelen mizojini ve homofobiye dayalı gerçek dışı eserler olduğudur.

Despite the distortions of the intervening millennia,

Araya giren bin yılların çarpıtmalarına rağmen,

Sappho’s words reach across time and resonate today.

Sappho'nun sözleri zamanın ötesine geçiyor ve bugün hâlâ etkileyici.

More than 2,000 years ago, she wrote:

2000 yıl öncesinden şöyle yazmıştı:

“I say someone in another time will remember us”

“Başka bir zamandan birisinin bizi hatırlayacağını söylüyorum.”

And, thankfully, we do.

Neyseki hatırlıyoruz.