The surprising origins of the word “lesbian” - Diane J. Rayor

Μετάφραση: Christina Vasiliki Karydi Επιμέλεια: Chryssa Rapessi

More than 2,500 years ago,

Πάνω από 2.500 χρόνια πριν,

one of ancient Greece’s most celebrated popstars and erotic poets

μία από τις πιο διάσημες πόπσταρ και ποιήτρια ερωτικών ποιημάτων

enraptured listeners.

σαγήνευε τους ακροατές της.

In one legend, a prominent Athenian heard his nephew singing one of their songs

Λέγεται ότι ένας επιφανής Αθηναίος άκουσε τον ανηψιό του να τραγουδάει τραγούδι της

and enjoyed it so much that he asked the boy to teach it to him—

και το απόλαυσε τόσο που ζήτησε από το αγόρι να του το μάθει -

“So that I may learn it and die,” he said.

«Ώστε να το μάθω και να πεθάνω» είπε.

So, who was this revered figure?

Λοιπόν, ποια ήταν αυτή η ξακουστή προσωπικότητα;

Her name was Sappho.

Το όνομά της ήταν Σαπφώ.

She lived on the Greek island of Lesbos around 600 BCE.

Έζησε στο ελληνικό νησί της Λέσβου περί το 600 π.Χ.

Like other singer-songwriters of the time,

Όπως και άλλοι τραγουδιστές -στιχουργοί της εποχής,

she sang while playing the lyre,

τραγουδούσε παίζοντας τη λύρα,

a stringed instrument from which the term “lyrics” is derived.

ένα έγχορδο όργανο από όπου προέρχεται ο όρος «lyrics»(στίχοι).

But Sappho lyrics offered a uniquely intimate perspective

Αλλά οι στίχοι της Σαπφώς προσέφεραν μια μοναδική προσωπική οπτική

on love, passion, and longing.

στον έρωτα, το πάθος και την επιθυμία.

She’s the first on record to combine the words “bitter” and “sweet,” for instance,

Είναι η πρώτη που συνδυάζει τις λέξεις «πικρός» και «γλυκός», για παράδειγμα,

to describe at once the thrills and devastations of romance.

ώστε να περιγράψει ταυτόχρονα τη χαρά και τη λύπη του έρωτα.

Sappho was an aristocrat thought to have married a man,

Η Σαπφώ άνηκε στους αριστοκράτες και θεωρείται πως παντρεύτηκε έναν άντρα,

though none of her surviving work mentions him.

αν και δεν αναφέρεται σε κανένα από τα έργα της.

It does reference other family as well as festivals,

Αναφέρονται όμως άλλα μέλη της οικογένειας καθώς και φεστιβάλ,

colorful clothing, and growing old.

πολύχρωμα ρούχα, και το να γερνάς.

But Sappho is best known for her lyrics about homoerotic desire for women.

Όμως η Σαπφώ είναι γνωστή για την έκφραση ομοερωτικής επιθυμίας στους στίχους της.

In one song, as her female companion departs tearfully, Sappho says,

Σε ένα τραγούδι, καθώς η φίλη της αποχωρεί δακρυσμένη, η Σαπφώ λέει,

“let me remind you / ... the lovely times we shared.”

«Άφησε να στα πω να τα θυμάσαι / όσα γλυκά κι ωραία χαιρόμαστε, κι οι δυο».

She describes flower garlands, perfumes, “and,” she says,

Περιγράφει γιρλάντες λουλουδιών, αρώματα, «και», λέει,

“on soft beds / ... you quenched your desire.”

«και πάνω στο κρεβάτι μας το μαλακό / ... τον πόθο σβούσες τον γλυκό».

In another, she describes a friend in a distant city,

Σε ένα άλλο, περιγράφει μια φίλη σε μια μακρινή πόλη,

“Pacing far away, her gentle heart devoured by powerful desire,

«Περπατώντας μακριά, με τη γλυκιά καρδιά της κατασπαραγμένη από ισχυρή επιθυμία,

she remembers slender Atthis.”

θυμάται την αδύνατη Άτθιδα».

The word “Lesbian” means someone from Lesbos,

Η λέξη «Λεσβία» σημαίνει κάποια από τη Λέσβο,

but, because of Sappho, it now also describes a woman who’s gay.

αλλά, χάρις τη Σαπφώ, τώρα πια περιγράφει και μια γκέι γυναίκα.

In ancient Greece, the norm was for everyone to marry and have children.

Στην αρχαία Ελλάδα, το φυσιολογικό ήταν όλοι να παντρεύονται και να κάνουν παιδιά.

While men were usually permitted to have homosexual relationships

Ενώ επιτρεπόταν συνήθως, οι άντρες να έχουν ομοφυλοφιλικές σχέσεις

based on their status, women weren’t.

βάση του κύρους τους, στις γυναίκες δεν επιτρεπόταν.

But it appears that, on Lesbos at this time,

Αλλά φαίνεται πως, στη Λέσβο εκείνη την περίοδο,

aristocratic women generally had more freedom.

οι γυναίκες της αριστοκρατείας είχαν γενικά πιο πολύ ελευθερία.

Yet the details of Sappho’s life remain mysterious,

Όμως οι λεπτομέρειες της ζωής της Σαπφώς παραμένουν ένα μυστήριο,

partially because only fragments of her poetry survive.

μερικώς επειδή μόνο αποφθεύγματα της ποίησής της έχουν επιβιώσει.

In ancient times, however, so much of it persisted

Στην αρχαίοτητα, όμως, υπήρχαν τόσα πολλά

that it seemed it would last forever.

που φαινόταν ότι θα ζούσαν για πάντα.

Admirers performed Sappho cover songs and committed her poetry

Θαυμαστές της έπαιζαν διασκευές τραγουδιών της και έγραφαν την ποίησή της

to papyrus, parchment, and pottery.

σε πάπυρους, περγαμηνές και αγγεία.

Three centuries after Sappho’s death,

Τρείς αιώνες μετά το θάνατο της Σαπφώς,

a Greek author declared that her words would endure

ένας Έλληνας συγγραφέας δήλωσε πως οι λέξεις της θα άντεχαν

“as long as ships sail from the Nile.”

«για όσο πλοία έπλαιαν από τον Νείλο».

Another century later,

Έναν αιώνα μετά,

the Library of Alexandria housed nine scrolls of her work,

στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας υπήρχαν εννέα πάπυροι με έργα της,

numbering over 10,000 lines.

και περιείχαν πάνω από 10.000 στίχους.

But natural forces eroded the collection.

Αλλά οι δυνάμεις της φύσης αποσάθρωσαν τη συλλογή.

And monks, tasked with preserving ancient writing,

Και οι μοναχοί, ενώ είχαν την υποχρέωση να διατηρούν αρχαίες γραφές,

likely neglected or destroyed her work.

πιθανότατα αγνόησαν ή κατέστρεψαν τη δουλειά της.

One 2nd century Christian leader called Sappho

Τον 2ο αιώνα, ένας Χριστιανός ηγέτης αποκάλεσε τη Σαπφώ

“a whore who sang about her own licentiousness.”

«μια ιερόδουλη που τραγουδούσε για την ίδια της την ακολασία».

Later, a Pope and Archbishop ordered her poetry burned.

Αργότερα, ένας Πάπας κι ένας Αρχιεπίσκοπος διέταξαν να καεί η ποίησή της.

Almost all of it had vanished by the Middle Ages.

Σχεδόν όλη είχε εξαφανιστεί μέχρι τον Μεσαίωνα.

Then, about a century ago,

Τότε, σχεδόν έναν αιώνα μετά,

people began rediscovering Sappho’s poetry—

άρχισε να ανακαλύπτεται ξανά η ποίηση της Σαπφώς -

in locations like an ancient Egyptian garbage dump.

σε μέρη όπως έναν Αρχαίο Αιγυπτιακό σκουπιδότοπο.

Now, we have around 700 lines,

Σήμερα, έχουμε περίπου 700 στίχους,

representing less than 10% of Sappho’s total known work.

που είναι λιγότερο από το 10% απ′ όλα τα γνωστά έργα της Σαπφώς.

We only have one complete poem of hers.

Έχουμε μόνο ένα ολοκληρωμένο ποιήμά της.

About a dozen others are substantial, but most are mere fragments.

Γύρω στα 12 άλλα είναι ουσιώδη, αλλά τα περισσότερα είναι μόνο αποσπάσματα.

New pieces of Sappho’s songs probably will be found.

Είναι πιθανό να βρεθούν καινούρια κομμάτια τραγουδιών της Σαπφώς.

Some may already be sitting in museum archives,

Κάποια μπορεί ήδη να βρίσκονται σε αρχεία μουσείων,

to be revealed when technology allows scholars

να αποκαλυφθούν όταν η τεχνολογία επιτρέψει στους ακαδημαϊκούς

to read through scrolls too fragile to unroll.

να διαβάσουν πάπυρους που είναι υπερβολικά ευαίσθητοι για να ανοιχθούν.

What we are currently left with is an incomplete record—

Αυτό που έχουμε αυτή τη στιγμή είναι ένα ανολοκλήρωτο αρχείο-

and many historical rumors.

και πολλές ιστορικές φήμες.

Ovid insisted that Sappho fell in love with a ferryman

Ο Οβίδιος επέμενε πως η Σαπφώ ερωτεύθηκε έναν καπετάνιο

and, upon being rejected, leapt from a cliff to her death.

και, αφού απορρίφθηκε, πήδηξε από ένα γκρεμό στον θάνατό της.

Another tale asserts that she ran a girls’ school

Μία άλλη ιστορία διαβεβαιώνει πως διεύθυνε σχολείο θηλέων

and those mentioned in her poems were merely students

και αυτές που ανέφερε στα ποιήματά της ήταν απλά μαθήτριες

for whom she felt platonic affection.

για της οποίες έτρεφε πλατωνική αγάπη.

Current consensus is that these stories,

Σήμερα η επικρατούσα άποψη είναι πως αυτές οι ιστορίες,

which ridicule Sappho or deny her work’s homoeroticism,

που χλευάζουν τη Σαπφώ ή αρνούνται τον ομοερωτισμό των έργων της,

are probably all untrue artifacts of misogyny and homophobia.

είναι απλά ψευδή σκευάσματα του μισογυνισμού και της ομοφοβίας.

Despite the distortions of the intervening millennia,

Παρά τις αλλοιώσεις των ενδιάμεσων χιλιετιών,

Sappho’s words reach across time and resonate today.

οι λέξεις της Σαπφώς ηχούν μέσα στον χρόνο και αντηχούν στο σήμερα.

More than 2,000 years ago, she wrote:

Πάνω από 2.000 χρόνια πριν, έγραψε:

“I say someone in another time will remember us”

«Σου λέω, κάποιος στο μέλλον θα μας θυμάται»

And, thankfully, we do.

Και ευτυχώς, τη θυμόμαστε.