How Do Pain Relievers Work? - George Zaidan

Ağrı Kesiciler Nasıl Çalışır? - George Zaidan

Translator: Ido Dekkers Reviewer: Ariana Bleau Lugo

Çeviri: Umay Çelik Gözden geçirme: Sevkan Uzel

Say you're at the beach, and you get sand in your eyes.

Kumsalda olduğunuzu ve gözünüze kum kaçtığını farz edelim.

How do you know the sand is there?

Kumun orada olduğunu nasıl anlarsınız?

You obviously can't see it, but if you are a normal, healthy human,

Tabii ki orada olduğunu göremezsiniz, ama eğer normal,

sağlıklı bir insansanız bunu hissedersiniz.

you can feel it,

that sensation of extreme discomfort, also known as pain.

Ciddi bir rahatsızlık hissini, yani acıyı.

Now, pain makes you do something,

Şimdi, acı sizin bir şey yapmanızı sağlıyor.

in this case, rinse your eyes until the sand is gone.

Bu durumda, kum gidene kadar gözlerinizi yıkıyorsunuz.

Peki kumun gittiğini nasıl anlıyorsunuz?

And how do you know the sand is gone?

Exactly. Because there's no more pain.

Kesinlikle! Çünkü artık acı hissetmiyorsunuz.

There are people who don't feel pain.

Acı hissetmeyen insanlar da vardır.

Now, that might sound cool, but it's not.

Bu kulağa havalı gibi gelebilir, ama aslında hiç değil.

If you can't feel pain, you could get hurt, or even hurt yourself

Eğer acıyı hissedemezseniz, yaralanabilirsiniz ya da

kendinizi yaralayabilirsiniz ama asla farketmezsiniz.

and never know it.

Pain is your body's early warning system.

Acı, vücudunuzun erken uyarı sistemidir.

It protects you from the world around you, and from yourself.

Sizi etrafınızdaki dünyadan ve kendinizden korur.

Büyüdükçe, vücudumuzun çoğu bölgesinde acı algılayıcılar oluştururuz.

As we grow, we install pain detectors in most areas of our body.

These detectors are specialized nerve cells

Bu algılayıcılar özelleşmiş sinir hücreleridir ve

called nociceptors

bunlara ağrı reseptörü (nosiseptör) denir.

that stretch from your spinal cord to your skin, your muscles, your joints,

Bu reseptörler omurganızdan cildinize, kaslarınıza, eklemlerinize

your teeth and some of your internal organs.

dişlerinize ve bazı iç organlarınıza kadar uzanır.

Just like all nerve cells, they conduct electrical signals,

Her sinir hücresi gibi, onlar da elektrik sinyalleri iletirler.

sending information from wherever they're located back to your brain.

Bilgiyi bulundukları konumdan beyne iletirler.

But, unlike other nerve cells,

Ama ağrı reseptörleri diğer sinir hücrelerinin aksine,

nociceptors only fire if something happens that could cause

sadece bir şey zarara sebep olacaksa veya oluyorsa çalışılar.

or is causing damage.

So, gently touch the tip of a needle.

İğnenin ucuna nazikçe dokunun.

You'll feel the metal, and those are your regular nerve cells.

Metali hissedersiniz ve o anda normal sinir hücrelerini kullanırsınız.

But you won't feel any pain.

Ama hiç acı hissetmezsiniz.

Now, the harder you push against the needle,

İğneye daha sert bastırırsanız,

the closer you get to the nociceptor threshold.

ağrı reseptörünün eşik noktasına daha fazla yaklaşırsınız.

Push hard enough, and you'll cross that threshold

Yeterince sert bastırırsanız, eşik noktası geçilir ve

and the nociceptors fire,

ağrı reseptörleri harekete geçer.

telling your body to stop doing whatever you're doing.

Vücuda her ne yapıyorsa durmasını söyler.

But the pain threshold isn't set in stone.

Ama acı eşiği kesin bir nokta değildir.

Certain chemicals can tune nociceptors, lowering their threshold for pain.

Belirli kimyasallar ağrı reseptörlerinin eşik noktasını düşürebilir.

When cells are damaged, they and other nearby cells

Hücreler hasar aldıklarında, onlar ve yakınındaki hücreler

start producing these tuning chemicals like crazy,

deli gibi bu kimyasalları üretmeye başlarlar.

lowering the nociceptors' threshold to the point

Reseptörün acı eşiğini düşürürler ve

where just touch can cause pain.

sadece bir dokunuş bile acıya sebep olabilir.

And this is where over-the-counter painkillers come in.

İşte bu noktada reçetesiz satılan ilaçlar devreye girer.

Aspirin and ibuprofen

Aspirin ve ibuprofen

block production of one class of these tuning chemicals,

bu kimyasalların belli bir grubunun üretimini engellerler;

called prostaglandins.

bu gruba prostaglandinler denir.

Let's take a look at how they do that.

Hadi ne yaptıklarına göz atalım.

When cells are damaged, they release a chemical called arachidonic acid.

Hücreler zarar gördüklerinde, araşidonik asit adlı bir kimyasal salgılarlar.

Ayrıca COX-1 ve COX-2 adında iki enzim

And two enzymes called COX-1 and COX-2

convert this arachidonic acid into prostaglandin H2,

araşidonik asidi prostaglanding H2'ye dönüştürürler.

which is then converted into a bunch of other chemicals

Bu da daha sonra bir sürü başka iş yapmak için,

that do a bunch of things,

başka kimyasallara dönüştürülür.

including raise your body temperature, cause inflammation

Vücut sıcaklığını arttırmak, inflamasyon oluşturmak

and lower the pain threshold.

ve vücudun acı eşiğini düşürmek gibi.

Now, all enzymes have an active site.

Bütün enzimlerin birer aktif bölgesi vardır.

That's the place in the enzyme where the reaction happens.

Bu bölge, enzimde reaksiyonun gerçekleştiği yerdir.

The active sites of COX-1 and COX-2

COX-1 ve COX-2'nin aktif bölgeleri

fit arachidonic acid very cozily.

araşidonik aside tam uyar.

As you can see, there is no room to spare.

Gördüğünüz gibi, artan yer yok.

Now, it's in this active site that aspirin and ibuprofen do their work.

Şimdi, aspirin ve ibuprofen görevlerini bu aktif bölgede yaparlar.

So, they work differently.

İkisi farklı çalışırlar.

Aspirin acts like a spine from a porcupine.

Aspirin bir kirpinin dikeni gibi çalışır.

It enters the active site and then breaks off,

Aktif bölgeye girer ve kırılır,

leaving half of itself in there,

yarısını aktif bölgede bırakır,

totally blocking that channel and making it impossible

yolu tamamen kapar ve araşidonik asidin

for the arachidonic acid to fit.

buraya sığmasını imkansız hale getirir.

This permanently deactivates COX-1 and COX-2.

Bu olay, COX-1 ve COX-2'yi sonsuza kadar inaktive eder.

Ibuprofen, on the other hand,

Öbür taraftan, ibuprofen

enters the active site,

aktif bölgeye girer

but doesn't break apart or change the enzyme.

ama kırılmaz veya enzimi değiştirmez.

COX-1 and COX-2 are free to spit it out again,

COX-1 ve COX-2 ondan kurtulabilirler,

but for the time that that ibuprofen is in there,

ama ortamda olduğu sürece ibuprofen

the enzyme can't bind arachidonic acid, and can't do its normal chemistry.

enzim araşidonik asite bağlanamaz ve kimyasal reaksiyona giremez.

But how do aspirin and ibuprofen know where the pain is?

Ama aspirin ve ibuprofen ağrının nerede olduğunu nasıl biliyorlar?

Well, they don't.

Aslında, bilemezler.

Once the drugs are in your bloodstream,

İlaçlar kan dolaşımına katıldıklarında,

they are carried throughout your body,

vücudun tamamını dolaşırlar.

and they go to painful areas just the same as normal ones.

Ağrının olduğu yerlere gittikleri gibi, olmadığı yerlere de giderler.

So that's how aspirin and ibuprofen work.

Yani aspirin ve ibuprofen böyle çalışırlar.

But there are other dimensions to pain.

Ama ağrının farklı yönleri de var.

Neuropathic pain, for example,

Örneğin nöropatik acı

is pain caused by damage to our nervous system itself;

sinir sisteminin kendisine gelen bir hasardan dolayı hissedilen acıdır;

there doesn't need to be any sort of outside stimulus.

dışarıdan gelen herhangi bir uyarıcı olmasına gerek yoktur.

And scientists are discovering that the brain controls

Bilimciler beynin, acı sinyallerine nasıl yanıt verdiğimizi

how we respond to pain signals.

kontrol ettiğini keşfettiler. Örneğin, ne kadar acı hissettiğiniz,

For example, how much pain you feel can depend on

whether you're paying attention to the pain, or even your mood.

acıya ne kadar dikkat ettiğinize, hatta ruh halinize bağlı olabilir.

Pain is an area of active research.

Acı şu anda araştırılan bir alandır. Eğer acıyı daha iyi anlayabilirsek,

If we can understand it better, maybe we can help people manage it better.

belki insanların acıyla daha iyi başa çıkmalarına yardımcı olabiliriz.