How Do Pain Relievers Work? - George Zaidan

Jak działają środki przeciwbólowe? - George Zaidan

Translator: Ido Dekkers Reviewer: Ariana Bleau Lugo

Tłumaczenie: Kornelia Szyszka Korekta: Krystian Aparta

(Muzyka)

Leżysz na plaży i piasek dostał ci się do oczu.

Say you're at the beach, and you get sand in your eyes.

How do you know the sand is there?

Skąd wiesz, że tam jest?

You obviously can't see it, but if you are a normal, healthy human,

Nie widzisz go, ale jako normalny, zdrowy człowiek

you can feel it,

czujesz piasek,

that sensation of extreme discomfort, also known as pain.

jako niebywale nieprzyjemne odczucie zwane bólem.

Now, pain makes you do something,

Ból popycha do działania,

in this case, rinse your eyes until the sand is gone.

w tym przypadku do przemycia oczu, żeby usunąć z nich piasek.

And how do you know the sand is gone?

Ale skąd wiadomo, że piasku już nie ma? Stąd, że ból znika.

Exactly. Because there's no more pain.

There are people who don't feel pain.

Są ludzie, którzy nie czują bólu.

Now, that might sound cool, but it's not.

Brzmi fajnie, choć wcale tak nie jest.

If you can't feel pain, you could get hurt, or even hurt yourself

Jeśli nie czujesz bólu, możesz się zranić

and never know it.

i o tym nie wiedzieć.

Pain is your body's early warning system.

Ból to system wczesnego ostrzegania ciała.

It protects you from the world around you, and from yourself.

Chroni cię przed światem zewnętrznym i przed sobą samym.

Dorastając, instalujemy czujniki bólu w większości obszarów ciała.

As we grow, we install pain detectors in most areas of our body.

These detectors are specialized nerve cells

Są to wyspecjalizowane komórki nerwowe

called nociceptors

zwane nocyceptorami,

that stretch from your spinal cord to your skin, your muscles, your joints,

które prowadzą od rdzenia kręgowego przez skórę, mięśnie, stawy,

your teeth and some of your internal organs.

zęby i niektóre organy wewnętrzne.

Just like all nerve cells, they conduct electrical signals,

Jak wszystkie komórki nerwowe, przewodzą sygnały elektryczne,

sending information from wherever they're located back to your brain.

przesyłając do mózgu informacje z miejsca, w którym się znajdują.

But, unlike other nerve cells,

Ale inaczej niż inne komórki nerwowe,

nociceptors only fire if something happens that could cause

nocyceptory wysyłają sygnały tylko jeśli coś czyni ci szkodę,

or is causing damage.

lub może ci zaszkodzić.

So, gently touch the tip of a needle.

Delikatnie dotknij koniuszka igły.

You'll feel the metal, and those are your regular nerve cells.

Za sprawą zwykłych komórek nerwowych poczujesz metal.

Ale nie poczujesz bólu.

But you won't feel any pain.

Now, the harder you push against the needle,

Im mocniej naciśniesz na igłę,

the closer you get to the nociceptor threshold.

tym bliżej znajdziesz się progu działania nocyceptorów.

Push hard enough, and you'll cross that threshold

Naciskając mocniej, przekroczysz ten próg,

and the nociceptors fire,

a nocyceptory powiadomią ciało, że ma przestać robić to, co robi.

telling your body to stop doing whatever you're doing.

Ale ten próg może się zmienić.

But the pain threshold isn't set in stone.

Certain chemicals can tune nociceptors, lowering their threshold for pain.

Niektóre chemikalia mogą wyregulować nocyceptory,

obniżając ich odporność na ból.

When cells are damaged, they and other nearby cells

Kiedy nastąpi uszkodzenie, komórki uszkodzone i otaczające

start producing these tuning chemicals like crazy,

jak szalone zaczynają produkować te substancje chemiczne,

lowering the nociceptors' threshold to the point

obniżając próg nocyceptorów do poziomu,

where just touch can cause pain.

na którym zwykły dotyk może powodować ból.

And this is where over-the-counter painkillers come in.

I tu wkraczają środki przeciwbólowe bez recepty.

Aspirin and ibuprofen

Aspiryna i ibuprofen

block production of one class of these tuning chemicals,

blokują produkcję prostaglandyn, takich regulujących próg bólu substancji.

called prostaglandins.

blokują produkcję prostaglandyn, takich regulujących próg bólu substancji.

Let's take a look at how they do that.

Przyjrzyjmy się, jak to robią.

When cells are damaged, they release a chemical called arachidonic acid.

Uszkodzone komórki wydzielają kwas arachidonowy.

And two enzymes called COX-1 and COX-2

Dwa enzymy, zwane COX-1 i COX-2,

convert this arachidonic acid into prostaglandin H2,

zamieniają ten kwas w prostaglandynę H2,

which is then converted into a bunch of other chemicals

przekształcaną potem w inne substancje, które robią masę rzeczy,

that do a bunch of things,

including raise your body temperature, cause inflammation

podwyższają temperaturę, powodują zapalenie

and lower the pain threshold.

i obniżają poziom bólu.

Wszystkie enzymy mają miejsce aktywne.

Now, all enzymes have an active site.

That's the place in the enzyme where the reaction happens.

Tam gdzie przebiega reakcja.

The active sites of COX-1 and COX-2

Aktywne miejsca COX-1 I COX-2

fit arachidonic acid very cozily.

ciasno przylegają do kwasu arachidonowego.

As you can see, there is no room to spare.

Jak widzicie, nie ma wolnego miejsca.

Now, it's in this active site that aspirin and ibuprofen do their work.

To właśnie w miejscu aktywnym działają aspiryna i ibuprofen.

So, they work differently.

Mechanizmy są różne. Aspiryna jest jak kolec jeżozwierza.

Aspirin acts like a spine from a porcupine.

It enters the active site and then breaks off,

Wkracza w miejsce aktywne, a następnie przełamuje się,

leaving half of itself in there,

zostawiając połowę w środku,

totally blocking that channel and making it impossible

blokując przejście i uniemożliwiając dostanie się kwasu arachidonowego.

for the arachidonic acid to fit.

To na stałe dezaktywuje COX-1 i COX-2.

This permanently deactivates COX-1 and COX-2.

Ibuprofen natomiast

Ibuprofen, on the other hand,

enters the active site,

wkracza w miejsce aktywne, ale nie niszczy ani nie zmienia enzymu.

but doesn't break apart or change the enzyme.

COX-1 and COX-2 are free to spit it out again,

COX-1 i COX-2 mogą ponownie wyrzucić te substancje,

but for the time that that ibuprofen is in there,

ale póki ibuprofen tam jest,

the enzyme can't bind arachidonic acid, and can't do its normal chemistry.

enzym nie przyłączy kwasu arachidonowego,

więc kwas nie uruchomi typowej reakcji.

Ale skąd aspiryna i ibuprofen wiedzą, gdzie zlokalizowany jest ból?

But how do aspirin and ibuprofen know where the pain is?

Well, they don't.

Nie wiedzą.

Once the drugs are in your bloodstream,

Kiedy leki dostaną się do krwiobiegu,

they are carried throughout your body,

płyną po całym ciele,

and they go to painful areas just the same as normal ones.

docierając nie tylko do obszarów bólu, ale też i do części nieuszkodzonych.

Więc tak działają aspiryna i ibuprofen.

So that's how aspirin and ibuprofen work.

But there are other dimensions to pain.

Ale są inne wymiary bólu.

Neuropathic pain, for example,

Neuropatyczny ból, na przykład,

is pain caused by damage to our nervous system itself;

spowodowany jest uszkodzeniem samego systemu nerwowego.

there doesn't need to be any sort of outside stimulus.

Nie musi być on wywołany żadnym bodźcem zewnętrznym.

And scientists are discovering that the brain controls

A naukowcy zaczynają odkrywać,

how we respond to pain signals.

jak mózg kontroluje reakcje na objawy bólu.

For example, how much pain you feel can depend on

Na przykład stopień odczuwania bólu

whether you're paying attention to the pain, or even your mood.

może zależeć od tego, jak się na nim skupimy, albo od nastroju.

Ból stanowi obszar aktywnych badań.

Pain is an area of active research.

If we can understand it better, maybe we can help people manage it better.

Może kiedyś odkryjemy, jak pomóc ludziom lepiej sobie z nim radzić.