Could your brain repair itself? - Ralitsa Petrova

Beyniniz kendini yenileyebilr mi? - Ralitsa Petrova

Çeviri: Efser Özer Gözden geçirme: Altan Atabarezz

Imagine the brain could reboot,

Beynimizi yeniden kurduğumuzu, bozulmuş hücrelerini

updating its withered and damaged cells with new, improved units.

güncellediğimizi, bölümlerini geliştirdiğimizi hayal edin.

That may sound like science fiction,

Sanırım bilim kurgu gibi görünüyor,

but it's a potential reality scientists are investigating right now.

fakat günümüzde bilim adamlarının araştırmalarının gerçeklik payı var.

Will our brains one day be able to self-repair?

Beyinlerimiz acaba bir gün kendi kendini yenileyebilecek mi?

It's well known that embryonic cells in our young developing brains

Genç beyinlerimizin embriyonik hücrelerinin yeni nöronlar

produce new neurons,

ürettiği iyi biliniyor.

the microscopic units that make up the brain's tissue.

Bu nöronlar, beyin dokularını oluşturan mikroskobik birimlerdir.

Those newly generated neurons migrate to various parts of the developing brain,

Bu yeni oluşan nöronlar gelişen beyni farklı yapılarda organize ettirerek

making it self-organize into different structures.

beynin farklı bölümlerine göç ederler.

But until recently,

Fakat bu zamana kadar,

scientists thought cell production came to an abrupt halt soon after this initial growth,

bilim adamları hücre üretiminin, Alzheimer ve Parkinson gibi nörolojik

leading them to conclude that neurological diseases,

hastalıkların ve felç gibi durumları geri dönülemez

like Alzheimer's and Parkinson's,

olarak sonuçlanmasından yola çıkarak

and damaging events, like strokes, are irreversible.

ilk çoğalmadan hemen sonra ani duruşa geçtiğini düşünüyorlardı.

But a series of recent discoveries

Fakat son keşifler,

has revealed that adult brains actually do continue to produce new cells

yetişkin beyinlerin aslında en azından üç özel bölgede yeni hücreler

in at least three specialized locations.

üretmeye devam ettiğini ortaya çıkardı.

This process, known as neurogenesis,

Nörojenez olarak bilinen bu işlem,

involves dedicated brain cells, called neural stem cells

sinirsel kök hücreleri ve ata hücreleri adındaki özel

and progenitor cells,

yeni nöronları üreten

which manufacture new neurons or replace the old ones.

eskilerini yeniden yapılandıran beyin hücrelerini içerir.

The three regions where neurogenesis has been discovered

Nörojenezin keşfedildiği bu üç bölge,

are the dentate gyrus, associated with learning and memory,

öğrenme ve hafızayla ilişkili dişli beyin kıvrımları,

the subventricular zone, which may supply neurons to the olfactory bulb

beyin ile burun arasındaki iletişim için burun soğanına nöron tedarik eden

for communication between the nose and brain,

supraventriküler bölge (SVZ) ve hareketi idare etmeye

and the striatum, which helps manage movement.

yardımcı sitriyatumdur.

Scientists don't yet have a good grasp on exactly what role

Bilim adamları, henüz bu üç bölgeden herhangi birinde

neurogenesis plays in any of these regions,

nörojenezin nasıl bir rolü olduğunu ya da niçin beynin diğer bölümlerinden

or why they have this ability that's absent from the rest of the brain,

farklı olarak onların bu yeteneğe sahip olduklarını tam olarak saptayamadı.

but the mere presence of a mechanism to grown new neurons in the adult brain

fakat yetişkin bireyde yeni olgunlaşmış nöron için olan mekanik mevcudiyet

opens up an amazing possibility.

yeni olasılıklara yer açtı.

Could we harness that mechanism to get the brain to heal its scars

Derimizin yarayı onarmak için yenilenmesi ya da kırılan kemiğin

similar to how new skin grows to patch up a wound,

kendi kendini iyileştirmesi gibi beynimizin yaralarına şifa bulmak

or a broken bone stitches itself back together?

adına bu yöntemlerden yararlanabilir miyiz ?

So here's where we stand.

Ve işte bizim bulunduğumuz nokta.

Certain proteins and other small molecules that mimick those proteins

Bazı proteinler ve bunları taklit eden diğer küçük moleküller,

can be administered to the brain

bu üç bölgede

to make neural stem cells and progenitor cells

sinir kök hücrelerine ve ata hücrelerine daha çok

produce more neurons in those three locations.

nöron ürettirmek için beyne uygulanabilir.

This technique still needs improvement

Bu teknolojilerin hala gelişmeye ihtiyacı var

so that the cells reproduce more efficiently

böylece hücreler yeniden üretebilecek

and more cells survive.

ve daha çok hücre ayakta kalıcak.

But research shows that progenitor cells from these areas

Fakat çalışmalar, bu alanlarda bulunan ata hücrelerin zarar görmüş

can actually migrate to places where injury has occurred

bölgelere göç edebileceğini ve yeni nöronların

and give rise to new neurons there.

oluşumuna neden olabilceğini göstermiş
.

And another promising possible approach

Bir diğer ümit verici olası yaklaşım ise,

is to transplant healthy human neural stem cells,

derimizde yaptığımız gibi laboratuvarda üretilmiş

which are cultured in a laboratory, to injured tissue,

sağlıklı sinirsel kök hücreleri zarar görmüş

like we can do with skin.

dokulara aktarmak.

Scientists are currently experimenting

Bilim adamları, taşınmış donör hücrenin

to determine whether transplanted donor cells can divide, differentiate

bölünebileceğini, farklılaşabileceğini ve zarar görmüş beyinde

and successfully give rise to new neurons in a damaged brain.

yeni nöronlar üretebileceğini belirlemeyi tecrübe edinmişlerdir.

They've also discovered

Ayrıca bilim adamları,

that we might be able to teach other kinds of brain cells,

astrosit ve oligodendrosit gibi diğer beyin hücrelerine

such as astrocytes or oligodendrocytes

sinir kök hücresi gibi davranmayı

to behave like neural stem cells and start generating neurons, too.

ve nöron oluşturmayı öğretebilmeyi keşfettiler.

So, a couple of decades from now will our brains be able to self-repair?

Peki bir kaç yıl sonrasında beynimiz kendini yenileyebilecek miydi?

We can't say for sure,

Kesin birşey söyleyemeyiz

but that has become one of the major goals of regenerative medicine.

fakat bu rejeneratif tıpın en önemli hedefi haline geldi

The human brain has 100 billion neurons

Bir insan beyni 100 milyar nörona sahip

and we're still figuring out the wiring behind this huge biological motherboard.

ve biz hala bu büyük biyolojik anakartın arkasındaki tesisatı çözmeye çalışıyoruz.

But everyday, research on neurogenesis brings us closer to that reboot switch.

Fakat nörojenez araştırmaları bizi bu gizemi çözmeye daha da yaklaştırıyor.