Could your brain repair itself? - Ralitsa Petrova

Translator: Hong-Hanh Tran Reviewer: Vu-An Phan

Imagine the brain could reboot,

Hãy tưởng tượng não bộ có thể khởi động lại,

updating its withered and damaged cells with new, improved units.

cập nhật những tế bào chết hay hư hỏng bằng những tế bào tân tiến mới.

That may sound like science fiction,

Điều này nghe như khoa học viễn tưởng,

but it's a potential reality scientists are investigating right now.

nhưng đó là một thực tế tiềm năng mà các nhà khoa học hiện nay đang nghiên cứu.

Will our brains one day be able to self-repair?

Não của chúng ta một ngày kia có thể tự sửa chữa được?

It's well known that embryonic cells in our young developing brains

Ai cũng biết là tế bào phôi thai trong bộ não đang phát triển

produce new neurons,

sản sinh ra những nơ tron mới, chỉ nhìn thấy bằng kính hiển vi

the microscopic units that make up the brain's tissue.

chỉ được nhìn thấy qua kính hiểm vi, hình thành nên tế bào thần kinh.

Those newly generated neurons migrate to various parts of the developing brain,

Những nơ tron mới tạo này di chuyển khắp nơi trong não đang phát triển,

making it self-organize into different structures.

tự sắp xếp thành những cấu trúc khác nhau.

But until recently,

Cho tới gần đây,

scientists thought cell production came to an abrupt halt soon after this initial growth,

khoa học còn cho rằng sự sản sinh tế bào bị ngưng đột ngột sau sự phát triển ban đầu

leading them to conclude that neurological diseases,

làm họ đi đến kết luận rằng những bệnh về thần kinh

like Alzheimer's and Parkinson's,

như Alzheimer hay Parkinson,

and damaging events, like strokes, are irreversible.

và những sự cố gây tổn hại, như tai biến mạch máu não, là không thể phục hồi được.

But a series of recent discoveries

Nhưng một loạt các khám phá mới đây

has revealed that adult brains actually do continue to produce new cells

đã hé mở ra rằng não của người lớn thật sự tiếp tục sản sinh tế bào mới

in at least three specialized locations.

trong ít nhất ba nơi chuyên biệt.

This process, known as neurogenesis,

Quá trình là sự sinh trưởng và phát triển tế bào thần kinh,

involves dedicated brain cells, called neural stem cells

liên quan đến những tế bào thần kinh chuyên dụng gọi là tế bào thần kinh gốc

and progenitor cells,

và tế bào mẹ nguyên sơ.

which manufacture new neurons or replace the old ones.

để sản sinh ra nơ tron mới hay thay những nơ tron cũ.

The three regions where neurogenesis has been discovered

Sự phát triển cuả tế bào thần kinh được phát hiện ở ba vùng

are the dentate gyrus, associated with learning and memory,

vùng dentate gyrus, liên quan đến học hỏi và trí nhớ,

the subventricular zone, which may supply neurons to the olfactory bulb

vùng subventricular, có thể cung cấp tế bào thần kinh cho tuyến khứu giác

for communication between the nose and brain,

để có sự liên lạc giữa mũi và não,

and the striatum, which helps manage movement.

vùng striatum, giúp điều hành sự di chuyển.

Scientists don't yet have a good grasp on exactly what role

Các nhà khoa học chưa nắm được chắc chắn chính xác vai trò

neurogenesis plays in any of these regions,

của sự sinh sản tế bào thần kinh trong bất kỳ các vùng này là gì,

or why they have this ability that's absent from the rest of the brain,

hay tại sao khả năng này lại không có trong tất cả các cơ quan não bộ còn lại,

but the mere presence of a mechanism to grown new neurons in the adult brain

nhưng sự có mặt có giới hạn của cơ chế sản sinh nơtron mới trong não trưởng thành

opens up an amazing possibility.

mở ra một khả năng không tưởng.

Could we harness that mechanism to get the brain to heal its scars

Chúng ta có thể hướng cơ chế này giúp não chữa lành những vết sẹo của nó

similar to how new skin grows to patch up a wound,

tương tự như cách lớp da mới phát triển vá lại vết thương,

or a broken bone stitches itself back together?

hay xương bị gãy liền lại với nhau?

So here's where we stand.

Sau đây là những gì chúng ta biết.

Certain proteins and other small molecules that mimick those proteins

Có những protein và những phân tử nhỏ khác bắt chước những protein này

can be administered to the brain

có thể được đưa vào não bộ

to make neural stem cells and progenitor cells

để tạo tế bào thần kinh gốc và tế bào mẹ nguyên sơ

produce more neurons in those three locations.

và sinh nơtron nhiều hơn trong ba khu này.

This technique still needs improvement

Kỹ thuật này vẫn còn cần sự cải tiến

so that the cells reproduce more efficiently

để các tế bào tái sinh một cách hiệu quả hơn

and more cells survive.

và nhiều tế bào sống sót hơn.

But research shows that progenitor cells from these areas

Nghiên cứu cho thấy rằng những tế bào mẹ nguyên sơ từ những khu này

can actually migrate to places where injury has occurred

có thể du nhập đến những chổ xảy ra tổn thương

and give rise to new neurons there.

và làm gia tăng những nơtron mới ở đó.

And another promising possible approach

Một bước tiến khác đầy hứa hẹn

is to transplant healthy human neural stem cells,

là cấy những tế bào thần kinh gốc khỏe mạnh của con người,

which are cultured in a laboratory, to injured tissue,

mà đã được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm, vào những tế bào bị tổn thương,

like we can do with skin.

như chúng ta có thể làm trên da.

Scientists are currently experimenting

Các nhà khoa học hiện đang thử nghiệm

to determine whether transplanted donor cells can divide, differentiate

để quyết định liệu các tế bào cấy vào có thể phân chia, tách biệt

and successfully give rise to new neurons in a damaged brain.

và làm tăng lượng nơtron mới một cách thành công trong não bộ bị tổn thương.

They've also discovered

Họ cũng phát hiện

that we might be able to teach other kinds of brain cells,

rằng chúng ta có thể dạy những loại tế bào thần kinh khác,

such as astrocytes or oligodendrocytes

như là astrocytes hay oligodendrocytes

to behave like neural stem cells and start generating neurons, too.

làm việc như tế bào thần kinh gốc và cũng bắt đầu tạo ra nơtron.

So, a couple of decades from now will our brains be able to self-repair?

Vì vậy, sau một vài thập kỷ liệu não bộ của chúng ta có thể tự sửa chữa?

We can't say for sure,

Chúng ta không thể nói chắc chắn,

but that has become one of the major goals of regenerative medicine.

nhưng đó là một trong những mục tiêu của liều thuốc tái sinh,

The human brain has 100 billion neurons

Não bộ con người có 100 tỷ nơ tron

and we're still figuring out the wiring behind this huge biological motherboard.

và chúng ta vẫn đang tìm sự nối kết đằng sau bản mạch chủ sinh học khổng lồ .

But everyday, research on neurogenesis brings us closer to that reboot switch.

Mỗi ngày, nghiên cứu về sinh sản tế bào làm chúng ta gần hơn nút bấm khởi động đó.