The “myth” of the boiling frog

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

Two frogs are minding their own business in the swamp when WHAM—

İki kurbağa, bataklıkta işlerine bakıyorlardı ki, PAT --

they’re kidnapped.

kaçırıldılar.

They come to in a kitchen, captives of a menacing chef.

Tehditkar bir şefin tutsakları olarak, bir mutfağa götürüldüler.

He boils up a pot of water and lobs one of the frogs in.

Şef, bir tencere suyu kaynatıyor ve kurbağalardan birini suya atıyor.

But it’s having none of this.

Fakat kurbağa bunu reddediyor.

The second its toes hit the scalding water it jumps right out the window.

Ayakları kaynayan suya değdiği anda zıplayıp pencereden kaçıyor.

The chef refills the pot, but this time he doesn’t turn on the heat.

Şef, tencereyi tekrar dolduruyor fakat bu kez suyu kaynatmıyor.

He plops the second frog in, and this frog’s okay with that.

İkinci kurbağayı suya atıyor ve bu kurbağa sorun çıkarmıyor.

The chef turns the heat on, very low, and the temperature of water slowly rises.

Şef ocağı çok düşük seviyede açıyor, su çok yavaş bir şekilde ısınıyor.

So slowly that the frog doesn’t notice.

Kurbağanın fark edemeyeceği kadar yavaş ısınıyor.

In fact, it basks in the balmy water.

Aslında, ılık suyun tadını çıkarıyor.

Only when the surface begins to bubble does the frog realize: it’s toast.

Suyun yüzeyi kaynamaya başladığında kurbağa fark ediyor: hapı yuttu.

What’s funny about this parable is that it’s not scientifically true... for frogs.

Komik olan şu ki, bu hikaye kurbağalar için bilimsel olarak doğru değil.

In reality, a frog will detect slowly heating water and leap to safety.

Bir kurbağa gerçekte yavaşça kaynayan suyu tespit eder ve güvenli bir yere zıplar.

Humans, on the other hand, are a different story.

Fakat insanlar için hikaye tamamen farklıdır.

We’re perfectly happy to sit in the pot and slowly turn up the heat,

Tencerenin içine oturup ısıyı biraz yükseltmek bizler için mutluluk vericidir,

all the while insisting it isn’t our hand on the dial,

bu esnada ölçekteki kendi elimiz değilmiş gibi davranarak,

arguing about whether we can trust thermometers,

termometrelere güvenip güvenemeyeceğimizi tartışırız

and questioning— even if they’re right, does it matter?

ve sorgularız -- doğru olsalar bile, bu önemli mi?

It does.

Evet, önemli.

Since 1850, global average temperatures have risen by 1 degree Celsius.

Küresel ortalama sıcaklık 1850′den bu yana 1 derece arttı.

That may not sound like a lot, but it is.

Kulağa çok fazla gelmeyebilir ama öyle.

Why? 1 degree is an average.

Neden? 1 derece, bir ortalama.

Many places have already gotten much warmer than that.

Çoğu yer bundan daha fazla ısındı.

Some places in the Arctic have already warmed 4 degrees.

Kuzey Kutbu’ndaki bazı yerler 4 derece birden ısındı.

If global average temperatures increase 1 more degree,

Eğer küresel ortalama sıcaklık 1 derece daha yükselirse

the coldest nights in the Arctic might get 10 degrees warmer.

Kuzey Kutbu’ndaki en soğuk geceler 10 derece daha sıcak olabilir.

The warmest days in Mumbai might get 5 degrees hotter.

Mumbai’deki en sıcak günler 5 derece daha sıcak olabilir.

So how did we get here?

Peki, buraya nasıl geldik?

Almost everything that makes modern life possible relies on fossil fuels:

Modern yaşamı olası kılan neredeyse her şey fosil yakıtlara bağlıdır:

coal, oil, and gas full of carbon from ancient organic matter.

kömür, petrol ve antik organik maddelerden gelen karbon dolu gaz.

When we burn fossil fuels,

Fosil yakıtları yaktığımızda

we release carbon dioxide that builds up in our atmosphere,

atmosferimizde biriken karbondioksiti yaymış oluruz,

where it remains for hundreds or even thousands of years,

o da ısıyı içeri alarak fakat dışarı vermeyerek

letting heat in, but not out.

yüzlerce, hatta binlerce yıl atmosferde kalır.

The heat comes from sunlight, which passes through the atmosphere to Earth,

Isı, güneş ışığından gelir, atmosferden geçerek dünyaya ulaşır,

where it gets absorbed and warms everything up.

burada emilir ve her şeyi ısıtır.

Warm objects emit infrared radiation, which should pass back out into space,

Isınmış nesneler, tekrar uzaya dönmesi gereken kızılötesi ışınım yayar,

because most atmospheric gases don’t absorb it.

çünkü çoğu atmosfer gazı onu soğurmaz.

But greenhouse gases— carbon dioxide and methane—

Fakat sera gazları -- karbondioksit ve metan --

do absorb infrared wavelengths.

kızıl ötesi dalga boylarını soğurur.

So when we add more of those gases to the atmosphere,

Yani, atmosfere bu gazlardan daha fazla yayarsak,

less heat makes it back out to space, and our planet warms up.

uzaya daha az sıcaklık gidecek ve gezegenimiz ısınacaktır.

If we keep emitting greenhouse gases at our current pace,

Sera gazlarını mevcut hızımızda yaymaya devam edersek

scientists predict temperatures will rise 4 degrees

bilim insanlarına göre, 2100 yılına kadar sıcaklıklar

from their pre-industrial levels by 2100.

endüstri öncesi seviyelerinden 4 derece daha yükselecek.

They’ve identified 1.5 degrees of warming—

Küresel ortalamaların günümüzden yarım derece daha sıcak olduğu

global averages half a degree warmer than today’s—

anlamına gelen, 1,5 derece ısınma saptadılar --

as a threshold beyond which the negative impacts of climate change

bu ısınma, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerinin daha sert hale

will become increasingly severe.

geleceği bir eşik olarak görülüyor.

To keep from crossing that threshold,

Bu eşiği geçmekten uzak durmak için

we need to get our greenhouse gas emissions down to zero

sera gazları emisyonlarını olabildiğince hızlı bir şekilde

as fast as possible.

sıfıra indirmeliyiz.

Or rather, we have to get emissions down to what's called net zero,

Bunun yerine, emisyonu net sıfıra da indirebiliriz,

meaning we may still be putting some greenhouse gases into the atmosphere,

yani, atmosfere hala sera gazı yayabiliriz

but we take out as much as we put in.

fakat ne kadar yayıyorsak, o kadarını alabiliriz.

This doesn’t mean we can just keep emitting and sequester all that carbon—

Bu, karbonu yaymaya ve ona el koymaya devam edebiliriz anlamına gelmiyor --

we couldn’t keep up with our emissions through natural methods,

doğal yöntemler aracılığıyla emisyonlarımızın hızına yetişemezdik,

and technological solutions would be prohibitively expensive

teknolojik çözümler caydırıcı derecede pahalı olabilirdi

and require huge amounts of permanent storage.

ve devasa boyutlarda kalıcı depo gerektirebilirdi.

Instead, while we switch from coal, oil, and natural gas

Bunun yerine; kömür, petrol ve doğal gazdan

to clean energy and fuels, which will take time,

gerçekleştirmesi zaman alabilen temiz enerji ve yakıta geçerken,

we can mitigate the damage by removing carbon from the atmosphere.

atmosferdeki karbonu yok ederek, zararı hafifletebiliriz.

Jumping out of the proverbial pot isn’t an option,

Meşhur tencereden zıplayarak kaçmak bir seçenek değil

but we can do something the frogs can’t:

fakat kurbağaların yapamadığı bir şeyi yapabiliriz:

reach over, and turn down the heat.

elimizi uzatıp, ısıyı düşürebiliriz.