Why do people have seasonal allergies? - Eleanor Nelsen

Neden bazı insanların mevsimsel alerjileri var? - Eleanor Nelsen

526,172 views

2016-05-26 ・ TED-Ed


New videos

Why do people have seasonal allergies? - Eleanor Nelsen

Neden bazı insanların mevsimsel alerjileri var? - Eleanor Nelsen

526,172 views ・ 2016-05-26

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Nisa Bilge Gözden geçirme: Reşat Bir
00:06
Ah, spring.
0
6654
1313
Ah, ilkbahar.
00:07
Grass growing, flowers blooming, trees growing new leaves,
1
7967
3771
Çimler büyüyor, çiçekler açıyor, ağaçlar yeni yapraklar çıkarıyor
00:11
but if you get allergies,
2
11738
1829
ama eğer alerjiniz varsa
00:13
this explosion of new life probably inspires more dread than joy.
3
13567
5569
bu yeni yaşamın ortaya çıkışı eğlenceden çok korku verebilir.
00:19
Step outside, and within minutes, you're sneezing and congested.
4
19136
3991
Dışarı bir adım atarsınız ve dakikalar içinde hapşırıp tıkanırsınız.
00:23
Your nose is running,
5
23127
1294
Burnunuz akar,
00:24
your eyes are swollen and watery,
6
24421
1862
gözleriniz şişip sulanır,
00:26
your throat is itchy.
7
26283
1613
boğazınız kaşınır.
00:27
For you and millions of others, it's seasonal allergy time.
8
27896
4663
Siz ve milyonlarca diğer insan için, mevsimsel alerji vaktidir.
00:32
So what's behind this onslaught of mucus?
9
32559
2933
Peki bu mukus saldırısının arkasında ne var?
00:35
The answer lies within you.
10
35492
2836
Cevap içinizde.
00:38
It's your immune system.
11
38328
1447
Bu sizin bağışıklık sisteminiz.
00:39
Seasonal allergies, also called hay fever, or allergic rhinitis,
12
39775
4470
Saman nezlesi ya da rinit de denilen mevsimsel alerji
00:44
are a hypersensitive immune response to something that's not actually harmful.
13
44245
4960
aslında zararlı olmayan bir şeye verilen aşırı hassas bağışıklık tepkisidir.
00:49
Pollen from trees and grass,
14
49205
1862
Ağaçlar ile çimlerden gelen polen
00:51
and mold spores from tiny fungi find their way into your mucous membranes
15
51067
5375
ve mantarlardan gelen küf sporları, mukus zarlarınıza girmek için bir yol bulurlar
00:56
and your body attacks these innocuous travelers
16
56442
2740
ve bedeniniz bu zararsız gezginlere
00:59
the same way it would infectious bacteria.
17
59182
3121
bulaşıcı bakterilere saldırdıkları gibi saldırır.
01:02
The immune system has a memory.
18
62303
2063
Bağışıklık sisteminin hafızası vardır.
01:04
When a foreign substance gets tagged as threatening,
19
64366
3186
Yabancı bir madde tehlikeli olarak etiketlendiğinde
01:07
white blood cells produce customized antibodies
20
67552
2924
beyaz kan hücreleri suçluları daha sonra hatırlayacak
01:10
that will recognize the offender the next time around.
21
70476
3833
özelleştirilmiş antikorlar üretirler.
01:14
They then promptly recruit the body's defense team.
22
74309
3123
Daha sonra acilen vücudun savunma sistemini iyileştirirler.
01:17
But sometimes, the immune system accidentally discriminates
23
77432
3319
Ama bazen, bağışıklık sistemi kazara
01:20
against harmless substances, like pollen.
24
80751
3345
polen gibi zararsız maddelere karşı ayrım yapar.
01:24
When it wafts in again, antibodies on the surface of white blood cells
25
84096
3791
Tekrar taşındığında, beyaz kan hücrelerinin yüzeyindeki antikorlar
01:27
recognize it and latch on.
26
87887
2359
onu tanır ve esir alırlar.
01:30
This triggers the cell to release inflammatory chemicals,
27
90246
3218
Bu, hücreleri histamin gibi
01:33
like histamine,
28
93464
1253
sinir hücrelerini uyaran
01:34
which stimulate nerve cells,
29
94717
1710
iltihaplı kimyasallar bırakması için tetikler
01:36
and cause blood vessels in the mucous membranes to swell and leak fluid.
30
96427
5056
ve mukus zarındaki kan damarlarının şişip akmasına neden olur.
01:41
In other words, itchiness, sneezing, congestion, and a runny nose.
31
101483
4668
Diğer bir deyişle, kaşıntı, hapşırma, tıkanma ve burun akıntısı.
01:46
Allergies usually, but not always, show up for the first time during childhood.
32
106151
5884
Alerjiler her zaman değil ama çoğunlukla çocukluğun ilk dönemlerinde ortaya çıkar.
01:52
But why do some people get allergies and others don't?
33
112035
3605
Ama neden bazı insanların alerjisi varken bazılarının yok?
01:55
Allergies tend to run in families, so genetics may be one culprit.
34
115640
4438
Alerjiler aileden geçmeye eğilimlidirler, bu yüzden suçlunun biri genetik olabilir.
02:00
In fact, errors in a gene that helps regulate the immune system
35
120078
3873
Aslında, bağışıklık sisteminin düzenlenmesine yardım eden gendeki hatalar
02:03
are associated with higher rates of allergies.
36
123951
2765
yüksek oranda alerjiyle ilişkilidir.
02:06
The environment you grow up in matters, too.
37
126716
2952
Büyüdüğünüz çevre de etkilidir.
02:09
Being exposed to an allergen as a baby
38
129668
2548
Alerjenlere bebekken maruz kalmak
02:12
makes you less likely to actually develop an allergy to it.
39
132216
3741
aslında sizi ona karşı alerji oluşturmaya daha az eğilimli yapar.
02:15
People who grow up on farms,
40
135957
1860
Çiftliklerde, büyük ailelerde
02:17
in big families,
41
137817
1134
02:18
and in the developing world also tend to have fewer allergies,
42
138951
3957
ve gelişmekte olan ülkelerde büyüyen insanlar da,
kısmen genetik kaynaklı pek çok istisna olmasına rağmen
02:22
although there are plenty of exceptions, partly thanks to genetics.
43
142908
4672
daha az alerjisi olma eğilimindedirler.
02:27
One theory is that as children,
44
147580
2285
Bir teoriye göre çocukken,
02:29
they encounter more of the microbes and parasites
45
149865
2696
geleneksel avcı-toplayıcı toplumlarla evrilen
02:32
that co-evolved with traditional hunter-gatherer societies.
46
152561
4058
mikrop ve parazitlerle daha çok karşılaşırlar.
02:36
Called the hygiene hypothesis,
47
156619
2509
Hijyen hipotezi olarak adlandırılan bu teoriye göre,
02:39
the idea is that when the immune system
48
159128
2323
bağışıklık sistemi
tanıdık mikroplara maruz kalmazsa,
02:41
isn't exposed to the familiar cast of microbes,
49
161451
3539
02:44
it'll keep itself busy mounting defenses against harmless substances,
50
164990
4602
kendini polen gibi zararsız maddelere karşı
savunma oluşturarak meşgul eder.
02:49
like pollen.
51
169592
1380
02:50
Another theory is that an immune system toughened up by a barrage of pathogens
52
170972
4189
Bir diğer teoriye göre patojenlerin barajı tarafından sertleştirilen
bağışıklık sistemi, alerjenlere karşı aşırı tepki vermeye daha az eğilimlidir.
02:55
is less likely to overreact to allergens.
53
175161
3309
02:58
Pollen is a common offender, just because we encounter so much of it,
54
178470
4347
Sadece çok fazla karşılaştığımız için polen yaygın bir suçludur
03:02
but there's a long list of substances:
55
182817
2028
ama bu maddelerin uzun bir listesi var:
03:04
dust,
56
184845
822
Toz,
03:05
animal dander,
57
185667
1015
hayvan tüyü,
03:06
insect venom,
58
186682
1098
böcek zehri,
03:07
medications,
59
187780
1186
ilaçlar,
03:08
certain foods,
60
188966
1130
bazı yiyecekler,
03:10
that can send your immune system into overdrive.
61
190096
3608
bağışıklık sisteminizin aşırı yüklenmesine neden olabilir.
03:13
Some of these reactions can be scary.
62
193704
2125
Bazı reaksiyonlar korkutucu olabilir.
03:15
An allergy can develop into full-blown anaphylaxis,
63
195829
3346
Alerji; genellikle ciddi şişliklere,
03:19
which typically brings on severe swelling,
64
199175
2317
nefes darlığına
ve çok düşük kan basıncına neden olan
03:21
shortness of breath,
65
201492
1283
03:22
and very low blood pressure.
66
202775
2190
tam gelişmiş anafilaksiye dönüşebilir.
03:24
It can be deadly.
67
204965
1671
Bu ölümcül olabilir.
03:26
The body can even have an allergic reaction to itself
68
206636
3932
Vücut; kendi kendisine bile alerjik reaksiyon gösterip
03:30
causing auto-immune disorders,
69
210568
1738
multipl skleroz, lupus ve tip 1 diyabet gibi
03:32
like multiple sclerosis, lupus, and type 1 diabetes.
70
212306
4316
otoimmün bozukluklara neden olabilir.
03:36
But even non-life threatening allergy symptoms can make you miserable,
71
216622
4506
Ama hayati tehlikesi olmayan alerji belirtileri bile sizi perişan edebilir,
03:41
so what can you do about it?
72
221128
1671
bu konuda ne yapacaksınız?
03:42
Medications can help reduce the symptoms.
73
222799
2701
İlaçlar belirtileri azaltmaya yardım edebilir.
03:45
The most common ones keep histamines from binding to your cells.
74
225500
3571
En yaygın olanları, histaminleri hücrelerinize bağlanmaktan uzak tutar.
03:49
These antihistamines stop the inflammation response.
75
229071
3739
Bu antihistaminler iltihap tepkisini durdurur.
03:52
Steroids can help dial down the immune system.
76
232810
3412
Steroidler bağışıklık sistemini hafifletmeye yardımcı olur.
03:56
Another more permanent option is immunotherapy.
77
236222
3704
Daha kalıcı bir yöntem ise immünoterapidir.
03:59
Deliberate, controlled exposure
78
239926
2028
Miktarı yavaş yavaş artan bir alerjene
04:01
to gradually increasing amounts of an allergen
79
241954
2994
kasıtlı ve kontrollü bir şekilde maruz kalmak
04:04
can teach the immune system that it isn't dangerous after all.
80
244948
4510
bağışıklık sistemine onun aslında tam olarak zararlı olmadığını öğretebilir.
04:09
And if you're really adventurous, there's a less traditional option:
81
249458
3471
Eğer gerçekten maceraperestseniz, daha az geleneksel bir yöntem var:
04:12
intestinal parasites.
82
252929
2412
Bağırsak parazitleri.
04:15
When hookworms sink their teeth into the intestinal wall,
83
255341
3378
Kancalı kurtlar dişlerini bağırsak duvarına batırdıklarında,
04:18
they secrete chemicals that blunt the immune system.
84
258719
3219
bağışıklık sistemini körelten kimyasallar salgılarlar.
04:21
Some studies suggest that hookworms can treat allergies,
85
261938
4411
Bazı araştırmalar kancalı kurtların alerjileri iyileştirebildiğini öne sürer.
04:26
which may be another reason
86
266349
1159
Bu belki de,
04:27
allergies are more common in industrialized countries
87
267508
3481
alerjilerin, kancalı kurtların az ve nadir olduğu sanayileşmiş ülkelerde
04:30
where hookworms are few and far between.
88
270989
3284
daha yaygın olmasının diğer bir nedenidir.
Tabii ki, isterseniz oturup mevsimsel alerjinizin geçmesini bekleyebilirsiniz.
04:34
Of course, you can always just wait your seasonal allergies out.
89
274273
3377
04:37
The spring pollen onslaught dwindles by mid-summer,
90
277650
3538
Bahar poleni saldırıları,
tam kanarya otu sezonunun başladığı yaz ortasında azalırlar.
04:41
just in time for ragweed season.
91
281188
3122
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7