Why do people have seasonal allergies? - Eleanor Nelsen

Dlaczego niektórzy mają alergie sezonowe? - Eleanor Nelsen

Tłumaczenie: Aleksandra Kryger Korekta: Marta Grochowalska

Ah, spring.

Ach, wiosna.

Grass growing, flowers blooming, trees growing new leaves,

Trawa rośnie, kwiaty kwitną, drzewa wypuszczają nowe liście,

but if you get allergies,

ale jeśli jesteś alergikiem,

this explosion of new life probably inspires more dread than joy.

ta eksplozja życia zapewne wywołuje więcej przerażenia niż radości.

Step outside, and within minutes, you're sneezing and congested.

Wychodzisz na zewnątrz i w kilka minut zaczynasz kichać i masz zatkany nos.

Your nose is running,

Dostajesz kataru,

your eyes are swollen and watery,

oczy puchną i zachodzą łzami,

your throat is itchy.

drapie cię w gardle.

For you and millions of others, it's seasonal allergy time.

Dla ciebie i milionów innych ludzi to pora alergii sezonowych.

So what's behind this onslaught of mucus?

Co więc stoi za tym atakiem wydzielin?

The answer lies within you.

Odpowiedź znajduje się w twoim ciele.

It's your immune system.

To twój system odpornościowy.

Seasonal allergies, also called hay fever, or allergic rhinitis,

Alergie, zwane też katarem siennym lub alergicznym nieżytem nosa,

are a hypersensitive immune response to something that's not actually harmful.

to nadwrażliwość układu odpornościowego na właściwie nieszkodliwe czynniki.

Pollen from trees and grass,

Pyłki drzew, traw

and mold spores from tiny fungi find their way into your mucous membranes

i zarodniki małych grzybów pleśniowych dostają się do błon śluzowych,

and your body attacks these innocuous travelers

a organizm atakuje tych niewinnych podróżników,

the same way it would infectious bacteria.

jak atakowałby bakterie.

The immune system has a memory.

System odpornościowy ma własną pamięć.

When a foreign substance gets tagged as threatening,

Kiedy obca substancja zostaje oznaczona jako groźna,

white blood cells produce customized antibodies

białe krwinki produkują odpowiednie przeciwciała,

that will recognize the offender the next time around.

które następnym razem rozpoznają winowajcę

They then promptly recruit the body's defense team.

i natychmiast angażują do pracy zespoły obronne organizmu.

But sometimes, the immune system accidentally discriminates

Czasem jednak system odpornościowy przypadkowo dyskryminuje

against harmless substances, like pollen.

niegroźne substancje jak pyłki.

When it wafts in again, antibodies on the surface of white blood cells

Kiedy nadlatują ponownie, przeciwciała z powierzchni białych krwinek

recognize it and latch on.

rozpoznają je i atakują.

This triggers the cell to release inflammatory chemicals,

Powoduje to wydzielanie z krwinek zapalnych substancji chemicznych,

like histamine,

jak histamina,

which stimulate nerve cells,

które stymulują komórki nerwowe

and cause blood vessels in the mucous membranes to swell and leak fluid.

i sprawiają, że naczynia krwionośne w śluzówce pęcznieją i wydzielają płyn.

In other words, itchiness, sneezing, congestion, and a runny nose.

Innymi słowy, wywołują swędzenie, kichanie, niedrożność nosa i katar.

Allergies usually, but not always, show up for the first time during childhood.

Alergie przeważnie, ale nie zawsze, pojawiają się w dzieciństwie.

But why do some people get allergies and others don't?

Dlaczego niektórzy je mają, a inni nie?

Allergies tend to run in families, so genetics may be one culprit.

Alergie często są dziedziczne, więc winna może być genetyka.

In fact, errors in a gene that helps regulate the immune system

Błędy w genach odpowiedzialnych za regulację układu odpornościowego

are associated with higher rates of allergies.

są wiązane z częstszym występowaniem alergii.

The environment you grow up in matters, too.

Ważne też jest środowisko, w którym dorastamy.

Being exposed to an allergen as a baby

Kontakt z alergenem w dzieciństwie

makes you less likely to actually develop an allergy to it.

zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia alergii na niego.

People who grow up on farms,

Osoby, które wychowywały się na farmach,

in big families,

w dużych rodzinach

and in the developing world also tend to have fewer allergies,

i krajach rozwijających się także mają mniejsze tendencje do alergii,

although there are plenty of exceptions, partly thanks to genetics.

chociaż istnieje wiele wyjątków, częściowo z powodu genetyki.

One theory is that as children,

Według jednej z teorii, jako dzieci

they encounter more of the microbes and parasites

napotykają oni więcej bakterii i pasożytów,

that co-evolved with traditional hunter-gatherer societies.

które ewoluowały wraz z tradycyjnymi społeczeństwami zbieracko-łowieckimi.

Called the hygiene hypothesis,

Tak zwana "hipoteza higieniczna" głosi,

the idea is that when the immune system

że w przypadku braku kontaktu

isn't exposed to the familiar cast of microbes,

układu odpornościowego ze znanymi mu drobnoustrojami

it'll keep itself busy mounting defenses against harmless substances,

zajmie się on obroną przed niegroźnymi czynnikami,

like pollen.

jak pyłki.

Another theory is that an immune system toughened up by a barrage of pathogens

Według innej teorii, układ odpornościowy wzmocniony pod naporem patogenów

is less likely to overreact to allergens.

rzadziej przesadnie reaguje na alergeny.

Pollen is a common offender, just because we encounter so much of it,

Pyłki są częstym winowajcą, bo napotykamy ich bardzo wiele,

but there's a long list of substances:

ale lista tych substancji jest długa:

dust,

kurz,

animal dander,

łupież zwierzęcy,

insect venom,

jad owadów,

medications,

lekarstwa,

certain foods,

pewne pokarmy,

that can send your immune system into overdrive.

które mogą silnie pobudzić system odpornościowy.

Some of these reactions can be scary.

Niektóre reakcje mogą być przerażające.

An allergy can develop into full-blown anaphylaxis,

Alergia może wywołać wstrząs anafilaktyczny,

which typically brings on severe swelling,

który zwykle powoduje silną opuchliznę,

shortness of breath,

trudności w oddychaniu

and very low blood pressure.

i bardzo niskie ciśnienie krwi.

It can be deadly.

Może to doprowadzić do śmierci.

The body can even have an allergic reaction to itself

Organizm może też mieć reakcję alergiczną na siebie,

causing auto-immune disorders,

co prowadzi do chorób autoimmunologicznych

like multiple sclerosis, lupus, and type 1 diabetes.

jak stwardnienie rozsiane, toczeń czy cukrzyca typu 1.

But even non-life threatening allergy symptoms can make you miserable,

Nawet niegroźne symptomy mogą dać się we znaki.

so what can you do about it?

Co więc można z nimi zrobić?

Medications can help reduce the symptoms.

Objawy można złagodzić lekarstwami.

The most common ones keep histamines from binding to your cells.

Te najczęściej stosowane zapobiegają wiązaniu się histaminy w komórkach.

These antihistamines stop the inflammation response.

Leki przeciwhistaminowe powstrzymują reakcję zapalną.

Steroids can help dial down the immune system.

Za pomocą sterydów można zmniejszyć aktywność układu odpornościowego.

Another more permanent option is immunotherapy.

Na dłużej zadziała immunoterapia.

Deliberate, controlled exposure

Kontrolowana ekspozycja

to gradually increasing amounts of an allergen

na stopniowo zwiększane dawki alergenu

can teach the immune system that it isn't dangerous after all.

może nauczyć system odpornościowy, że dana substancja jest niegroźna.

And if you're really adventurous, there's a less traditional option:

A jeśli masz ochotę na eksperymenty, istnieje też mniej typowa opcja,

intestinal parasites.

czyli pasożyty jelitowe.

When hookworms sink their teeth into the intestinal wall,

Kiedy tęgoryjec wczepia się w ścianę jelita,

they secrete chemicals that blunt the immune system.

wydziela substancje, które osłabiają działanie systemu odpornościowego.

Some studies suggest that hookworms can treat allergies,

Z niektórych badań wynika, że tęgoryjec może leczyć alergie,

which may be another reason

co może być kolejnym powodem,

allergies are more common in industrialized countries

dla którego alergie są częstsze w krajach rozwiniętych,

where hookworms are few and far between.

gdzie tęgoryjce rzadko występują.

Of course, you can always just wait your seasonal allergies out.

Oczywiście zawsze możesz po prostu przeczekać sezonowe alergie.

The spring pollen onslaught dwindles by mid-summer,

Do połowy lata atak wiosennych pyłków ustaje,

just in time for ragweed season.

ustępując miejsca sezonowi na ambrozję.