Camera or eye: Which sees better? - Michael Mauser

Syri kundrejt kameras - Michael Mauser

Translator: Elona Shatri Reviewer: Alba Xhani

Watch the center of this disk.

Shikoni qendrën e këtij disku.

You are getting sleepy.

Po bëheni të përgjumur.

No, just kidding.

Jo, po bëja shaka.

I'm not going to hypnotize you.

Nuk do t'ju hipnotizoj.

But are you starting to see colors in the rings?

Por filluat të shihnit rrathë me ngjyra?

If so, your eyes are playing tricks on you.

Nëse po, sytë tuaj po luajnë me ju.

The disk was only ever black and white.

Disku ishte vetëm bardh e zi.

You see, your eyes don't always capture the world as a video camera would.

E shihni, sytë tuaj jo gjithmonë e konceptojnë botën sikurse një videokamerë

In fact, there are quite a few differences,

Në fakt, ka disa dallime,

owing to the anatomy of your eye

qe i detyrohen anatomisë se syrit tuaj

and the processing that takes place in your brain

dhe përpunimit që zë vend në tru

dhe si rrjedhim, në retinë.

and its outgrowth, the retina.

Let's start with some similarities.

Le të fillojmë me ca ngjashmëri.

Both have lenses to focus light and sensors to capture it,

Syri dhe kamera kanë lente që fokusojnë dritën dhe sensorë për ta marrë atë,

but even those things behave differently.

por edhe këto elementë sillen ndryshe.

The lens in a camera moves to stay focused on an object hurtling towards it,

Lentja e një kamere lëviz që të qëndrojë e fokusuar në objektin që kalon para saj,

while the one in your eye responds by changing shape.

ndërsa e njejta në syrin tuaj përgjigjet duke ndryshuar formë.

Most camera lenses are also achromatic,

Shumica e lenteve në kamera janë akromatike,

meaning they focus both red and blue light to the same point.

që nënkupton se i fokusojnë edhe të kuqen edhe blunë në të njejtën pikë.

Your eye is different.

Syri juaj është ndryshe.

When red light from an object is in focus, the blue light is out of focus.

Kur drita e kuqe nga një objekt është në fokus, bluja është jashtë fokusit.

So why don't things look partially out of focus all the time?

Pra pse gjërat nuk duken pjesërisht jashtë fokusit gjatë gjithë kohës?

To answer that question,

Për t'iu përgjigjur kësaj pyetje,

we first need to look at how your eye and the camera capture light:

së pari duhet të shohim se si syri juaj dhe kamera e marrin dritën:

photoreceptors.

fotoreceptorët ose receptorët e dritës.

The light-sensitive surface in a camera only has one kind of photoreceptor

Sipërfaqja që është sensitive ndaj dritës në kamerë ka vetëm një lloj fotoreceptori

that is evenly distributed throughout the focusing surface.

që është i shpërndarë në mënyrë të barabartë në gjithë sipërfaqen e fokusit.

An array of red, green and blue filters on top of these photoreceptors

Një grup filtrash të kuqe, jeshile dhe blu në krye të këtyre fotoreceptorëve

causes them to respond selectively to long, medium and short wavelength light.

bën që këta t'i përgjigjen në mënyrë selektive dritës

me gjatësi vale te gjatë, të mesme dhe të shkurtër.

Your eye's retinas, on the other hand, have several types of photoreceptors,

Retina e syve tuaj, në anën tjetër ka disa tipe fotoreceptorësh,

usually three for normal light conditions, and only one type for lowlight,

zakonisht tre për dritën në kushte normale dhe vetëm një tip për dritë të dobët,

which is why we're color blind in the dark.

e cila është dhe arsyeja pse në errësirë nuk i dallojmë ngjyrat.

In normal light, unlike the camera, we have no need for a color filter

Në dritë normale, ndryshe nga kamera, nuk kemi nevojë për filtër ngjyrash

because our photoreceptors already respond selectively

sepse fotoreceptorët tanë janë përgjigjur tashmë në mënyrë selektive

to different wavelengths of light.

ndaj dritës me gjatësi të ndryshme vale.

Also in contrast to a camera,

Gjithashtu, në dallim nga aparati fotografik,

your photoreceptors are unevenly distributed,

fotoreceptorët tanë janë të shpërndarë në mënyre jo të barabartë,

with no receptors for dim light in the very center.

pa receptorë për dritën e zbehtë në qendër.

This is why faint stars seem to disappear when you look directly at them.

Kjo është arsyeja pse yjet e zbehta duken sikur zhduken kur ju shikoni direkt në ta.

The center also has very few receptors that can detect blue light,

Qendra ka gjithashtu shumë pak receptorë që mund të detektojnë dritën blu,

which is why you don't notice the blurred blue image from earlier.

kjo është arsyeja pse nuk mund të dalloni fotografinë e paqartë blu.

However, you still perceive blue there

Sidoqoftë, ju ende mund të perceptoni ngjyren blu aty

because your brain fills it in from context.

sepse truri juaj e plotëson atë nga konteksti

Also, the edges of our retinas have relatively few receptors

Gjithashtu, skajet e retinës sonë kanë relativisht pak receptorë

for any wavelength light.

për çdo gjatësi valore.

So our visual acuity and ability to see color

Kështu që mprehtësia dhe aftësia për të parë ngjyrat

falls off rapidly from the center of our vision.

pakësohet shpejt nga qendra e vizionit tonë.

There is also an area in our eyes called the blind spot

Në sytë tanë gjithashtu është një zonë e quajtur pika e verbër

where there are no photoreceptors of any kind.

ku nuk ka fotoreceptorë të asnjë lloji.

We don't notice a lack of vision there

Ne nuk e vëmë re se aty ka një mungesë shikimi

because once again, our brain fills in the gaps.

sepse edhe një herë, truri ynë i mbush ato boshllëqe.

In a very real sense, we see with our brains, not our eyes.

Në një farë mënyre realisht, ne shohim me trurin tonë, jo me sytë tanë.

And because our brains, including the retinas,

Dhe për arsye se truri ynë, duke përfshirë retinën,

are so involved in the process,

janë gjithashtu të përfshira në proces,

we are susceptible to visual illusions.

ne jemi të ndjeshëm ndaj iluzioneve vizuale.

Here's another illusion caused by the eye itself.

Ja dhe një iluzion tjetër që shkaktohet nga vetë syri.

Does the center of this image look like it's jittering around?

A duket sikur qendra e fotografisë po lëviz perreth ?

That's because your eye actually jiggles most of the time.

Kjo ndodh pasi sytë tuaj lëkunden shumicën e kohës.

If it didn't, your vision would eventually shut down

Nëse nuk do ishte ashtu, shikimi juaj eventualisht do të mbyllej

because the nerves on the retina stop responding to a stationary image

sepse nervat e retinës ndalojnë së përgjigjuri një imazhi të palëvizshëm

of constant intensity.

të një intensiteti konstant.

And unlike a camera,

Dhe në dallim nga kamera,

you briefly stop seeing whenever you make a larger movement with your eyes.

ju ndaloni së pari për pak, kurdo që bëni një lëvizje të madhe me sytë tuaj.

That's why you can't see your own eyes shift

Kjo është arsyeja pse nuk mund t'i shihni sytë tuaj duke u zhvendosur

as you look from one to the other in a mirror.

kur shikoni nga njëri tek tjetri në një pasqyrë.

Video cameras can capture details our eyes miss,

Kamera mund të kapë detaje që sytë tanë i humbin,

magnify distant objects

zmadhon objektet në largësi

and accurately record what they see.

dhe me saktësi e regjistrojnë atë çfarë shohin.

But our eyes are remarkably efficient adaptations,

Por sytë tanë janë mrekullisht të përshtatur në mënyrë efektive,

the result of hundreds of millions of years

si rezultat i qindra miliona vitesh

of coevolution with our brains.

të koevolucionit me trurin tonë.

And so what if we don't always see the world exactly as it is.

Dhe çka nëse ne jo gjithmonë e shohim botën ashtu siç është në të vertetë.

There's a certain joy to be found watching stationary leaves

Është një kënaqësi e veçantë të shikosh gjethe të palëvizshme

waving on an illusive breeze,

duke u lëkundur në një erë të rreme.

and maybe even an evolutionary advantage.

dhe ndoshta një avantazh evolucionar.

But that's a lesson for another day.

Por ky është mësim për një ditë tjetër.