Camera or eye: Which sees better? - Michael Mauser

Mắt và máy ảnh - Michael Mauser

Translator: Hang Phan Reviewer: Ann Jing

Watch the center of this disk.

Hãy nhìn vào tâm của chiếc đĩa

You are getting sleepy.

Bạn sẽ cảm thấy buồn ngủ...

No, just kidding.

Không phải đâu, tôi đùa đấy!

I'm not going to hypnotize you.

Tôi không thôi miên bạn đâu

But are you starting to see colors in the rings?

Nhưng có phải bạn đang bắt đầu nhận thấy màu ở trong vòng tròn?

If so, your eyes are playing tricks on you.

Nếu vậy, mắt bạn đang đùa bạn đấy.

The disk was only ever black and white.

Bởi vì chiếc đĩa hoàn toàn chỉ có 2 màu đen trắng thôi.

You see, your eyes don't always capture the world as a video camera would.

Mắt bạn ko phải lúc nào cũng "chụp" lại thế giới như máy ảnh đâu.

In fact, there are quite a few differences,

Thực ra là cũng có vài điếm khác biệt,

owing to the anatomy of your eye

lý do nằm ở cấu trúc giải phẫu của đôi mắt

and the processing that takes place in your brain

và quá trình xảy ra trong não bộ

and its outgrowth, the retina.

và cái phần lồi ra của con mắt, võng mạc.

Let's start with some similarities.

Nào, những điểm giống nhau trước nhé!

Both have lenses to focus light and sensors to capture it,

Mắt và máy ảnh đều có ống kính để tập trung ánh sáng và cảm biến để chụp lại ánh sáng,

but even those things behave differently.

nhưng chúng lại phản ứng khác nhau.

The lens in a camera moves to stay focused on an object hurtling towards it,

Ống kính của máy ảnh di chuyển để nhìn rõ vật hướng gần về nó,

while the one in your eye responds by changing shape.

trong khi thủy tinh thể của mắt lại phản ứng bằng cách thay đổi hình dạng.

Most camera lenses are also achromatic,

Phần lớn ống kính máy ảnh đều tiêu sắc,

meaning they focus both red and blue light to the same point.

tức là chúng hội tụ cả tia sáng đỏ và xanh tại cùng 1 điểm.

Your eye is different.

Nhưng đôi mắt thì khác.

When red light from an object is in focus, the blue light is out of focus.

Tia đỏ từ vật thì nằm trong tiêu cự, còn tia xanh thì nằm ngoài.

So why don't things look partially out of focus all the time?

Vậy tại sao không phải lúc nào ta nhìn vật cũng bị mờ mờ một phần?

To answer that question,

Để trả lời cho câu hỏi này,

we first need to look at how your eye and the camera capture light:

đầu tiên ta phải tìm hiểu camera và mắt chụp ánh sáng thế nào:

photoreceptors.

nhờ các tế bào cảm quang (TBCQ)

The light-sensitive surface in a camera only has one kind of photoreceptor

Bề mặt nhạy ánh sáng trong máy ảnh chỉ có một loại TBCQ

that is evenly distributed throughout the focusing surface.

được phân bố đồng đều khắp bề mặt tiêu cự.

An array of red, green and blue filters on top of these photoreceptors

Có hàng loạt bộ lọc các tia đỏ, lục và lam ở trên những TBCQ này

causes them to respond selectively to long, medium and short wavelength light.

khiến chúng phản hồi có chọn lọc tới tia sáng có bước sóng dài, vừa và ngắn.

Your eye's retinas, on the other hand, have several types of photoreceptors,

Mặt khác, võng mạc lại có nhiều loại tế bào cảm quang,

usually three for normal light conditions, and only one type for lowlight,

3 loại trong điều kiện ánh sáng thường, và 1 loại trong điều kiện thiếu ánh sáng,

which is why we're color blind in the dark.

đó là lý do vì sao chúng ta bị mù màu trong bóng tối.

In normal light, unlike the camera, we have no need for a color filter

Trong điều kiện thường, khác với máy ảnh, chúng ta không cần bộ lọc màu

because our photoreceptors already respond selectively

bởi vì TBCQ của chúng ta đã phản ứng có chọn lọc

to different wavelengths of light.

với những bước sóng khác nhau rồi.

Also in contrast to a camera,

Cũng đối lập với máy ảnh,

your photoreceptors are unevenly distributed,

TBCQ của ta không phân bố đều,

with no receptors for dim light in the very center.

không có TBCQ cho ánh sáng mờ ở chính giữa

This is why faint stars seem to disappear when you look directly at them.

Cũng vì thế mà những ngôi sao mờ có vẻ biến mất khi ta nhìn thằng vào chúng.

The center also has very few receptors that can detect blue light,

Vùng trung tâm cũng có rất ít thụ thể để nhận biết tia sáng lục,

which is why you don't notice the blurred blue image from earlier.

đó là lý do vì sao mà ta không để ý thấy ảnh màu lục bị nhạt từ trước đó.

However, you still perceive blue there

Tuy nhiên, ta vẫn nhận thức được là có màu lục

because your brain fills it in from context.

bởi vì não bộ nhận thức màu lục theo ngữ cảnh.

Also, the edges of our retinas have relatively few receptors

Cạnh của võng mạc cũng có rất ít các thụ thể

for any wavelength light.

cho mọi loại bước sóng.

So our visual acuity and ability to see color

Nên chúng ta có thể nhìn thấy màu sắc

falls off rapidly from the center of our vision.

giảm rất nhanh từ trung tâm của tầm nhìn.

There is also an area in our eyes called the blind spot

Có một vùng ở trong mắt gọi là điểm mù

where there are no photoreceptors of any kind.

nơi mà không có một TBCQ nào cả.

We don't notice a lack of vision there

Ta không nhận thấy là thị lực bị mất

because once again, our brain fills in the gaps.

vì một lần nữa, não bộ đã hoàn thiện những thiếu sót này.

In a very real sense, we see with our brains, not our eyes.

Vậy là trong thực tế, ta nhìn với não bộ, ko phải với đôi mắt.

And because our brains, including the retinas,

Và bởi vì não bộ, bao gồm cả võng mạc,

are so involved in the process,

đều góp phần trong quá trình này,

we are susceptible to visual illusions.

ta dễ bị ảo tưởng thị giác.

Here's another illusion caused by the eye itself.

Đây là một ảo giác khác gây ra bởi chính đôi mắt.

Does the center of this image look like it's jittering around?

Có phải trung tâm của hình ảnh nhìn giống như đang xoay ?

That's because your eye actually jiggles most of the time.

Bởi vì thực sự thì đôi mắt lúc nào cũng lắc nhẹ.

If it didn't, your vision would eventually shut down

Nếu không, thị lực của bạn cuối cùng sẽ mất

because the nerves on the retina stop responding to a stationary image

bởi vì dây thần kinh của võng mạc dừng phản ứng với hình tĩnh

of constant intensity.

với cường độ không đổi.

And unlike a camera,

Và không như máy ảnh,

you briefly stop seeing whenever you make a larger movement with your eyes.

bạn tạm thời không nhìn thấy được khi ở mắt có sự chuyển động lớn.

That's why you can't see your own eyes shift

Vì thế, bạn không thể thấy mắt mình thay đổi

as you look from one to the other in a mirror.

khi mà bạn đảo mắt từ hướng này sang hướng khác trong gương.

Video cameras can capture details our eyes miss,

Máy quay có thể chụp lại những chi tiết mà mắt bạn bỏ lỡ,

magnify distant objects

phóng đại các vật ở xa

and accurately record what they see.

và ghi lại chính xác những gì nó thấy.

But our eyes are remarkably efficient adaptations,

Nhưng đôi mắt là sự thích nghi hiệu quả đến kinh ngạc,

the result of hundreds of millions of years

kết quả của hàng trăm triệu năm

of coevolution with our brains.

cùng tiến hóa với não bộ.

And so what if we don't always see the world exactly as it is.

Vậy, nếu như không phải lúc nào ta cũng thấy thế giới như nó vốn có thì sao?

There's a certain joy to be found watching stationary leaves

Cũng vui đấy khi ta thấy những chiếc lá đứng yên

waving on an illusive breeze,

lại đu đưa trong làn gió hão huyền,

and maybe even an evolutionary advantage.

hay thậm chí, một lợi thế tiến hóa.

But that's a lesson for another day.

Nhưng đó sẽ là bài học của hôm khác.