What’s the big deal with gluten? - William D. Chey

Jaki jest problem z glutenem? - William D. Chey

Tłumaczenie: Kacper Borowiecki Korekta: Monika Sulima

Maybe you've recently seen the phrase "gluten-free" on food packaging,

Być może widziałeś ostatnio napis "produkt bezglutenowy" na jedzeniu,

or take-out menus, shampoo bottles, apartment listings, the tag of your shirt,

menu na wynos, butelkach szamponu, ofertach mieszkaniowych, metce koszulki,

on a hammer, as a lower back tattoo, or in your friend's resume.

młotku, tatuażu na dole pleców lub w życiorysie znajomego.

Next time someone starts telling you about their newfound freedom from gluten,

Kiedy następnym razem ktoś zacznie mówić o swoim uwolnieniu się od glutenu,

here are some questions you can ask,

jest kilka pytań, które możesz zadać,

and the well-informed answers that your friend,

i kilka odpowiedzi, które poda twój przyjaciel,

being a reasonable individual making educated dietary choices,

o ile jest osobą rozsądną, podejmującą dobre wybory żywieniowe

and by no means just following the latest diet craze, will tell you.

i nie podąża za ostatnim szałem diet.

What is gluten?

Co to jest gluten?

Gluten is an insoluble protein composite

Gluten to nierozpuszczalny kompozyt białkowy,

made up of two proteins named gliadin and glutenin.

który składa się z dwóch białek - giladyny i gluteniny.

Where might you encounter gluten?

Gdzie można spotkać gluten?

Gluten is found in certain grains, particularly wheat, rye and barley.

Gluten znajduje się w niektórych ziarnach, szczególnie pszenicy, życie i jęczmieniu.

What has gluten been doing for the previous entirety of human history,

Co zrobił gluten poprzednim pokoleniom

and why do you suddenly care about it?

i dlaczego nagle zaczął nas obchodzić?

Gluten is responsible for the elastic consistency of dough

Gluten jest odpowiedzialny za elastyczną konsystencję ciasta

and the chewiness of foods made from wheat flour,

i żujność żywności wykonanej z mąki pszennej,

like bread and pasta.

takiej jak chleb lub makaron.

For some people, these foods cause problems,

Niektórym osobom te pokarmy sprawiają problemy,

namely wheat allergy, celiac disease, and non-celiac gluten sensitivity.

powodują alergię pszenną, celiakię i nadwrażliwość na gluten.

Wheat allergy is an uncommon condition

Alergia pszenna jest rzadkim przypadkiem,

that occurs when a person's immune system

który występuje, kiedy system odpornościowy

mounts an allergic response to wheat proteins,

tworzy reakcję alergiczną na białka pszennicy,

leading to mild problems, and in rare cases,

która przebiega łagodnie, ale w niektórych przypadkach

a potential dangerous reaction called anaphylaxis.

może potencjalnie spowodować niebezpieczny wstrząs anafilaktyczny.

Celiac disease is an inherited disease,

Celiakia jest chorobą dziedziczną,

in which eating foods with gluten

w której jedzenie żywności z glutenem

leads to inflammation and damage of the lining of the small intestine.

prowadzi do stanu zapalnego i uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego.

This impairs intestinal function,

To zaś zaburza pracę jelit,

leading to problems like belly pain, bloating, gas, diarrhea,

co prowadzi do problemów, jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunka,

weight loss, skin rash, bone problems like osteoporosis,

utrata masy ciała, wysypka, problemy z kośćmi, jak osteoporoza,

iron deficiency, small stature, infertility, fatigue and depression.

niedobór żelaza, niski wzrost, niepłodność, zmęczenie i depresja.

Untreated, celiac disease increases the risk

Nieleczona celiakia zwiększa ryzyko

of developing certain types of cancer.

rozwoju pewnych typów raka.

Celiac disease is present in one in every 100 to 200 persons in the U.S.

Celiakia dotyka jednej na 100-200 osób w Stanach.

When blood tests suggest the possibility of celiac,

Kiedy badania krwi sugerują możliwą celiakię,

the diagnosis is confirmed with a biopsy.

rozpoznanie jest potwierdzane biopsją.

The most effective treatment is a gluten-free diet,

Najbardziej skutecznym leczeniem jest dieta bezglutenowa,

which helps heal intestinal damage and improve symptoms.

która pomaga leczyć uszkodzenia jelit i zapobiega symptomom.

Some people don't have celiac disease or a wheat allergy,

Niektórzy ludzie nie mają celiakii lub alergii pszennej,

but still experience symptoms when they eat foods with gluten.

ale nadal wykazują objawy po zjedzeniu żywności z glutenem.

These people have non-celiac gluten sensitivity.

Ci ludzie mają nadwrażliwość na gluten.

They experience painful gut symptoms

Doświadczają bolesnych skurczów jelita,

and suffer from fatigue, brain fog, joint pain or skin rash.

odczuwają zmęczenie, zawroty głowy, bóle stawów lub wysypkę.

A gluten-free diet typically helps with these symptoms.

Dieta bezglutenowa zazwyczaj pomaga zwalczać te symptomy.

So how many people actually have this gluten sensitivity you speak of?

Jak wielu ludzi ma taką nadwrażliwość?

Gluten sensitivity's occurrence in the general population is unclear,

Częstość jej występowania jest nieokreślona,

but likely much more common than wheat allergy or celiac disease.

ale jest znacznie popularniejsza od celiakii lub alergii pszennej.

Diagnosis is based on the development of symptoms,

Diagnoza opiera się na pojawiających się objawach,

the absence of wheat allergy and celiac disease,

braku alergii pszennej lub celiakii

and subsequent improvement on a gluten-free diet.

i ciągłej poprawie po zastosowaniu diety bezglutenowej.

There's no reliable blood or tissue test,

Nie ma wiarygodnego badania krwi lub tkanek,

partly because gluten sensitivity isn't a single disease,

częściowo dlatego, że nie jest to jednostka chorobowa

and has a number of different possible causes.

i ma szereg możliwych przyczyn.

For example, it may be the case

Na przykład może powstać dlatego,

that gluten can activate the immune system in the small intestine,

że gluten aktywuje układ odpornościowy w jelicie cienkim

or cause it to become leaky.

lub powoduje jego nieszczelność.

But sometimes, people claiming gluten sensitivity

Czasem jednak ludzie mówiący, że mają tę chorobę,

are actually sensitive not to wheat proteins,

nie są wrażliwi na białka pszenicy,

but sugars found in wheat and other foods, called fructans.

ale na cukry zawarte w pszenicy i innym pożywieniu, tak zwane fruktany.

The human intestine can't break down or absorb fructans,

Ludzkie jelita nie mogą rozbić lub pochłonąć fruktanów,

so they make their way to the large intestine or colon,

więc docierają one do jelita grubego i okrężnicy,

where they're fermented by bacteria,

gdzie są fermentowane przez bakterie

producing short-chain fatty acids and gases.

wytwarzające kwasy tłuszczowe o krótkich łańcuchach i gazy.

This leads to unpleasant symptoms in some people with bowel problems.

To prowadzi do nieprzyjemnych objawów u niektórych osób z problemami jelit.

Another possible explanation behind gluten sensitivity is the nocebo effect.

Innym wyjaśnieniem jest efekt nocebo.

This occurs when a person believes something will cause problems,

Pojawia się on, kiedy ktoś wierzy, że coś sprawia problemy,

and because of that belief, it does.

po czym z tego powodu tak właśnie się dzieje.

It's the opposite of the more well-known and much more fortuitous placebo effect.

To odwrotność bardziej znanego i bardziej przypadkowego efektu placebo.

Given how much bad press gluten is getting in the media,

Biorąc pod uwagę, jak złą prasę ma gluten w mediach,

the nocebo response may play a role

nocebo może odgrywać rolę

for some people who think they're sensitive to gluten.

dla niektórych ludzi myślących, że są uczuleni na gluten.

For all these reasons,

To wszystko pokazuje,

it's clear that the problems people develop

że problemy, które dotykają ludzi,

when they eat wheat and other grains aren't exclusively due to gluten.

kiedy jedzą pszenicę i inne zboża nie są wyłącznie winą glutenu.

So a better name than non-celiac gluten sensitivty

Lepszą nazwą niż "nadwrażliwość na gluten"

might be wheat intolerance.

byłaby "nietolerancja pszenicy".