Why elephants never forget - Alex Gendler

Czemu słonie nie zapominają - Alex Gendler

Tłumaczenie: Karolina Zielińska Korekta: Rysia Wand

It's a common saying that elephants never forget,

Istnieje popularne przysłowie o słoniowej pamięci,

but these magnificent animals are more than giant walking hard drives.

lecz te wspaniałe zwierzęta to dużo więcej niż ogromne, chodzące dyski twarde.

The more we learn about elephants,

Im więcej uczymy się o słoniach,

the more it appears that their impressive memory

tym bardziej okazuje się, że niesamowita pamięć

is only one aspect of an incredible intelligence

to tylko jeden z aspektów ich niebywałej inteligencji.

that makes them some of the most social, creative,

Dzięki temu to jedne z najbardziej społecznych, kreatywnych

and benevolent creatures on Earth.

i życzliwych stworzeń na Ziemi.

Unlike many proverbs, the one about elephant memory

W przeciwieństwie do wielu przysłów, to o słoniowej pamięci

is scientifically accurate.

jest udowodnione naukowo.

Elephants know every member in their herd,

Słonie znają wszystkich członków swojego stada,

able to recognize as many as 30 companions by sight or smell.

umieją rozpoznać nawet 30 towarzyszy za pomocą wzroku lub węchu.

This is a great help when migrating

Jest to bardzo przydatne podczas migracji

or encountering other potentially hostile elephants.

lub spotkania z innymi, potencjalnie wrogimi słoniami.

They also remember and distinguish particular cues that signal danger

Zapamiętują też i rozpoznają oznaki niebezpieczeństwa

and can recall important locations long after their last visit.

oraz umieją przypomnieć sobie ważne miejsca długo po ostatniej wizycie.

But it's the memories unrelated to survival that are the most fascinating.

Najbardziej fascynują jednak wspomnienia bez związku z potrzebą przetrwania.

Elephants remember not only their herd companions

Słonie pamiętają nie tylko członków stada,

but other creatures who have made a strong impression on them.

lecz również inne stworzenia, które wywarły na nich silne wrażenie.

In one case, two circus elephants that had briefly performed together

Zdarzyło się, że dwa słonie cyrkowe, które występowały razem przez krótki czas,

rejoiced when crossing paths 23 years later.

okazały ogromną radość spotykając się ponownie po 23 latach.

This recognition isn't limited to others of their species.

Rozpoznawanie nie ogranicza się do przedstawicieli ich własnego gatunku.

Elephants have also recognized humans they've bonded with after decades apart.

Słonie rozpoznawały też ludzi, z którymi łączyła je więź

All of this shows that elephant memory goes beyond responses to stimuli.

To wszystko ukazuje, że pamięć słoni wykracza poza reakcje na bodźce.

Looking inside their heads, we can see why.

Przyczynę można znaleźć w głowie słonia.

The elephant boasts the largest brain of any land mammal,

Słonie mają największe mózgi wśród ssaków lądowych.

as well as an impressive encephalization quotient.

Mają także robiący wrażenie współczynnik encefalizacji,

This is the size of the brain relative to what we'd expect

czyli stosunek masy mózgu do masy ciała,

for an animal's body size,

and the elephant's EQ is nearly as high as a chimpanzee's.

gdzie słonie plasują się niemal na równi z szympansami.

And despite the distant relation,

Choć nie jesteśmy blisko spokrewnieni,

convergent evolution has made it remarkably similar to the human brain,

dzięki ewolucji zbieżnej, mózg słonia jest dość podobny do ludzkiego,

with as many neurons and synapses

ma taką samą ilość neuronów i synaps,

and a highly developed hippocampus and cerebral cortex.

a także wysoko rozwinięte hipokamp oraz korę mózgu.

It is the hippocampus, strongly associated with emotion, that aids recollection

To właśnie powiązany z emocjami hipokamp wspomaga pamięć,

by encoding important experiences into long-term memories.

przenosząc ważne doświadczenia do pamięci długotrwałej.

The ability to distinguish this importance makes elephant memory

To dzięki tej zdolności pamięć słonia

a complex and adaptable faculty beyond rote memorization.

jest złożona i zdolna do adaptacji, wykraczając poza mechaniczne utrwalanie.

It's what allows elephants who survived a drought in their youth

Dzięki temu słonie, które w młodości przeżyły suszę,

to recognize its warning signs in adulthood,

umieją potem rozpoznać jej zwiastuny.

which is why clans with older matriarchs have higher survival rates.

Dlatego stada ze starszymi przywódcami mają wyższy współczynnik przeżycia.

Unfortunately, it's also what makes elephants one of the few non-human animals

Niestety, z tego samego powodu słonie są jednymi z nielicznych gatunków

to suffer from post-traumatic stress disorder.

narażonych na zespół stresu pourazowego.

The cerebral cortex, on the other hand, enables problem solving,

Kora mózgowa umożliwia im rozwiązywanie problemów,

which elephants display in many creative ways.

co słonie wykorzystują na wiele kreatywnych sposobów.

They also tackle problems cooperatively,

Nawiązują też współpracę przy różnych zadaniach,

sometimes even outwitting the researchers and manipulating their partners.

czasem nawet przechytrzając badaczy oraz manipulując partnerami.

And they've grasped basic arithmetic, keeping track of the relative amounts

Pojęły też podstawy arytmetyki,

of fruit in two baskets after multiple changes.

śledząc zmianę ilości owoców w dwóch koszykach po wielu rotacjach.

The rare combination of memory and problem solving

Nietuzinkowa kombinacja pamięci i zdolności do rozwiązywania problemów

can explain some of elephants' most clever behaviors,

wyjaśnia przykłady inteligentnych zachowań słoni,

lecz nie pewne aspekty ich życia psychicznego,

but it doesn't explain some of the things we're just beginning to learn

które dopiero zaczynamy odkrywać.

about their mental lives.

Elephants communicate using everything from body signals and vocalizations,

Słonie komunikują się na różne sposoby, używając mowy ciała, wokalizacji,

to infrasound rumbles that can be heard kilometers away.

czy infradźwięków, słyszalnych z odległości wielu kilometrów.

And their understanding of syntax suggests that they have their own language and grammar.

Pojmują zasady składni, co sugeruje, że posiadają własny język i gramatykę.

This sense of language may even go beyond simple communication.

Zmysł językowy może wykraczać u nich nawet poza zwykłą komunikację.

Elephants create art by carefully choosing and combining

Słonie umieją tworzyć sztukę, pieczołowicie wybierając i łącząc

different colors and elements.

różne kolory oraz elementy.

They can also recognize twelve distinct tones of music and recreate melodies.

Umieją też rozpoznać 12 różnych tonów muzycznych i odtwarzać melodie.

And yes, there is an elephant band.

Tak, słonie mają swój zespół muzyczny.

But perhaps the most amazing thing about elephants

Być może najbardziej zaskakują u słoni

is a capacity even more important than cleverness:

cechy nawet ważniejsze od inteligencji:

their sense of empathy, altruism, and justice.

zdolność do odczuwania empatii, altruizm i poczucie sprawiedliwości.

Elephants are the only non-human animals to mourn their dead,

Słonie to jedyne istoty poza człowiekiem, które przeżywają żałobę,

performing burial rituals and returning to visit graves.

wykonują rytuały pogrzebowe oraz odwiedzają groby.

They have shown concern for other species, as well.

Okazują również troskę o przedstawicieli innych gatunków.

One working elephant refused to set a log down into a hole

Pewien pracujący słoń nie chciał wrzucić kłody drewna do rowu,

where a dog was sleeping,

w którym spał pies.

while elephants encountering injured humans have sometimes stood guard

Słonie spotykające rannych ludzi, czasami strzegły ich

and gently comforted them with their trunk.

i delikatnie pocieszały trąbą.

On the other hand, elephant attacks on human villages

Z drugiej strony ataki słoni na wioski

have usually occurred right after massive poachings or cullings,

miały zazwyczaj miejsce po masowych aktach kłusownictwa lub odstrzału,

suggesting deliberate revenge.

co sugeruje celową zemstę.

When we consider all this evidence,

Po analizie tych wszystkich dowodów,

along with the fact that elephants are one of the few species

wraz z faktem, że słonie to jeden z niewielu gatunków

who can recognize themselves in a mirror,

zdolnych rozpoznać swoje odbicie w lustrze,

it's hard to escape the conclusion

sam nasuwa się wniosek,

that they are conscious, intelligent, and emotional beings.

że to świadome, inteligentne i uczuciowe istoty.

Unfortunately, humanity's treatment of elephants does not reflect this,

Niestety, ich traktowanie przez człowieka nie odzwierciedla tego stanu rzeczy.

as they continue to suffer from habitat destruction in Asia,

Słonie wciąż cierpią z powodu niszczenia ich środowiska naturalnego w Azji,

ivory poaching in Africa, and mistreatment in captivity worldwide.

polowań na kość słoniową w Afryce,

i złego traktowania w niewoli na całym świecie.

Given what we now know about elephants

Biorąc pod uwagę to, co już wiemy o słoniach,

and what they continue to teach us about animal intelligence,

i to, czego wciąż nas one uczą o inteligencji zwierząt,

it is more important than ever to ensure

trzeba koniecznie upewnić się,

that what the English poet John Donne described as "nature's great masterpiece"

że to, co angielski poeta John Donne opisał jako "wielkie dzieło natury",

does not vanish from the world's canvas.

nie zniknie z płócien świata.