How to read music - Tim Hansen

Jak czytać nuty? - Tim Hansen

Tłumaczenie: Alicja Wysokińska Korekta: Rysia Wand

Oglądając film lub sztukę,

wiemy, że aktorzy

nauczyli się kwestii ze scenariusza,

dowiedzieli się z niego,

co i kiedy mówić.

co i kiedy mówić.

When we watch a film or a play,

we know that the actors

Zapis nutowy

działa na podobnej zasadzie.

probably learned their lines from a script,

Najprościej rzecz ujmując,

which essentially tells them what to say and when to say it.

mówi artyście, co trzeba grać,

i w którym momencie.

A piece of written music operates on exactly the same principle.

Jeśli chodzi o wartości estetyczne,

In a very basic sense,

to Beethoven bardzo różni się

it tells a performer what to play and when to play it.

od Justina Biebera,

obaj jednak użyli

tych samych elementów do tworzenia muzyki,

Aesthetically speaking, there's a world of difference

czyli nut.

between, say, Beethoven and Justin Bieber,

Choć wynik końcowy

wydaje się bardzo skomplikowany,

zasady stosowania nut

but both artists have used

the same building blocks to create their music:

są tak naprawdę dosyć proste.

Przyjrzyjmy się

notes.

podstawowym elementom zapisu nutowego

And although the end result can sound quite complicated,

i ich interakcji w dziele sztuki.

the logic behind musical notes is actually pretty straightforward.

Nuty pisze się na 5 równoległych liniach,

Let's take a look

at the foundational elements to music notation

które biegną przez całą stronę.

and how they interact to create a work of art.

To pięciolinia.

Czytamy ją na dwa sposoby:

Music is written on five parallel lines that go across the page.

od góry do dołu

i od lewej do prawej.

These five lines are called a staff,

Oś góra-dół mówi wykonawcy,

and a staff operates on two axes:

jaka jest wysokość nuty,

czyli jaką nutę ma zagrać.

Oś lewa-prawa

up and down

and left to right.

informuje o rytmie, czyli kiedy grać.

The up-and-down axis tells the performer

informuje o rytmie, czyli kiedy grać.

the pitch of the note or what note to play,

Zacznijmy od wysokości dźwięku.

Posłużymy się pianinem,

and the left-to-right axis

ale ten system działa podobnie

tells the performer the rhythm of the note

na każdym innym instrumencie.

or when to play it.

W zachodniej tradycji muzycznej

Let's start with pitch.

To help us out, we're going to use a piano,

tony biorą nazwę

od pierwszych siedmiu liter alfabetu,

but this system works for pretty much any instrument you can think of.

A,

B,

C,

D,

E,

F,

In the Western music tradition,

i G.

pitches are named after the first seven letters of the alphabet,

Poźniej zaczynamy od początku:

A,

H,

C,

D,

E,

A, B, C,

F,

G,

A,

H,

D, E, F, and G.

C,

D,

E,

F,

G

i tak dalej.

Skąd się te nazwy wzięły?

After that, the cycle repeats itself:

Kiedy zagrasz F,

A, B, C, D, E, F, G,

A, B, C, D, E, F, G,

a potem kolejne F,

and so on.

wyżej lub niżej na klawiaturze,

But how do these pitches get their names?

słyszysz, że brzmią mniej więcej tak samo,

w porównaniu do H.

Well, for example, if you played an F

Wracając do pięciolinii,

and then played another F

każda linia i każda przestrzeń między liniami

higher or lower on the piano,

you'd notice that they sound pretty similar

reprezentuje inny ton.

compared to, say, a B.

Jeżeli umieścimy nutę na jednej z tych linii

Going back to the staff,

lub między nimi,

every line and every space between two lines

pokazujemy artyście, jaki dźwięk ma zagrać.

represents a separate pitch.

Im wyżej leży nuta na pięciolinii,

tym wyższy jest dźwięk.

If we put a note on one of these lines or one of these spaces,

Oczywiście jest więcej niż 9 tonów,

we're telling a performer to play that pitch.

które dają linie i przestrzenie między nimi.

The higher up on the staff a note is placed,

Na dużym fortepianie można zagrać

the higher the pitch.

88 różnych nut.

But there are obviously many, many more pitches

Jak umieścić 88 nut na jednej pięciolinii?

than the nine that these lines and spaces gives us.

Używamy do tego klucza.

A grand piano, for example,

can play 88 separate notes.

Klucz to dziwny znak,

umieszczony na początku pięciolinii.

So how do we condense 88 notes onto a single staff?

Działa jako punkt odniesienia.

Pokazuje, która linia lub przestrzeń

We use something called a clef,

odpowiada danej nucie na twoim instrumencie.

a weird-looking figure placed at the beginning of the staff,

Jeżeli chcemy grać nuty, których nie ma na pięciolinii,

which acts like a reference point,

oszukujemy trochę i rysujemy dodatkowe kreski,

telling you that a particular line or space

nazywane liniami dodanymi,

corresponds to a specific note on your instrument.

i umieszczamy na nich nuty.

If we want to play notes that aren't on the staff,

Jeśli jest zbyt wiele linii dodanych,

we kind of cheat and draw extra little lines

zrobi się to zawiłe,

i trzeba zmienić klucz.

called ledger lines

and place the notes on them.

Dwie rzeczy mówią muzykowi,

If we have to draw so many ledger lines that it gets confusing,

kiedy ma grać dane nuty:

then we need to change to a different clef.

metrum

i rytm.

Metrum to element muzyki,

As for telling a performer when to play the notes,

który sam w sobie jest nudny.

two main elements control this:

Brzmi tak.

the beat and the rhythm.

The beat of a piece of music is,

Jak widać, nie zmienia się,

porusza tylko się do przodu.

by itself, kind of boring.

Może zwolnić

It sounds like this.

(Ticking)

lub przyśpieszyć,

Notice that it doesn't change,

jak tylko chcesz.

it just plugs along quite happily.

Mała wskazówka zegara

It can go slow

dzieli minutę

or fast

na 60 równych sekund,

or whatever you like, really.

The point is that just like the second hand on a clock

a metrum dzieli utwór

na małe, równomierne odcinki czasowe,

divides one minute into sixty seconds,

na małe, równomierne odcinki czasowe,

with each second just as long as every other second,

czyli uderzenia.

Mając stałe metrum,

the beat divides a piece of music

możemy dźwiękom nadać rytm

into little fragments of time that are all the same length:

i tu zaczyna się prawdziwa muzyka.

beats.

To jest ćwierćnuta.

With a steady beat as a foundation,

Jest podstawową jednostką rytmu,

we can add rhythm to our pitches,

długości jednego uderzenia.

and that's when music really starts to happen.

To jest półnuta, czyli dwa uderzenia.

This is a quarter note.

Cała nuta to cztery uderzenia,

It's the most basic unit of rhythm,

a te małe to ósemki,

and it's worth one beat.

po pół uderzenia każda.

This is a half note, and it's worth two beats.

Powiecie: "Świetnie! Tylko co to znaczy?".

This whole note here is worth four beats,

Mogliście zauważyć,

że w poprzek pięciolinii,

and these little guys are eighth notes,

biegną krótkie linie, które dzielą ją na małe odcinki.

worth half a beat each.

"Great," you say, "what does that mean?"

To kreski taktowe,

a każdy odcinek to takt.

You might have noticed that across the length of a staff,

Na początku utworu,

there are little lines dividing it into small sections.

zaraz za kluczem,

stoi oznaczenie metrum.

These are bar lines

and we refer to each section as a bar.

Mówi ono wykonawcy, ile uderzeń jest w każdym takcie.

At the beginning of a piece of music,

Tu w takcie są dwa uderzenia,

just after the clef,

is something called the time signature,

w tym są trzy,

w tym cztery,

which tells a performer how many beats are in each bar.

i tak dalej.

Liczba na dole mówi nam,

This says there are two beats in each bar,

jaka wartość jest podstawą metrum.

this says there are three,

Jedynka oznacza całą nutę,

this one four, and so on.

dwójka półnutę,

The bottom number tells us what kind of note

czwórka ćwierćnutę,

is to be used as the basic unit for the beat.

a liczba osiem ósemkę i tak dalej.

a liczba osiem ósemkę i tak dalej.

To oznaczenie mówi,

One corresponds to a whole note,

że w każdym takcie są cztery ćwierćnuty,

two to a half note,

four to a quarter note,

raz,

dwa,

and eight to an eighth note, and so on.

trzy,

cztery.

Raz,

dwa,

trzy,

So this time signature here

cztery,

i tak dalej.

Tak jak wcześniej powiedziałem,

tells us that there are four quarter notes in each bar,

jeśli ograniczymy się do uderzeń,

zrobi się nudno,

one, two, three, four;

zmienimy więc niektóre ćwierćnuty

one, two, three, four,

na inny rytm.

and so on.

Choć liczba nut w każdym takcie

But like I said before,

if we just stick to the beat,

zmieniła się,

it gets kind of boring,

całkowita liczba uderzeń jest ta sama.

so we'll replace some quarter notes with different rhythms.

Jak zabrzmi nasz utwór?

Notice that even though the number of notes

in each bar has changed,

the total number of beats in each bar hasn't.

Brzmi nieźle, ale nie jest najlepszy.

So, what does our musical creation sound like?

Dodajmy kolejny instrument,

która ma własny dźwięk i rytm.

(Music)

Teraz to brzmi jak muzyka.

Eh, sounds okay, but maybe a bit thin, right?

Oczywiście, potrzeba czasu i ćwiczeń,

Let's add another instrument with its own pitch and rhythm.

aby nauczyć się czytać nuty

i grać to, co widzimy,

Now it's sounding like music.

ale przy odrobinie czasu i cierpliwości,

możesz zostać kolejnym Beethovenem

Sure, it takes some practice to get used to reading it quickly

lub

Justinem Bieberem.

and playing what we see on our instrument,

but, with a bit of time and patience,

you could be the next Beethoven

or Justin Bieber.