What is schizophrenia? - Anees Bahji

Tłumaczenie: Dagmara Olesiak Korekta: Agnieszka Fijałkowska

Schizophrenia was first identified more than a century ago,

Schizofrenię rozpoznano po raz pierwszy ponad 100 lat temu,

but we still don’t know its exact causes.

lecz nadal nie wiadomo, co ją wywołuje.

It remains one of the most misunderstood and stigmatized illnesses today.

Pozostaje do dziś jedną z najbardziej stygmatyzowanych i niezrozumianych chorób.

So, let’s walk through what we do know— from symptoms to causes and treatments.

Prześledźmy więc to, co wiemy - począwszy od objawów, przez przyczyny i leczenie.

Schizophrenia is considered a syndrome,

Schizofrenia uznawana jest za syndrom,

which means it may encompass a number of related disorders

co oznacza, że może obejmować szereg powiązanych zaburzeń

that have similar symptoms but varying causes.

o podobnych symptomach, różniących się jednak przyczynami.

Every person with schizophrenia has slightly different symptoms,

Każda osoba cierpiąca na schizofrenię zmaga się z nieco innymi objawami,

and the first signs can be easy to miss— subtle personality changes, irritability,

a pierwszą oznakę łatwo przeoczyć; delikatną zmianę osobowości, drażliwość,

or a gradual encroachment of unusual thoughts.

czy stopniowe wdzieranie się niecodziennych myśli.

Patients are usually diagnosed after the onset of psychosis,

Pacjentów zazwyczaj diagnozuje się po wystąpieniu u nich psychozy,

which typically occurs in the late teens or early twenties for men

która zwykle pojawia się u mężczyzn na przełomie 20 roku życia,

and the late twenties or early thirties for women.

a u kobiet przed i nieco po trzydziestce.

A first psychotic episode can feature delusions, hallucinations,

Pierwszy epizod psychotyczny może cechować się urojeniami, halucynacjami

and disordered speech and behavior.

oraz zaburzeniami mowy i zachowania.

These are called positive symptoms,

Nazywa się je objawami pozytywnymi,

meaning they occur in people with schizophrenia

co oznacza, że pojawiają się u osób ze schizofrenią,

but not in the general population.

a nie w populacji ogólnej.

It’s a common misperception that people with schizophrenia

Błędne jest postrzeganie, że osoby dotknięte schizofrenią

have multiple personalities,

mają tak zwaną "osobowość mnogą".

but these symptoms indicate a disruption of thought processes,

Wymienione objawy sugerują raczej zakłócenie procesu myślowego,

rather than the manifestation of another personality.

niż przejaw innej osobowości.

Schizophrenia also has negative symptoms,

Schizofrenia charakteryzuje się też objawami negatywnymi, czyli cechami,

these are qualities that are reduced in people with schizophrenia,

które u osób chorych są ograniczone,

such as motivation, expression of emotion, or speech.

takimi jak motywacja, wyrażanie emocji czy mowa.

There are cognitive symptoms as well, like difficulty concentrating,

Istnieją też objawy poznawcze, takie jak kłopoty z koncentracją,

remembering information, and making decisions.

zapamiętywaniem informacji czy podejmowaniem decyzji.

So what causes the onset of psychosis?

Co więc wywołuje psychozę?

There likely isn’t one single cause, but a combination

Prawdopodobnie nie ma jednego powodu, ale cała kombinacja przyczyniających się

of genetic and environmental risk factors that contribute.

genetycznych i środowiskowych czynników ryzyka.

Schizophrenia has some of the strongest genetic links of any psychiatric illness.

Schizofrenia to jedna z najsilniej związanych z genetyką chorób psychicznych.

Though about 1% of people have schizophrenia,

Mimo że 1% ludzkości zmaga się ze schizofrenią,

children or siblings of people with schizophrenia are ten times likelier

dzieci oraz rodzeństwo chorych są dziesięciokrotnie bardziej podatni

to develop the disease,

na wystąpienie u nich tego schorzenia,

and an identical twin of someone with schizophrenia

a u identycznego bliźniaka pacjenta chorego na schizofrenię

has a 40% chance of being affected.

występuje 40% ryzyka zachorowania.

Often, immediate relatives of people with schizophrenia

Często u najbliższych krewnych osób cierpiących na schizofrenię

exhibit milder versions of traits associated with the disorder—

obserwuje się łagodniejsze wersje cech powiązanych z owym zaburzeniem,

but not to an extent that requires treatment.

jednak nie do tego stopnia, żeby wymagali leczenia.

Multiple genes almost certainly play a role,

Niemalże pewne jest, że kilka genów odgrywa rolę,

but we don’t know how many, or which ones.

ale nie wiadomo, ile dokładnie, ani które.

Environmental factors like exposure to certain viruses in early infancy

Czynniki środowiskowe, takie jak narażenie na pewne wirusy we wczesnym niemowlęctwie

might increase the chance that someone will develop schizophrenia,

potrafią zwiększyć ryzyko rozwinięcia schizofrenii.

and use of some drugs, including marijuana,

Z kolei zażywanie niektórych narkotyków, w tym marihuany,

may trigger the onset of psychosis

może wywołać wystąpienie psychozy

in highly susceptible individuals.

u ludzi silnie podatnych.

These factors don’t affect everyone the same way.

Czynniki te nie wpływają na każdego w jednakowy sposób.

For those with very low genetic risk,

U osób o bardzo małym stopniu ryzyka genetycznego,

no amount of exposure to environmental risk factors

nawet największe wystawienie na działanie środowiskowych czynników ryzyka

will lead them to develop schizophrenia;

nie doprowadzi do rozwinięcia schizofrenii.

for those with very high risk, moderate additional risk might tip the balance.

U ludzi o wysokim stopniu zagrożenia, dodatkowe ryzyko może przechylić szalę.

The antipsychotic drugs used to treat schizophrenia have helped researchers

Leki przeciwpsychotyczne, wykorzystywane w leczeniu schizofrenii, pomogły naukowcom

work backwards to trace signatures of the disorder in the brain.

zacząć od końca w celu śledzenia oznak choroby w mózgu.

Traditional antipsychotics block dopamine receptors.

Tradycyjne leki przeciwpsychotyczne blokują receptory dopaminy.

They can be very effective in reducing positive symptoms,

Mogą być bardzo skuteczne w redukowaniu objawów pozytywnych,

which are linked to an excess of dopamine in particular brain pathways.

związanych z nadmiarem dopaminy w poszczególnych ścieżkach w mózgu.

But the same drugs can make negative symptoms worse,

Jednak te same lekarstwa mogą pogorszyć objawy negatywne.

and we’ve found that negative symptoms of schizophrenia may be tied

Odkryto, że objawy negatywne schizofrenii mogą być związane

to too little dopamine in other brain areas.

ze zbyt małą ilością dopaminy w pozostałych obszarach mózgu.

Some people with schizophrenia show a loss of neural tissue,

Niektóre osoby cierpiące na schizofrenię cechują się ubytkami w tkance nerwowej

and it’s unclear whether this atrophy is a result of the disease itself

i nie wiadomo, czy atrofia to skutek choroby samej w sobie,

or drug-induced suppression of signaling.

czy polekowego zahamowania sygnalizowania.

Fortunately, newer generations of antipsychotics aim to address

Na szczęście nowsze generacje leków przeciwpsychotycznych są ukierunkowane

some of these issues by targeting multiple neurotransmitters,

na niektóre z tych kwestii przez celowanie w liczne neuroprzekaźniki,

like serotonin in addition to dopamine.

na przykład serotoninę, oprócz dopaminy.

It’s clear that no one transmitter system is responsible for all symptoms,

Więcej niż jeden system przekaźników odpowiada za wszystkie objawy,

and because these drugs affect signaling throughout the brain and body,

a ponieważ leki wpływają na przesył sygnałów przez mózg i ciało,

they can have other side effects like weight gain.

mogą one powodować inne skutki uboczne, takie jak wzrost masy ciała.

In spite of these complications, antipsychotics can be very effective,

Niezależnie od tych komplikacji,

leki przeciwpsychotyczne mogą być skuteczne,

especially when combined with other interventions

zwłaszcza, gdy połączy się je z innymi działaniami,

like cognitive-behavioral therapy.

takimi jak terapia poznawczo-behawioralna.

Electroconvulsive therapy, though it provides relatively short-lived relief,

Terapia elektrowstrząsowa, mimo że zapewnia stosunkowo krótką ulgę,

is also re-emerging as an effective treatment,

powraca jako skuteczne leczenie,

especially when other options have failed.

zwłaszcza, gdy inne opcje nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Early intervention is also extremely important.

Wczesne działanie też jest niezwykle ważne.

After months or years of untreated psychosis,

Po miesiącach czy latach nieleczenia,

certain psychoses can become embedded in someone’s personality.

określone psychozy mogą utrwalić się w czyjejś osobowości.

And yet, the dehumanizing stigma attached to this diagnosis

A jednak, uwłaczające piętno odciśnięte na diagnozie tej choroby

can prevent people from seeking help.

niejednokrotnie potrafi powstrzymać ludzi przed skorzystaniem z pomocy.

People with schizophrenia are often perceived as dangerous,

Ludzie ze schizofrenią są często postrzegani jako niebezpieczni,

but are actually much more likely to be the victims of violence

jednak tak naprawdę można ich bardziej porównać do ofiar przemocy,

than the perpetrators.

niż do jej sprawców.

Odpowiednie leczenie może pomóc zminimalizować prawdopodobieństwo agresji

And proper treatment may help reduce the likelihood of violence

associated with schizophrenia.

związanej ze schizofrenią.

That’s why education— for patients, their families, and their communities—

Dlatego edukacja zarówno pacjentów, ich rodzin i społeczności,

helps erode the stigma and improves access to treatment.

przyczynia się do ograniczenia piętnowania i ułatwia dostęp do leczenia.