How did English evolve? - Kate Gardoqui

Hoe evolueerde het Engels? - Kate Gardoqui

Translator: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Christel Foncke

I am going to start with a challenge.

Ik begin met een uitdaging.

I want you to imagine each of these two scenes

Stel je de volgende scènes

in as much detail as you can.

zo gedetailleerd mogelijk voor.

Scene number one:

Scène nummer een:

"They gave us a hearty welcome."

‘They gave us a hearty welcome.’ (We werden hartelijk welkom geheten.)

Well, who are the people who are giving a hearty welcome?

Wie zijn de mensen die ons zo hartelijk ontvangen?

What are they wearing?

Wat hebben ze aan?

What are they drinking?

Wat drinken ze?

OK, scene two:

Tweede tafereel:

"They gave us a cordial reception."

‘They gave us a cordial reception.’ (een cordiale receptie)

How are these people standing?

Hoe zien deze mensen eruit?

What expressions are on their faces?

Hoe kijken ze?

What are they wearing and drinking?

Wat hebben ze aan en drinken ze?

Fix these pictures in your mind's eye

Hou deze beelden even vast

and then jot down a sentence or two to describe them.

en beschrijf ze kort.

We'll come back to them later.

We komen er straks op terug.

Now on to our story.

Nu naar ons verhaal.

In the year 400 C.E.

In het jaar 400 A.D.

the Celts in Britain were ruled by Romans.

werden de Kelten in Groot-Brittannië bestuurd door de Romeinen.

This had one benefit for the Celts:

Dit had een voordeel voor de Kelten:

the Romans protected them from the barbarian Saxon tribes

de Romeinen beschermden hen tegen de barbaarse Saksische stammen

of Northern Europe.

van Noord-Europa.

But then the Roman Empire began to crumble,

Maar toen begon het Romeinse rijk af te brokkelen

and the Romans withdrew from Britain.

en trokken de Romeinen zich terug uit Groot-Brittannië.

With the Romans gone, the Germanic tribes,

Toen de Romeinen weg waren, zeilden de Germaanse stammen,

the Angles, Saxons, Jutes, and Frisians

Angelen, Saksen, Juten en Friezen,

quickly sailed across the water,

binnen de kortste keren het water over.

did away with the Celts,

Ze verjoegen de Kelten

and formed kingdoms in the British Isles.

en vormden koninkrijken op de Britse eilanden.

For several centuries, these tribes lived in Britain,

Eeuwenlang leefden deze stammen in Groot-Brittannië,

and their Germanic language, Anglo Saxon,

en hun Germaanse taal, het Angelsaksisch,

became the common language, what we call Old English.

werd de gemeenschappelijke taal. Wij noemen die nu oud-Engels.

Although modern English speakers may think Old English sounds like a different language,

Voor moderne Engelse sprekers klinkt oud-Engels als een vreemde taal.

if you look and listen closely, you'll find many words that are recognizable.

Maar als je goed luistert, vind je vele herkenbare woorden.

For example, here is what the Lord's Prayer looks like in Old English.

Zo ziet het Onze Vader er in het oud-Engels uit.

At first glance, it may look unfamiliar,

Lijkt niet erg vertrouwd,

but update the spelling a bit,

maar als je de spelling een beetje bijwerkt,

and you'll see many common English words.

zie je veel gewone Engelse woorden.

So the centuries passed with Britains happily speaking Old English,

Eeuwenlang spraken de Britten vrolijk oud-Engels,

but in the 700's, a series of Viking invasions began,

maar in de jaren 700 begon een reeks Viking-invasies,

which continued until a treaty split the island in half.

die bleven doorgaan tot een verdrag het eiland verdeelde.

On one side were the Saxons.

Aan de ene kant had je de Saksen.

On the other side were the Danes

Aan de andere kant de Denen

who spoke a language called Old Norse.

die oud-Noors spraken.

As Saxons fell in love with their cute Danish neighbors

Toen Saksen verliefd werden op hun schattige Deense buren

and marriages blurred the boundaries,

en huwelijken de grenzen vervaagden,

Old Norse mixed with Old English,

vermengde oud-Noors zich met oud-Engels.

and many Old Norse words like

Vele oud-Noorse woorden als

freckle,

freckle (sproet),

leg,

root,

leg (been),

root (wortel),

skin,

and want

skin (huid),

en want (willen),

are still a part of our language.

vind je nog steeds in onze taal.

300 years later, in 1066,

300 jaar later, in 1066,

the Norman conquest brought war again to the British Isles.

bracht de Normandische verovering weer oorlog naar de Britse eilanden.

The Normans were Vikings who settled in France.

De Normandiërs waren Vikingen die zich in Frankrijk hadden gevestigd.

They had abandoned the Viking language and culture

Zij hadden hun Vikingtaal en -cultuur

in favor of a French lifestyle,

omgeruild voor een Franse levensstijl,

but they still fought like Vikings.

maar ze vochten nog steeds als Vikingen.

They placed a Norman king on the English throne

Zij zetten een Normandische koning op de Engelse troon.

and for three centuries, French was the language of the British royalty.

Drie eeuwen lang was Frans de taal van de Britse koningen.

Society in Britain came to have two levels:

De Britse samenleving splitste zich op in twee niveaus:

French-speaking aristocracy

een Franstalige aristocratie

and Old English-speaking peasants.

en de oud-Engelssprekende boeren.

The French also brought many Roman Catholic clergymen with them

De Fransen brachten ook veel rooms-katholieke geestelijken mee

who added Latin words to the mix.

die Latijnse woorden toevoegden aan de mix.

Old English adapted and grew

Oud-Engels bleef veranderen

as thousands of words flowed in,

met duizenden nieuwe woorden,

many having to do with government, law, and aristocracy.

die vooral gingen over regeren, rechten en aristocratie.

Words like council,

Woorden als council (raad),

marriage,

sovereign,

marriage (huwelijk),

sovereign (soeverein),

govern,

govern (regeren),

damage,

damage (schade),

and parliament.

en parliament (parlement).

As the language expanded,

Terwijl de taal groeide,

English speakers quickly realized what to do

beseften Engelse sprekers al snel wat je moest doen

if they wanted to sound sophisticated:

als je een beetje gesofisticeerd wilde overkomen:

they would use words that had come from French or Latin.

Franse of Latijnse woorden gebruiken.

Anglo Saxon words seemed so plain

Angelsaksische woorden leken zo gewoontjes

like the Anglo Saxon peasants who spoke them.

als de Angelsaksische boeren die ze gebruikten.

Let's go back to the two sentences you thought about earlier.

We gaan even terug naar de twee zinnen waar je eerder aan moest denken.

When you pictured the hearty welcome,

Wanneer je je een ‘hearty welcome’ (hartelijk welkom) moest voorstellen,

did you see an earthy scene with relatives hugging and talking loudly?

stelde je je dan knuffelende en luidruchtige familieleden voor?

Were they drinking beer?

Dronken ze bier?

Were they wearing lumberjack shirts and jeans?

Droegen ze houthakkershemden en jeans?

And what about the cordial reception?

En hoe zit het met de ‘cordial reception’ (cordiale receptie)?

I bet you pictured a far more classy and refined crowd.

Ik wed dat je je een stijlvoller en verfijnder gezelschap voorstelde.

Blazers and skirts,

Blazers en rokken,

wine and caviar.

wijn en kaviaar.

Why is this?

Waarom?

How is it that phrases that are considered just about synonymous by the dictionary

Hoe komt het dat zinnen die het woordenboek als zowat synoniem beschouwt

can evoke such different pictures and feelings?

zulke verschillende beelden en gevoelens kunnen oproepen?

"Hearty" and "welcome" are both Saxon words.

‘Hearty’ en ‘welcome' zijn Saksische woorden.

"Cordial" and "reception" come from French.

‘Cordial’ en ‘reception’ komen uit het Frans.

The connotation of nobility and authority has persisted

De connotatie van adel en autoriteit bleef behouden

around words of French origin.

rond woorden van Franse afkomst.

And the connotation of peasantry,

En de connotatie van boeren,

real people,

echte mensen,

salt of the Earth,

zout van de aarde,

has persisted around Saxon words.

bleef aan de Saksische woorden kleven.

Even if you never heard this history before,

Zelfs als je nog nooit van deze geschiedenis hoorde,

the memory of it persists in the feelings evoked

blijft de herinnering eraan hangen

by the words you speak.

in de gevoelens die deze woorden oproepen.

On some level, it's a story you already knew

Ergens wist je dat al,

because whether we realize it consciously

want of we het nu bewust beseffen

or only subconsciously,

of alleen maar onbewust,

our history lives in the words we speak and hear.

onze geschiedenis leeft voort in de woorden die we spreken en horen.