How did English evolve? - Kate Gardoqui

Translator: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I am going to start with a challenge.

Zor bir soruyla başlayacağım.

I want you to imagine each of these two scenes

Vereceğim iki senaryoyu mümkün olduğu kadar çok detayla

in as much detail as you can.

hayal etmenizi istiyorum.

Scene number one:

Senaryo 1:

"They gave us a hearty welcome."

''Bizi çok içten karşıladılar.'' [hearty welcome ]

Well, who are the people who are giving a hearty welcome?

İçten karşılamayı yapan insanlar kim?

What are they wearing?

Ne giyiniyorlar?

What are they drinking?

Ne içiyorlar?

OK, scene two:

Pekala, senaryo 2:

"They gave us a cordial reception."

''Bizi memnuniyetle ağırladılar.'' [cordial reception]

How are these people standing?

Bu insanlar nasıl görünüyor?

What expressions are on their faces?

Yüzlerindeki ifade ne?

What are they wearing and drinking?

Ne giyiyor ve içiyorlar?

Fix these pictures in your mind's eye

Bunları kafanızda canlandırın

and then jot down a sentence or two to describe them.

ve bir iki cümleyle tarif etmeye çalışın.

We'll come back to them later.

Buna geri dönüş yapacağız.

Now on to our story.

Tarihe gelelim,

In the year 400 C.E.

M.Ö. 400 yılında

the Celts in Britain were ruled by Romans.

Britanya'daki Keltler, Romalılar tarafından yönetiliyordu.

This had one benefit for the Celts:

Bunun Keltler için bir avantajı vardı:

the Romans protected them from the barbarian Saxon tribes

Kuzey Avrupa'nın barbar Sakson kavimlerine karşı

of Northern Europe.

Romalılar onları koruyordu.

But then the Roman Empire began to crumble,

Ancak sonra Roma İmparatorluğu çöküşe başladı

and the Romans withdrew from Britain.

ve Romalılar Britanya'dan çekildi.

With the Romans gone, the Germanic tribes,

Romalılar gidince Alman kavimleri,

the Angles, Saxons, Jutes, and Frisians

Angluslar, Saksonlar, Jütler ve Frizler

quickly sailed across the water,

okyanusun karşısına yelken açtı

did away with the Celts,

ve Keltleri ortadan kaldırıp

and formed kingdoms in the British Isles.

İngiliz Adaları'nda krallıklar kurdular.

For several centuries, these tribes lived in Britain,

Birkaç yüzyıl bu kavimler Britanya'da yaşadı

and their Germanic language, Anglo Saxon,

ve Alman dili Anglo-sakson

became the common language, what we call Old English.

Eski İngilizce dediğimiz ortak dile dönüştü.

Although modern English speakers may think Old English sounds like a different language,

Çağdaş İngilizce konuşanları bu dilin farklı olduğunu düşünse de

if you look and listen closely, you'll find many words that are recognizable.

dikkatle incelediğinizde kelimelerin tanıdık olduğunu fark edebilirsiniz.

For example, here is what the Lord's Prayer looks like in Old English.

Örneğin Lord's Prayer Eski İngilizcede böyle.

At first glance, it may look unfamiliar,

İlk bakışta pek de tanıdık gelmiyor

but update the spelling a bit,

ama imlayı biraz güncelleştirince

and you'll see many common English words.

yaygın İngilizce kelimeleri görebilirsiniz.

So the centuries passed with Britains happily speaking Old English,

Britanyalılar Eski İngilizceyi yüzyıllarca konuştu

but in the 700's, a series of Viking invasions began,

ama 700'lü yıllarda bir dizi Viking istilası başladı,

which continued until a treaty split the island in half.

bir anlaşma sonucu ada ikiye ayrılana kadar da devam etti.

On one side were the Saxons.

Adanın bir tarafında Saksonlar,

On the other side were the Danes

diğer tarafında Eski Norsça konuşan

who spoke a language called Old Norse.

Danlar vardı.

As Saxons fell in love with their cute Danish neighbors

Saksonlar Danimarkalı komşularını çok sevdi

and marriages blurred the boundaries,

ve sınırlar evliliklerle ortadan kalktı,

Old Norse mixed with Old English,

Eski Norsça ve Eski İngilizce karıştı

and many Old Norse words like

ve freckle, leg, root, skin ve want gibi sözcükler

freckle,

leg,

root,

skin,

and want

are still a part of our language.

hâlâ İngilizcenin bir parçası.

300 years later, in 1066,

300 yıl sonra 1066'da

the Norman conquest brought war again to the British Isles.

Normanlar fethi İngiliz Adaları'na savaş getirdi.

The Normans were Vikings who settled in France.

Normanlar, Fransa'ya yerlemiş Vikinglerdi.

They had abandoned the Viking language and culture

Viking dil ve kültürünü geride bırakıp

in favor of a French lifestyle,

Fransız hayat tarzını benimsemişlerdi

but they still fought like Vikings.

ama hâlâ Viking gibi savaşıyorlardı.

They placed a Norman king on the English throne

İngiliz tahtına bir Norman kral oturttular

and for three centuries, French was the language of the British royalty.

ve üç yüzyıl boyunca Fransızca, İngiliz Kraliyetinin dili oldu.

Society in Britain came to have two levels:

Britanya toplumu iki gruba ayrıldı:

French-speaking aristocracy

Fransızca konuşan aristokratlar

and Old English-speaking peasants.

ve Eski İngilizce konuşan köylüler.

The French also brought many Roman Catholic clergymen with them

Fransızlar Roma Katolik din adamlarını da beraberlerinde getirmişti

who added Latin words to the mix.

ve bu dillere Latince kelimeler eklendi.

Old English adapted and grew

Eski İngilizce binlerce yeni kelimeye

as thousands of words flowed in,

adapte olarak gelişti,

many having to do with government, law, and aristocracy.

bu kelimelerin çoğu hükûmet, hukuk ve aristokrasi ile ilgiliydi.

Words like council,

Konsey, evlilik, krallık, yönetim, zarar ve parlamento anlamına gelen sözcükler.

marriage,

sovereign,

govern,

damage,

and parliament.

As the language expanded,

Dil genişledikçe

English speakers quickly realized what to do

İngilizce konuşanlar da

if they wanted to sound sophisticated:

dillerini daha ayrıcalıklı kılmak istediler:

they would use words that had come from French or Latin.

Fransızca ve Latinceden gelen sözcükleri kullanacaklardı.

Anglo Saxon words seemed so plain

Anglo-sakson, onu konuşan köylüler gibi

like the Anglo Saxon peasants who spoke them.

çok sade bir dil olarak anlaşılıyordu.

Let's go back to the two sentences you thought about earlier.

Şimdi en baştaki iki cümleye geri dönelim.

When you pictured the hearty welcome,

içten karşılamayı düşündüğünüzde

did you see an earthy scene with relatives hugging and talking loudly?

birbirine sarılan ve durmadan konuşan akrabaları mı hayal ettiniz?

Were they drinking beer?

Bira içiyorlar mıydı?

Were they wearing lumberjack shirts and jeans?

üzerlerinde kot pantolon ve gündelik gömlek mi vardı?

And what about the cordial reception?

Peki ya memnuniyetle ağırlama?

I bet you pictured a far more classy and refined crowd.

Eminim çok daha şık ve seçkin bir grup düşündünüz.

Blazers and skirts,

Blazer ceket ve etekler,

wine and caviar.

şarap ve havyar.

Why is this?

Bunun sebebi ne?

How is it that phrases that are considered just about synonymous by the dictionary

Sözlüklerin neredeyse eş anlamlı kabul ettiği söz öbekleri

can evoke such different pictures and feelings?

nasıl böylesine farklı tasvir ve his yaratıyorlar?

"Hearty" and "welcome" are both Saxon words.

''Hearty'' ve ''welcome'' Sakson dili sözcükleri.

"Cordial" and "reception" come from French.

''Cordial'' ve ''reception'' ise Fransızcadan geliyor.

The connotation of nobility and authority has persisted

Asalet ve otorite algısı Fransızca asıllı kelimelerden

around words of French origin.

asıl anlamlarını korumaya devam etti.

And the connotation of peasantry,

Köylü yani gerçek, saygıdeğer insanlar algısı ise

real people,

salt of the Earth,

has persisted around Saxon words.

Sakson sözcükler arasında yerini korudu.

Even if you never heard this history before,

Bu tarihi gerçeği daha önce hiç duymamış da olsanız

the memory of it persists in the feelings evoked

seçtiğiniz kelimelerin yansıttığı duygular

by the words you speak.

hafızanıza kazınıyor.

On some level, it's a story you already knew

Aslında bir nevi bu hikâyeyi biliyordunuz

because whether we realize it consciously

çünkü gerek farkında olalım,

or only subconsciously,

gerekse bilinçaltımıza yerleşmiş olsun,

our history lives in the words we speak and hear.

tarihimiz duyduğumuz ve konuştuğumuz sözcüklerde yatıyor.