The princess exiled from ancient Mesopotamia - Soraya Field Fiorio

735,381 views ・ 2020-03-23

TED-Ed


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

Vertaald door: Lara Van Thuyne Nagekeken door: Axel Saffran
00:06
4,300 years ago in ancient Sumer,
0
6795
3030
4300 jaar geleden werd in het oude Soemer
00:09
the most powerful person in the city of Ur was banished to wander the vast desert.
1
9825
5818
de machtigste mens uit de stad Ur verjaagd naar een zwervend bestaan in de woestijn.
00:15
Her name was Enheduanna.
2
15643
2110
Haar naam was Enheduanna.
00:17
She was the high priestess of the moon god and history’s first known author.
3
17753
4657
Ze was de hogepriesteres van de maangod en de eerste gekende auteur ooit.
00:22
By the time of her exile, she had written 42 hymns and three epic poems—
4
22410
5366
Bij haar verbanning had ze al 42 hymnen en drie heldendichten geschreven.
00:27
and Sumer hadn’t heard the last of her.
5
27776
3180
En Soemer was nog niet van haar af.
00:30
Enheduanna lived 1,700 years before Sappho,
6
30956
3744
Enheduanna leefde 1700 jaar voor Sappho,
00:34
1,500 years before Homer,
7
34700
2270
1500 jaar voor Homeros,
00:36
and about 500 years before the biblical patriarch Abraham.
8
36970
4170
en ongeveer 500 jaar voor de Bijbelse aartsvader Abraham.
00:41
She was born in Mesopotamia, the land between the Tigris and Euphrates rivers,
9
41140
4660
Ze werd geboren in Mesopotamië, het land tussen de Tigris en Eufraat,
00:45
and the birthplace of the first cities and high cultures.
10
45800
3430
en de bakermat van de eerste steden en de eerste hoge beschavingen.
00:49
Her father was King Sargon the Great, history’s first empire builder,
11
49230
3962
Haar vader was koning Sargon de Grote, de eerste stichter van een groot rijk.
00:53
who conquered the independent city-states of Mesopotamia under a unified banner.
12
53192
4998
Hij verenigde de onafhankelijke stadstaten van Mesopotamië tot één rijk.
00:58
Sargon was a northern Semite who spoke Akkadian,
13
58190
3500
Sargon was een Noord-Semiet die Akkadisch sprak.
01:01
and the older Sumerian cities in the south viewed him as a foreign invader.
14
61690
4442
De oudere Soemerische steden in het zuiden zagen hem als een vreemde indringer.
01:06
They frequently revolted to regain their independence,
15
66132
3164
Ze kwamen vaak in opstand om hun onafhankelijkheid terug te eisen,
01:09
fracturing his new dynasty.
16
69296
2396
en ondermijnden zo zijn nieuwe dynastie.
01:11
To bridge the gap between cultures,
17
71692
2030
Om de kloof tussen de culturen te dichten
01:13
Sargon appointed his only daughter, Enheduanna, as high priestess
18
73722
4100
benoemde Sargon zijn enige dochter Enheduanna, tot hogepriesteres
01:17
in the empire’s most important temple.
19
77822
2420
in de voornaamste tempel van het rijk.
01:20
Female royalty traditionally served religious roles,
20
80242
2730
Vrouwelijke adel bekleedde gewoonlijk religieuze functies.
01:22
and she was educated to read and write in both Sumerian and Akkadian,
21
82972
4570
Ze had leren lezen en schrijven in zowel Soemerisch als Akkadisch,
01:27
and make mathematical calculations.
22
87542
2798
en kon ook berekeningen maken.
01:30
The world's first writing started in Sumer as a system of accounting,
23
90340
3912
Het eerste schriftsysteem werd in Soemer vooral gebruikt voor boekhouding.
01:34
allowing merchants to communicate over long distances with traders abroad.
24
94252
4865
Het liet kooplui toe over lange afstanden te communiceren met andere handelaars.
01:39
Their pictogram system of record keeping developed into a script
25
99117
3720
Dit pictogrammensysteem ontwikkelde zich tot een schrift,
01:42
about 300 years before Enheduanna’s birth.
26
102837
3234
ongeveer 300 jaar voor Enheduanna's geboorte.
01:46
This early writing style, called cuneiform,
27
106071
2930
Bij dit vroege schrijfsysteem, spijkerschrift genoemd,
01:49
was written with a reed stylus pressed into soft clay to make wedge-shaped marks.
28
109001
5303
maakte men met een rieten stylus spijkervormige inkepingen in zachte klei.
01:54
But until Enheduanna,
29
114304
1850
Maar vóór Enheduanna
01:56
this writing mostly took the form of record keeping and transcription,
30
116154
3857
gebruikte men dit schrift enkel voor boekhouding en afschriften,
02:00
rather than original works attributable to individual writers.
31
120011
4757
en niet voor originele werken, toe te schrijven aan individuele auteurs.
02:04
Enheduanna’s Ur was a city of 34,000 people with narrow streets,
32
124768
4803
Enheduanna's Ur was een stad van 34.000 inwoners
met smalle straten, stenen huizen met etages,
02:09
multi-storied brick homes, granaries, and irrigation.
33
129571
4020
graansilo's en irrigatie.
02:13
As high priestess, Enheduanna managed grain storage for the city,
34
133591
3905
Als hogepriesteres beheerde Enheduanna de graanopslag voor de stad,
02:17
oversaw hundreds of temple workers, interpreted sacred dreams,
35
137496
3900
gaf leiding aan honderden tempelwerkers, verklaarde heilige visioenen,
02:21
and presided over the monthly new moon festival
36
141396
2370
en leidde de maandelijkse viering van de nieuwe maan
02:23
and rituals celebrating the equinoxes.
37
143766
3450
en de rituelen ter viering van de equinox.
02:27
Enheduanna set about unifying the older Sumerian culture
38
147216
3360
Enheduanna begon met het eenmaken van de oudere Soemerische cultuur
02:30
with the newer Akkadian civilization.
39
150576
2270
en de nieuwere Akkadische beschaving.
02:32
To accomplish this, she wrote 42 religious hymns
40
152846
3440
Om dat te bewerkstelligen schreef ze 42 religieuze hymnes
02:36
that combined both mythologies.
41
156286
2330
die beide mythologieën samenbrachten.
02:38
Each Mesopotamian city was ruled by a patron deity,
42
158616
3270
Elke Mesopotamische stad had een beschermgod.
02:41
so her hymns were dedicated to the ruling god of each major city.
43
161886
4260
Haar hymnes waren dus gewijd aan de beschermgoden van elke grote stad.
02:46
She praised the city’s temple, glorified the god’s attributes,
44
166146
3840
Ze eerde de tempel van de stad, hemelde de kenmerken van de goden op,
02:49
and explained the god’s relationship to other deities within the pantheon.
45
169986
4265
en beschreef de relatie van de godheid tot de andere goden in het pantheon.
02:54
In her writing, she humanized the once aloof gods—
46
174251
4025
In haar werken vermenselijkte ze de ooit zo afstandelijke goden --
02:58
now they suffered, fought, loved, and responded to human pleading.
47
178276
5332
nu zagen ze af, vochten ze, beminden ze en aanhoorden ze de menselijke gebeden.
03:03
Enheduanna’s most valuable literary contribution
48
183608
2800
Enheduanna's waardevolste literaire bijdrage
03:06
was the poetry she wrote to Inanna, goddess of war and desire,
49
186408
4093
was de poëzie die ze schreef voor Inanna, godin van oorlog en verlangen,
03:10
the divinely chaotic energy that gives spark to the universe.
50
190501
4335
de goddelijke chaotische energie die het universum levenskracht geeft.
03:14
Inanna delighted in all forms of sexual expression
51
194836
3295
Inanna had plezier in alle vormen van seksuele expressie
03:18
and was considered so powerful that she transcended gender boundaries,
52
198131
4170
en werd gezien als zo machtig dat ze de geslachtsgrenzen oversteeg.
03:22
as did her earthly attendants, who could be prostitutes, eunuchs or cross-dressers.
53
202301
5555
Ook haar aardse dienaars konden prostituee, eunuch of travestiet zijn.
03:27
Enheduanna placed Inanna at the top of the pantheon as the most powerful deity.
54
207856
5550
Enheduanna plaatste Indanna bovenaan het pantheon als machtigste god.
03:33
Her odes to Inanna mark the first time an author writes using the pronoun “I,”
55
213406
4911
Haar odes aan Inanna zijn de eerste werken geschreven vanuit de 'ik'-persoon,
03:38
and the first time writing is used to explore deep, private emotions.
56
218317
5169
en de eerste werken geschreven om diepe, individuele emoties te uiten.
03:43
After the death of Enheduanna’s father, King Sargon,
57
223486
3620
Na de dood van haar vader, koning Sargon,
03:47
a general took advantage of the power vacuum and staged a coup.
58
227106
4012
profiteerde een generaal van het machtsvacuüm en pleegde een coup.
03:51
As a powerful member of the ruling family, Enheduanna was a target,
59
231118
4432
Als machtig lid van de koninklijke familie was Enheduanna een doelwit.
03:55
and the general exiled her from Ur.
60
235550
2522
De generaal verbande haar uit Ur.
03:58
Her nephew, the legendary Sumerian king Naram-Sin,
61
238072
4046
Haar neefje, de legendarische Soemerische koning Naram-Sin,
04:02
ultimately crushed the uprising and restored his aunt as high priestess.
62
242118
5030
sloeg de opstand uiteindelijk neer, en herstelde de positie van zijn tante.
04:07
In total, Enheduanna served as high priestess for 40 years.
63
247148
4605
In totaal was Enheduanna gedurende 40 jaar hogepriesteres.
04:11
After her death, she became a minor deity,
64
251753
2710
Na haar dood werd ze aanbeden als een kleine godheid,
04:14
and her poetry was copied, studied, and performed throughout the empire
65
254463
4533
en haar poëzie werd gekopieerd, bestudeerd en opgevoerd in heel het rijk
04:18
for over 500 years.
66
258996
2185
gedurende meer dan 500 jaar.
04:21
Her poems influenced the Hebrew Old Testament,
67
261181
3005
Haar gedichten beïnvloedden het Hebreeuwse Oude Testament,
04:24
the epics of Homer, and Christian hymns.
68
264186
3150
de epen van Homeros en christelijke hymnes.
04:27
Today, Enheduanna’s legacy still exists,
69
267336
3220
Tot op vandaag houdt Enheduanna's erfenis stand,
04:30
on clay tablets that have stood the test of time.
70
270556
2740
op kleitabletten die de tand des tijds weerstaan hebben.
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7