What causes economic bubbles? - Prateek Singh

Vertaald door: Xander de Vries Nagekeken door: Peter van de Ven

How much would you pay for a bouquet of tulips?

Hoeveel ben je bereid te betalen voor een bosje tulpen?

A few dollars? A hundred dollars?

Een paar euro? Honderd euro?

How about a million dollars?

Wat zou je zeggen van een miljoen euro?

Probably not.

Waarschijnlijk niet.

Well, how much would you pay for this house,

Hoeveel ben je bereid voor dit huis te betalen

of voor een aandeel in een website die huisdierartikelen verkoopt?

or partial ownership of a website that sells pet supplies?

At different points in time,

Op verschillende punten in de geschiedenis

tulips, real estate and stock in pets.com

zijn tulpen, onroerend goed en aandelen in huisdier.nl

have all sold for much more than they were worth.

voor veel meer verkocht dan wat ze werkelijk waard waren.

In each instance, the price rose and rose and then abruptly plummeted.

In elk van die gevallen bleef de prijs alsmaar stijgen, tot ze plots instortte.

Economists call this a bubble.

Economen spreken hierbij van een 'zeepbel'.

So what is exactly is going on with a bubble?

Wat gebeurt er precies in zo'n zeepbel?

Well, let's start with the tulips to get a better idea.

Laten we de tulpen als voorbeeld nemen.

The 17th century saw the Netherlands enter the Dutch golden age.

In de 17e eeuw beleefden de Nederlanden haar Gouden Eeuw.

By the 1630s, Amsterdam was an important port and commercial center.

In de jaren 1630 was Amsterdam belangrijk als haven en als handelscentrum.

Dutch ships imported spices from Asia in huge quantities

Nederlandse schepen importeerden grote hoeveelheden kruiden vanuit Azië

to earn profits in Europe.

om in Europa grote winsten te behalen.

So Amsterdam was brimming with wealthy, skilled merchants and traders

Hierdoor woelde het in Amsterdam van rijke, kundige kooplieden en handelaren,

who displayed their prosperity by living in mansions

die hun welvaart toonden met hun grote herenhuizen

surrounded by flower gardens.

omringd door bloemperken.

And there was one flower in particularly high demand:

Er was in het bijzonder grote vraag naar één bloemsoort:

the tulip.

de tulp.

The tulip was brought to Europe on trading vessels

De tulp werd door handelsschepen naar Europa gebracht

that sailed from the East.

die vanuit het Oosten waren vertrokken.

Because of this, it was considered an exotic flower

Zodoende werd de tulp als exotische bloem beschouwd

that was also difficult to grow,

die nog lastig groeide ook,

since it could take years for a single tulip to bloom.

omdat het jaren kon duren voordat een bloembol een bloem zou voortbrengen.

During the 1630s, an outbreak of tulip breaking virus

In de jaren 1630 zorgde de uitbraak van een tulpenvirus ervoor

made select flowers even more beautiful

dat bepaalde bloemen nog mooier werden

by lining petals with multicolor, flame-like streaks.

door de bloemblaadjes van kleurrijke en vlammige contouren te voorzien.

A tulip like this was scarcer than a normal tulip

Een dergelijke tulp was schaarser dan een normale tulp

and as a result, prices for these flowers started to rise,

en de prijzen van deze tulpen begonnen als gevolg hiervan te stijgen

and with them, the tulip's popularity.

en hiermee ook de populariteit van de tulp.

It wasn't long before the tulip became a nationwide sensation

Het duurde niet lang voordat de tulp een nationale sensatie werd

and tulip mania was born.

en de tulpengekte was begonnen.

A mania occurs when there is an upward movement of price

Een manie doet zich voor bij opwaartse prijstrends

combined with a willingness to pay large sums of money

in combinatie met de bereidheid grote sommen geld te betalen

for something valued much lower in intrinsic value.

voor iets dat een veel lagere intrinsieke waarde heeft.

A recent example of this is the dot-com mania of the 1990s.

Een recentelijk voorbeeld is de dotcomgekte van de jaren 90.

Stocks in new, exciting websites were like the tulips of the 17th century.

Aandelen in nieuwe, veelbelovende websites waren als de tulpen van de 17e eeuw.

Everybody wanted some.

Iedereen wilde ze.

The more people who wanted the tulip, the higher the price could go.

Des te meer mensen de tulp wilden, des te hoger de prijs.

At one point, a single tulip bulb

Op een bepaald moment werd één enkele tulpenbol verkocht

sold for more than ten times the annual salary of a skilled craftsman.

voor meer dan 10 keer het jaarsalaris van een kundig handwerker.

In the stock market,

Op de aandelenmarkt

the price of stock is based on the supply and demand of investors.

is de prijs van een aandeel gebaseerd op de vraag en het aanbod van beleggers.

Stock prices tend to rise

De prijs van een aandeel stijgt vaak

when it seems like a company will earn more in the future.

wanneer het erop lijkt dat een bedrijf in de toekomst meer gaat verdienen.

Investors might then buy more of the stock,

Beleggers kopen dan meer van die aandelen,

raising the prices even further due to an increased demand.

waardoor de prijs van het aandeel verder toeneemt als gevolg van gestegen vraag.

This can result in a feedback loop where investors get caught up in the hype

Dit kan resulteren in een vicieuze cirkel waar beleggers in verstrikt raken

and ultimately drive prices far above intrinsic value,

en ervoor zorgen dat prijzen ver boven de intrinsieke waarde stijgen.

creating a bubble.

Op deze manier vormen zij de zeepbel.

All that is needed for a mania to end and for a bubble to burst

Het enige wat nodig is om een einde aan de gekte en de zeepbel te maken,

is the collective realization that the price of the stock,

is het gemeenschappelijk besef dat de prijs van het aandeel of de tulp

or a tulip, far exceeds its worth.

ver boven de werkelijke waarde ligt.

That's what happened with both manias.

Dit gebeurde in het geval van beide gektes.

Suddenly the demand ended.

Plotseling stagneerde de vraag.

Prices were pushed to staggering lows,

De prijzen stortten naar beneden

and pop!

en plop!

The bubbles burst, and the market crashed.

De zeepbellen spatten uit elkaar en de markten stortten ineen.

Today, scholars work long and hard trying to predict what causes a bubble

Vandaag de dag proberen geleerden ijverig de oorzaak van een zeepbel te voorspellen

and how to avoid them.

opdat ze vermeden kunnen worden.

Tulip mania is an effective illustration

De tulpengekte is een doeltreffend voorbeeld

of the underlying principles at work in a bubble

van de onderliggende mechanismen in een zeepbel

and can help us understand more recent examples

en kan ons helpen meer recente voorbeelden te begrijpen

like the real estate bubble of the late 2000s.

zoals de vastgoedzeepbel in het vorige decennium.

The economy will continue to go through phases

De economie zal zich altijd door fases bewegen

of booms and busts.

van hoog- en laagconjunctuur.

So while we wait for the next mania to start,

Dus terwijl je wacht op de volgende gekte,

and the next bubble to burst,

de volgende zeepbel om uiteen te spatten,

treat yourself to a bouquet of tulips

doe jezelf dan een bosje bloemen cadeau

and enjoy the fact that you didn't have to pay an arm and a leg for them.

en wees blij dat het geen financiële aderlating was.