What happens if you cut down all of a city's trees? - Stefan Al

2,403,466 views ・ 2020-04-24

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung
00:07
This is the tale of two ancient cities
0
7484
2977
ဒါကတော့ ရှေးဟောင်း မြို့ကြီးနှစ်မြို့နဲ့
00:10
and the trees that determined their destinies.
1
10461
3610
၎င်းတို့ရဲ့ ကံကြမ္မာတွေကို ပိုင်းဖြတ်ပေး ခဲ့တဲ့ သစ်ပင်တွေရဲ့ ပုံပြင်ပါ။
00:14
In 3,000 BC Uruk was more densely populated than modern day New York City.
2
14071
5859
ဘီစီ ၃၀၀၀ က Uruk ဟာ ယနေ့ခေတ် New York City ထက် လူဦးရေ ပိုထူထပ်ခဲ့တယ်။
00:19
This crowded capital had to continually expand their irrigation system
3
19930
4872
ဒီလူပြည့်ကျပ်နေတဲ့ မြို့တော်ဟာ ၎င်းရဲ့ တိုးလာနေတဲ့ လူဦးရေကို ကျွေးမွေးဖို့
00:24
to feed its growing population.
4
24802
2100
ရေသွယ်မြောင်းစနစ်ကို မပြတ် တိုးချဲ့ပေးရတယ်။
00:26
2,500 years later in Sri Lanka, the city of Anuradhapura had a similar problem.
5
26902
6882
နောင် နှစ်ပေါင်း ၂၅၀၀ အကြာမှာ Sri Lanka က Anuradhapura မှာ အလားတူ ပြဿနာရှိခဲ့တယ်။
00:33
They were also growing constantly,
6
33784
2462
သူတို့ဟာလည်း အစဉ်မပြတ် တိုးပွားလာနေပြီး
00:36
and like Uruk, their city relied heavily on an elaborate irrigation system.
7
36246
5773
Uruk မှာလို သူတို့မြို့ဟာ အကျအနလုပ်ထားတဲ့ ရေသွယ်မြောင်းစနစ်ကို အလွန် မှီခိုခဲ့ရတယ်။
00:42
As Uruk grew, its farmers began chopping down trees to make space for more crops.
8
42019
6271
Uruk ကြီးထွားလာတော့ လယ်သမားတွေဟာ နောက် သီး နှံတွေအတွက် နေရာလုပ်ဖို့ အပင်တွေ စခုတ်တယ်။
00:48
In Anuradhapura, however, trees were sacred.
9
48290
3253
ဒါပေမဲ့ Anuradhapura မှာတော့ သစ်ပင်တွေကို အလေးအမြတ်ထားတယ်။
00:51
Their city housed an offshoot of the Bodhi tree
10
51543
3300
သူတို့ရဲ့မြို့ဟာ ဒီအပင်အောက်မှာ ဗုဒ္ဓကိုယ်တော်တိုင်
00:54
under which Buddha himself was said to have attained enlightenment.
11
54843
4269
သဗ္ဗညုတဉာဏ် ရတယ်ဆိုတဲ့ ဗောဓိပင် လက်တက်တစ်ခုကို ထည့်သွင်းထားတယ်။
00:59
Religious reverence slowed farmer’s axes
12
59112
3100
ဘာသာရေး ကြည်ညိုမှုက လယ်သမားရဲ့ ပုဆိန်တွေကို နှေးစေပြီး
01:02
and even led the city to plant additional trees in urban parks.
13
62212
4735
မြို့ကို မြို့ပြ ပန်းခြံတွေမှာ နောက်ထပ် သစ်ပင်တွေစိုက်ဖို့ ဖြစ်စေခဲ့တယ်။
01:06
Initially, Uruk’s expansion worked well.
14
66947
3199
ကနဦးအနေနဲ့ Uruk ချဲ့ထွင်မှုက ကောင်းကောင်း အလုပ်ဖြစ်ခဲ့တယ်။
01:10
But without trees to filter their water supply,
15
70146
3180
ဒါပေမဲ့ သူတို့ရဲ့ ရေအထောက်အပံ့ကို စစ်ပေးဖို့ သစ်ပင်တွေမရှိတော့
01:13
Uruk’s irrigation system became contaminated.
16
73326
3380
Uruk ရဲ့ ရေသွယ်မြောင်းစနစ်ဟာ ညစ်ညမ်းလာတယ်။
01:16
Evaporating water left mineral deposits,
17
76706
2850
အငွေ့ပျံနေတဲ့ ရေက သတ္တုဓာတ်ပါတဲ့ နုန်းတွေ ကျန်ရစ်ပြီး
01:19
which rendered the soil too salty for agriculture.
18
79556
3524
ဒါက စိုက်ပျိုးရေးအတွက် မြေဆီလွှာကို ဆားဓာတ် များလွန်းစေတယ်။
01:23
Conversely, Anuradhapura’s irrigation system was designed to work
19
83080
4310
ဆန့်ကျင်ဘက်အနေနဲ့ Anuradhapura ရဲ့ ရေသွယ်မြောင်းစနစ်က ဝန်းရံနေတဲ့
01:27
in concert with the surrounding forest.
20
87390
2500
သစ်တောနဲ့ အတူပေါင်း လုပ်ဖို့ ပုံစံထုတ်ထားတယ်။
01:29
Their city eventually grew to more than twice Uruk’s population,
21
89890
4230
နောက်ဆုံးတော့ သူတို့ရဲ့မြို့ဟာ Uruk ရဲ့ လူဦးရေထက် နှစ်ဆကျော် တိုးလာခဲ့ပြီး
01:34
and today, Anuradhapura still cares for a tree planted over 2,000 years ago.
22
94120
6653
ယနေ့ Anuradhapura ဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀၀၀ ကျော်က စိုက်တဲ့သစ်ပင်ကို ဂရုစိုက်တုန်းပါ။
01:40
We may think of nature as being unconnected to our urban spaces,
23
100773
4139
သဘာဝဟာ ကျေးလက် နေရာလွတ်တွေနဲ့ အဆက်အစပ်ရှိမနေတာအဖြစ် ထင်လောက်ကြပေမဲ့
01:44
but trees have always been an essential part of successful cities.
24
104912
4745
အပင်တွေဟာ အောင်မြင်တဲ့မြိုတွေအတွက် မရှိ မဖြစ် အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု အမြဲ ဖြစ်ခဲ့တယ်။
01:49
Trees act like a natural sponge, absorbing storm water runoff
25
109657
4317
သစ်ပင်တွေဟာ သဘာဝ ရေမြှုပ်သဖွယ် လုပ်ဆောင်ပြီး
01:53
before releasing it back into the atmosphere.
26
113974
2808
မုန်တိုင်း စီးရ​ေကို လေထုလွာထဲကို ပြန်မရောက်ခင် စုပ်ပေးတယ်။
01:56
The webs of their roots protect against mudslides
27
116782
2780
အမြစ်တွေရဲ့ ကွန်ရက်တွေက နွံအစုအပုံတွေကို ကာကွယ်ပေးခိုက်မှာ
01:59
while allowing soil to retain water and filter out toxins.
28
119562
4077
မြေဆီလွှာကို ရေကို ထိန်းထားပြီး အဆိပ်တွေ စစ်ထုတ်ခွင့်ပေးတယ်။
02:03
Roots help prevent floods,
29
123639
2030
အမြစ်တွေက ရေကြီးမှုတွေကို တားဆီးပေးစဉ်
02:05
while reducing the need for storm drains and water treatment plants.
30
125669
3929
မုန်တိုင်း ရေပြွန်တွေနဲ့ ရေသန့်စင်ရေး စက်ရုံတွေ လိုအပ်မှုကို လျှော့ချပေးတယ်။
02:09
Their porous leaves purify the air by trapping carbon and other pollutants,
31
129598
5163
စိမ့်ဝင်နိုင်တဲ့အရွက်တွေက ကာဗွန်နဲ့ အခြား ညစ်ညမ်းပစ္စည်းတွေကို စစ်ပေးရင်း လေကို
02:14
making them essential in the fight against climate change.
32
134761
3590
သန့်စင်စေကာရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုကို ဆန့်ကျင်ရာမှာ မရှိမဖြစ် ဖြစ်စေတာပါ။
02:18
Humanity has been uncovering these arboreal benefits for centuries.
33
138351
4675
လူ့လောကဟာ ဒီသစ်ပင်ဆိုင်ရာ အကျိုး ကျေးဇူးတွေကို ဖော်ထုတ်နေတာ ရာစုချီပါပြီ။
02:23
But trees aren’t just crucial to the health of a city’s infrastructure;
34
143026
4106
ဒါပေမဲ့ သစ်ပင်တွေဟာ မြို့တစ်မြို့ရဲ့အခြေခံ အဆောက်အအုံရဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက်အရေးပါရုံမက
02:27
they play a vital role in the health of its citizens as well.
35
147132
3470
၎င်းရဲ့နိုင်ငံသားတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးမှာ အဓိက ကဏ္ဍက ပါဝင်ပါတယ်။
02:30
In the 1870’s, Manhattan had few trees outside the island’s parks.
36
150602
5623
၁၈၇၀ နှစ်လွန်က Manhattan မှာ ကျွန်းပန်းခြံ တွေ အပြင်မှာသစ်ပင် အနည်းပဲရှိခဲ့တယ်။
02:36
Without trees to provide shade,
37
156225
1990
အရိပ်ပေးတဲ့ သစ်ပင်တွေမရှိရင်
02:38
buildings absorbed up to nine times more solar radiation
38
158215
4096
အဆောက်အအုံတွေက ကြောက်စရာ နွေရာသီ အပူလှိုင်းတွေအတွင်း
02:42
during deadly summer heat waves.
39
162311
2319
နေရောင်ခြည်ကို ကိုးဆအထိ ပိုစုပ်ယူတယ်။
02:44
Combined with the period’s poor sanitation standards,
40
164630
3150
ဒီကာလရဲ့ ညံ့ဖျင်းတဲ့ မိလ္လာအဆင့်တွေနဲ့ ပေါင်းစပ်တဲ့ စိတ်လေးဖွယ်အပူက
02:47
the oppressive heat made the city a breeding ground for bacteria like cholera.
41
167780
5449
မြို့ကို ကာလဝမ်းရောဂါလို ဘက်တီးရီးယား တွေ ပေါက်ဖွားရာတွေ ဖြစ်စေတယ်။
02:53
In modern day Hong Kong, tall skyscrapers and underground infrastructure
42
173229
4714
ခေတ်သစ်ကာလ Hong Kong မှာ မိုးမျှော်တိုက် မြင့်တွေနဲ့ မြေအောက် အခြေခအဆောက်အအုံမှာ
02:57
make it difficult for trees to grow.
43
177943
2400
သစ်ပင်တွေ ကြီးထွားဖို့ ခက်ခဲစေတယ်။
03:00
This contributes to the city’s dangerously poor air quality,
44
180343
3880
ဒါက မြို့ရဲ့ ကြောက်ဖွယ်လိလိ ညံ့ဖျင်းတဲ့ လေထု အရည်အသွေးကို ဖြစ်စေတယ်။
03:04
which can cause bronchitis and diminished lung function.
45
184223
3680
ဒါက ချောင်းဆိုးရင်ကျပ်နာနဲ့ ဆုတ်ယုတ်လာတဲ့ အဆုတ်လုပ်ဆောင်မှုကို ဖြစ်စေတယ်။
03:07
Trees affect our mental health as well.
46
187903
2310
သစ်ပင်တွေဟာ စိတ်ကျန်းမာရေးကိုလည်း သက်ရောက်စေတယ်။
03:10
Research indicates that the presence of green foliage increases attention spans
47
190213
5279
အစိမ်းရောင်သစ်ရွက် ရှိတာက အာရုံစိုက်မှု သက်တမ်းတွေကို တိုးစေပြီး စိတ်ဖိစီးမှုကို
03:15
and decreases stress levels.
48
195492
2418
လျော့စေတယ်လို့ လေ့လာမှုက ညွှန်ပြတယ်။
03:17
It’s even been shown that hospital patients with views of brick walls
49
197910
4146
အုတ်နံရံတွေရဲ့ မြင်ကွင်းတွေနဲ့ ာတွေဟာ ဆေးရုံလူနသစ်ပင်တွေရဲ့ မြင်ကွင်းတွေနဲ့
03:22
recover more slowly than those with views of trees.
50
202056
4000
လူနာတွေထက် ပိုနှေးကွေးစွာ နေပြန်ကောင်း တယ်လို့တောင် ပြသပါတယ်။
03:26
Fortunately, many cities are full of views like this—
51
206056
3396
ကံကောင်းချင်တော့ မြို့များစွာဟာ ဒီလို မြင်ကွင်းတွေနဲ့ ပြည့်နေပြီး
03:29
and that’s no accident.
52
209452
1450
ဒါက တိုက်ဆိုင်မှု မဟုတ်ပါ။
03:30
As early as the 18th century,
53
210902
1982
၁၈ ရာစုလောက် စောစောကကို
03:32
city planners began to embrace the importance of urban trees.
54
212884
4735
မြို့ပြစီမံကိန်း ဆွဲသူတွေဟာ မြို့ပြ သစ်ပင် တွေရဲ့ အရေးပါမှုကို စတင် ကျင့်သုံးခဲ့တယ်။
03:37
In 1733, Colonel James Oglethorpe planned the city of Savannah, Georgia
55
217619
5671
၁၇၃၃ မှာ Colonel James Oglethorpe က ပန်းခြံတစ်ခုဆီ ၂ မိနစ်ထက် ပိုမလျှောက်ရတဲ့
03:43
to ensure that no neighborhood was more than a 2-minute walk from a park.
56
223290
4951
ရပ်ကွက် မရှိရေးကို သေချာစေဖို့ Savannah, Georgia ရဲ့ မြို့တော်ကို အကွက်ချခဲ့တယ်။
03:48
After World War II, Copenhagen directed all new development along five arteries—
57
228241
5638
ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်နောက် Copenhagen က လမ်း ၅ ခု ပါတဲ့ တည်ဆောက်မှု အသစ်ကို ညွှန်ကြားတယ်။
03:53
each sandwiched between a park.
58
233879
2630
တစ်ခုစီကို ပန်းခြံတစ်ခုကြားမှာ ညှပ်တယ်။
03:56
This layout increased the city’s resilience
59
236509
2340
ဒီအဆင်အပြင်က ညစ်ညမ်းမှုနဲ့ သဘာဝ ဘေးတွေမှာ
03:58
to pollution and natural disasters.
60
238849
2423
မြို့ရဲ့ ခံနိုင်ရည်ရှိမှုကို တိုးစေတယ်။
04:01
And urban trees don’t just benefit people.
61
241272
2990
မြို့ပြသစ်ပင်တွေဟာ လူတွေကို အကျိုးရှိစေရုံမကပါဘူး။
04:04
Portland’s Forest Park preserves the region’s natural biodiversity,
62
244262
4159
Portland ရဲ့ Forest Park ဟာ ဒေသရဲ့ သဘာဝ ဇီဝစုံလင်မှုကို ထိန်းသိမ်းပေးတယ်။
04:08
making the city home to various local plants,
63
248421
2850
မြို့ကို ဒေသတွင်း အပင်မျိုးစုံ၊ ကျေးငှက်မျိုးစိတ်တွေနဲ့
04:11
112 bird species, and 62 species of mammals.
64
251271
4966
နို့တိုက်သတ္တဝါ မျိုးစိတ် ၆၂ မျိုးအတွက် အိမ်ရာဖြစ်စေတယ်။
04:16
No city is more committed to trees than Singapore.
65
256237
3770
ဘယ်မြို့မှ Singapore ထက် သစ်ပင်တွေကို နှစ်မြှပ်ထားတာ မရှိဘူး။
04:20
Since 1967, Singapore’s government has planted over 1.2 million trees,
66
260007
6346
၁၉၆၇ ကတည်းက Singapore အစိုးရဟာ အပင် ၁.၂ သန်းကျော် စိုက်ပျိုးခဲ့တယ်။
04:26
including those within 50-meter tall vertical gardens called supertrees.
67
266353
5717
supertrees လို့ခေါ်တဲ့ ထောင်လိုက် ဥယျာဉ်တွေ အပါအဝင်တွေပါ။
04:32
These structures sustain themselves and nearby conservatories
68
272070
4000
ဒီတည်ဆောက်မှုတွေဟာ ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်နဲ့ နေရောင်ခြည် စွမ်းအင်နဲ့ စုထားတဲ့ မိုးရေနဲ့
04:36
with solar energy and collected rainwater.
69
276070
3110
အနီးက မှန်လုံဆောင်တွေကို အကျိုးပြုတယ်။
04:39
Trees and vegetation currently cover over 50% of Singapore’s landmass,
70
279180
4949
သစ်ပင်တွေနဲ့ သဘာဝပေါက်ပင်တွေက Singapore မြေထုရဲ့ ၅၀% ကို လက်ရှိ ဖုံးထားတယ်။
04:44
reducing the need for air conditioning
71
284129
2130
လေအေးပေးစက် လိုအပ်မှုကို လျှော့ချပြီး
04:46
and encouraging low-pollution transportation.
72
286259
3150
ညစ်ညမ်းမှု နိမ့်တဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကို အားပေးတယ်။
04:49
By 2050, it’s estimated that over 65% of the world will be living in cities.
73
289409
5922
၂၀၅၀ မတိုင်မီ ကမ္ဘာ့ ၆၅%ကျော်ဟာ မြို့ကြီး တွေမှာ နေထိုင်လိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းတယ်။
04:55
City planners can lay an eco-friendly foundation,
74
295331
3637
မြို့ပြစီမံကိန်းဆွဲသူတွေက ပတ်ဝန်းကျင် သဟဇာတဖြစ်တဲ့ အုတ်မြစ်ကို ချနိုင်ပေမဲ့
04:58
but it’s up to the people who live in these urban forests
75
298968
3100
ဒါတွေကို လူသားတွေ အတွက်သာမက ဂေဟာရိပ်သာအဖြစ် ဖန်တီးဖို့ကတော့
05:01
to make them homes for more than humans.
76
301806
3134
ဒီမြို့ပြ သစ်တောတွေမှာ နေထိုင်တဲ့ လူတွေအပေါ် မူတည်ပါတယ်။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7