A brief history of alcohol - Rod Phillips

Translator: Ko Ko Oo Reviewer: Myo Aung

This chimpanzee stumbles across a windfall of overripe plums.

ဒီချင်ပန်ဇီမျောက်ဟာ အမှည့်လွန်ကြွေကျနေတဲ့ ဇီးသီးတွေကို စိတ်ယိုင်နေပါတယ်။

Many of them have split open,

အများစုက ပျော့ပြဲနေပြီး

drawing him to their intoxicating fruity odor.

အနံ့စူးစူးက မျောက်ကို ဆွဲဆောင်နေပါတယ်။

He gorges himself

သူဟာ အသီးတချို့ကို လောဘတကြီးစားလိုက်ပြီးနောက်မှာ

and begins to experience some… strange effects.

ထူးခြားမှုတွေပြလာတယ်။

This unwitting ape has stumbled on a process

စိတ်လွတ်သွားတဲ့ မျောက်ဟာ နောက်ပိုင်းမှာ လူသားတွေ

that humans will eventually harness

ဘီယာ၊ ဝိုင်နဲ့ အရက်တွေ ထုတ်နိုင်မယ့်နည်းကို

to create beer, wine, and other alcoholic drinks.

တွေ့ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

The sugars in overripe fruit attract microscopic organisms

အမှည့်လွန်တဲ့အသီးတွေထဲက သကြားဟာ တဆေး ခေါ်တဲ့ ပိုးလေးတွေကို

known as yeasts.

ဆွဲဆောင်ပါတယ်။

As the yeasts feed on the fruit sugars they produce a compound called ethanol—

တဆေးတွေဟာ သကြားစားပြီးတဲ့အခါ အရက်တွေထဲမှာ ပါတဲ့

the type of alcohol in alcoholic beverages.

Ethanol ကွန်ပေါင်းကို ထုတ်ပါတယ်။

This process is called fermentation.

ဒီဖြစ်စဉ်ကို ကစော်ဖောက်ခြင်း လို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။

Nobody knows exactly when

လူတွေ ဘယ်တုန်းက ကစော်ဖောက်တတ်သွားတယ်ဆိုတာ

humans began to create fermented beverages.

ဘယ်သူမှ မသိပါဘူး။

The earliest known evidence comes from 7,000 BCE in China,

အစောဆုံးအနေနဲ့ တရုတ်ပြည် ဘီစီ ၇၀၀၀

where residue in clay pots

ကြွေအိုးတွေထဲက အရက်အကျန်တွေကြောင့်

has revealed that people were making an alcoholic beverage

စပါး၊ ဂျုံ၊ စပျစ် နဲ့ ပျားရည်တွေကနေ အရက်ပါတဲ့ဖျော်ရည်တွေ

from fermented rice, millet, grapes, and honey.

ထုတ်လုပ်နိုင်နေပြီလို့ ယူဆရပါတယ်။

Within a few thousand years,

လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ထောင်ချီကတည်းက

cultures all over the world were fermenting their own drinks.

ကမ္ဘာအနှံ့က လူမျိုးတွေမှာ ကိုယ်ပိုင်ရိုးရာ ကစော်ဖေါက်နည်းတွေ ကိုယ်စီရှိနေပါပြီ။

Ancient Mesopotamians and Egyptians made beer throughout the year

ရှေးမီဆိုပိုတေးမီးယန်းတွေ နဲ့ အီဂျစ်တွေဟာ သိုလှောင်ထားတဲ့ စပါးစေ့၊ ဂျုံစေ့တွေကနေ

from stored cereal grains.

တစ်နှစ်ပတ်လုံး ဘီယာချက်လုပ်တတ်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

This beer was available to all social classes,

ဒီဘီယာကို အဆင့်အတန်းအားလုံး ရရှိသောက်သုံးနိုင်ပြီး

and workers even received it in their daily rations.

အလုပ်သမားတွေရဲ့ နေ့စဉ်သုံးစွဲမှုထဲမှာလည်း ပါဝင်ပါတယ်။

They also made wine,

သူတို့တွေဟာ ဝိုင်လည်း လုပ်တတ်ပေမဲ့

but because the climate wasn’t ideal for growing grapes,

စပျစ်သီးပေါတဲ့ ရေခံမြေခံ မဟုတ်တော့

it was a rare and expensive delicacy.

ဝိုင်ဟာ စျေးကြီးတဲ့ဇိမ်ခံယမကာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်

By contrast, in Greece and Rome, where grapes grew more easily,

စပျစ်သီးပေါတဲ့ ဂရိနဲ့ ရောမပြည်တွေမှာတော့

wine was as readily available as beer was in Egypt and Mesopotamia.

ဝိုင်ဆိုတာဟာ အီဂျစ်က ဘီယာလို ပေါများတဲ့အရာ ဖြစ်နေပါတယ်။

Because yeasts will ferment basically any plant sugars,

တဆေးဟာ သကြားပါတဲ့ ဘယ်အပင်မဆို ပေါက်နိုင်တာမို့

ancient peoples made alcohol

ရှေးလူတွေဟာ သူတို့နေထိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်က

from whatever crops and plants grew where they lived.

ပြောင်းဆန်အပင် ဘာနဲ့မဆို အရက်ကိုချက်ခဲ့ပါတယ်။

In South America, people made chicha from grains,

တောင်အမေရိကမှာဆိုလည်း chicha အရက်ကို ပြောင်းဆန်စေ့တွေကနေ ထုတ်ပြီး

sometimes adding hallucinogenic herbs.

တခါတလေ ထင်ယောင်ထင်မှား ဖြစ်စေတဲ့ အရွက်တွေကိုပါ ထည့်ပါတယ်။

In what’s now Mexico, pulque, made from cactus sap,

မက္ကဆီကိုဒေသမှာလည်း Plaque အရက်ကို သောက်စရာအဖြစ် ရှားစောင်းမျိုးတွေကနေ

was the drink of choice,

ထုတ်ယူပါတယ်။

while East Africans made banana and palm beer.

အရှေ့အာဖရိကသားတွေကတော့ ငှက်ပျောကစော်နဲ့ ထန်းရည်တွေ လုပ်တယ်။

And in the area that’s now Japan, people made sake from rice.

ဂျပန်မှာတော့ ဆန်ကနေ ဆာကေးအရက် ထုတ်ကြတယ်။

Almost every region of the globe had its own fermented drinks.

ကမ္ဘ့ာဒေသတိုင်းလိုလိုမှာ ဒေသထွက်အရက်တွေ ကစော်တွေ ရှိကြပါတယ်။

As alcohol consumption became part of everyday life,

အရက်ဟာ လူသားတွေရဲ့နေ့စဉ်ဘဝမှာ ပါလာတာနဲ့အမျှ

some authorities latched onto effects they perceived as positive—

တချို့က အရက်ကောင်းကွက်တွေကို ဖေါ်ကျူးကြတယ်။

Greek physicians considered wine to be good for health,

ဂရိသမားတော်တွေက ဝိုင်က ကျန်းမာရေးအတွက် ကောင်းတယ်လို့ သတ်မှတ်တယ်။

and poets testified to its creative qualities.

ကဗျာဆရာတွေကလည်း စိတ်ကူးဉာဏ် ကွန့်မြူးစေတယ်လို့ သမုတ်တယ်။

Others were more concerned about alcohol’s potential for abuse.

တချို့ကတော့ အရက်ကို သွေးဆူစေတယ် ဆိုပြီး အပြစ်မြင်တယ်။

Greek philosophers promoted temperance.

ဂရိတွေးခေါ်ပညာရှင်တွေက အရက်ကိုရှောင်တယ်။

Early Jewish and Christian writers in Europe integrated wine into rituals

ရှေးခေတ်ဥရောပက ဂျူးနဲ့ ခရစ်ယာန်စာပေတွေမှာ ဝိုင်ကို ရိုးရာအဖြစ်သတ်မှတ်သောက်သုံးပေမယ့်

but considered excessive intoxication a sin.

အလွန်အကျွံသောက်သုံးမူးယစ်တာကိုတော့ အပြစ်အဖြစ် သတ်မှတ်ပါတယ်။

And in the middle east, Africa, and Spain,

အရှေ့အလယ်ပိုင်း၊ အာဖရိကနဲ့ စပိန်က

an Islamic rule against praying while drunk

မူးနေရင် ဘုရားမရှိခိုးရဆိုတဲ့ မွတ်စလင်စည်းမျဉ်းဟာ

gradually solidified into a general ban on alcohol.

ကာလရွေ့လျားလာတဲ့အခါ အရက်ကို လုံးဝဆန့်ကျင်တဲ့စည်းမျဉ်း ဖြစ်လာပါတယ်

Ancient fermented beverages had relatively low alcohol content.

ရှေးက ကစော်ဖေါက်အရက်တွေမှာတော့ Alcohol ဓာတ် ၁၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိသာ

At about 13% alcohol,

ပမာဏနည်းပါးစွာ ပါဝင်ပါတယ်။

the by-products wild yeasts generate during fermentation

ကစော်ဖေါက်စဥ် ထွက်လာတဲ့ ဘေးထွက်ပစ္စည်းက

become toxic and kill them.

တဆေးကို ပြန်ပြီး အဆိပ်သင့်ကာ သေစေပါတယ်။

When the yeasts die,

တဆေးသေသွားတာနဲ့

fermentation stops and the alcohol content levels off.

ကစော်ဖေါက်တာပါ ရပ်သွားပြီး Alcohol ပမာဏပါ တန့်သွားလို့

So for thousands of years, alcohol content was limited.

Alcohol ပမာဏက နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ ဘောင်ထဲမှာပဲ ရှိနေခဲ့ပါတယ်။

That changed with the invention of a process

ဒီအခြေအနေဟာ ပေါင်းခံခြင်းအတတ် ပေါ်လာတဲ့အခါမှာ

called distillation.

ပြောင်းလဲသွားခဲ့ပါတယ်။

9th century Arabic writings describe boiling fermented liquids

ကိုးရာစု အာရေဗျစာတွေအရ အရက်ကို​ အငွေ့ပြန်စေဖို့

to vaporize the alcohol in them.

ကစော်ဖောက်ထားတဲ့ အရည်တွေကို ဆူအောင်ပြုတ်ခဲ့ကြပါတယ်။

Alcohol boils at a lower temperature than water,

အရက်ဟာ ရေထက်ပိုပြီး အငွေ့ပြန်လွယ်လို့

so it vaporizes first.

သူကအရင် အငွေ့ပြန်သွားတဲ့အခါ

Capture this vapor, cool it down, and what’s left is liquid alcohol

အဲ့သည့်အငွေ့ကို ဖမ်း၊ အအေးခံလိုက်တဲ့အခါ

much more concentrated than any fermented beverage.

အခြားဖျော်ယမကာတွေထက် ပိုပြင်းတဲ့ အရက်ပြင်း ရရှိပါတယ်။

At first, these stronger spirits were used for medicinal purposes.

အစကတော့ အဲ့သည့်အရက်ပြင်းကို ဆေးကုသမှုတွေအတွက်သာ သုံးခဲ့ကြပြီး

Then, spirits became an important trade commodity

နောက်ပိုင်းမှာ အရေးပါတဲ့ ကုန်သွယ်ပစ္စည်းတောင် ဖြစ်လာပါတယ်။

because, unlike beer and wine, they didn’t spoil.

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဘီယာနဲ့ ဝိုင်တွေလို ပျက်စီးမသွားလို့ပါပဲ။

Rum made from sugar

ကာရစ်ဘီယံရှိ ဥရောပကိုလိုနီနယ်တွေက

harvested in European colonies in the Caribbean

ချက်လုပ်တဲ့ သကြားကထုတ်တဲ့ ရမ်တွေဟာ

became a staple for sailors

သင်္ဘောသားတွေအတွက် အဓိကကုန်ဖြစ်လာပြီး

and was traded to North America.

မြောက်အမေရိကကို ကုန်သွယ်ပါတယ်။

Europeans brought brandy and gin to Africa

ဥရောပသားတွေဟာ ဘရမ်ဒီနဲ့ ဂျင်တွေကို အာဖရိကကို သယ်လာခဲ့ပြီး

and traded it for enslaved people, land,

ကျွန်တွေ၊ မြေတွေ၊ စားအုန်းဆီနဲ့ ရာဘာလို ကုန်ပစ္စည်းတွေနဲ့

and goods like palm oil and rubber.

လဲလှယ် ကုန်သွယ်ခဲ့ကြပါတယ်။

Spirits became a form of money in these regions.

အရက်ပြင်းဟာ ဒီဒေသတွေမှာ ပိုက်ဆံလို ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။

During the Age of Exploration,

နယ်မြေရှာဖွေချဲ့ထွင်တဲ့ ခေတ်ကာလမှာတော့

spirits played a crucial role in long distance sea voyages.

ပင်လယ်ပြင်ခရီးရှည်တွေမှာ အရက်ပြင်းဟာ အဓိကနေရာက ပါဝင်လာပါတယ်။

Sailing from Europe to east Asia and the Americas could take months,

ဥရောပကနေ အရှေ့အာရှအထိ ခရီးဟာ လပေါင်းများစွာကြာတာမို့

and keeping water fresh for the crews was a challenge.

ရေချိုကို တာရှည်ခံအောင်ထိန်းဖို့ ခက်ပါတယ်

Adding a bucket of brandy to a water barrel kept water fresh longer

ရေချိုထဲမှာ ဘရန်ဒီထည့်ထားရင် ရောဂါပိုးတွေကို သေစေလို့

because alcohol is a preservative that kills harmful microbes.

ရေကို သောက်သုံးဖို့ ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ပါတယ်

So by the 1600s,

ဒါ့ကြောင့် ၁၆၀၀ ခုနှစ်တွေမှာတော့

alcohol had gone from simply giving animals a buzz

တိရိစ္ဆာန်တွေကို ရီဝေစေတဲ့ အရက်ဆိုတဲ့အရာဟာ

to fueling global trade and exploration— along with all their consequences.

ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ နယ်မြေရှာဖွေရေးတွေကို တွန်းပေးတဲ့အရာ ဖြစ်လာပါတယ်

As time went on,

ကာလကြာမြင့်လာတဲ့အခါမှာတော့

its role in human society would only get more complicated.

လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ရှုပ်ထွေးစွာ ပါဝင်လာပါတော့တယ်